Katholieken winnen in het land 80.000 stenen Be Socialisten verliezen 8 zetels
h» Geweldige ysoroitgaitj der Lliristene Wenkeden te Scsrifijk, Moesferoen eu ïpr Gekassanier tfelksvertegenwoordigers en twee Sensters
BUCHATEL en BEPÖNTIEÜ moe tea naar den SenaatI, En nu naar de zege op 9 Juni aanslaande!
Nabeschouwingen
Verrassende Uitslagen
ONZE REKENSCHAP
Sssiailsteo, sij zetten n
i'it betaald
lan ëe Christean Reikiietfen
ïan Sorti'ijk en Yper
Wij raki ca op met eigen
krachten
E"3S3B£32EEC2ïïS2a0CC
DE VOLKSMACHT
WeeKolad van het Christen WerKersverbond van West-Vlaanderen 44
fnSCHIUJVINGBN
AANKONDIGINGEN
K te weaden Bur
i t bU4 St-Janale.
Kortrijk. Tojof. 779
itcbeckmk. 1160:57
Nr. 22
Gedrukt ter Samenwerkende Drukkerij «VOORUITGANG
Sï-Janslaan, 2a, Kortrijk
Zate.-'deg 1 .Jural 1929
VERKIEZINGEN VAN 2S MEI 1929
Hoerah I De kiezing beteekent ,voor
ons katholieken en voor de christene de-
rr.okratcn in 't bijzonder, een prachtige
zegepraal. In 1 t land 80.000 stemmen
meer. en spijts den stormloop van de
nationalisten, onze posities bevestigd.
Dc socialisten, onze grootste vijanden,
verliezen 8 'zetels, benevens "t verlies
der communisten en verliezen 13.000
stemmen niettegenstaande het veel
grooter getal stemmers in 't land.
De liberalen 'zijn weer wat vooruit
gekomen en hebben ten nadcele der so
cialisten den helft der zetels terug ge
wonnen. die zij'in 1925 verloren had-
De nationalisten hebben in veel plaat
sen wat vooruitgang gemaakt, hoewel zij
hun zegepraal fel overdrijven. Zij reke
nen immers als voor Ken gewonnen dc
8.000 stemmen van Vindevogel, die wel
met hun lijsten koppelde, maar die zelf
geen nationalist is, en die tot hiertoe
immer bij ons stond en morgen wellicht
ook bij ons zal blijven .staan. Zoo ook
rekenen zij als aanwinst den bijval der
Christene Vlaamsche Volkspart
burg. met Romsée aan 't hoofd, die wel
verklaard heeft dat hij geen deel uitmiek
van dc nationalistische partij. En
De Backer van Turnhout morgen doen.
nadat hij zoo uitdrukkelijk geschreven
heeft aan Knrdinaal Van Roey, dot hij
wil onderdanig zijn aan.de voorschriften
der Bisschoppelijke Overheid
Wilt West-Vlaanderen in 't bij zo n d
betreft. Ten gevolge van 't .optrede
van De Lille, die 12.000 stemmen b.
haalde, verliezen wij een zetel. Maar de
cijfers van den uitslag voor 't Senaat be
wijzen dat, zonder hem. die zetel nit
verloren ging. Onze christene werker;
lijsten van Kortrijk en Yper komen
prachtig uil den strijd, met eenc aan
winst "Van rond de 6 000 stemmen, ter
wijl de socialisten in beide arrondisse
menten samen voor de Kamer 800 stem
men achteruitgingen.
Rousselare 'hield kloek zijne positie,
spijts den verwoeden aanval der Natio
nalisten. Brugge won 1750 stemmen,
zooals den uitslag voor 't Senaat bewijst.
Alleen postende is eene zwarte plek
tengevolge van "t ongehoord geld da!
Marquet er verteerde, en waar alle par
tijen iets aan boeten. Daar is 't dat we
onzen zetel verliezen. Over geheel de
provincie verliezen de socialisten meer
dan 4.000 stemmen.
De aanwinst van 7.000 stemmen van
de Nationalisten is betrekkelijk klein,
gezien hun propaganda, die sinds 4 jaar
met een ongehoord geweld aanhield. De
kleine aanwinst vooral in Rousselare-
Thiélt, waar Van Severen zijnen zetel
verliest, moet hun een doorn in hun voet
zijn. Als partij van jongeren en gezien
het zeer groot getal nieuv.-e jonge kiezers
is die aanwinst van 1-000.stemmen daar
bekaaid, een flauw resultaat.
VVij hadden een dubbele verrassing,
ten gevolge .van die dwaze wet Vande-
Wallc over de koppeling der lijsten. On
ze vriend H. Duchatel valt weg ten voor-
deele van onzen vriend Adolf De Jae-
gerc uit Rousselare. zooals ook socialist
Mi-.siacn wegvalt te Yper ten voordeele
van een derden socialist te Kortrijk.
Gelukkiglijk mogen wij er op rekenen
dat Hcnri Duchatel samen met onzen
vriend Depco'.ieu van Me enen, naar 't
Senaat zal gaan.
De beste uitslagen bekwamen onze
•klieden van Kortrijk met .eene aan-
Yper
i 4.10-
Onze hcrtelijkst
van 1 708 stem
gelukwenschei
En hoe moeten we nu 'die uitslag
beoordeelen Wij zijn zeer tevred»
De Katholieke Kamergroep woi
om zijn politiek goedgekeurd. We f
looven wel te mogen er bijvoegt
dank aan de zuiver democratische poli
tiek van Minister Heyman. Wal
overal veugde baart, 't is dat hot dui
delijk is, dat de regelmatige vooruit
gang van onze christene sociale organi
satie bevestigd wordt, door den voor
uitgang op het politiek terrein.. Dat be
wijst de doelmatigheid van onze werking
de groeiende overtuiging
Die bestatiging wordt aan een
kant bevestigd, door den achteruitgang
bij ons van de socialisten, die ook op
sociaal gebied achtcruitboeren. Vooruit
dan langs dien weg I
De politiek van oppositie der socia
listen heeft hier niets bijgebracht, niet
meer dan de milliocnen die zij verteerd
hebben, aan hunnen vloed van veelkleu
rige plakbrieven. Indien wij onze stel
selmatige werking doorzetten in t voor
dcel onzer werklieden, mogen wij de
vaste hoop koesteren, dat de stroom van
het ongodsdienstig socialisme hier voor
goed gedamd is.
Doodjammer i3 het. dat de Nationa
listen. die spijts alles zich voort Katho
liek noemen, zoo dwarsdoor onze chris
tene sociale werking trachten te belem
meren. Door hun schuld kunnen we niet.
zooals het zou behoeven, het goddeloos
socialisme bestrijden. Wanneer toch zul
len zij inzien, dat zij van 't rechte spoor
zijn afgedwaald
Aan degenen die nog niet inzagen dat
de Vlaamsche kwestie moet opgelost
zal den uitslag der verkiezin-
r nu we! de oogen hebben
opend. Nopens de Vlaamsche kwestie
heeft het A. C. W. over twee maande
radikale beslissing genomen. D
christene werklieden zullen voet bij stel
houden, en geen duim breed achterui
tot dat een volledige oplossin'
bereikt wordt En dat zal moeten raj
gaan.
De aanwinst, of beter het gedeeltelijk
herwinnen van het verloren terrei
de Liberalen verontrust ons niet. Een
toekomst heeft die partij niet me
Wat de regeering uit die kiezi
afleiden kunnen we niet voorzie
echter vreten wij dat de christene werk
lieden zullen opcischen dat Minister
Heyman onverstoord ons democratisch
programma zal uitwerken.
'oorwaarden, mogen we gerust
de toekomst te gemoet zien. Onder i
de organisatie, en boven in de Regeerir
moet er in dien zin doorgewerkt worde:
hoe langer hoe meer het volle
De Kamerverkiezingen
in West-Vlaanderen
Geen kamerverkiezingen sedei
>orlog hebben zulke aardige uitslagen
■pgcleverd al» de kiezing van Zondag
laatst
De winners verliezen zeiels en de vc
zers winnen zetels,
De meeste winners van dezen verki
igsdag zijn de christene werkliedt
n da Arrondissementen Kortrijk
Yper.
Te Kortrijk
werklieden 4.1
1708 stemmen. En te
trijk di
chatel
er niet door.
Nog gedeeltelijk winners zijn de
Vlaamsche Nationalisten. Onder meer te
Rousseiare-Thielt zijn zij licht vooruit
gegaan en zij verliezen er hun eenigen
zetel.
De meeste verliezers in West-Vlaan
deren zijn de socialisten, wier meeste
achteruitgang voorkomt in het kanton
Kortrijk, en toch winnen deze daar
eenen zetel.
christene
n te Yp.
ach valt te Ko
i werkman Du-
i geraakt Depoatieu van Yper
Nog
katholieken
3.269 stem-
1 toch eenen
in Rousseiare-Thielt, di
en achteruitgegaan zijn
zetel winnen.
Ook verliezers zijn do katholieke
burgers van de ari
trijk en Yper, die
PROVINCIALE VERKIEZINGEN VAN 9 JUNI 1929
4 191
erlie:
den Senaat ketec'" eI
We staan voor onze kiezers
welke we rekenschap te geven hebben
over ons geleverd werk binst den dui
van het ons toevertrouwde mandaat dat
op zijn einde loopt.
Wij zijn gelukkig en verheugd reke
ning te mogen geven over onze handelin
gen cn we wachten daarna ook gerust
de uitspraak onzer manclantgevers af.
Het gebeurt veel. en soms veel te
veel dat men in verkiezingstijd van niets
anders hoort dan van beloften. Dat is
voornamelijk het geval bij minderheids
groepen. Die riskeeren er niet veel aan.
ze weten toch van te voren dat ze hunne
onmogelijk te vervullen beloften nooit
zullen moeten uitvoeren.
Wc komen met geen beloften, maar
mcï de handen vol geleverd werk. Dit
zullen de minderheidsgroepen ook, al
thans voor een deel. wel zeggen. Maar
lat heeft van hen niet afgehangen maar
vel van onze stevige katholieke meer-
lerheid in den raad. Zoo zagen wij de
oc'.alisten in den raad. bij den aanvang
der bespreking over de begrooting, bijn:
eiken keer verklaren, dat zulke en zulki
verbetering van hen kwam, dat het dank
m was dat ze er door ging, en
Wij houden ons daarbij niet
In West-Vlaanderen zijn, Goddank,
kathelieken nog baas. en West-Vlaande-
de West-Vlamingen weten best
wat die katholieke meerderheid
Voor de werkloosheids ondersteuning
700.000 frank.
Voor de ziekenverzekering, oprichten
van ziekenhuizen en dienst der verpleeg
sters 850.000 frank.
Voor dc werkmanswoningen, premiën,
inschrijvingen bij de maatschappijen,
beschermingskomiteiten i 1.615.800 fr.
toch t
Dan k
tot c
hebben
De socialisten van Mocskroi
zich gepermitteerd .Maandag
de gemeenste en walgelijkste r
zen goeien vriend Henri Duchatel
hoonen. Hij de overwinnaar varier
dag, die door een ongelukkig -en-
zijn zetel ontnomen ziet. Hij die-as
Kanion Moeskroen de groots aar t<
van. 1 300 stemmen mocht boeken, ,ro.
uitgekreten en uitgescholden doe
opgezweepte, zatte massa, die oncys»
oogen van den socialistische^ Lch
meester op de stoep van 't stadhuva-
wildheid bot mocht vieren me.cr-
latcn opbranden van een dooden.
We zeggen u. socialisten zulke gverd
beid kan alleen bij u gebeuren en met
fc voor altijd. Duchatel. de ech»uwen
jongen, gesproten uit .het vol'ae best
groot groeide al er voor te<on win-
te strijden, die duizendcecne toe-
Etensten bewees, moet v.-öm ook in
doom zijn in uw socialistisch nest. Maar
wegroepen het uit volle borst dit zetten
wc.u betaald I Verdwijnt Duchatel uit
de Kamer, hij zal des te grootscher uit
komen als senator, want senator zal en
moet hij worden voor 4 jaar, om met
de eerstvolgende nieuwe Kamerverkie
zing terug zijn Kamerzetel te gaan bezet
ten. Het deftig volk staat.aan onze zijde,
en zal daarvoor zorgen, we gunnen u het
Eving uit en bevond zich 'rt.
door dezes wilskracht
'eeden. zetel bij'
Hoe is dat allemaal
Doordien wij in ons land het aardige
kiesstelsel van de koppeling
De berekening volgens dit
indoen is hier niet mogelijk.
Maar de aardigheid van het kiesstel
sel ligt hierin dat de kiezers opgei
•orden om te stemmen per arr
dissement, dat de kandidaten voorge
dragen worden per arrondissement,
dat de toekenning van de zetels
een klein deel slechts gebeui
arrondissement en voor het grootste deel
per provincie.
Daarom zijn alle partijen noodge
dwongen er toe gebracht het getal
men, die zij in ieder arrondissemei
komen hebben, te samen te br
over geheel de provincie. En het kies
stelsel, in de provinciale verdecling di
zetels, is dan ook dusdanig dat het a
rondissement. dat. in iedere partij, het
meeste getal stemmen telt, het minder»
getal stemmen van dezelfde partij uit
de andere arrondissementen naar zich
trekt... en met den meesten buit
joopt, niettegenstaande er achteruitgang
zullen zorgen
verkiezing nog
sl-rkt
ou zijn.
Dat is nog nooit klaarder uitgek»
an in de kiezing van Zondag laatst
West-Vlaanderen.
Het is ten andere ook ingebracht do-
IN ME MORI AM
SENATOR RUZETTE
In den nacht vóór de verkiezi:
plotseling overleden te Brugge
heer Baron Ruzette. eerste kandidaat
•or den Se.-aat
Baron Ruze'te was eerst provinciaal
raadslid en later gouverneur van West-
Vlaanderen, In 1912 gaf hij als zoo-
intslag om de katholieke lijst
dnen
n de
i koeiiz-
heid overhecrscht, dat hij hem op ne-
derigen toon het woord toestuurde en
gansch den schijn vertoonde niet zijn
bewaker, maar zijn bediende te
Na ccnige straten doorloopen te heb
ben kwamen zij in de Kathedraalstraat,
waar Willy Eving bij het nummer 4
bleef stilhouden en aanbelde. Door een
tamelijk oud man werd geopend cn.
op eene vraag hem toegestuurd, met
slepende stem geantwoord
De heer Smith Gij zoudt hem
willen spreken Onmogelijk, mijnheer,
want hij is gisteren avond met zijne,
vrouw vertrokken.
Ja, mijnheer, t' kartel van liberalen
Ho I Die sluwe *en oor!°g werd hij
buit gaan vliegen r-ouw en Openbare
zeer teleurgesteld uit25. Sedertdien verte-
Wat zegt gij, het arrondissement
de bejaarde man nitraat, waar hij nu zal
bij met recht ver-d=I Joo, Jln
M"r E'-tshe. be^ema,,
vroeg verder
vtimd'bij Sn F"?
schap voor mij Bru«Se- bij
~bare herinnering zal voort-
Het is ons niet mogelijk breedvoerig
alles uiteen te zetten wat door h«jt ka
tholiek Provinciaal bestuur al reeds v
verwezenlijkt werd. Dc tijd is te kort
daarom zullen wij ons bepalen bij enkele
belangrijke punten.
HET VAKONDERWIJS
Hot vakonderwijs in West-Vlaande-
ren is met reuzenschreden vooruitgei
sedert den oorlog en dit heeft het vc
te danken aan de doelmatige hulp
prov
Da
;e!ag
192
322.000 fr. beliepen,
tot 1.1 75.500 fr, en zuilen in de begroo-
930 de 5 millioen benaderen.
Nieuwe tusschenkomstei
de vergrooting der scholen die
bevolking tot barstens toe o|
propt zijn. Men voorziet insgelijks het
oprichten van speciale leerganj.
:iale nijverheden aangepast. In
t jaar 30 hopen we eene bepaalde op-
ising aan het Vlassersvraagstuk te ge-
n door het oprichten van een Hooger
Vlassers-Instituut.
De studie over deze levenskwestie
or West-Vlaanderen is ver gevorderd,
e wachten nog enkel de besluiten af
n de verschillige geraadpleegde be-
roepsvereenigingen om dan met
finitief plan vooruit te komen, die we
zeker toekomende jaar zullen uitwerken.
Benevens de milde geldelijke steun
n het beroepsonderwijs, wijdt de pro-
ïcie vooral de aandacht aan het be
kwamen der leeraars in de vakopleiding.
Zij weet dat zonder goede meesters geen
onderwijs mogelijk is en daarom
heeft de provinciale commissie voor al
de onderwezen vakken, speciale pro-
ipgemaakt die de leeraars
door een examen moeten bewijzen goed
te bezitten en waartoe normaalleergan-
n gegeven worden
In 1914 waien in West-Vlaanderen
inrichtingen voor vakopleiding met
ongeveer 4500 leerlingen. In 1929 zijn
142 met ongeveer 1 1600 leerlin:
i nog 75 tijdelijke beroepsleergam
et ongeveer 1800 leerlingen.
Vergeet niet dat negentig percent
dezer beroep?op!eidingsinrich:ingen
't is te zeggen katholiek zijl
dat we van dit standpunt uit. moeten
zorgen dat het provinciaal bestuui
tholieke handen blijft.
SOCIALE DIENSTEN
In 1920 werd ternauwernood 40.000
fr. besteed aan sociale werken dit ver
beeldde dan 1/150 van de begrooting-
In 1929 is voorzien 3 Vl millioen of
1/10 van de begrooting. Het verschil
is nog al aanzienlijk en sprekend ge-
te ontslaan van veel kom-
Deze sommen zullen evenwel zelfs
or 1929 volstrekt niet toereikend zijn
voor de begrooting van 1930 is er
ids voor wat de ziekenkassen aangaat.
;er dan I millioen vermeerdering van
uitgaven in het vooruitzicht.
Eenieder weet dat de premiën aan de
bouwers en koopers van werkmanswo-
n in de provincie nooit werden stop
gezet. Ten gevolge van de herinvoering
der Staatspremiën door M. Heyman. is
nu alleman terug aan het bouwen ge
gaan. Thans zijn er in de Provincie
West-Vlaanderen meer dan 3.000 pre-
i aangevraagd en in voorbereiding
van uitbetaling. Deze premicn zijn aan
gepast aan deze van den Staat cn gaan
klimmende naar gelang de fnmilieiast.
Daarvoor zal dus ook een
hooging van krediet van\
vincie voorzien worden,
Voor wat dc bestrijding der besmette
lijke en slepende ziekten aangaat, staat
zéker West-Vlaanderen aan dc spits inet
zijn twee Sanatoriums, een voor vrou
wen te Syssecle en een voor mannen tc
Wouthcm Ten eind.- dit v-.n 1 touthem.
Ont eene oorlogsinricluing is, „en beter
onderkomen te verschaffen, werd het
kasteel de Lovio te Prqvenaange
kocht cn zal daar in 1930 het modernste
Sanatorium van Belgie oprijzen.'
De kankerbestrijding krijgt in onze
provincie een doelmatige steun. Het knn-
kcrinstituut van dokter Billinerd. opge
richt te Brugge, werd met eene speciale
tegemoetkoming begunstigd.
~)e schelen vcor vroedvrouwen, ver-
ïgstera-bezockers, krijgen milde on
dersteuning. hl een woord, alles wordt in
het werk gesteld om ónze bevolking rfc-
de ziekten te vrijwaren, en de zie
ken te genezen.
LANDBOUW
In de begrooting van 1929 zijn de
'olgende sommen voorzien
I) 70.000 fr. voor de verbetering
het paardi
2) 100.000 fr. s
van het runderras
3) 48.000 fr. voor de prij-kampgn
n vruchten te velde, de landbouw
voordrachten cn de werking c-er pro-
nciale landbouwkamer
4) 28.200 fr. voor hei ommaken
vceslamboeken en toelage.i aan
peerdenkweekbond.
5) 12.000 fr.
boratoriums
verbeteren
r de landbouwl:
aftrek der Staatstussc-hen.
komst Daarvoor, alsook voor het on
derhoud der waterloopen. voor het
aanleggen van wielerpaden, voor ge
zondheidswezen (riolen en aanleggen
van waterleiding) is een krediet voor
zien van 2.727.000 fr.
ELECTR1F1CATIE
Daarvoor werden ontzaggelijke som
men besteed. Onze bedoeling is alle in
woners der provincie in de mogelijkheid
te stellen het gehruik van de elertricit«t
te hebben voor licht en drijfkracht Het
programma der West-Vlaamsche Elec
maatschappij, wordt geleidelijk
:kt en binnen eenen afzienbaren
tijd zal geheel de provincie geriefd rijn.
den builen zoonis tien binnen Beneven»
de 4 millioen die daarvoor reeds gego-
werden is er nog 520.000 fr.. voor
in de begrooting van 1929.
OPENBAAR ONDERWIJS
Benevens de verplichte uitgaven voor
het openbaar onderwijs, die I 535 868
fr. beloopen. wordt er nog 500 000 fr.
voorzien aan vrijstaande uitgaven om d«
vrije onderwijsgestichten te helpen.
den tuinbouw
de klcin-veetcel:
n de verschillige v
6) 11.750 fr.
7) 49.500 fr.
(geiten, konijnen)
8) 71.000 fr. a.
Te samen 390.450 fr.
Voor het landbouwonderwijs wei
:n onze provincie vóór den oorlo
slecht» 5.000 fr. besteed, thans fcelooj
het bedrag der toelagen de 3om va
225 000 fr. en voor het bouwen va
landbouwonderwijigcstichten werd
1.150.000 fr. uitbesteed.
V/EGENIS EN WATERLOOPEN
!n onze provincie bestaan er Staats-
bancn. provinciebancn. buurts
land bouw wegen en zoo meer.
De Staatsbanen zijn door den Staat
gelegd en onderhouden dc provin.»
banen door dn provincie, gemeente»
gen en landbnuwwegcn door de ge
meenten. met bidiulp van Staat en pro-
De provinciebancn zijn door den
band best in stand gehouden dit kan
vele Staatsbanen niet gezegd wor
ts daar kan de provincie ook nifrts
doen Voor den dienst der provin
ciale wegen en vaarten is in de begroo
ting een krediet voorzien van 3 millioen
942 duizend frank.
Voor de gemeente- en landbouwwc-
gen it de provinciale tusschenkomst van
1/3 der kosten blijvende t-i liste- der
Al deze groote verbeteringen zijn bo-
'erkstclligd zonder bijzondere lasten op
e bevolking te leggen. Verschillige on
er belastingen staan nog op het vóór-
oorlogsch peil. zoodat we gerust mogea
ze.-een dit dc West-Vlamingen minst ge-
drukt gaan onfier finaneieele lasten.
Deze buitengewone toestand van on-
provincie spruit hieruit voort, dat we.
Katholieke bestuurders vnn West-Vlaan
deren. prineipicele verdedigers rijn van
t vrije Initiatief en enkel officieel»
.tellingen .wen-'chen daar waar het
ije initiatief te kort schiet.
'Dit kroner voor ons groote besparin-
n teweeg, want wc zien in provincies
i Henegouwen en Brabant wat die of-
icelc inrichtingen daar kosten, cm op
rre na de. uitslagen, hier door het vrije
tiatief bekomen, niet te benaderen.
Dit moeten dé' \V '.'.-Vlamingen* goed
•envegen.
Indien ze willen zooals in het verleden
goed cn goedkoop bestuurd worden,
hebben ze alle belang erbij te zorgen
dat dc katholieke meerderheid in den
raad versterkt wordt.
De 'katholieken vooral moeten op
hunnen plicht gewezen worden enkel
katholieken te stemmen die in al
les de richtingen onzer katholieke orga-
satics en onzer geestelijke overheden
Zeg niet de prnvincieverkrezrngen
jn van minder belang, "t en staat daar
zoo ncuiv niet Ge mist, want hier. zooals
voor de andere verkiezingen moeten
we strijden voor op.ze katholieke prin
ciepen ea die kunnen door niemrmd an
ders^ dan déor de katholieken gediend
De christene werklieden, die in dez»
arrondissementen ongeveer 6.000 stern-
at hunne stemmen nutteloos uil.v->
racht werden.
In 't geheel niet.
Inderdaad, in de plaats van Ducha-
d is gekozen de christen werkman
idolf De Jaegere van Rousselare. Ei
dus geer, verlies, maar slechts een«
erplaatring van Moeskroen naar Rous-
dare. En in de Kanier zal De' Jaegere
zenzoo de belangeg der werklieden
verdedigen als vroeger Duchatel.
Wat méér is I
Daarbij blijft het nizt.
De christene werklieden var, Kortrijk
Yper moeten Duchatel en Dcpontiea
En daarom
keert Depoatieu terug naar den Senaat I
lat Doc&aké ook naar den Senaat I
;d: zorgen de leiders voof I