Hoger op met meespeeltriller
CANTATE DOMINO
NEEMT NIEUWE GRAMMOFOONPLAAT OP
JAZZ IS
The Dutch Swing College Band
OPEN DOEK
VOOR EEN BOEK-
16-30-11-1973
TENTOONSTELLINGEN
KULTUREEL CENTRUM AFFLIGEM
Tot zondag 2 december wordt in het Kultureel Centrum
een groepstentoonstelling gehouden, met volgende kunste
naars
FREDDY BAETEN, kunstschilder
FRANCE BOSELIER, kunstschilderes
ALFONS VAN DEN BOSSCHE, beeldhouwer
JAN VAN SAENE, graficus-tekenaar
BOB WILLEKENS, kunstschilder
Open zaterdag, 1 december van 14.30 tot 20 uur; zondag,
2 december van 14.30 tot 20 uur.
GALERIJ ELIAS WIEZE
Tentoonstelling van Verdegem. Tot 2 december, op
maandag gesloten.
GALERIJ V. DE SAEDELEER
De tentoonstelling Arte 2 heeft plaats in de galerij Valerius i
De Saedeleer, Keizerlijk Plein 53, tot en met 17 december, i
Pol Spilliart, Emile Souply, Jef Claerhout, Luc Hoenraet,
Jef Van Teurenhout, Roland De Volder, Etienne Le
Compte, Luc Crombé, Maurits Van Saene, Koenraad,
Gustaaf Camus en Roland Massa stellen hun werken
tentoon. De tentoonstelling isopen van 14 tot 19 uur en 's
zondags van 10 tot 13 uur. Maandag gesloten.
BELFORTKELDER
Tentoonstelling tot 9 december, alle dagen van 14 tot 19
uur, 's zondags van 9 tot 12 en van 14 tot 19 uur. Stellen
tentoon J. De Nijs, J. Uyttersprot en P.A. Van San.
BELFORTZAAL
Kunstschilder-etser Emïel De Cooman, tot 3 december.
Iedere dag. van 14 tot 19 uur. Zondag en zaterdag van 10
tot 13 en van 15 tot 10 uur.
't APOSTELKEN
Tentoonstelling TUUR DE RIJBEL. De tentoonstelling
blijft toegankelijk van 1 tot 12 december 1973. Donderdag
gesloten.
VOOROPENING op vrijdag 30 november te 20 uur in
kunstgalerij 't Apostelken, Mijlbeek (kerk) te Aalst.
Inleiding door de heer Achilles Vermeiren.
In de Augustinuszaal bracht Hoger Op in première, de
meespeel-thriller Hoger Op vermoordt pianiste van Paul Pörtner,
in een vertaling van Walter Kous.
Louis Pauwels, in de regie, heeft alle technische middelen
uitgetest en benut om van dit stuk een sukses te maken. Slechts
gedeeltelijk is hij daar in geslaagd. Het gebeuren werd
overgeplaatst naar een bekend Aalsters kapperssalon.
Onmiddelijk bij het binnen
komen in deze mooie zaal,
stapt de toeschouwer in het
spel. Op de scène heerst een
losse en ongedwongen sfeer,
pratend over koetjes en kalf
jes doden de wachtende klan
ten de tijd.
Ongemerkt begint dan het
eigenlijke toneelstuk. Mijn
heer Romain, herenkapper,
scheert. Mej. Jacqueline Raes,
kapster, legt een watergolf.
Op de bovenverdieping woont
de pianiste. Met haar spel
werkt zij bovenmatig op de
zenuwen van Mr. Romain, die
herhaaldelijk zijn zelfbeheer
sing verliest, de klant houdt
er zelfs een sneetje van over.
Juffrouw Jacqueline kapt, on
verschillig voor de overdreven
aanstellerij van haar enige
klant.
Op de ene of andere manier
hebben elk van deze personen
een relatie met de pianiste.
Om beurt verlaten ze dan ook
het salon. Ondertussen wordt
mevrouw Scherny vermoordt.
Wie is de moordenaar, moor
denares
Hier begint het steekspel
tussen B.O.B. inspecteurs, pu
bliek als getuigen en vermoe
delijke daders. De inspec
teurs, eerste klanten van de
kapper, zetten de ondervra
ging in.
Verschillende verdachten heb
ben elk een gegronde reden
om de waarheid geweld aan te
doen, wat door de toeschou
wers luidop kan tegengespro
ken worden. Zo ontstaat de
hoofdverdachte, door het pu
bliek bij stemming weerhou
den. Vandaag was het Mej.
Jacqueline. Wie zal het mor
gen zijn De zaal beslist.
Fons Janssens in de rol van
Mr. Romain zal uren in een
kaperssalon gesleten hebben.
Zijn handelingen waren over
tuigend gelijkend aan die van
de echte kapper. Wat zijn
vertolking betreft, moet ge
zegd worden dat zijn overdre
ven zenuwachtig gedoe, alle
schijn van echtheid verloor,
Vrijdag 16 en vooral zaterdag 17 november heerste in de
Sint-Pièters- en Paulusabdij van Affligem een gans speciale drukte.
De Abdij, werd verkeersvrij gehouden en de ganse kerk werd
herschapen in een geperfektionecrde klankstudio die naast
kwadrofonische opname-apparatuur ook nog de beschikking had
over een videosysteem waarmee opnamestudio en kerkruimte
permanent verbonden waren.
Reden voor dit alles: de nieuwe
grammofoonplaat van de
Schola Cantorum Cantate
Domino uit Aalst. Dit koor is
zeker het meest dynamische uit
ons land. Met de grote
koncerten van het verleden en
de niet meer te tellen koncert-
reizen ook voor de toekomst,
beschikt koorleider Michaël
Ghijs over een palmares dat
beslist weinigen kunnen tonen.
Daarom ook heeft men bij de
voorbereiding van deze opna
men en bij de opnamen zelf
niets aan het toeval overgelaten.
Het gebruik van de laatste
technische vindingen en de
hoogste eisen welke men stelde
aan opname en weergave en ook
aan de uiteindelijke presentatie
van de in voorbereiding zijnde
grammofoonplaat laten ons iets
«bijzonders» verhopen.
Met de koncertreis naar het
Heilig Land voor de komende
kerstdagen en haar huidige
verplichtingen tegenover het
bezoek van partïjsekretaris
Gierek van Polen aan ons land
heeft Cantate Domino hard
werken achter de rug.
Dat dit harde werk vruchten
geeft was te horen tijdens de
opnamesessies. Koorleider
Ghijs heeft het aangedurdd een
halve plaat volledig a capella op
te nemen zonder de steun van
een toetsinstrument, louter dus
met de «votx blanches» die zo
schitterend de gans eigen
klankkleur waar maken van dit
koor dat spijts zijn beperkte
middelen ontegensprekelijk tot
de beste koren (en hiermede
bedoelen wij ook de zogenaam
de professionele koren) van ons
land behoort.
De sfeer van zo een opname-dag
is er een van ernstig werk. van
spauning en van grote koncen-
tratie. Dit waar maken bij
jongeren vraagt een grote over
redingskracht. Steeds maar
opnieuw worstelen met die
muzikale materie en met grote
intensiteit de stemvoering altijd
opnieuw korrigeren resulteert
dan in een warme volle klank
waarbij de stemvoering tot het
uiterste wordt doorgevoerd en
de muzikaliteit sterk wordt
uitgediept.
Wij waren hierbij getuige hoe
dirigent Ghijs zijn jongens
steeds wist te brengen tot
delikate inzetten, tot gepast en
juist neerleggen van de zinnen
en tot een perfekte harmonie in
de verschillende stemmen.
Met sobere, gekoncentreerde en
c gespannen bewegingstechniek
en rijpe partituurkennis wist
Michael Ghijs in het bij ons zo
goed als onbekende «Gloria-
van Caplet te komen tot een
reëel hoogtepunt waarvan wij de
aanwinst voor de diskografie nu
reeds als revelerend durven
bestempelen. De muziek krijgt
hier de volheid van haar
zeggingskracht doordat zij een
dimensie bij krijgt, deze van de
doorleefde en beleefde muziek.
Daar waar deze muziek gebed
wordt zou Dom Renaat van
Hecke ons hebben voorgezegd.
Opvallend blijft de gans eigen
klankkleur van dit koor. dat.
wij herhalen het. bijna hoofd
zakelijk is samengesteld uit
jonge «liefhebbers- het zijn
geen muziekstudenten zoals de
grote buitenlandse ensembles
en zoals Montserrat en
Regensburg en Kings en Johns
of de Thomaners en de Wieners
neen. het zijn natuurkinde
ren voor de muziek gekneed
met de eigen beperkte middelen
en met heel veel inzet van
Michaël Ghijs. En dat zijn
inspanningen beloond worden
bewezen reeds de opnamen die
bij het verschijnen meerdere
verrassingen zullen bieden.
Ingezet werd met het indrin
gende Gregoriaanse «Cantate
Domino» dat enkel door de
knapen wordt gebracht en dat
ons herinnert aan de helaas
vergane kathedraalschola's. de
-choraelhuizen van weleer die nu
teloor zijn gegaan en waarvan
de schola van Aalst één der
laatste dragers is. Hoe kan ik in
dit Gregoriaanse gezang het
timbre anders typeren als
gevoelig en specifiek, bijna
mystisch sereen.
Die stemmen verheffen deze
muziek tot zijn ware bovenaard
se gedaante. En dan komt dat
prachtige «Rorando Coeli» van
Vodnansky. In tegenstelling tot
de vorige opname waar
ditzelfde werk reeds onder
Folydor label verscheen, heeft
hier een rijping plaatsgevonden,
een en alrustbrengend en
klinkt het daarenboven opna-
metechnisch magistraal en
interpretatief superieur aan het
voorgaande.
Het anonieme Gaude Mater
Polonia en het onbekende
Poolse motet «Ego sum pastor
bonus», het zijn nog enkele van
de pareltjes die op de te
verschijnen grammofoonplaat
voorkomen.
Wanneer wij zo het rijke palet
Volledige koncentratie
Domino. (Ib)
overlopen waaruit het program
ma van deze nieuwe koorplaat
is opgebouwd, vinden wij een
evenwicht in deze ganse
conceptie en een innig verband
tussen dit alles: tussen de
opdracht van het koor «te
zingen voor de Heer» en hun
repertorium, tussen hun kon
certen en hun verwezenlijkin
gen. Dit volmaakte evenwicht,
krijgt nog meer achtergrond
wanneer men weet dat een niet
gering aandeel van deze plaat
fragmenten ontleent aan het
onvergetelijke Huldckoncert in
memoriam Dom Renaat van
Hecke dat in de Sint-Pieters- en
Paulusabdij te Dendermonde
plaats vond met medewerking
\an het Ensemble d'Archets
Eugène Isave onder leiding van
Lola Bobesco.
en op momenten zelfs lach
wekkend was.
An De Baets-Pauwels, in de
rol van kapster Jacqueline
Raes, kende de knepen van
het kappersvak, en vertolkte
tot het einde toe, aangepast
improviserend, haar moeilijke
rol als beschuldigde. In het
nauw gedreven als ze was,
zagen we haar graag nog
razender in de gevechtsscène.
Frans Pauwels, in de figuur
van Mr. Alfons Collin, was
goed, doch soms onverstaan
baar.
Monique Daelman-Van de
Velde, als de mondaine dok
tersvrouw, is een zeer goede
aktrice, akteerde echter op
momenten zo hevig, dat het
onnatuurlijk leek.
Nest Verhofstadt als inspek-
teur, verzorgde zelfs in de
stille periode zijn deel in het
stuk.
Louis Pauwels, als hoofd-
inspekteur, gaf een voortref
felijke weergave zijn vertol
king getuigde van een jaren
lange ervaring.
Algemeen beschouwd, mag
gezegd worden dat in dit stuk
een groot gebrek aan diepte
is. Het tempo moet dusdanig
opgedreven worden, dat het
geheel meer aktie gaat verto
nen. De rekonstruktie was
traag en onduidelijk, het
verhoor tam.
Gelukkig waren in de zaal
enkele mensen aanwezig die
het ijs braken,,,, te spontaan,
vandaar een onbehaaglijke in
druk van doorgestoken kaart,
Achteraf kwamen natuurlijke
reakties, die het spel een vlot
verloop gaven.
De technische kant was zeei
goed verzorgd. Het dekor (L.
Slagmolen) was mooi en na
tuurgetrouw. Klank (V. Uyt
tersprot) was goed afgewerkt,
de belichting (Van De Nest en
De Maegdt) aangepast.
Tot slot dient gezegd dat aan
dit stuk nog één en andei
bijgeschaafd moet worden
vooraleer aan een provinciaal
tornooi deel te nemen.
Niettegenstaande het moeilij
ke werk, hebben alle akteurs
een groot applaus verdiend
ROEL VAN DE PLAS
ooo
Vandaag beste jazzvrienden, willen wij het toch even hebben over
één van die formaties die de dixieland en de New Orleansjazz-stijl in
Europa populair maakten. Momenteel is de band wel een beetje op
zijn retour, maar hij zal toch altijd één van de beste formaties
blijven: The Dutch Swing College Band uit Nederland. Ook omwille
van zijn bezetting de band van de halve- en de dubbele meters
genoemd...
Door de echte jazzliefhebber worden ze een beetje in de kou gezet,
omdat ze de echte autentieke New Orleans-stijl verlaten hebben
voor een steeds verder doorgedreven kommercialisatie van de
Dixieland-stijl. Wij kunnen daar in komen
Wat niet weg neemt dat ze toch altijd één van de bands zullen
blijven die jazz (een bepaalde vorm ervan) ontzettend populair
maakten. En daarom even deze historiek.
tijdens de opnamen van Cantate
Wij menen dat het ook speciaal
mag vermeld worden hoezeer op
deze opnamen zowel van het
huldekoncert dat wij nadien in
de studie met ontroering
herbeleefden als met de
nieuwste realisatie waarin Ca-
plets «Gloria» ontegensprekelijk
liet hoogtepunt vormt, een
perfekte harmonie in de
programmering wordt gevon
den. Een harmonie waarin
vroomheid en piëteit. en
muzikaliteit en sensibiliteit,
hand in hand gaan en verwerkt
zijn tot een dokument van
indringende en hoge intrinsieke
w aarde.
Men kan reeds vooraf inteke
nen. schriftelijk, op het adres:
Schola Cantorum «Cantate
Domino». Esplanade 6. 9300
Aalst.
De heren en knapen van "Cantate Domino" tijdens de opnamen voor een plaat in het klooster
van Affligem. (Ib)
De oprichting door Frans Vink
en Peter Schilperoort van de
Haagse Orchestra of The Dutch
Swing College Band geschiedde
in de zg. «hongerwinter» van
1944-45. Men leefde toen in
oorlogstijd en iedereen snakte
uiteraard naar de bevrijding.
Het symbool voorde individuele
vrijheid was voor de Haagse
amateursmusici de stijlzuivere
jazz. Zij voelden zich gegrepen
door de bezieling van de
jazzpioniers en hun doel was via
aktieve propaganda de jonge
mensen van die tijd daar
degelijk attent op te maken.
TWEELEDIG
In de begintijd was de muzikale
richting van de DSC tweeledig:
gericht op de sfeer van Duke
Ellington onder invloed van
Frans Vink en de New Orlcans-
cn Chicagostijlen in arrange
menten van Peter Schilperoort.
Wanneer echter Schilperoort
het roer overneemt wordt
definitief stijlzuiverheid hun
wapenkreet en de traditionele
jazz als het ware hun heilig fort.
De DSC noemde zich quasi-
ernstig «College», omdat hun
•doelstelling was. onderricht te
geven in uitsluitend jazzmuziek,
later uit te breiden met het
maken van grammofoonplaten
en banden, lezingen houden, de
radio te stimuleren in het
uitzenden van jazz en ten slotte
het «livc»-optreden in koncert-
zalen.
BELGIE
Het eerste officiële optreden
vond plaats in Den Haag op
5 mei 1945, de dag dat
Nederland werd bevrijd. De
eerste uitbundige aanmoedigin
gen kregen zij echter in België.
In 1946 op het Internationale
jazzkonkoers Ie Brussel won de
DSC vijl prijzen: 1. beste
orkest. 2. beste klein ensemble.
3. beste ritmesektie en twee
prijzen voor Schilperoort. als
beste solist en als beste
klarinettist. Sindsdien werd de
DSC meer en meer op de radio
gehoord.
In 1949 kwam Armstrong naar
Amsterdam en vanaf dat
ogenblik groeide het verlangen
bij de DSC om met één der
pioniers te spelen. Het werd
Sydney Bechct. waarmee twee
maal te Amsterdam en éénmaal
in Parijs werd opgetreden. Ook
enkele platen deden ons aan die
kombinatie terugdenken.
PANIEK
In 1955 is er plots paniek. Peter
Schilperoort aanvaardt een
ingenieursbaan bij Fokker en
laat de band achter, nu o.l.v.
Joop Schrier. Maar enkele jaren
later zegt Schilperoort «Ik kan
niet buiten de muziek».
Op 1 januari 19b0 gaat de
D.S.C. o.l.v. Peter Schilperoort
over op het beroepsvlak en
meteen begint de tijd van
spelen, rennen en reizen. Het is
wellicht het orkest met het
grootste aantal toernees op zijn
aktief. Alle Europese landen.
Maleisië. Bangkok (2 x). Nieuw
Zeeland. Australië (2 x),
West-Afrika. Rodesië. Ethiopië
(2 x). Zuid Amerika. Zuill-
Afrika (2 x)cnz... enz...
TRADITIE
Privé heeft College-leider Schil
peroort reeds een tijdje zijn
muzikantenjubileum
zilveren
gevierd.
Daarna was het de
beurt aan heel de band. Zoveel
jaar pure jazz maken en zo stijf
mogelijk willen vasthouden aan
zijn per definitie on-kommer-
eiële uitgangspunt is geen
kleinigheid.
Zo stijf houdt de
DSC aan zijn muzikale credo
vast. dat de leider in 1963 een
Edison weigerde, omdat deze
hem was toebedacht in de
kategorie «instrumentaal» en
(,Ii
niet in de kategorie «Nederland' |L(
jazz». Heel de trouwt
aanhang van de DSC waren nj,cl
gelukkig met dit standpunt. cn.
Dom zijn muzikanten die me
alle winden meewaaien en zich ez(
erliezen in hun modieuzq^
tendenzen. Het heilig
waarmee de College-musici hunXpa|
muziek verdedigd hebben, heeft crg{
hen juist het sukses gebracht, jeur
dat geen enkele Europus-. a
jazzband kan evenaren.
Edoch maakten onze vriendei
later een paar slippertjes dooi
niet originele jazznummers om
te werken tot dixieland. Wat
oor de pure jazzliefhebber dat]
ook het totale einde was. De|ajc
totale afgang.
Het spreekt vanzelf dat in dc/c
lange geschiedenis van de band an(i
de bezetting nogal eens
wijzigde. Maar kom, voor dcan
beginnende jazzliefhebber zou-
den we sterk hun eerste elpees
aanraden. Hun pure dixielani c
hun beginperiode kat
niemand onverschillig laten ei
een bron zijn tot een vcrdei
puren in de ouwe stijl jazz,
RONY
(ISt
1 out
iltii
iist<
ang
igcr
cfa'
De Dutch Swing College Band", een gegeerde gast
HET LEVEN EN DE DOOD
INDEN AST
Kan iemand onder ons zich
veroorloven nooit een werk
van Stijn Streuvels te hebben
gelezen Of zonder zijn
beste werk te hebben gelezen.
"Beste" is natuurlijk erg be
trekkelijk. Vooral wanneer
het gaat om een schrijver die
zovele sterke romans heeft
voortgebracht De Vla
schaard, De Oogst, Lentele
ven, Minnehandel, Het Keste-
kind, Prutske, De teleurgang
van de Waterhoek, Het leven
en de dood in den Ast enz.
enz.
Onder die werken alle uit
gegeven door Orion te Brug
ge is De Vlaschaard onte
gensprekelijk de gekendste.
Van het boek werden in de
Nederlanden alleen al onge
veer 300.000 exemplaren ver
spreid. Het verhaal werd als
een der allereerste Nederland
se prozawerken verfilmd en
bezorgde hem, samen met
o.a. De Oogst, de beroemde
eretitel Als de zon kon
schrijven, zou hij het min of
meer doen als Stijn Streu
vels (Albert Verwey)
En toch is m.i. niet De
Vlaschaard, maar Het leven
en de dood in den ast het
beste werk van Streuvels. Het
is geen verhaal over zon en
veld, over bange zaaitijd en
weelderige oogst, over harde
en blije arbeid. Het is integen
deel het tragisch relaas van
ondergeschikten, van loonsla
ven die zware en troosteloze
seizoenarbeid verrichten.
Mannen die in hun hoofd
geen flauw besef meer hebben
van de naam der dagen, van 't
leven en de doening der
mensen op 't dorp weten ze
minder dan niets, onverschil
lig zijn ze geworden aan alles
wal ginder gebeurt. Zij leven
hier met hun vijven, afgezon
derd, buiten alle gemeenschap
met de wereld als op een
schip in volle zee, dag en
nacht aan 't porren hard
zwoegen) en 't wroeten om
den torenhoge stapel worte
len die van ver aangebracht,
altijd maar hoger wordt af
te voeren, door den snijmolen
te draaien, op den ast
laden, waar de bonen gekeerd
en gewend, boven de vuren
gedroogd, in zakken gevuld,
weer de wereld ingaan. Het
geen zij hier uitrichten is hetl
voortdurend herhalen en her-i
doen, het wentelen in zo/fenll
kring, het vullen van een uolll
zonder bodem, het trappelenm]
ter plaatse, arbeiden ten on-[
domme zonder zin), icoarl
niemand het eind of 't beginM
het doel of het nut vanr
bespeuren kan L
In de beeldende taal van een
streek, die ook de taal van de
landbouwarbeider is, tekent
Streuvels de vijf mannen De
Maf en Lot, jonge en sterkge-
bouwde kerels, Blomme, Hut»
sebollen en Fliepo, oude en
gedesillusioneerde mannen.
Hij beschrijft hun "doening"
als een bitter-tragisch toneel
spel. Alles speelt zich af op
een zondagmiddag, -avond enl
-nacht in de ast. Als het werl
bij valavond geschorst wordt,l
trekken de jongsten eruit,
drank en plezier zoekend in
het dorp. En de ouderen
blijven waken bij de vuren en
herbeleven in hun sluimer-]
droom hun eigen wilde jeugd,
hun eentonig leven als gehuw
de mannen en vaders, hun
desillusies in de arbeid. Intus
sen waait de zwerver Knorre
binnen in de ast, sterft er op
geheimzinnige wijze en wordt
de volgende morgen op een
kruiwagen van het erg ge
voerd.
Dan hernemen allen weerom
het werk, "in gestadigen
beurtgang", onmachtig en
node tevreden met hun lot.
FRANS-JOS VERDOODT.
ijiU
