EN
DIRK MARTENSPRIJS IN MINEUR «LA STRADA» IN
AAN HUGO RAES UITGEREIKT
lêntoonstellingen
UYTTERSPROT, DE NIJS
VAN SAN
VOOR EIGEN PUBLIEK
;ti
E™
KUNSTAVOND
OPENDOEK *w,pd
VOOR EEN BOEK
16-23-11-1973
Hoe groots de Dirk Martens viering doorging te Aalst, hoe
bescheiden, om niet te zeggen bepaald zielig, werd de jaarlijkse
Dirk Martensprijs uitgereikt aan auteur Hugo Raes, voor zijn boek
«Het Smaran», het vikka, de rondo en al de andere kleuren van de
geschiedenis. Niet zozeer het stadsbestuur, noch Schepen van
Kuituur Van den Eede treffen schuld dat welgeteld 27 personen
de laureaat incluis op de uitreiking van de prijs aanwezig waren.
Terecht mag de vraag gesteld worden, waar al de zogenaamde
kultuurminnenden bleven. De uitnodigingen en de pers bleven
nochtans niet in gebreke. De kulturele woestijn wordt te Aalst door
eigen toedoen geschapen.
Ook aan de geldwaarde van de prijs, normaal 20.000 fr., werd
geknabbeld, daar deze met tien procent verminderd werd, net als
alle andere fakultatieve uitgaven van de stad Aalst, zoals verordend
door de Bestendige Deputatie.
In aanwezigheid van burge
meester M. De Bisschop, de
schepenen E. Bogaert en' G.
Van den Eede. letterkundigen
Marcel Wauters. Fernand
Auwera en Willem M. Rogge-
fiian. leden van de jury. Louis
Paul - Boon. stadsarchivaris
Karei Baert en kuituurattaché
Albert Van der Gylen. ging het
overhandigen van de prijs door
in de raadszaal varr het
stadhuis.
Na het welkomstwoord en
gelukwensen door burgemeester
De Bisschop, sprak Willem M.
Roggeman in een korte
inleiding zijn vreugde uit dat de
prijs, die dit jaar voorbehouden
was voor prozawerk, uitgereikt
werd aan een van de vijf
belangrijkste schrijvers in ons
land. Vier werken bleven na een
eerste schifting van de 92
inzendingen over. Na een
tweede eliminatie door de jury
bleven slechts «Het Smaran» en
«Angst» van Claude Van den
Berghe over. Met drie tegen één
werd «Het Smaran» verkozen.
Dit ongemeen rijk boek. aldus
W. Roggeman, ligt geheel in de
lijn van Raes techniek, het
brengt korte losse stukken,
verwerkt tot een staalkaart van
menselijke wreedheid.
In een vraaggesprek met de
laureaat wijdde W. Roggeman
verder uit over het boek. Auteur
Hugo Raes poneerde de stelling
dat de belangrijkste feiten uit
de geschiedenis zich steeds in de
zomerperiode situeren. Kli
maatsinvloeden evenals astrale
verschijnselen werken hierop in.
In het «dubbelboek» Het
Smaran werkt Raes zijn plan.
een antologie te brengen met
uittreksels van schokkende
gebeurtenissen uit de geschie
denis. die minder gekend zijn,
uit. dit om de eenzijdigheid
tekeer te gaan verweven met
eigentijdse en alledaagse feiten,
door de auteur zelf beleefd.
Talrijke ooggetuigenverslagen,
geput uit ego-dokumenten als
een aantal persoonlijke versla
gen. gesteund door de fantasie,
worden verwerkt, zodat het
boek ten slotte de gedragingen
schetst niet alleen van de
historische mens. doch van de
mens ten allen tijde.
SCHOP DE MENS EEN
GEWETEN
Men kan niet uitsluitend
schrijven vanuit één enkele
drijfveer. Ook het ludiek bezig
zijn. het smeden van taal. vormt
een geheel met de kritische
houding ten opzichte van onze
samenleving, waarbij het een
taak is van een auteur, de
mensen sensitiever te maken,
aldus H. Raes. Dit is een
funktie van de kunst, of zoals
L.P. Boon het kernachtig uit
drukte: «Schop de mens een
geweten».
Ondervraagd over het gewelds-
aspekt in het bekroonde werk.
situeerde de auteur het als een
BANK VAN BRUSSEL
In de bank van. Brussel, Nieuwstraat, Aalst tot eind
november kunst in Aalsters Privébezit.
Werken van P. Alechinsky, J. Brusselmans, F. De Boeck,
Valerius De Saedeleer, Gustaaf De Smet, Hubert Malfait,
Albert Servaes, Rik Wouters
De tentoonstelling is iedere dag toegankelijk van 9 tot
12.30 uur en van 14 tot 16.30 uur.
KULTUREEL CENTRUM AFFLIGEM
Tot zondag 2 december wordt in het Kultureel Centrum
een groepstentoonstelling gehouden, met volgende kunste
naars
FREDDY BAETEN, kunstschilder
FRANCE BOSELIER, kunstschilderes
ALFONS VAN DEN BOSSCHE, beeldhouwer
JAN VAN SAENE, graficus - tekenaar
BOB WILLEKENS, kunstschilder
Open zaterdag 24 november, 1 december van 14.30 uur
tot 20 uur; zondag 25 november, 2 december van 14.30 uur
tot 20 uur.
GALERIJ ELIAS WIEZE
Tentoonstelling van Verdegem. Tot 2 december, op
maandag gesloten.
T APOSTELKEN
Tot 28 november in Apostelken, Mijlbeek. Werk van
kunstschilder Bourgeois uit Lebbeke; toegankelijk alle
dagen van 11 tot 20 uur. (donderdag gesloten).
GALERIJ V. DE SAEDELEER
De tentoonstelling Arte 2 heeft plaats in de galerij Valerius
De Saedeleer, Keizerlijk Plein 53, van vrijdag 23 november
tot en met 17 december. De vooropening gebeurt op vrijdag
23 november om 20 uur.
Pol Spilliaert, Emile Souply, Jef Claerhout, Luc Hoenraet,
Jef Van Teurenhout, Roland De Volder, Etienne Le
Compte, Luc Combré, Maurits Van Saene, Koenraad,
Gustaaf Camus en Roland Massa stellen hun werken
tentoon. De tentoonstelling is open van 14 tot 19 uur en 's
zondags van 10 tot 13 uur. Maandag gesloten.
BELFORTKELDER
Tentoonstelling van 24 november tot 9 december, alle
dagen van 14 tot 19 uur, 's zondags van 9 tot 12 uur en van
14 tot 19 uur. Stellen tentoon J. De Nijs, J. Uyttersprot
en P.A. Van San. Vernissage, zaterdag 24 november om
18 uur.
BELFORTZAAL
Kunstschilder-etser Emiel De Cooman, tot 3 december.
Iedere dag van 14 tot 19 uur. Zondag en zaterdag van 10
tot 13 uur en van 15 tot 20 uur.
Zaterdag 24 november 1973, wordt in de Belfortkelder te Aalst, de
tentoonstelling geopend van drie Aalsterse kunstenaars:
J. Uyttersprot, J. De Nijs en P.A. Van San.
We hadden enkel een gesprek met de twee laatstgenoemden, daar
J. Uyttersprot reeds in het daglicht werd gesteld in één der vorige
uitgaven.
JAN DE NUS
Jan De Nijs. 24-jarige rasechte
Aalstenaar. was 4 jaar student
aan de Akademie voor Schone
Kunsten, waar hij de richting
grafiek volgde. Met het diploma
op zak en een hoofd vol ideeën
begon deze begaafde jongeman
een beloftevolle schildersloop
baan. Gezien de sociale moei
lijkheden waarmee een begin
nend kunstenaar af te rekenen
heeft, was het noodzakelijk de
schildersezel naar de vrijetijds-
hoek te laten verhuizen. Hij is
dan ook bediende bij het
Stedelijk Zwembad.
Mar voor' De Nijs blijft nog
genoeg tijd over om te
schilderen. Elk vrij ogenblik
kun je hem op zijn atelier
vinden, want zoals hij zelf zegt.
de nood om zijn gevoelens met
verf uit te drukken is zeer groot.
Alleen innerlijke problemen
kunnen zijn gemoedsrust dus
danig verstoren dat het werk
niet vlot.
Jan De Nijs bekijkt de mensen.
Hij heeft interesse voor de
gevoelens die in elk individu
schuilen. Hij ontdekt er
tegenstrijdigheden. Gemengd
met zijn eigen soms absurde
gevoelens geeft hij deze sterke
indrukken weer in fragmenten
die het hoofdtema van zijn werk
bezielen. Als geboren verteller
telt voor hem meer het idee dan
het estetische. Idee dat hij
verwoordt*door middel van een
kleur die van heel donker
omber naar het seleniumblauw
loopt.
De Nijs is een zoeker. Hij tekent
ook en probeert verschillende
technieken uit. Frottage is één
van zijn stokpaardjes.
Jan beschrijft zichzelf als
egoïstisch, eerlijk, opvliegend,
humoristisch en beweert aan
een minderwaardigheidskom-
plex te leiden.
Als bewonderaar van M. Ernst.
B. de Buffet. Klee e.a. verwacht
Jan van zijn derde tentoonstel
ling. die door zijn initiatief tot
stand kwam heel veel. Op de
jeugd van Aalst kan hij alvast
rekenen.
PROS VAN SAN
Van San werd in 1939 geboren.
Na een zesjarige intense studie
aan de afdeling «sierkunsten» te
Dendermonde en te Antwerpen,
heeft deze kunstenaar al tien
jaar schilderservaring achter de
rug.
Als financieel deskundige in het
dagelijkse leven, brengt hij zijn
natuurlijke gave tot ontplooiing
in zijn vrije tijd.
De wetenschapsmens Van San
heeft een grondige kennis van
de anatomie. Van deze kennis
gaat hij dan ook uit bij het
kreëren van zijn oeuvre. Zijn
anatomische lichamen vervormt
hij dusdanig tot hij een geladen
ligurativiteit bekomt. Met
modellen werkt hij nooit.
Kleuren en lijnkennis zijn voor
hem geen zorgenkinderen.
Jarenlang bestudeert hij al deze
moeilijke onderwerpen. Van
hulpmateriaal, speciale technie
ken om andere affekten te
bekomen maakt hij nooit
gebruik. Schilderen is voor Van
San nog altijd verf en penseel
hanteren.
Van San bestempelt zichzelf als
een zeer streng man: streng
voor zichzelf en tegenover de
samenleving. Hij houdt ervan
ironisch en kritisch te zijn.
Filosofisch piekert hij dikwijls
over de vraag: «Wat is
schilderen en schilderkunst
Steeds in een min of meer
vermoeide toestand, met klas
sieke muziek als background,
schildert Van San zijn innerlij
ke spanningen weg. En niet
zelden gebeurt het dat de
kritisch strenge Pros zijn werk
vernietigt. «Wat ik niet goed
vind. heeft geen recht tot
bestaan. Wat mij bevredigt,
mag aan alle kritiek blootstaan,
het stoort mij niet».
Een tijd heeft hij getwijfeld.
Zijn indrukken bleven hangen
tussen het abstrakte en het
figuratieve. Dit laatste haalde
het. Zijn favoriete schilders zijn
F. Bacon. P. Picasso en
H. Minner.
Van Sans laatste werken zijn
erg sociaal geëngageerd. Met de
personages die hij schildert
heeft hij een zekere affiniteit.
Het zijn de randgevallen
(bedelaar, kankerlijder, oor
logsheld...).
P. Van San heeft ons
verwonderd. Hoe zo'n sterke
matematische persoonlijkheid
tot schitterende kleurrijke
resultaten komt blijft een
raadsel. Het loont de moeite de
werken van deze kunstenaar te
gaan bewonderen.
De tentoonstelling blijft geopen
van 24 november tot 9
december 1973. alle dagen van
14 tot 19 uur. 's zondags van 9
tot 12 uur en van 14 tot 19 uur.
Warm aanbevolen.
ROEL VAN DE PLAS
Jan De Nijs is een zoeker. Hij probeert diverse technieken uit.
De anastatische Dirk Martensherdrukken vergoedden de
verminderde prijs (Itx)
Mevrouw Raes, met W. Roggeman en L.P. Boon, namen De
Voorpost, met het Hugo Raes-interview, door na de
prijsuitreiking (Ib)
Naïefwcj
Jen Eede
de Dirk
zal bijdra
kennis er
en owe
er< énd
cs lidd
afdruk
oudste e 1
de lau- un
arbij ook en.
bloemen 1eesl
VELGHI
:owe
wooi
an wel
aannei
mens
maakt|nici|
Mandag a.s. 26 november wordt in de zaal van
Sint-Jozefskollege, ingang Pontstraat of Hoogstraat om 20 uur,
film van F. Fellini, van 1954, «La Strada» vertoond, waarin we
Anthony Quinn aan het werk zien.
Deze film is schitterend opgebouwd, en gedraaid in een stijl
het realisme zich op een merkwaardige wijze verzoent met
poëzie.
Gelsomina, een jong en naïef volksmeisje, werd door haar
verkocht aan Zampano, een ruwe en primitieve
Samen zwerven ze van de ene kermis naar de andere,
wordt ze verliefd op deze bruut die haar misbruikt.Matto,
koorddanser, die Gelsomina met heel zijn wezen bewondert, woi
tijdens een twist door Zampano gedood. Gelsomina sterft
en verlaten. Wanneer Zampano jaren later haar dood
snikt hij op het strand zijn oprecht leed uit.
De prent duidt voor iedereen de providentiële schikking aan in di
wereld, hoe nederig de mens ook weze. Een aangrijpend wi
omwille van zijn boodschap en van zijn diepmenselijke betekenis.
Jen
iet
vege
Jen
In het kader van het Dirk
Martensjaar richt de Akade
mie voor Muziek. Ballet en
Toneel op maandag 26
november te 19.30 uur in d
Belfortzaal te Aalst
bijzondere kunstavond in
Solisten en ensembles zullei
in een boeiend en afgcwissclt P'1
programma de evolutie vaijicht»
muziek en poëzie rond d Hg
eeuw van Dirk Marten E#
illustreren.
De toegang is kosteloos. D
plaatsen dienen echter tei
laatste tien minuten vóór di
aanvang van de
ingenomen te w orden
leze
lercl
liet
jeelc
noct
ïu n
MENSEN ACHTER DE DIJK
Mocht de filmwereld in
Vlaanderen ooit op zoek gaan
naar een zeer goede sociale
roman, geschikt om er een
film van te maken, die bij
voorbeeld kan wedijveren ipet
de onvergetelijke Skandinaaf-
se "Adalen 31", dan zal hij
Tmmogelijk Mensen achter de
dijk van Filip De Pillecijn uit
de weg kunnen gaan. Want
zelden slaagde een auteur van
bij ons erin zo'n afgerond en
evenwichtig verhaal op te
bouwen rondom een sociaal
tema de industriële revolutie
(met o.a. de stoommachine)
die tot ver in het platteland
doordringt en daar de rijken
nog rijker en de armen nog
armer maakt. En niet alleen
armer dag voor dag ook nog
afhankelijker en machtelozer.
Filip De Pillecijn is in Mensen
achter de Dijk het boek
was de eerste publikatie van
uitgeverij en boekengilde De
Clauwaert nogmaals de
weemoedige verteller, de man
die met moeizaam bedwon
gen hartstocht over de haast
geheimzinnige schoonheid
van het landschap van zijn
geboorteplaats Hamme heeft
geschreven. De evokatie is zo
sterk dat je als het ware
zintuigelijk de scherpe geur
van lis en slib en de vreemde
stilte achter de scheldedijken
waarneemt. Maar daaren
boven is De Pillecijn in dit
boek de bittere aanklager van
sociaal onrecht. Hij kan niet
aannemen dat een zo diepe
kloof de meester en knechten
in Vlaanderen scheidt. Mate
rieel zou hij zelf tot de
meesters kunnen horen, maar
hij leeft sober en stil en is met
zijn hart bij de armen en de
eenvoudigen. Hij ontmoet in
de armen van Hamme de
armen van heel Vlaanderen
een kamer voor het leven
overdag, een afgeschutte zol-
tettc
dering voor 's nachts. D BW
mensen zijn arm, zoals
ouders vóór hen waren
zij leven zonder naar
te verlangen, zij kunnen
moeilijk voorstellen dat
anders zou zijn dan het is.
indien zij een wrokkig
uitspreken tegen de
mensen van het dorp, dan
het niet zozeer omdat zij
rijkdom misgunnen aan
die erin geboren zijn dan
omdat zij niet kunnen
men dat een rijke
dingen doet die ze bij
arme gemeen vinden.
Meestal neemt De Pillecijr
nodige afstand
mensen en dingen. Het i
afstand van het heimwee naai^orig
diezelfde mensen en diezelfdsumci
dingen. Die afstand maaktliitcrp
zijn verhaal geloofwaardig
versterkt de aanklacht.
Pillecijn is nochtans opstan
ger dan zijn vriend, de scho
meester. Die heeft een lei
achter de rug van
eerlijkheid, hij berust ii
lafheid en de hypokrisie
de mensen en hij spreekt
hem met die onthechting d
zijn leven op een afstand vi
het hunne heeft geplaatst.
Men heeft De Pillecijn dii K
als geëngageerd kunstenaa L
niet kon berusten in d< p,
lafheid en de hypokrisie val
de mensen in de dagei i
waarin zijn Mensen achter dl
dijk verscheen van veli
kanten uit een gevaarlijl <-j
schrijver genoemd. De kleru
noemde hem antiklerikaal, dl
burgerij noemde hem ranc"
neus, België veroordeeld
hem als een inciviek.
Men kan op die beschuldigi
gen alleen dit antwoorden
wie niet kan aannemen d
het volk van Vlaandere
onderworpen en slaafs mo
blijven is inderdaad een i
vaarlijk man
FRANS-JOS VERDOOD
stad in Vlaanderen is. die c
jaarlijkse literaire prijs toekei
Schepen G. Van den
onderstreepte dat de
Martepsprijs beslist zal
gen tot een betere
inzicht in het werk van
auteur. De Dirk
betekent zeker een stimulans
zal bijdragen tot
suksessen voor
Naast de Dirk
werden de anastatische
ken van de drie
Martcnsdrukken aan de
reaat overhandigd, waarbij
mevrouw Raes met
bedacht werd.
JOHAN
gefascineerd zijn. biologisch
bijna, typisch menselijk. Vroe
ger was het geweld eerder
okkasioneel aanwezig, terwijl
het nu. na de vredige zestiger
jaren, openbarst onder geïnsti
tutionaliseerde \orm. We gaan
sombere tijden tegemoet.
Met de voorlezing van het
fragment «De brandstaepel van
Montségur»doorde auteur zelf.
waarbij het tragische lot van de
Catharen geschetst wordt, werd
het literaire gedeelte van de
avond besloten. Hugo Raes
dankte de jury en het
stadsbestuur, waarbij hij onder
lijnde dat Aalst zowat de enige
Er ontspon zich een interessante dialoog tussen jurylid
Roggeman en laureaat Hugo Raes (Ib)
