4
Kandidaten
Zondag 8 October 1911
Prijs 5 centiemen hel nummer
Zesde Jaargang Nummer 40
AALST
der Liberale Partij.
•.E
Pensioenbond van Aalst.
Het Belang van de
Gemeenteverkiezingen.
Eenige Cijfers.
M. Theodoor De IVayer.
Wat M. Petrus van
de liberalen schreef....
DE VOLKSGAZET
LIBERAALS DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Prijs der Annoncen
Gewone
Reklamen
15 centiemen
75 centiemen j
per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel.
Aalst, 7 October 1911.
Voorde kiezingvanis October ign
A. Reeks uittredende in 1920
Hier stemt
men goed
M.M. «RIJS Acli. handelaar
RE REI EC EL Josef, brouwer
RE WINDT Albert, notaris
DE WO L V AI u ritshandelaar
LEVE AU Gustaaf, werktuig-
Lkundige
VAN Rit A X T EG IIE AI Corn.
[bijzondere
VAN DER VEUUST Gustaaf
[kantwerker
VAN OPDEXROSCII .losse.
[bediende
VAN TRAPPEN Is. bandelaar;
VINCENT Corn, nijveraar.
B. Reeks uittredende in 1916
Ilier stemt
men goed
M. VAN DEN BGRGIie, Ëduard,
[rustend onderwijzer.
Voor de Kiezing der bijgevoegde
Gemeenteraadsleden,
op Zondag 22 Oktober 1011.
A. Voor de Patroons
M.M. Van der Scbueren, Od.
Van Steenwinkel, Hub.
B. Voor de Werklieden
M.M. Matthieu Florent,
Katoenbewerker.
Van Campenbout Corn.,
Schilder.
Herziening der Kiezerslijsten
voor 1912-1913.
Wij berichten al onze lezers dat de
kiezerslijsten van Kamer, Provincie
en Gemeente voorloopig opgemaakt
voor 1912-1913 ter inzage liggen in het
lokaal der Liberale Associatie Graaf
Egmont.
Wij doen een dringenden oproep
aan al onze vrienden opdat ze die lijs
ten zouden gaan nazien en verzoeken
ben alle reklamatiën en opmerkingen
ofwel ten lokale Graaf ran Egmont
bekend te maken, ofwel deze
schriftelijk aan den Sekretaris der Li
berale Associatie, M .C.van Brante-
ghern te doen geworden.
Alle reclamatiën zullen grondig
onderzocht worden.
Zondag, 8 October, maandelijksche
storting in Graaf van Egmont
Groote Markt, van 10 tot 11 uren
voormiddag.
De gemeenteverkiezingen zijn van
veel grooter belang dan sommige per
sonen zich wel voorsJteHen.
Wat er zoo al in 8e bevoegdheid van
den stadsraad valt en door deze kan
verwezenlijkt of hervormd worden is
onnoemelijk maar dan moet de raad
ook samengesteld zijn uit bekwame
mannen, die oprecht demokratische,
hoogst noodzakelijke instellingen wil
len doen, Jie besturen voor het belang
voor het. heil, van de algemeenhe-d,
van deganschc stad. en niet voor één
enkele partij of zelfs maar voor een
koterie. Een volksgezind bestuur
zou een groot en heerlijk programma
kunnen ten uitvoer brengen, waarvan
de uitslagen uiterst goed zouden zijn,
én voor den burger én voor den werk
man.
Moesten we alles aanhalen wat wél
kan ingericht of heringericht worden
en waarvan door de Aalstersche ka
tholieke administratie tot nog toe
niets werd volbracht, we zouden tal
rijke bladzijden kunnen vullen. Moes
ten we de afgelegde taak van de reeds
zeer lang regeerende katkolieken te
Aalst vergelijken bij die van de jonge
demokratische gemeenten, zelfs veel
kleiner dan onze stad, dan zou deze
laatste beschamend uit de monstering
komen.
Wat hebben de katholieken hier
gedaan om een behoorlijken finantiëe-
len toestand te hebben
Niets Erger, ze zijn onder niets
gegaan ze hebben duizenden laten
wegsmelten en talrijke schulden ge
maakt, de belastingen verhoogerd
niettegenstaande herhaalde plechtige
beloften en overgroote winstop-
brengende inrichtingen (zooals het gas-
gesticht) hun moedtvillig laten ont
snappen om ze in de handen te geven
van eenige v rienden, met de schande
lijkste miskenning van de elementair
ste verdediging onzer rechten. De
rekeningen worden ons voorgelegd in
hun beste pakje, maar, niettegenstaan
de al de fijne plooitjes, die onze sche
pen van finantiën er in legt, kan de
heer Moyersoen aan de kritiek niet
ontsnappen dat de geldelijke toestand
zeer erbarmelijk is, en dat zijn begroo
tingen verre zijn van den juisten staat
aan te geven. Dat onze stad onder dezen
toestand lijdt en zwaar lijdt hoeft niet
eens bewezen te worden.
Wat hebben onze katholieken ge
daan bij het aanleggen van straten,
lanen, park, aankoop en verkoop van
gronden Veel, zeer veel, meer dan
veel. Ieder rechtgeaard burger zal
over de handelwijze van het stadsbe
stuur in deze zaken, evenals in de
zaak van het gasgesticht zeer streng
oordeelen. Wat al rijke vrienden be-
voordeelïgd werden, wat voor onmo
gelijke straten opzettelijk daarvoor
getrokken werden, hoc met duizenden
en duizenden franken omgedanstwerd,
le veel uitgegeven en te weinig ont
vangen, dat is reeds dikwijls bewezen,
en heet in onze stadsannalen het tra-
gisch-komisch ballet van den duizen-
dendans, waarin ieder danser op de
meest behendige wijze wonderen van
danstoeren verricht. De toeschouwers
zijn wij, vrijzinnige burgers en werk
lieden, en gij talrijke katholieken,
die het stadsbestuur gewild hebt, dat
dit verlokkelijk ballet door EENIGE
bekwame dansers laat uitvoeren
Wat hebben de katholieken gedaan
voor het volksonderwijs, het nijver
heids- en het handelsonderwijs, het
middelbaar onderwijs
Niets Erger ze hebben het stelsel
matig vernietigd en gaan in hun ver
nielingswerk voort, zoodat alle beroe
pen, nij veraars en werklieden er de
schromelijkste gevolgen van dragen.
Hebben ze het schooleten en 't werk
der kleeding ingevoerd
Hebben ze de kostelooze kinderver
pleging ingericht
Hebben ze eenigszins getracht de
moeders te onderrichten omtrent de
voeding en de opvoeding hunner kin-
ders
Wat hebben ze gedaan om de ver-
zedelijking der stad te bewerken, om
het peil van de algemeene beschaving
hier te doen stijgen
Wat hebben ze gedaan om leven
en beweging hier te brengen, om han
del en nijverheid te doen bloeien, om
de kunst te beschermen, de bibliothe
ken en kunstgenootschappen te steu
nen, jonge geleerden en kunstenaars
aan te moedigen
Niets, niets, totaal niets
Wat hebben ze gedaan om den open
baren gezondheidsdienst doeltreffend
te doen werken
Niets
Wat hebben ze gedaan om het leven
van de arme oude mannen en vrouwen
te veraangenamen, om ze bijeen te
brengen in hetzelfde gesticht
Niets Zij, die staande houden dat
het ingezegend huwelijk slechts door
den dood kan gescheiden worden,
scheiden de gehuwden in hun ouden
dag, juist dan, wanneer ze elkanders
liefde zoo hoogst noodig hebben.
Is dat niet schandelijk
Wat hebben ze gedaan om de onge
lukkige weezen te beschermen, ze be
ter te kleeden, en ze te onderwijzen
en op te leiden tot mannen en vrou
wen, die later niet als vreemdelingen
of als onbeholpen menschen in de
samenleving omdolen
Niets
En veel oud-weezen weten hoeveel
heldere, wakkere geesten in het ge
sticht der Leopoldstraat gedoofd wer
den.
Wat hebben ze gedaan voor de zoo
nuttige ziekenbonden en werklozen
fondsen
Watverrichten ze in 't armbestuur
Hoe verdeelen ze de pensioenen
Hoe worden de stadsbedienden, de
politieagenten en de stadswerklieden
behandeld en betaald
WAt hebben ze gedaan om geschil
len tusschen patroons en arbeiders bij
te leggen
Wat hebben ze dan toch eigenlijk
gedaan gedurende hun jarenlang be
heer
Veel nuttigs vernietigd, winstop-
brengende zaken in handen van bizon-
deren gegeven, de belastingen ver
hoogd, den kozijntjeswinkel wel on-
derhouJen, de vertegenwoordiging der
oppositie in hospiciënen armenbestuur
stelselmatig geweigerd, en verder
NIETS.
En wat zouden ze nu nog willen
Dat de liberalen in den gemeenteraad
niet meer zetelen, om aldus alle lasti
ge, hinderlijke kontrool te vermijden,
en hun familieleven als in een Luilek
kerland te slijten.
Vrijzinnigen, burgers en werklieden,
aan u hoeven we niet de vraag te stel
len of zulk bestuur niet doodend werkt
in onze stad maar, ik stel de vraag
aan alle lastenbetalers, aan allen, die
begeeren dat het algemeen goed wel
beheerd wordt, aan allen, die Aalst en
zijn volk genegen zijn, of het niet
hoogst noodig is dat dc kontrool door
de liberalen op het stadhuis uitgeoe
fend blijve, om te beletten dat de stad
heelemaal naar den ondergang ga
Achille BRIJS.
In de geraeenteraadzitting waarop de
heer Moyersoen het stemmen der boulevards
voorstelde, gaf hij als schatting der totale
kosten van den boulevard van St-Job en van
den Ajuinkauterde som op van fr. 440,000
Daarin zal volgens hem de Staat
tusschenkomen voor fr. 165,000
En verders schat hy
dat de stad zal ontvan
gen voor bouwingstak-
sen fr. 45,000
Te zamen fr. 210,000 210,000
Zoodat volgens de berekening
van Moyersoen, 'traaken der boule
vards, aan de stad maar zou kosten
twee honderd dertig duizend
fianken fr. 230,000
Doch in mijn vorige artikels denk ik
klaar bewezen te hebben
Tén eersten Dat voor 't maken alleen
der boulevards M. de Schepen in zijne bere
kening minstens zeventig duizend franken
onder de waarheid gebleven is
Ten tweeden Djit M. de Schepen ook
onder de waarheid gebleven is wanneer hy
zegt dat hy de noodige 5 hectaren 55 aren
75 c. a. grond zal kunnen koopen aan
15000 fr. per hectaar of 84000 fr. in 't ge
heel of ongeveer 46 fr. de roei wan
neer hy zelf voorgrond van zynen eigendom
gelegen voorbij 't kasteel van M. Liénartop
St-Job meer dan 50 fr. de roei vraagt'
Tenderden: Dat M. Moyersoen ver,
zeer ver onder de waarheid is wanneer hy
beweert met 23000 fr. te betalen de 13 hui
zen en gebouwen staande op den weg der
boulevards en die moeten aigebroken wor
den en daarmee ook te betalen al de onvoor
ziene kosten en onder andere de overvou-
ting van de beek op eene lengte van 25
meters.
En ten vierdenwanneer M. Moyersoen
rekent op eene ontvangst van 45000 fr. voor
bouioingstaksen dan steekt hy zich ook
deerlyk den vinger in de oog.
De bouwingstaksen beloopen hier onge
veer op 36 fr. den loopenden meter en wan
neer men nu de gewone breedte der huizen
neemt op 5 meters, dan zullen er vooraleer
die 45000 fr. zullen ontvangen zyn 259
huizen moeten gebouwd zyn.
Wanneer zullen die 250 huizen langsheen
de nieuwe boulevards opgericht zijn, als men
ziet hoe het gaat aan de Albrechtlaan
Me dunt dat de heer Schepen heel lichtzin
nig in al zijne cijferingen is te werk gegaan
en in die voorwaarden was het hem dus ge
makkelijk te verklaren, dat de uitvoering
van die werken aan de stad geen te grooten
last zou medegebracht hebben.
Wanneer men nu al die kwestiën van
naby onderzoekt en men dan alles samen
neemt, zou het niemand moeten verwonde
ren indien de stad voor de algeheele stichting
en volmaking der boulevards, honderd dui
zend franken meer zou uit te geven heb
ben dan de som die M. Moyersoen ons opgaf
't zou dus niet 230,000 fr. uitgaaf zyn, maar
wel fr. 330,000
Dit, wel te verstaan na dat
de Staat voor ongeveer
200,000 fr. in de kosten zou
tusschen gekomen zijn en 'k
moet er by voegen dat bevoeg
de personen mij verklaarden
dat ze volstrekt niet zeker
zyn dat die tusschenkomst zal
verleend worden
Voeg nu daarby de kosten
van het park door M. Moyer
soen gewaardeerd op fr. 200,000
En zoo komt ge tot eene
totale uitgaaf van vüf
honderd dertig dui
zend franken fr. 530,000
Onnoodig te zeggen dat om die uitgaaf te
dekken de stad geen roode duit beschikbaar
heeft de eenigste toevlucht is dus eene
leening van fr. 530,000
Voeg daarby eene leening
van 130,000 fr. die de stad
moet doen om te betalen de
werken van St-Joseftoren,
van de Vrijheidstraat (de kat)
en nog een deel der kosten
van de Aelbr. chtlaan fr. 130,000
En gezien ook de stad nog
veertig duizend franken te
weinig heeft om de overvou-
ting van den ouden Dender
te doen fr. 40,000
Zoo komen wij op eene
totale leening van ZEVEN
HONDERD DUIZEND FRAN
KEN 700,000
Waarvoor de stad eenen Jaarl\Jk-
lykselicn last zal te betalen hebben
gedurende 66 jaren van negen en
twintig duizend zeven honderd
vijftig franken fr. 29750
Ziedaar de cyfers in hunne brutale waar
heid en ik daag den heer Schepen Moyer
soen en met hem al de klerikale gemeente
raadsleden en kandidaten uit van ze te be
twisten
Zouden de lastenbetalers en de Aalste-
naars in 't algemeen niet denken dat het ge
vaarlijk voor de stadsfinanciën en bijzonder
lijk voor hunnen zak zou worden moesten
de katholieken alleen meester bly ven zonder
noch eenigen kontrool of nazicht
Alb. DE WINDT,
Gemeenter aadslid.
Een volkskandidaat
M. Theodoor De Nayer is met de gratie
Gods en zonder Poll op de katholieke lyst ge
raakt.
M. Theodoor De Nayer is goed bekend voor
zyne liefde voor de werklieden die hem dan
ook in het hart dragen.
M. Theodoor De Nayer is doktoor, nyve-
raar, bakker, brouwer, drukker, beurtman,
en is dan ook de kandidaat die alle de vakken
vertegenwoordigt. Zyn rechterarm is den
Boer, en zyn hartsvriend is M. Ceciliaan De
Kegel. Hy is aspirarit-scheperi,-burgemees
ter,-volksvertegenwoordiger, en aspireert
naar alles wat hy ziel. In den gemeen
teraad is hy de woordvoerder der tvchIer-
zijde. Hy is met iedereen beminnelijk en telt
niet anders dan vrienden in de stad. Ook
leidt hy den katholieken lyst naar eene
schitterende zegepraal. Er zouden soms nog
kiezers kunnen zyn die zouden aarzelen
hem hunne stem uit erkentelijkheid op
te dragen. Dat zy gerust wezen. De belangen
der stad liggen hem nauw aan 't hart en
onder zyn beheer kan de stad niet anders
dan welvaart genieten. Ziehier er het uit-
stekenste bewijs van.
Zooals iedereen zich nog wel herinnert
bevond de stadsontvanger zich reeds in 1898
in groote moeilijkheid. Er was een groot te
kort in de stadskas. Den 19 Oktober 1898
schreef hij aan M. Eraiel Van den Bossche,
handelaar te Hofstade, een brief waarin hy
hem den toestand bekend maakte en waarin
hij hem eene leening van 50 duizend franken
vroeg om het te kort te dekken.
M. Emiel Van den Bossche ging om raad
bij M. Theodoor De Nayer die den brief aan
M. den burgemeester Gheeraerdts overhan
digde.
De stadsontvanger wierd voor het Sche
pencollege geroepen en moest daar beken
nen dat er een te kort van 56 duizend fran
ken in zyn kas bestond. Het Schepencollegie
hield de zaak verdoken. (Het was maar
4 jaar later dat de toestand keu baar ge
maakt werd, wanneer het te kort reeds de
honderd duizend franken had overtroffen).
In stilte vcrwc-z^nlykte het Schepencollegie
de waarborg die de stadsont vanger had ge
stort tot beloop van dertig duizend franken.
Die waarborg bestond in eene eerste
hypotheek op onroerende goederen
toebehoorende aan den stadsontvanger en
zyne broeders en zusters. Deze goederen
werden publiek te koop gesteld en ver
kocht voorde som van zestien dui
zend v\|f honderd franken.
De heeren Emiel Van den Bossche en
Theodoor De Naeyer hadden te za
men op diezelfde goederen een tweede
hypotheek die voort kwam uit de erfe
nis Matthys.
In hare hoedanigheid van eerste inge
schreven hypothecaire schuldeischeres
moest de stad bovengenoemde verkoopsom
van 16500 fr. in haar geheel otvangert op
rekening van het te kort in de stadskas
bevonden,
Wat deed AITh. De Nayer Hy
weigerde de zuivering te verleenen van
zyne tweede hypotheek en cischte de
helft van de opbrengst zijner verkooping
alhoewel hy heel wel wist dat de stadsont
vanger aan de stad 56 duizend frank ver
schuldigd was en dat de geheele opbrengst
van de verkooping aan de stad in volle recht
toekwam.
Er wierd onderhandeldhet Schepencol
legie wilde de toestand in alle geval verdo
ken houden om geene opschudding te ver
wekken. M. De Nayer maakte ervan ge
bruik, en hield voet bij stek. Het Schepen
collegie, om de 16500 franken te kunnen
ontvangen niettegenstaande het verzet van
M. De Nayer, moest het bewys leveren dat
de stadsontvanger aan de stad 56 duizend
franken verschuldigd was en moest daarom
ook den toestand der stadskas kenbaar maken.
Het Schepencollegie, liever dan zich aan de
openbare schande bloot te stellen, verkoos
de toestand der stadskas verdoken te hou
den, en liet den voorrang der stad vallen -
ten voordeelc van Al. De Nayer.
M. Theodoor De Nayer zag' er geen be
zwaar in. Alhoewel hij maar eene tweede
hypotheek had, alhoewel hy beter dan
iemand wist dat de geheele opbrengst van
den verkoop der goederen in volle rechtaan
de stad toekwam, aarzelde M. Theodoor De
Nayer geen oogenblik om uit de handen van
den werkenden notaris de som van 8.250 fr.
te ontvangen die zonder eenigen twyfel aan
de stad toekwam.
M. Emiel Van den Bossche, min geldzuch
tig en met een ander geweten als dat van
M. De Nayer, deed geene moeilijkheid aan
de stad, gaf handlichting van zyne tweede
hypotheek en het Schepencollegie ontving
de andere 8250 frank.
De stad heeft meer dan honderd duizend
franken aan den stadsontvanger verloren,
waarin begrepen zyn de 8250 frank die in de
braudkist zitten van M. Theodoor De Nayer.
Is de kandidatuur van M. Theodoor De
Nayer niet eene volkskandidatuur die eenen
kolossalen bijval aan de katholieken lyst
moet verzekeren. Moeten de Aalstenaars aan
den Hofstadenaar niet orkentelyk zijn en is
M. Theodoor De Nayer de geschikte man
niet om onze stad te beheeren
Leve Al. De Nayer en zijn
H2SO fr
als liij ze noodig: had.
Sinds eenige maanden verschynt er geen
nummer van Werkman of van Land van
Aelstwaar de liberalen niet op de oneer
lijkste wijze worden aangevallen, vooral
sinds de gemeentekiesstrijd aangevangen is.
Laat ons eens zien wat de uitgever van die
twee bladen van de liberalen schreef vroe
ger, toen hij nog niet geëten en geslapen
had in 't kasteel van Minister Schollaerl.
Wy zullen de brieven, door M. Petrus ge
schreven, niet inroepen wij zullen zijn
taeening over de liberalen zoeken in zijn
werk FRIESTER DA ENS, in April 1909 uit
gegeven door M. Fel rus Daens en door
dezen geschreven.
Dat werk is door hein opgedragen (zie bl.
219) Aati u ook, uit ander kampen (libe-
o ralen vu socialisten) die met priester
Daens vereer igt waart voor de hoofdge-
dachten der Democratie Algemeen Stem-
recht, Evenredigheid, Regeling van Ar-
beid en van Pachten, klimmende Relas-
ting; de deftige Vrijheid en het deftig
Broodgewin aan den Arbeid.... Volksver-
tegenwoordige Janson, Lorand, Van de
Velde, Anseele, Deslréé enzin zynen
(Priester Daens) naam ik groet ert ik dank
o U alsook al de welstellende Hoeren die hem
met Vriendschap en Hulp vereerden en
versterkten. De mensch heeft niet enkel
het Brood hy heeft Vriendschap noodig.
Eerlijk zijn ze, bij welke hij vryelyk
mocht aankloppen eenige rechtzinnige
vooruitstrevende katholieken, DOCH
MEEST L1R E R A LEN en Socialisten
Dus werd het boek 't Leven van Priester
Daensdoor M. Petrus opgedragen aan de
liberalen en de socialisten, in naam van
Priester Daens zelf, uit dankbaarheid, uit
erkenten is.
Waarom die dankbaarheid, die herkento-
nis vart den diepbetreurden volkspriestor en
vanzy'n broer Petrus
Deze laatste zelf zegt het ons in zyn boek.
Op bladz. 37 lezen wij, in het hoofdstuk
gewijd aan de heuchelyke wetgevende kie
zing van Oktober 1894
a VRIJDAG 12 Oct. De woede der katho-
lieke Bewaarders stygt ten top als zy hoo-
o ren dat talryke liberalen als getuigen zul-
len zetelen in hoofdbureelen ze kondi-
gen hun namen af in een manifest. Wie
zyn de getuigen van Priester Daens
Prosper Callebaut, Fabrikant-Nyveraar
Meert Emiel, Pieter Anné, Jozef Schotte,
Jozef De Blieck, allen vari Aalst, Arthur
Van Impe, van Ninove. Kiesbedrog is <>n-
recht ert diefstal optreden als bewerker
der Eerlykheid van de Kiezingen, is het
niet een deftig werk van Burgersdeugd
o Priester Daens aanvaardde niet «lauk
die medehulp.
Verder beweert M. Petrus, misschien niet
zonder rede, dat de gansche lijs? Daens zou
gekozen geweest zyn indien er, op alle
hoofdbureelen, liberale getuigen hadden
kunnen plaats nemen. Maar, ondanks de
krachtige en zeer gewaardeerde hulp der
liberalen, de daensisten hadden hunnen ge-
tuigendienst toch zóó gebrekkig ingericht
dat, den 14 October 1894, alle vier de kat[iQ.
