VOETBALREF
GODELIEVE DE BONDT
VERGAT TE FLUITEN
B J DE EERSTE FOU'
16-11-1973 -15
Godelieve De Bondt: geen katje om zonder handschoenen aan te pakken.(v)
FLUITJE NIET NODIG
«Het was bijna een wereldschokkend feit
t6en die vrijdag een omslag van het
scheidsrechterskomitee in de bus viel: niet
alleen mijn arbiterskaart zat in het omslag,
ook nog een invitatie om de zaterdagnamid
dag een knapenwedstrijd te leiden. Eerlijk
gezegd: ik bekeek het papiertje met
gemengde gevoelens. Echtgenoot Theo ging
die middag mee naar De Klinge. want daar
moest het gebeuren. Ik moet nog altijd
hoofdschuddend om dat debuut lachen:
toen ik de allereerste fout van dat matchke
moest bestraffen, vergat ik doodgewoon het
fluitje in de mond te steken en floot zomaar.
De mannekens bleven allemaal braafjes
staan tot ik het vertreksignaal gaf...
Sinds die vuurproef is reeds heel wat
gebeurd: al heeft Godelieve De Bondt er
nog geen vol seizoen opzitten, ze is begin
september gepromoveerd tot nationale
scheidsrechteren reist nu week na week van
de ene uithoek van ons landje naar de
andere.
Heeft die benoeming iets met klasse te
maken? «Weet ik niet.» is het antwoord,
«feit is dat ik niet met mij laat sollen. Door
niemand. Omdat ik een paar keren op het
terrein gekontroleerd ben door de heren van
de bond; meen ik dat de verslagen over mijn
arbitrage positief warenn. anders zou men
mij wel links hebben gelaten. Wel moet ik
toegeven dat het vandaag voor een dame
gemakkelijker is om naar de top te k'immen
dan vooreen man: daar is de konkurrentie
veel scherper. Er zijn nog niet zo heel veel
meisjes die de drempelvrees overwonnen
hebben en op de voetbalterreinen evolueren.
Over enkele jaren verandert dat
ongetwijfeld...».
ACHTER DE AFSLUITING
«Een reglement is er om nageleefd te
worden. In de neutrale zone van een terrein,
dus voor de afsluiting waarachter het
publick moet plaatsnemen, mogen alleen
mensen lopen met een armband. Daar hou
ik streng de hand aan.» zegt mevrouw Dc
Bondt. «Heb ik ondervonden.» weet Theo
I Bruyns: «als meevoelende cn geïnteresseer-
I de echtgenoot vergezel ik mijn vrouw zo
dikwijls dat kan. Omdat niet overal een
tribune staat of een afdak om de
toeschouwers tegen regen en wind te
beschermen, moet je al eens ongeoorloofde
dingen doen. Bijvoorbeeld in die fameuze
zone binnendringen en je ergens dichtbij de
kleedkamers of de kantien opstellen. Dat
deed ik die dag. Op een bepaald ogenblik
hoor ik een snerpend fluitsignaal, de
afgevaardigde wordt bij mevrouw de arbiter
geroepen, twee paar ogen kijken mijn
richting uit. en ik zeg bij mezelf: Theo
jongen, nu ga je wat meemaken. Ik had juist
geraden: ik moest achter de draad».
Zegt mevrouw De Bondt: «die afgevaardig
de trok de ogen open tot achter zijn oren
toen ik hem bevel gaf die toeschouwer de les
te lezen. Dat gaat toch niet. madame, het is
uw eigen echtgenoot, had de beduusde man
gercplikcerd. Het antwoord was even
duidelijk als lakonisch: trek er u niets van
aan. Zeg hem gerust dat het met mijn
groeten is».
•Overschot van gelijk had ze.» pleit Theo
Bruyns. «en ik had er een voorgevoel van dat
ze me de levieten zou laten lezen. Men kan
zo zijn halve familie meebrengen en een
bevoorrecht maar niet toegelaten plaatsje
laten innemen.
MANNEN MET BAARDEN
Een dame mag jeugdmatchen leiden of haar
seksegenoten dc reglementen doen naleven.
Volwassen mannen moeten vooralsnog de
adem van het «sterke geslacht» in de nek
voelen. Er is in dit landje echter cén
uitzondering op de regel geweest: Godelieve
De Bondt. liet gebeurde te Lokeren.
Mevrouw leidde een knapenmatch. doch
voor de ontmoeting tussen twee korporatie-
ve ploegen was de ref niet komen opdagen.
De heer Antoine Denul vroeg of Theo
Bruyns niet wilde inspringen. Dat ging niet
omdat die zijn scheidsrechtersuitrusting
niet bij zich had. Of mevrouw het karweitje
mocht opknappen? Dat was natuurlijk haar
zaak: «Mijn vrouw en ik kunnen het best
met elkaar stellen, maar ik voel er niets voor
haar heer en meester te zijn. Ik antwoordde
dat ze volwassen is. oud en wijs genoeg om
te weten wat ze doen of laten moest.
Daarmee was voor mij de zaak rond.
overtuigd als ik was dat Godelieve feestelijk
zou bedankt hebben voor de vleiende
invitatie Ik was reeds op weg naar de
wagen. Mijn vrouw bleef echter een heel
poosje achterwege en ik wandelde dus nog
even terug naar het terrein. Ik kon mijn
ogen moeilijk geloven: ze liep daar fluitend
tussen tweeëntwintig leeuwen, die waar
schijnlijk nooit zo tam zullen geweest zijn
als die namiddag. Eerlijk gezegd: ik bleef
kijken en stelde vast dat ze het uitstekend
deed. Mening die trouwens door alle
aanwezig..en spelers gedeeld werd».
Fabiolapark Sint-Niklaas. Veertien hoog. Appartement 86.
Enkele sekonden nadat we de lift op gang hadden gebracht
stonden we in de leefkamer van het gezin Theo Bruyns-Go-
delieve De Bondt. Of we iets dronken? Graag. De kurkstop
gleed uit de hals van een fles échte Beaujolais. Knusjes in
de gemakkelijke salonzetel luisteren we achteraf naar het
verhaal van een dame in wie je zo de kordate voetbalref on
derkent. Ongekunsteld, zonder ommetjes of pose vertelt Go-
delieve De Bondt over haar hobby en dat van haar echtge-
LE noot...
«Het is me wat geweest. Hoelang en hoe dikwijls Theo er
over gezaagd heeft dat ik net als hij ook scheidsrechter
moest worden, weet ik niet meer. Enfin, op een goeie dag
was ik dat gebazel beu en liet me inschrijven voor een be-
ginnelingenkursus.
Ziet ge mij daar zitten tussen al die mannen? Ik voelde me
allesbehalve op mijn gemak. Niet dat ik schrik had, doch
wat zou men zeggen? Ik was in Sint-Niklaas de allereerste
die de stap waagde. Het viel allemaal mee: de lesgever en
eei de kollega's beschouwden me niet als een buitenbeentje,
3 doch gewoon als iemand die op het voetbalterrein wat meer
.a™ wilde doen dan supporteren voor een of andere klub...»
oné
tain
Het mogen mannen met baarden zijn. of
dames die op geen duwtje kijken om te
winnen: Godelieve De Bondt heeft er geen
schrik van. De onwennigheid van de
allereerste matchen heeft ze immers
voorgoed afgeschud en ze herademt als ze
de zaterdagnamiddag haar valiesje in de
wagenkoffer gooit en naar Auvelais,
Begijnendijk. Herentals, Veldegem of
Gosselies tuft. Het is als een uitlaatklep: een
volle week aan de produktieketen staan. Bij
vriendelijke bazen, dat geeft ze grif toe, en
mensen die van voetbal houden: meneer
Bats waarbij ze werkt heeft er zelf een
jarenlange carrière als scheidsrechter
opzitten en is een vaderlijke raadgever voor
de jongeren. Maarde eisen van onze
eigentijdse samenleving en het ritme van
elke dag dwingen de mens tijdens zijn vrije
uren of dagen stoom af te laten.
OP HOOG NIVEAU
Godelieve De Bondt heeft vroeger wel eens
tussen op een bal trappende dames gestaan
om orde op de zaken te stellen: «Maar dat
waren eerder teams die tussen pot en pint
waren in mekaar geknutseld. Caféploegen.
Erg dankbaar arbitreren was het niet: met
twintig holden die meisjes achter een
balletje aan, en om uit dat onontwarbaar
kluwen een beetje wijs te geraken moest je
bijna katersogen bezitten. Er zit een
hemelsbreed verschil tussen die potstam-
persvertoningen van toen en de wedstrijden
die ze nu leidt. Weet u dat er echt talent
tussenloopt. U moest de doelwachtster van
Begijnendijk aan het werk zien. Reflexen,
meneer. Ze duikelt naar de bal als Piot.
Bovendien kan ze ook een aardig stukje
dribbelen: op een bepaald moment
onderschepte ze de bal, rolde die voor zich
uit en rukte, het leder aan de voet, in de
richting van het andere doel op. Ik Het het
gebeuren omdat zoiets mag. In wedstrijden
voor mannen zie je dergelijke dingen nooit
omdat het niet past in het «taktisch plan».
Ik vond de situatie zo grappig dat ik er
moest om lachen. Supporters begonnen te
roepen dat ik die fout moest bestraffen.
Waarom zou ik Er waren er al die
schreeuwden: ze loopt er dan nog dwaas bij
te lachen ook... Ik stoorde me natuurlijk
niet aan die prietpraat. Laat voetbalfans
eerst de spelregels leren en dan kritiek
formuleren...».
Betekent het dat een fluitende dame
moeilijk aanvaard wordt en scherper op de
korrel genomen wordt dan haar mannelijke
kollega's «Kan wel.» zegt mevrouw De
Bondt. «ik herinner me nog zeer goed wat te
Herentals gebeurde. Toen ik me voorstelde
bekeek men me met schuine ogen. Achteraf
hoorde mijn man uit de mond van een
afgevaardigde «Het is een wijf vandaag, we
hebben hel zitten». Diezelfde mijnheer
maakte het achteraf erg bont: de speelsters
zelf respekteerden de tucht, doch die vent
kon onmogelijk zijn bek houden. Ik liet
hem de laan uit sturen. Na de match gooide
hij met water naar mij. Ik kan mezelf wel
wassen, daar zal ik pas later hulp voor
nodig hebben, als ik oud ben. Godelieve De
Bondt is geen bedeesde sul. dat heeft die
watergieter achteraf ondervonden toen hij
door de «bond» ter verantwoording
geroepen werd».
GEEL EN ROOD
Miranda zit er stilletje bij. Miranda is het
dochtertje van het echtpaar Bruyns-Dc
Bondt. Later gaat ze voetballen. Prettig
voor haar is dat ze reeds heel wat weet over
wat kan en niet mag op het groene gras: «als
de meisjes vechten haalt mama de rode
kaart boven en dan kunnen ze gaan. Een
gele kaart is niet zo erg. dan mogen ze
blijven...». Geel en rood heeft Godelieve De
Bondt in haar nog jonge loopbaan als
scheidsrechter reeds moeten tonen. Niet zo
lang geleden nog te Auvelais: «Het kind
bleef maar protesteren, en toen was ik wel
verplicht met kleuren te goochelen. Eerst
was het geel. doch de manier waarop ze toen
reageerde was al te bar. Eruit ging ze.
Nadien poogden een paar plaatselijke
dirigenten er een. «taalgeval» van te maken.
Ik heb ze gezegd dat ik Vlaminge was doch
nog nooit een boutje van ccn Waal
oppeuzelde. Op een voetbalveld probeer ik
er alleen dc fouten uit te halen. Sport heeft
trouwens niets biet politiek of weet ik veel te
maken. Gewoon objektief blijven is morele
plicht en daarmee basta».
De uitgesloten speelster heeft zich achteraf
verontschuldigd. In een café waar we
achteraf nog vlug een glas dronken. Ze was
nerveus, vertelde ze. Ze had haar zenuwen
maar moeten bedwingen. Ik laat een match
voor niets of niemand in het honderd
lopen».
SCHOTELS WASSEN
Hoe de heer Bruyns tegenover die
scheidsrechterspenkelen van zijn echtge
note staat? Zeer positief: «ik heb haar
trouwens aangepord om ermee te beginnen.
Intussen is ze mij in de ranglijst een eind
voorbijgegaan. Maar ik vind het reuze dat
we beiden dezelfde hobby beoefenen. We
praten over voetbal tot in bed».
Dc nationale dameskompetitie wordt op
zaterdagnamiddag betwist. Dat betekent
voor ref Bruvns een vrije namiddag omdat
hij gewoonlijk alleen op zondag de shoe's
aantrekt. Hi| bestuurt de wagen als
mevrouw moet arbritreren en vertelt haar
achteraf wat ze verkeerd deed. Hij meent
dat dames er harder tegenaan gaan dan de
Scheidsrechteren wil Miranda niet, weet Godelieve De Bondt, ze zal voetballen. Misschien
moet ze dan gehoorzamen als ma «arbitreert».(v)
heren. Dat impliceert meer fouten».
Weet Godelieve De Bondt: «Vrouwen
stoppen een bal gewoonlijk met de voet
vooruit. Als er een tegenstandster in de
onmiddellijke buurt is. moet je natuurlijk
ingrijpen. Diezelfde dames hebben ook een
groter strijdershart dan mannen: deze
laatsten zullen bij een 3-0 achterstand nooit
blijven doorvechten tot het laatste greintje
macht. Dat doet het zogenoemde zwakke
geslacht wel. En dan die totale inzet: een
bal opvangen met de borst schrikt de
meesten niet eens af, het is iets
doodgewoon».
Damesvoetbal is echter nog teveel het
weeskindje: er komen te weinig supporters
en de kranten spendren er niet genoeg
plaatsruimte aan. In de nationale afdeling
ligt het spelpeil nochtans een stuk boven de
middelmaat. Technisch en taktisch hebben
de topploegen nog weinig te leren van een
Standard, een Anderlecht of een Club
Brugge. Fysisch kunnen ze het vanzelfspre
kend niet halen tegen profs of
semi-beroepsvoetballers».
Dat ons damesvoetbal gunstig evolueert
opent toekomstperspektieven
misschien komen er eens of later
internationale ontmoetingen- van. Op dat
moment zal ook aan Belgische vrouwelijke
scheidsrechters gedacht worden door de
buitenlandse bonden. Zou Godelieve De
Bondt ja zeggen indien ze ooit moest
aangewezen worden voor een match buiten
de landsgrenzen «En of.» zegt Theo
Bruyns. «al moet ik dan twee of drie dagen
zelfde vaat wassen».
VERZAMELING
Intussen is mevrouw Bruyns-De Bondt nog
niet aan internationale carrière toe. Ze ligt
er trouwens niet van wakker. Wel is
arbritreren op nationaal niveau voor haar
een hele belevenis: ze kan veel op reis.
Sint-Niklaas-Auvelais betekent 114 km.
enCel. Twee uren wagen. Veldegem 99 km.
Geen tripjes voor een zondagsrijder. Doch
men ontmoet mensen, legt kontakten en
leert veel. Vooral dat laatste is voornaam:
een scheidsrechter staat steeds voor nieuwe
problemen, omdat voetbal zo oneindig veel
situaties schept dat je aan talent, doorzicht
en een stalen karakter niet genoeg hebt om
je overal als een paling door te wringen.
Primordiaal voor een arbiter is de routine.
En die komt pas nadat je heel wat gras hebt
platgelopen...
«Scheidsrechteren is ook een goeie
leerschool voor het leven van elke dag: je
mag nooit echt kwaad worden of je
koelbloedigheid verliezen, niet diskussiëren
met speelsters en vooral nooit twijfelen: een
beslissing moet je onmiddellijk nemen.
Erop of ernaast, doch in sekondenfrakties».
Rijk zal Godelieve De Bondt van dat
arbitreren niet worden Dat hoeft trouwens
niet: «Als je het voor de centen doet. blijf je
liever thuis. En lichtgeraakt mag je evenmin
zijn: sommigen slingeren nogal wat lieve
woordjes naar je hoofd, doch die maag je
gewoon niet horen, anders gaat je laatste
greintje koncentratie eraan en dan is de
match naar de donder».
Een massa herinneringen, vooral plezante,
houdt de blonde Sint-Niklase fluitende
dame aan haar voorbije wedstrijden over.
Genoeg om er een boek over te schrijven.
Maar ook tastbare soevenirs bezit ze: waar
ze komt staat men met kleine attenties \oor
haar klaar: stickers, fanions. agendas...
Waar ze meest pret aan beleefde was de
ruiker die scheidsrechtersvriendenkring
Waso haar aanbood toen ze promoveerde.
Het was een duidelijk bewijs dat ze er
aanvaard werd als een volwaardige kollega.
En niet als een rare vogel die toevallig in een
vreemd nest neerstrijkt.
Tekst: MARC MARCEL
Foto's: EMIEL VERMEIR
Theo Bruyns, ma Godelieve en dochtertje Miranda: een gezin dat slechts over voetbal praat
en voor voetbal leeft.(v)
