De Moorselse St. Gudula
Moorsel
Wieze
x
5.10.1973 - 13
GEPENSIONEERDEN
De Socialistische Gepensioneerdenbond richt
een gezellig samenzijn in op zijn Ober-
bayerns op zondag 7 oktober om 14.30 uur
in zaal Animo, Leuvestraat.
ZAAL ANIMO
Vrijdag 12 oktober wordt in zaal Ani-
i mo, Leuvestraat, «Quo Vadis» met
Peter Ustinov en Robert Taylor ver
toond.
ONGEVALLEN
Op de Brusselsesteenweg kwam voet
ganger Frans Herzeel terecht onder de
personenwagen, bestuurd door José
Ampe uit Handzame. Het slachtoffer
werd ernstig gekwetst.
Het kwam op de Ninoofsesteenweg tot
een botsing tussen de wagen van
Charles Bosmans uit Mechelen en
bromfietser Patrick Depauw uit Welle.
Laatstgenoemde werd hierbij licht ge
wond.
KLEINKUNST
In de zaal van het Gildenhuis treedt op
vrijdag 19 oktober om 20 u. Jan De
Wilde op. Deze avond wordt door het
Davidsfonds ingericht.
Inkom: 50 fr.
K.W.B.
Op zaterdag 6 oktober richt de K.W.B.
een kaarttornooi in om 20 u., in het
Gildenhuis, Termurenlaan.
ATLETIEKFEEST
De Atletiekklub richt op zaterdag 6
oktober om 22 u. in zaal Gerstenhof,
Gerstenstraat, een ontspanningsfeest
in, met het orkest J.M.Z.-ensemble.
MEDELEVEN
Te Wleze overleed vrij onverwacht, de
42-jarige Adolf De Smedt, echtgenoot
van Van Cauter Simonne, Schoolstraat.
Hij werd geboren te Etterbeek. Zijn
familie was evenwel uit Schoonaarde
afkomstig. Als bediende bij de Cass
Super Discount te Aalst was hij in het
Aalsterse een goed gekende en graag-
geziene figuur. Voor zijn echtgenote en
beide kinderen betekent zijn heengaan
een pijnlijk verlies. De begrafenisplech
tigheid in de Sint-Salvatorkerk te Wieze
werd door talrijke vrienden en kennissen
bijgewoond. Langs deze weg dankt de
familie De Smedt-Van Cauter voor de
veie blijken van medevoelen in de zware
rouw.
VW
Veel belangstelling voor de Erembodegemse jaarmarkt.(lb)
DUIVENUITSLAG
Quievrainvlucht van zondag 30 september
bij de Luchtklievers.
Oude: 1. De Wolf-De Beul. 2. De Meyst
Alfons. 3. De Proft Albert (Lebbeke). 4.
Cami Camiel. 5. Bosman Richard.
Jaarlingen: 1. De Wolf-De Beul. 2. De Proft
Albert. 3. De Meyst Frans (Herdersem). 5.
De Smedt Oscar. 5. Staelens Marcel
(Herdersem).
Jonge: 1. Verhaevert Hector. 2. De Proft
Albert. 3. De Cock Victor (St.-Gillis). 4.
Staelens Marcel. 5. Pollyn Hector.
VELDLOOP
Nog deze maand heeft in de omgeving van
het kasteelpark een reuze veldloop plaats.
Meer hierover volgende week.
SUKSESVOLLE PRUSBOLLING BIJ «DE
GREIVERS»
Voor één keer hebben de Greivers, de
bloeiende boldersvereniging met hoofdzetel
in het lokaal «De Ajuin» bij Gustaaf De
Schrijver, Nieuwstraat, hun klassieke zaag
machine thuisgelaten. Het reglement wil
immers dat bij een kermisprijskamp niet
mag gegrold, gezeurd of gevloekt worden, en
vooral mag men met geen «vuile» bollen een
worp naar de zo begeerde eerste prijs doen.
Derhalve waren 21 ambitieuze bolders,
uitgeloot tot 7 driekoppige ploegen, in de
arena getreden om liefst het grootst mogelijk
stuk van de vooruit-taart van 1000 fr.
(naderhand nog aangedikt tot een slor
dige 1700 fr.), te bemachtigen. Gedurende
enkele uren, gespreid over een 9-tal kampen,
werd er stevig voorgebold, geschoten, over en
weer gelopen, aangemoedigd, gekeurd,
geschat, gemeten, gewikt, gewogen, «wegge
daan», «opgedreven», en op het gaatjesbord
gestoken. En dat alles zonder het minste
Iedere maandagavond in de zaal van het klooster oefenen de leden van de Katolieke
Vrouwelijke Landelijke Vereniging zich lenig.(lb)
gegreif. Enkel maar af en toe de wijze raad
van een routine-speler in volgende bewoor
dingen, eigen aan de taal van de houten
schijven. «Doe ze weg», «Drijf ze wat op»,
«Geef ze nen daag», «Laat ze maar liggen» en
«Bolt U» of anders «Zet er u op»...«Bolt er u
in»... «Stijf ze wat aan»... «Pak ze over
d'hand»... en «We kunnen drie aten»...
Na heel wat spannende spelfazen kwam het
tot een verwoed nek-aan-nek race tussen de
twee laatst in kompetitie gebleven trio's.
Uiteindelijk was het de ploeg Julien De
Meersman, Paul Van Driessche, Remi Van
Heck, die het nipt (12-10) haalde op hun
naaste rivalen Hendrik Pots, Roger Putte-
man en Gustaaf Ringoot. Het verder
klassement: Alfred De Brandt, Gustaaf De
Schrijver en Frans Van Cauteren; Alfred De
Brandt, Jan Moens, Maurice Moens en
Francois Van Hove; Gustaaf Cooreman,
Frans Moens en Jozef Ribbens. Oscar De
Meersman, Roger Van Damme en Prosper
HUWELIJKEN
Mare Callebaut, Rijgersstraat 69 en
Marie-Louise Moens, Eikenstraat 12.
HEBBEN DE GEMEENTE VERLATEN
Anckaert Norbert, Pieters Nelly en kinderen
Geert en Bert, Aalsterse Steenweg 96 naar
Meerbeke, Valleistraat 114.
DAVIDSFONDS
Tijdens de voorbije bestuursvergadering van
de Davidsfondsafdeling Moordel-Baardegem
werd het winterprogramma 1973-74 opge
steld. Op 25oktober brengt de heer Van
Heddegem een diareportage met als titel:
«Spanje, heimwee naar gouden tijden». Op
23 november verwelkomen wij de overbeken
de joernalist Louis De Lentdecker met een
spreekbeurt: «Moordenaars zijn vedetten».
Op 25 januari 1974 krijgen de muzieklief
hebbers hun gading met een spreekbeurt
door Reimond Van Dyck: «Anekdoten uit
het leven van geliefde komponisten». Op
1 maart ten slotte ontvangen wij Marcel en
Liza De Smedt met de diareportage «Dwars
door Azië».
Al deze avonden gaan door in het
K.L.J.-heem, Kerkstraat lb, telkens te 20
uur. Een abonnement voor de 4 avonden
kunt U bekomen bij de bestuursleden aan de
prijs van 100 fr. De toegangsprijs per
afzonderlijke avond bedraagt 40 fr. Het
DF-bestuur nodigt U uit op voormelde
kulturele avonden. Nieuwe leden kunnen
zich laten inschrijven bij Jan Van Driessche,
Tinnenhoek 13; E.K. Steps, Kerkstraat 3;
Roger Van Mulders, Steenweg op Aalst 85;
Jozef De Wever, Steenweg op Aalst 83;
Philemon Merckx, Molenkou terbaan 12 en
Edmond Moortgat, Dorp 83 te Baardegem.
FVB
ONGEVALLEN
Aan de Hollestraat kwam het tot een botsing
tussen de personenwagen bestuurd door
Sylvain Van Nuffel en de bromfietser Kamiel
De Vleeshouwer, beiden uit Moorsel.
Laatstgenoemde liep bij deze aanrijding
verwondingen op.
Bromfietster Rosa Boumans uit de Broek
straat te Herdersem werd in de Reigerstraat
bij het ontwijken van een hindernis, ernstig
gewond toen zij ten val kwam. Zij werd naar
het ziekenhuis van Aalst overgebracht.
Van Hauwermeiren. Marcel De Meyst, Jozef
Moens en Albert Scheirlinckx. Het hoeft
geen betoog dat een dergelijke spannende
wedstrijd nog een happy staartje kreeg en
dat kermisdinsdag al in de lucht zat toen de
laatste kampers het aktieterrein verlieten... s
VW
Naar aanleiding van herstellingswerken aan de Sint-Gudulakapel
te Moorsel, werken gefinancierd door de leden van de konfrerie,
achten wij het gepast om in verband hiermee een brok Moorselse
geschiedenis te publiceren.
Voor het opstellen hiervan hebben wij gegevens geput uit
volgende bronnen "De Heilige Gudula en hare familie" van
Dom Renerios Podevijn, "Het Parochiewezen in Brabant" (Deel
VII) van J.Verbesselt en "De gemeente Moorsel cn hare
geschiedenis" van Oscar Reyntens, wij danken tevens de heer
Hugo De Vis voor de nuttige inlichtingen die hij ons verschafte.
DE RELIKWIEN VAN DE
HEILIGE GUDULA
De "Vitae Gudula" vermeldt
dat de H. Gudula geboren
werd te Ham omstreeks 644.
Omtrent dit Ham bestaan ver
schillende meningen. Dom
Podevijn meent dat de H. Gu
dula zowel te Ham (Herder
sem) als te Ham (bij Asse)
zou verbleven hebben. Oscar
Reyntens schrijft "te Ham,
op het grondgebied Herder
sem", J. Verbesselt tenslotte
situeert het vernoemde Ham
als gehucht van Asse. Wij,
persoonlijk zijn geneigd deze
laatste als de juiste te aanzien
daar het werk van Verbesselt
eigenlijk een levenswerk is en
hij heeft hiervoor dan ook
alle mogelijke bronnen ge
raadpleegd.
In de "villa" Moorsel (waar
schijnlijk de gebouwen der
huidige dorpsplaats) stond
een kapel toegewijd aan de
Allerheiligste Verlosser, waar
schijnlijk op de plaats waar
nu de Gudulakapel staat. Elke
nacht kwam Gudula, door
regen en wind naar deze bid
plaats, enkel vergezeld van
een dienstmeid die een bran
dende lantaarn droeg. Een le
gende verhaalt dat een boze
geest op zekere nacht het
licht van de lantaarn uitdoof
de. Een vurig gebed van de
heilige werd aanhoord en een
engel des hemels kwam op
nieuw het licht aansteken.
De H. Gudula stierf na een
kortstondige ziekte op 8 ja
nuari 712. Zij werd begraven
voor de bidplaats der "villa"
Ham. Vele wonderen ge
schiedden aan het graf, in
deze kleine parochie. Daarom
besloot men (rond het jaar
800) het lichaam van de heili
ge over te bf'engen naar Moor
sel in de kerk van de Allerhei
ligste Verlosser. Deze over
brenging ging gepaard met de
heiligverklaring van de Heilige
Gudula.
Kort daarna werd er te Moor
sel een klooster opgericht
door Karei De Grote.
Het klooster te Moorsel en
waarschijnlijk de ganse villa
werden in 847 volledig ver
woest door de Noormannen.
In 892 keerden de zusters
met het lichaam van de
H. Gudula terug naar Moor
sel, er vinden alles verwoest
en ze kunnen met moeite nog
slechts in het onderhoud van
zes zusters voorzien, onder
hen bevond zich de H. Ber-
lindis. Ook te Moorsel was er
ondertussen een versterkte
burcht Hof Texel opge
richt tegen de Noormannen.
Hier konden de in de buurt
wonenden heen bij een aan
val. De heer van de burcht
Wennemaar, heer van Moorsel
en tevetis kastelein van Gent,
palmde de goederen van het
klooster in. Deze Wennemaar
zorgde er ook voor dat de
kloosterzusters dienden uit
een te gaan. In 977 had een
rechtsgeding plaats tussen
Hertog Karei van Lothrijk
(zoon van Lodewijk van Over
zee, koning van Frankrijk,
bloedverwant van de h. Gudu
la) enerzijds en Hermenfried,
zoon van Wennemaar ander
zijds. Hermenfried behield de
schatten van het klooster.
Hertog Karei van Lothrijk liet
de relikwieën van de Heilige
Gudula bijzetten in de slot
kapel, toegewijd aan de H.
Gaugericus (St.-Gorik) te
Brussel. Op 16 november
1047 werd de kerk van de
Heilige Michaël ingewijd te
Brussel. Graaf Bauderic-Lam-
bert, graaf van Leuven, liet
het lichaam van de H. Gudula
naar de te wijden kerk over
brengen. Hertog Hendrik I
besloot in 1225 een hoofd
kerk te bouwen te Brussel. Zo
kwam er de Sint-Goedele-
kerk, een parel van gotische
bouwkunst. In 1579 werd
deze kerk door de beeldstor-
mers vernield. Behalve enkele
delen door godvruchtige men
sen bewaard, vergingen de re
likwieën van de H. Gudula in
deze beeldstormerij.
DE KAPEL VAN DE HEILI
GE GUDULA
Te Moorsel werd de kerk van
de Allerheiligste Verlosser,
waar de H. Gudula dagelijks
kwam bidden, verwoest door
de Noormannen. De zusters
van de H. Maagd Maria bouw
den er een nieuwe bidplaats
met de H. Gudula als patro
nes. Rond 1105 moet de Sint-
Gudulakapel zijn opgetrok
ken, zij werd echter vlug te
klein voor de toenemende be
volking. Vandaar diende men
haar als parochiekerk te ver
vangen door de Sint-Salvator-
kerk (de huidige Sint-Marti-
nuskerk) die gebouwd werd
aan de rand van de oude
"villa" Moorsel.
In 1281 wordt in een oorkon
de van Oliverus van Moorsel
als getuige "dominus Johan
nes, vicecuratus de Morcele"
vernoemd. Dit is de eerste
maal in de parochiegeschiede
nis van onze streken dat er
sprake is van een vicecuratus.
Dit bewijst de voornaamheid
van de kapelanie Sint-Goede-
le. In de 13e eeuw bezat de
Sint-Goedelekapel niet alleen
haar eigen bedienaar, maar
ook eigen kerkmeesters, eigen
patrimonium en eigen kerk
hof.
De huidige Sint-Gudulekapel,
zoals ze er nu nog staat te
pronken midden het dorps
plein, werd gebouwd in de
14e eeuw. In 1957 werd de
kapel met een klokje begif
tigd. OP 29 januari 1601'
werd het inkomen van de
kapelanie "Sint-Goedele" bij
dit van de parochiekerk ge
voegd om in het onderhoud
van een onderpastoor te voor
zien.
Dat de eredienst der H. Gudu
la werd heropgewekt rond
1660 was vooral te danken
aan de toenmalige baron van
Moorsel, Luis Cairo en de
pastoor Egidius Lemmens.
Vooral door toedoen van de
baron werd het altaar opge
timmerd en met zijn wapens
versierd. Meester Antoon
Blanckaert schilderde in 1661
verschillende taferelen uit het
leven van de Heilige. O. Reyn
tens spreekt van 11 schilde
rijen, doch wanneer men de
kapel bezoekt treft men er nu
nog slechts 10 aan.
In 1695 hing men in de Sint-
Gudulakapel een nieuw klok
je dat honderd jaar later door
de Fransen werd gestolen. In
1821 werd het vervagnen
door het huidige klokje
De H. Gudula wordt nog in
de parochie vereerd, een kost
bare relikwie is het voorwerp
van een bijzondere verering.
Reeds in de 16e eeuw was er
een Sint-Gudulagenootschap
voor mannen en vrouwen ont
staan. Het doel van het ge
nootschap was de heilige na
te volgen. De leden dienden
de processies en ommegangen
op te luisteren. De leden ver
beelden toen taferelen uit het
leven van de heilige en dit in
aangepaste klederdracht. Om
trent 1594 ging de konfrerie
van Moorsel de processie van
Meldert opluisteren. Op den
"Ommegankdag", de tweede
zondag van september, nu
nog de tweede Moorselker-
mis, was het te Moorsel groot
feest. Dan kwam de Sint-Wal-
burgisgilde uit Meldert het
feest opluisteren.
In 1597 ging de St.-Gudulage-
f
Dc Moorselse St.-Gudulakapel.
nootschap eveneens in de pro
cessie te Wieze.
Achteraf ging deze gilde te
loor, doch in 1663 werd ze
heringericht door hogerver-
melde baron Cairo. Er werd
een bestuursraad gekozen be
staande uit een hoofdman,
vier ouderlingen, een griffier
en een stafdrager.
Vanaf 1686 vierden de gilde-
broeders hun jaarlijks feest op
8 januari, de feestdag van de
H. Gudula. De plechtige mis
werd gevolgd door een feest
maal.
Volgens O. Reyntens is enkel
de jaarlijkse bedevaart op
Sint-Antoniusdag naar Her
dersem overgebleven. Het te
gendeel bewijzen wij echter in
ons derde deel. De jaarlijkse
tocht naar Herdersem was een
belofte gedaan door de inwo
ners van Moorsel toen de ver
schrikkelijke pest hier woed
de rond 1700.
DE KONFRERIE VAN DE
H. GUDULA TE MOORSEL
In tegenspraak met O. Reyn
tens kunnen wij nu bewijzen
dat het genootschap van de
H. Gudula nog steeds voort
leeft en dan nog wel op de
zelfde leest geschoeid is als de
oude gilde uit de 17e eeuw.
Uit de archieven van de heer
Hugo De Vis, de huidige voor
zitter van de konfrerie, moch
ten wij een boek inkijken
opgesteld in 1770 en tot van
daag nog bijgehouden. Eerst
en vooral worden hierin de
statuten van de konfrerie ver
meld, waaruit we aanhalen
"Hfdst. II Art. 4B De over
sten en bedienaars van dit
Broederschap zullen zijn ten
getalle van acht personen, te
weten een president of
hoofdman, een rechter, vier
ouderlingen, een griffier en
een knaap". (Vergelijk met de
samenstelling van het bestuur
uit de 16e eeuw.) Verder vin
den wij de lijsten terug van
alle leden sinds 177(1 met
datum van inkomst en ontslag
of overlijden. Deze lijst os tot
op heden bijgehouden.
Voor het ogenblik telt de
kongrerie 46 leden. De aktivi-
teiten bestaan hierin dat de
konfrerie de eerste zondag
van elke maand een processie
houdt met de flambeeuwen
na de hoogmis in de Sint-Mar-
tinuskerk. Telkens een lid of
de echtgenote van een lid ten
grave wordt gedragen verge
zelt men met het broeder
schap het stoffelijk overschot
naar zijn laatste rustplaats.
Het jaarlijks feest werd tot
1964 gehouden op 8 januari
zelf, de feestdag van de
H. Gudula. Te 9 uur had er
een mis plaats, te 15 uur lof
en ook de verbroederings
maaltijd. Vanaf 1965 deed
men dit de zondag na 8 janua
ri en het lof werd afgeschaft.
In 1970 werd de feestdag van
de heilige verplaatst naar 19
januari en de konfrerie hield
haar feest de zondag daarop.
Dit jaar koos men opnieuw de
zondag na 8 januari. De leden
die aan Het feestmaal deelne
men betalen 225 frank en de
anderen 120 frank lidgeld per
jaar. Dit is dan ook het enige
inkomen van de vereniging.
Hiervan dienen regelmatig
kaarsen gekocht, missen voor
de overleden leden en bekos
tigen van het jaarlijks feest
maal.
Wat de Sint-Gudulakapel be
treft, deze werd opgeknapt in
1892 en zij heeft het 80 jaar
volgehouden. Het werd nu
hoog tijd dat er opnieuw wer
ken werden uitgevoerd.
De werken aan de buitenka^
van het gebouw worden ge
subsidieerd door Staat en Pro
vincie. Voor het interieur
moet de kerkgemeenschap
zelf de kosten dragen. Op het
voorbije Gudulafeest van de
konfrerie deed E.H. pastoor
Van den Hauwaert een be
roep op de financiël steun van
de leden. De kosten voor het
interieur werden geschat op
70.000 frank. De inzameling
gedaan door E.H. Pastoor en
de hoofdman de heer De Vis
bij de 46 leden bracht zo
maar eventjes 67.050 frank
op. Op 31 augustus werd
door gespecialiseerde vaklui
met de werken begonnen nj.
het grondig reinigen en her
schilderen van het interieur
en het opknappen van de 9
schilderijen. Ondertussen zijn
deze werken beëindigd en de
kostprijs zal wel iets hoger
liggen dan de vooropgestelde
som. Hiervoor zal nog eeb
omhaling gedaan worden in
de parochiekerk (dorp) zodat
alle parochianen hun steentje
zullen kunnen bijdragen.
De Sint-Gudulakapel staat nu
open voor de bevolking. Het
loont werkelijk de moeite
even binnen te wippen. Om te
besluiten nogmaals hartelijk
proficiat aan alle leden van de
confrérie van de Heilige Gur
dula voor hun financiële in
spanning.
F.V.B.
