De Volksgazet
Zondag 26 November 191
Prijs 3 centiemen het nummer
Zesde Jaargang Nummer 49
Alwie een abonnement
neemt voor 1912 aan
zal van heden af tot Nieuw
jaar ons blad gratis ontvan
gen-
Belangrijk Bericht.
FEESTAVOND
Goede verstaanders
hebben maar een
half woord van doen.
Voor de Treinoversleo
en Treinwachters.
Een artikel van
Recht en Vrijheid.
Niet te vergelen.
Willemsfonds.
VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Prijs der Annoncen
Reklamen 75 centiemen j 'ier drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op .de derde bladzijde, 2 Irank de regel.
Aalst, 35 November 1911.
AiJê eerste Zaterdagen der maand van 10
tot 111/2 uren 's morgends, houdt onze acht
bare Volksvertegenwoordiger M. Jules
RENS zitting, in 't lokaal der Liberale
Associatie, «Graaf Egmont, «Groote Markt,
Aalst.
Willems-Fonds. Afdeeling Aalst.
van het
MANNENKOOR.
FEESTAVOND, door het Mannen
koor van onze afdeeling den Wil-
lemslondsers aangeboden, op Maan
dag 27 November, te 8 1/2 uur
's avonds, in het lokaal De Vier
Winden, Keizerlijke Plaats.
PROGRAMMA
I Openingstuk voor klein Orkest
II Strijdlied J. De Geyter.
Was ik min P. Benoit.
te zingen door het mannenkoor
III Viljalied, voor viool en A. Sevens.
klavier L. Van Hoof.
Solist d. H. P. Spitaels.
Begeleiderd. H. F. Eemans.
IV De Kunstenaar, te zingen Fr. Lehar.
door d. H. Ad. Keselaer.
V Sij'étais Roi, voor klavier A. Adam.
door d. H. Fl. Eemans.
VI De Mislukte Bruidegom, L. Ernst.
Boertige Alleenspraak
door d. H. Gust. Steenhout.
VII Kerlingaland, A. Sevens,
doord. H. J. Bruyndonck. K.Mcstdagh.
VIII Esclarmonde uit de opera J. Massenet,
voor hoorn en klavier.
Solist d. H. Fl. Eemans.
Begeleidster Juff. M. Amant.
IX KerstvertellingPaul Gilion.
Voor 4 koperen blaasspeel
tuigen door de heeren De
Maeseneer Th. Schollaert
Aug.Splttaels P. en Van
der Vorst Cl.
X Voor Taai en Vrijheid Ed. Michiels.
te zingen door het Mannenk. Hon. Steppe.
XI Lied van 't Willemsfonds
door al de aanwezigen.
Begeleiding met klein Orkest.
Dansparty*
We kennen allen de christelijke liefde
der klerikalen, waardoor dezen zich
verplicht voelen vervolging en brood
roof te plegen tegen degenen hunner
tegenstrevers, welke zij treffen kun
nen.
In de klerikale fabrieken worden
de werklieden gedwongen deel te ma
ken van de klerikale tappen, ze wor
den gedwongen naar de kerk en ser
moen te gaan, hunne kinderen naar
de klerikale school te zenden, als de
kiezing nadert zijn ze verplicht aan
wezig te zijn op de klerikale kiesver-
gaderingen en wordt hun opgelegd op
eene bepaalde manier te stemmen.
Nu en dan wordt er tegen deze ge
gronde beschuldigingen geprotesteerd,
alhoewel iedereen er alles van weet,
maar 't gebeurt ook dat de fanatieke
bladen hunne woede bot vieren en het
broodrooversstelsel gelijk dit op het
berucht congres van Mechelen werd
aangenomen aan 't klokzeel hangen.
Wij verzoeken alle vrijzinnige men-
schen met aandacht te lezen, de voor
elk die de klerikale nijpers kent zeer
verstaanbare aanbevelingen welke in
het katholiek blad Het Nieuws van
den dag verschenen, nummer van
19 en 20 November laatst
Dringende aanbevelingen.
In steden en dorpen kampen de katholie
ken dapper tegen de geuzerij, en hadden zij
de medewerking niet van de in God geloo-
vende ploeg, de katholieke partij ware reeds
sedert fang ora zeep. Daar is niet aan te
twijfelen.
En wie is daarvan de schuld, zooniet
fjrootendeels de hoogere standen der saraen-
eving Die denken niet eens dat zij eene
groote macht in handen hebben om de geu
zerij te bestrijden en machteloos te maken.
De onroerende goederen iedereen weet
genoeg, (het kadaster is daar om het te be
wijzen) zyn voor een ruim deel in conserva
tieve of katholieke handen.
Dus, de katholieken of in 't algemeen de
conservatieven, hebben meer dan eene stem
in 't kapittel der kapitalen, en als ze maar
wilden gebruik maken van hunne rechten
en hunne macht, geuzerij en socialism zou
den meer dan, een toontje lager zingen.
't Is geene aardigheid dat eem oudige
raenschen, snuIleD, om wel te staan met
eenen rentmeester, uit vrees van opslag,
hun geweten een kreuk geven. Willen ae
katholieken zulks vermijden, dan moeten
zij elkander verstaan om het bestuur van
hunne hoeven en landen, maar enkel toe te
vertrouwen aan rentmeesters op wie zij on
der alle opzichten mogen en kunnen reke
nen.
Wat de aandeelhouders aangaat, zij han
delen nog veel dwazer dan de grondeige
naars en indien zy, voor wat de Limburg-
sche steenkoolmijnen betreft, den boel maar
laten draaien gelyk 't gaat in 't Walenland,
dan zullen welhaastde verdienstelijke katho
lieke Limburgsche senateurs en volksver
tegenwoordigers vervangen orden door de
vrienden van M. Warocqué, in wiens kof
ferfort een overgroot getal actiën der Lim
burgsche mijnen opgestapeld liggen.
Hoe weinige katholieken willen zich de
moeite geven op de algemeene vergaderin
gen der actiehouders tegenwoordig te zyn
Wat doen zij Zy laten zich vertegen woor-
woordigen door gekende geuzen.
Over welke groote macht beschikte niet
een bond van katholieke actiehouders, vast
besloten van door te werken en te verbie
den dat vet betaalde ingenieurs en beamb
ten, het geloof uit de harten te rukken
der werklieden of hen b« letten hunne kin
deren naar de scholen te zenden, enz.,
kortom, er geuzen en socialisten van
te maken
't Is spytig het te moeten bestatigen vele
katholieke actiehouders denken uitsluitelyk
aan den intrest, welken zij op te stryken
hebben, terwijl de socialisten en de liberalen
zonder rust noch duur, onverpoosd en zon
der vrees van gestoord te worden, blyven
voortwerken.
Willende heeren actiehouders voorkomen
dat men den put eerst vult als het kalf ver
dronken is, dan zullen ze wel doen deze
enkele punten te overwegen, op dewelke
reeds de aandacht gevestigd geweest is in
het laatste katholiek congres van Mechelen.
1) Doen springen of ze ten minste kort
vleugelen, al de administrateurs van maat
schappijen die misbruik zouden maken van
hun ambt van vertrouwen om de christene
gevoelens uit de harten der werklieden te
rukken, in plaats van te blyven by het ver
vullen van de plichten van hun ambt.
2) Eens de meerderheid bekomen in den
beheerraad, afdoende maatregelen nemen
om te beletten dat de bestuurders misbruik
maken van hun ambt om te drukken op het
geweten der werklieden.
3) Desnoods de bestuurders het onvoor
waardelijk recht ontnemen van, zy alleen,
de ingenieurs en de hoogere beambten te be
noemen. Zyn de groote koppen brave men-
schen de werklieden zullen het meestal ook
wel wezen.
4) ln de werkhuizen en fabrieken doen
aanplakken, dat al wie rechtstreeks of on
rechtstreeks, een werkman of beambte zou
beletten naar den katholieken werkmans
kring te gaan of zyne kinderen naar de vrye
scholen te zenden, enz. enz. voor die feiten
zal verantwoordelijk zyn voor den beheer
raad.
5) Beletten dat er roode of andere nog
slechtere druksels in de werkhuizen ge
bracht worden.
In de werkhuizen komt men om te werken
maar niet om te lezen en alzoo wordt het
werk maar afgelapt en de eene maakte den
andere slecht.
6) Alles inspannen om zoo veel mogelijk
alle werk op zon- en heiligdagen te doen
staken.
7) Eindelijk dat in alle naamlooze maat
schappijen, waar men iets of wat te zeggen
heeft, een byzonder kapittel besteed worde
in het jaarlyksch versfag aan hetgeen er
zoo al gedaan werd voor het zedelyk en
stoffelijk welzijn der werklieden.
Mochten de katholieke grondeigenaars en
actiehouders wat beter uit hunne oogen
zien, elkander verstaan en inlichten
kortom, wilden zy samenwerken, de macht
der geuzery was welhaast om zeep, en vele
roode en liberale volksvertegenwoordigers
en senateurs, zouden stillekens thuis mogen
blyven in plaats van in onze wetgevende
Kamers den tyd te doen verkwisten door
hunnen zotten praat.
Het hangt af van iedereen van die prak
tische gedachten op het katholiek congres
aanbevolen, te doen uitvoeren.
De handen uit de mouwen aan 't werk,
men versmade ze niet, die wenschen, uitge
drukt door het puik van de katholieke party
van geheel de wereld, want 't geldt het be
houd van den godsdienst en het welzijn van
alle de standen der samenleving in ons ge
liefd Vaderland.
Deze dringende aanbevelingen wor
den natuurlijk namens het Congres
van Mechelen en onze brave geestelij
ke overheid rechtstreeks aan de katho
lieke grondeigenaars en fabriekanten
in nog duidelijken termen gedaan.
De katholieke grondeigenaars moe
ten de rentmeesters broodrooven die
niet klerikaal willen zijn en de boeren
hun land afnemen als ze niet als sla
ven in 't gareel loopen.
De katholieke fabriekanten moeten
hunne onderhoorigen aan de deur wer
pen, al moesten dezen van honger
kreveeren, indien ze niet meehuilen
met de klerikale wolven.
Welke schoone partij
De treinwachters en treinoversten
vestigen, in hun bnlletijn van deze
maand, de aandacht van den bevoeg
den minister op de moeilijkheden
waarmede het uitbetalen van de pen
sioenen van hoogergenoemde agenten
zeer dikwijls gepaard gaat.
Onlangs werd over die kwestie nog
een vraag aan den heer Minister ge
steld, die er opantwoordde dat de ge
pensioneerden alle gemak hadden om
hun geld te bekomen. We zijn van een
tegenovergesteld gevoelen. Immers,
die gepensioneerde Staatsbedienden
wonen niet altijd in een plaats, waar
er een agent van de Schatkist, van de
Nationale Bank bestaat, waar ze noch
tans moeten uitbetaald worden, na
eerst bij den burgemeester een levens-
bewijs gehaald te hebben (wat vier
maal 's jaars gebeurt). Het is nochtans
toegelaten in zulk geval bij den ontvan
ger der belastingen te gaan, die niet
altijd het voldoende in-kas heeft en ook
ter plaatse niet altijd woont. Daarom
heeft de minister ook toegestaan van
den dag gebruik te maken waarop de
ontvanger aldaar de belastingen komt
innen maar, zulks gebeurt slechts
vijf- of zesmaal 's jaars en komt niet
altijd overeen met den vervaldag van
de uitbetaling der pensioenen.
Voor diegenen, welke dus buiten het
kantoor van belastingen wonen, is het
onvermijdelijk dat ze telkens een reisje
te ondernemen hebben zeer dikwijls
door guur weer om hun pensioen
te ontvangen.
Terecht, schrijft dan ook in het bul
letin een toekomstig gepensioneerde
die driemaandelijks twaalf kilometers
heeft af te leggen, zou die toestand
moeten gewijzigd worden het Post-
beheer zou dien dienst evenals het
uitbetalen van renten der lijfrentkas
en van de ouderdomspensioenen
kunnen uitoefenen en die wijziging
dringt zich des te meer op, daar het
postwezen ook gaat gelast worden met
het innen der belastingen.
Natuurlijk zullen die twee diensttoe-
voegingen een vermeerdering van per
soneel doen plaats hebben ook.
We vestigen de aandacht van onze
Kamerleden op bovengenoemden toe
stand en verhopen dat de minister de
gegronde vraag van de treinoversten
en treinwachters zal inwilligen.
Wy hebben met belangstelling een schry-
ven in Recht en Vrijheidhet socialistische
blad, gelezen getiteld Een ernstig
icoord aan de vereenigde werklieden.
De opsteller ervan predikt de werklieden
de vereeniging aan daar alleen ligt voor
hun de macht en de verzekering der toe
komst we zyn daar volkomen raêe 'tak
koord het spreekwoord zegtEendracht
maakt macht, en we zyn van gevoelen
dat de werkers er alle belang by vinden zich
in stevige, machtige en welingerichte en
bestuurde bonden, fondsen, syndicaten of
hoe men zulks ook noemen wil, te vereeni
gen om er hunne intresten en bijzonderlijk
hunne vakbelangen te bespreken en te ver
dedigen. De werkgevers in 't algemeen en
bovenal de groote naamlooze maatschap
pijen stichten onder elkander syndikaten
tot bevordering hunner intresten allen
vinden er voordeel by en we vinden dat heel
natuurlijk, maar we aanzien het dan ook als
natuurlijk en zelfs als noodzakelijk dat de
duizende werklieden van al die industrieële
inrichtingen zouden samengaan en zich
onderling vereenigen om de werkvoorwaar-
den, hun loon, in een woord hun stoffelijk
bestaan zooveel mogelijk te verbeteren.
Doch of nu het grootste voordeel voor de
werkersmassa ligt, in de stichting van
socialistische syndicaten, waar de party
politiek, toch in den grond de hoofazaak
blyft, ofwel of die voordeelen nietgrooter
en niet vaster zyn door de vereeniging van
alle werkerselementen in machtige neutrale
[tonden, alleen gesticht met het eenlge
doel rechtstreeks hunne vak- en stoffe
lijke belangen te verdedigen, over die
kwestie zou er veel te zeggen vallen en
we denken dat er ten slotte zou vastgesteld
worden dat het neutrale, het vryesynaikaat,
bestuurd door werklieden alleen en zich
alleenlijk bezighoudende met de verdediging
der stoffelijke vakbelangen zyner leden en
andeis niets, het beste en 't voordeeligste
middel is om den toestand der werklieden in
't algemeen, stilaan rnaar zeker te doen
verbeteren.
Aldus ingericht zoude werkersklas over
een machtig wapen beschikken om op
vruchtdragende wijze de belangen zijner
leden te verdedigen tegenover liet machtige
kapitalisme; beiden zouden er voordeel hy
vinden want vele ongelukkige en byzonder
voor de werkers nadeelige werkstakingen
zouden vermeden worden.
In zyn artikel valt de schrijver de liberale
party op 't lyfen hy zet zekere bevestigin
gen vooruit die we nochtans niet zonder
antwoord kunnen laten.
De liberale burgerijzegt hij, vertegen
woordigt het handels en industrie kapi
talisme, daarom strijden de liberalen voor
den vrijhandel en de opening der grenzen
voor het vee om zoodoende de prijzen der
voedingsmiddelen te doen dalen.
Wc denken nochtans dat indien de libera
len er alleenlijk op uit waren hun kapitaal
te doen opbrengen, dat ze er profyt zouden
bij vinden dat de vrijhandel niet bestaat of
dat de grenzen niet opengezet worden, want
't is onbetwistbaar dat in 't algemeen hoe
duurder de waren zyn hoe grooter ook de
winsten zyn der kapitalen die de zoogezegde
handelskapitalisten er zouden insteken.
Maar, gaat de schryver voort, de libe
rale kapitalisten hebben belang bij de da
ling der levensmiddelen omdat zij, wan
neer de levensmiddelen goedkoop zijn lage
loonen kunnen betalen en in tegenover
gestelde geval de loonen of de eischen der
werklieden hoog ei zijn.
Dat de liberalen alleenlijk een persoonlijk
belang beoogen wanneer ze de daling der
levensmid ielen betrachten, dat zyn enkel
woorden maar zulks bewijzen dat kan de
scliryver niet; denkt hy dan dat de groote
massa der liberalen met hunne volksverte
genwoordigers aan 't hoofd, die onophou
dend strijden en in de bres staan om de
levensmiddelen zoo goedkoop mogelijk te
maken, waarbij den minderen man 't meeste
voordeel vindt, enkel bezield zijn met de
onivaardige, ja zelfs de verachtelijke ge
dachte van daardoor het dagelyksch loon
van duizende werklieden te verminderen of
er de vermeerdering van te beletten Dat
ware niet ernstig.
Als de liberalen, vervolgt schrijver, een
officiéél verplichtend onderwijs willen,
dan beperkt zich dien wil tot het lager
onderwijs, omdat de werklieden die kun
nen lezen, schrijven, rekenen enz. met de
hervorming der machienen meer en beter
kunnen voortbrengen, dus meer winsten
afwerpen dan ongeschoolde of ongeleerde
werklieden.
En in de veronderstelling dat de liberalen
nu aan den werkman meer geleerdheid wil
len geven omdat hy dan meer winst kan af
werpen, zal de patroon indien hy meer wint,
dan ook geen opslag van loon geven En
indien hy die verdiende loonsvermeerdering
niet toestaat, zullen de geleerde en redene
rende werklieden die hem door hun handig
en goed werk die grootere winsten ver
schaffen, dom ga weg, in 't gareel blyven
loopen Zullen zy door toedoen van hun
machtig vrye vakbond, beheerd door man
nen van hun vak, de werk voor waarden met
den patroon niet kunnen behandelen en doen
verbeteren
De geleerdheid die de liberalen aan de
werklieden in 't algemeen wenschen te
geven moet ernstig en degelyk zyn we
zyn van gevoelen dat een wel ingericht la
ger onderwys met toevoeging van den
4* graad daartoe heel geschikt is. Bovendien
staat de kwestie der schoolkantienen, waar
van Recht en Vrijheid ook een woord rept,
reeds lang op 't programma der liberalen.
Verder dan dit lager onderwijs, zeggen
de socialisten, mag het, voor het belang der
liberale burgerij, den werkman niet
brengen.
Middelbare en hoogere scholen mogen
niet in het bereik der werkerskinderen
staan die moeten voorbehouden blijven
voor hunne zoons.
Die bevestiging logenstraffen wy met te
wijzen in alle steden naar de Bonden van
oud leerlingen der middelbare scholen die
er door de liberale burgerij en nooit door
de welhebbende socialisten werden gesticht,
met het doel de begaafde werkmanskinde
ren hoogere studiën te laten doen en hier
ook in Aalst stichte de libeiale burgerij
dergelyken bond, die op het oogenblik
ongeveer 40 werkmanskinderen in hunne
studiën ter Staatsmiddelbare school onder
steunt.
Wie zou dan durven beweeren dat de libe
rale party, wanneer ze 's landsbestuur in
handen zal hebben, niet zou toestemmen dat
begaafde werkmanskinderen hunne hoogere
studiën kosteloos zouden voortzetten P
De liberale partij is het A. S. toegetre
den, vervolgt de schryver, niet omdat het
eerlijk is, want dat was over 30 jaar
zoowel als nu, doch omdat zij zien dat
met het stelsel der 4 eerloosheden, met het
bestaand kies knoei stelsel er voor hen geen
mogelijkheid bestaat om de regeering te
rug in handen te krijgen.
We zullen ons om dat verwyt van oneer
lijkheid niet boos maken, want hy die het
schreef beging enkel een lichtzinnigheid.
We wyzen hem alleenlijk op den leider der
socialisten de heer Van der Velde die zyne
hand sloeg in degene van den liberalen
leider heer By mans terwijl ze bezield met
wederzydsch vertrouwen in naam en met
goedkeuring hunner respectieve party een
rechtzinnig en loyaal verbond sloten tot ver
overing van ALGEMEEN STEMRECHT.
Het zy terloops gezegd dat menige libe
ralen zooals Janson, Féron, Robert en zoo
veel anderen reeds het Algemeen Stemrecht
vroegen en verdedigden vooraleer er in
België van socialisten spraak was.
We denken in korte woorden de on
rechtvaardige beschuldigingen en aantij-
gingen.die schryver van Recht en Vrijheid
ten laste der liberalen legt, beantwoord en
weerlegd te hebben.
Laat er ons niet langer over twisten, ne
men we langs beide zyden als regel dat de
goede trouw het best de waarheid en de
rechtvaardigheid zal verdedigen en vergeten
we byzonderlyk niet, dat liberalen en socia
listen overtuigde antiklerikalen zijn wiens
grootste en onverzoenlykste vijand de kleri
kale behoudsgezinde partij is, die, voor
't geluk en de welstand van burger, werk
man en landbouwer in Mei aanstaande den
dieperik in moef.
Inde Kamerzitting van 15 Novem
ber heelt M. De Broqueville, hoofd
van het klerikaal goevernement ver
klaard, dat zoodra de uitslagen der
tienjaarlijksche volksoptelling zullen
gekend zijn (dus voor Nieuwjaar) hij
een wetsontwerp zal neerleggen van
vermeerdering van het getal volksver
tegenwoordigers en van ontbinding
van Kamers en Senaat.
De klerikalen zijn verpletterd door
de kiezingen van 15 October en eene
macht hooger dan degene der kleri
kale regeering zal dat doen begrijpen
hebben aan de klerikale ministers die
zich aan hunne zetels klissen, gelijk
de koster aan 't gras.
Ze hebben eerst gepoogd te doen
gelooven dat de kiezingen van 15. 22
en 29 Oktober geen politiek belang
hadden, maar de verklaring van de
Broqueville juist eene maand, dag op
dag, na de geweldige davering, hen
door het kartel toegediend, bewijst
genoeg dat de klerikale overheersching
lood in haar wieken heeft.
Overigens geheel het land door, zoo
wel als te Ninove en bezonderlijk te
Aalst, was de kiesstrijd op politiek
terrein gebracht door Je dompers zei
ven.
Zuiver Algemeen Stemrecht met
Evenredigevertegenwoordiging en de
gelijk nationaal Onderwijs waren de
hoooldpunten van ons strijdprogram-
ma
Den 15 October bekwamen de kan
didaten voorstaanders van Zuiver
Algemeen Stemrecht en Evenredige
Vertegenwoordiging, te Aalst bijna
300 stemmen meer dan de klerikalen.
Den 29 Ocktober werd die uitspraak
bevestigd en verklaarden de twee der
den der Aalstersche huisvaders zich
ten voordeele van 't officieel onderwijs
door hunne stem, in vrije keus, te
schenken aan een officieelen onder
wijzer, gekend liberaal, zegt De Volks
stem.
Dat de ofticieele school al de ouders
kan voldoen is bewezen, M. Van den
Berghe werd immers eenige weken
geleden, door den katholieken schepen
van Onderwijs opgehemeld.
Ons volk wil geene partijscholen.
In het kiesgangsken hadden de huis
vaders vrijen keus en ze kozen den
officieelen onderwijzer.
In werkelijkheid hebben de ouders
hier geen vrije keus der school, want
er zijn in Aalst maar twee officieele
scholen meer en er zouden er 7 of 8
moeten zijn, Priester Fonteyn zeide
Om de vrijheid van den huisvader
te verzekeren moet er op elke gemeen
te, ten minste eene officieele school
zijn.
De verkiezing van Mijnheer Van den
Berghe is de verheerlijking van het
goed officieel onderwijs, de goedkeu
ring van Zuiver Algemeen Stemrecht
en Evenredige Vertegenwoordiging
de verpietering der klerikale partij 1
De boekerjj het Willemsfonds, Graaf
Egmont, Groote Markt, Aalst, is open alle
Zondagen van 101/2 tot 111/2 ure voormid
dag.
Werklieden, leest en leert, woont de voor
drachten by welke door het Willemsfonds
worden ingericht.
