DE PROBLEMATIEK VAN DE DENDERSTREEK
Ak ONZE OUDE STADSKERNEN
ENEN GEHERWAARDEERD TE WORDEN
De Voorpost - 8-3-74 - 7
4
SNAPPEN AAN KOLLEKTIEVE WAARDEN
gesteld, nog andere zijn drin
gend aan restauratie toe ten
einde ze voor het nageslacht
te bewaren.
De techniek en de moderne
urbanisatie mogen in geen
geval oprukken ten koste van
het schone en het humane
waarover onze stad beschikt.
Aalst bezit immers een eigen
gelaat, dat voor het grootste
gedeelte bepaald wordt door
de historische gebouwen. Dit
gelaat kan vrij gemakkelijk
geschonden worden. De toe
risten die Aalst op hun
agenda plaatsen, komen in de
eerste plaats omwille van het
gelaat, komen m.a.w. kijken
naar datgene wat historisch
en niet naar onze hoogbouw.
Het is dus van immens belang
dat Aalst zijn eigen karakter
niet verliest door ondoor
dacht optreden of door nala
tigheid
Aalst dient speciale aandacht
te besteden aan het valorise
ren van het landhuis, het
Belfort, de borse van Amster
dam, het oud-hospitaal, de
Sint-Martinuskerk, de begijn
hofkerk, de heilige-geest-
kapel, het hotel Van Langen-
hove, alsook de and are nog
bestaande "historische" wo
ningen en gevels.
Het homogeen karakter van
zekere stadswijken dient ge
vrijwaard te worden, gezien
het historisch belang (b.v. de
Keizerlijke Plaats).
Bij dit alles mag niet uit het
oog verloren worden dat het
historisch centrum van de
stad ook een funktie heeft als
levenskader. De historische
wijken dienen niet alleen
beschermd te worden maar
ook gebruikt en dit dank zij
een herwaarderingsproces dat
er op gericht dient te zijn
degelijke huisvestingsfacilitei
ten tot stand te brengen.
M.a.w. het volstaat niet histo
rische gebouwen en monu
menten te beschermen; ze
moeten ook in het leven van
de stad geïntegreerd worden
en daartoe desnoods nieuwe
funkties te krijgen.
De onmiddellijke omgeving
van deze gebouwen is van
zeer groot behing voor het
"klimaat". Men zal naar gel
dige architektonische oplos
singen streven teneinde oud
en nieuw op harmonische
wijze met mekaar te verzoe
nen. Nieuwbouw of verbou
wing dient qua schaal, ritme
en kleur in de totaliteit van
het stadsbeeld te passen,
teneinde aan de eigenheid van
de stad niet te schaden.
Binnen een af te bakenen
waardevolle "site" verwerpen
wij alle vormen van bouw, en
in het bijzonder de hoog
bouw, welke zouden kunnen
leiden tot schaalbreuk. Het
specifieke stadsprofiel van
Aalst mag in geen geval
geschonden worden. Een
maximale bouwhoogte zou
dienen opgelegd te worden
met het oog op een efficiënte
silhouetkontrole
Alle onderdelen van het ste
delijk archtitektonisch en
kunsthistorisch patrimonium
zouden kunnen opgenomen
worden in een kunstalbum,
uitgegeven door de stad.
De samenwerking met geïnte
resseerde verenigingen zoals
de vereniging voor Aalsters
Kultuurschoon, zou dienen
geïnstitutionaliseerd te wor
den.
Vervolgt.
ruimtelijke ordening in het
Aalsterse", socioloog Martin
Hutsebaut. De Voorpost
stelde graag zijn kolommen
open van deze Aalstenaar
werkzaam aan de Gentse
Rijksuniversiteit. Waarop de
diverse aspekten van de ruim
telijke ordening, voor onze
eigen Denderstreek, zoals
daar zijn stadscentrum, ar-
chitektonisch en kunsthisto
risch patrimonium, vervoer en
verkeer, huisvestingsbeleid,
grondbeleid, vrijetijdsbeste
ding, rekreatie, landbouw en
landschapszorg, milieuproble
matiek en inspraak van de
bevolking, grondig wordt in
gegaan.
gstukken met betrekking tot de stedebouwkundige planning staan momenteel zowat overal
e geïndustrialiseerde landen op het voorplan. De belangstelling voor dit soort problemen is
icent, doch valt te verklaren door een voortdurende en belangrijke toename van de stedelijke
Iking, met de daarmee gepaard gaande problematiek. De begeleidende problemen zijn overal
(veer gelijksoortig ze hebben te maken met een dreigend verval van het natuurlijk en
iek patrimonium, de lokalisatie van de industrie, een verkeerschaos, een wilde uitbouw van
'oonarsenaal, een gebrek aan groen en speelruimte voor de kinderen, een behoefte aan
ings en open ruimten, een dalende attraktiviteit van het stadscentrum, een dreigende
ifikatie, een groeiende kriminaliteit en een vervreemding van de burger t.o.v. de
iinistratie. Het stedelijk milieu omvat dus blijkbaar meer dan datgene wat op vandaag onder
!U wordt verstaan. Het is absoluut nodig de problematiek in zijn totaliteit te benaderen niet
èl het probleem van het overleven, maar ook dat van het (kwalitatief) beter leven interesseert
Zowel de fysische als de socio-kulturele aspekten van het leefmilieu dienen de aandacht
Hde te houden. Alle voornoemde problemen zijn dringend aan een oplossing, sanering of
ping toe.
iwel men niet geneigd is
niddellijk een verband te
tussen de voornaamste
piemen waarmede de ste
ng dagelijks wordt gekon-
ïteerd (in het bijzonder de
gche problemen) en de
iogische situatie, is dit
jjand daarom niet minder
jl. De ekologische relatie
ïs-natuur gaat immers
js dier en plant om. De
diaier waarop momenteel
en de natuur en het grond-
l (ied wordt omgesprongen
)n feite een uitputtings-
die niet ten eeuwigen
ongestraft kan voort-
egget worden. Het ekologisch
nwicht laat zich niet onge-
:t verstoren De beslui-
rlilvan van R°me
*»n ons hier een klare
rschuwing De verant-
'delijkheid waarvoor wij
een kollektieve ver-
S^woordelijkheid
ee belangrijke groepen
pen dringend gesensibili-
fd en gemotiveerd te wor-
l, met name de bevolking
""Tizijds en de publieke over-
iwd anderzijds. Het beleid
W»t meer welzijnsgericht te
Iden en de burgers dienen
'hun verantwoordelijkheid
fezen te worden. De mo-
;gCne mens wil ongehinderd
vJn, werken, zich ontspan-
tu<* alles en nog veel
l(j^r staat op het spel zo we
dringend onze kollektie-
verantwoordelijkheid in-
'aale het milieu opnemen.
V speciale aandacht ver-
nt het stadscentrum. De
jen zijn immers niet ho
eeen in hun samenstelling
^*>epaalde gedeelten van de
li ontwikkelen een specifie-
lialoog.
j daar deze algemene pro-
pmstelling door schrijver
ide komende artikelen-
over "Stedebouw en
v4
va.
volge van de geparkeerde
wagens nog smallere) straten
en straatjes. Het groen wordt
met de dag schaarser of is
reeds onbestaandee; plekjes
van vredige rust zijn er al
evenmin te vinden. Het hoeft
dan ook geen betoog dat,
zoals de toestand momenteel
evolueert in de meeste steden,
er een onmogelijke situatie
dreigt te ontstaan. Het feit
dat de burgers meer en meer
hun heil gaan zoeken buiten
de stad is hier een teken aan
de wand.
DE UITDAGING
Het kan echter allemaal
anders warden; voorbeelden
in het buitenland tonen het
aan. De binnenstad kan haar
aantrekkelijkheid behouden
en zelfs opvoeren op voor
waarde dat er snel en door
dacht gehandeld wordt. Te
veel nodige hervormingen blij
ven in onze Vlaamse steden
achterwege tengevolge van de
versteende organisatiepatro
nen die iedere evolutie onmo
gelijk maken. Het konservatis-
me in onze steden, zo poli
tiek, administratief, organisa
torisch als socio-kultureel is
vaak zo sterk dat men slechts
aan menselijk "revisionisme"
doet en nooit de problemen
grondig kan en durft aanpak
ken. Te veel wcardt gezocht
binnen de traditionele pa
tronen.
DE AANPAK VAN HET
PROBLEEM
Wat vereist is, is een grondige
en totale aanpak van het
probleem. Dit houdt verband
zowel met het verkeer, met
de stad als distributiecen
trum, met de stad als koop
centrum; ook het openbaar
vervoer, de leefbaarheid van
het centrum en het kulturele
en" sociale leven hebben er
mee te maken. Bij stadskern
vernieuwing komt inderdaad
nog heel wat meer kijken dan
het als koopcentrum te be
hoeden. Ontspanning, kui
tuur, sfeer en gezelligheid
moeten van de stad meer en
meer een woonstad maken,
zoniet bloedt de stad dood.
De funktie van het centrum
dient ten voordele van de
gehele gemeenschap bepaald
te worden en dus polyvalent
te zijn een funktie van
vrijetijdsbesteding, van uitwis
seling en ontmoeting, van
kuituur, van toerisme en
volksontwikkeling, van
dienstverlening en last but
not least, een officiële funk
tie.
Gelukkig gaan er de laatste
tijd, ook bij ons, stemmen op
en worden er revolutionaire
plannen ontworpen om de
binnenstad te her-denken, om
er weer ruimte te scheppen
waar men kan ademen, wan
delen en wonen. Deze oazen
kunnen er echter alleen
komen zo wij bereid zijn, in
mindere of meerdere mate,
onze auto af te zweren,
althans zo wij er mee buiten
de stadskern blijven. Zo snel
mogelijk dienen binnen de
stad zones voorzien te
worden waarin het verkeer
praktisch verboden wordt. De
bevolking dient er in vrede te
kunnen wandelen, kuieren en
winkelen.
Dergelijke maatregelen, waar
door de burgers a.h.w. hun
"vat" op het centrum herwin
nen, werden reeds met sukses
toegepast in talrijke Buiten
landse steden. Zij bevorderen
het toerisme en het kollektief
gebruik vade stad als centrum
voor allen. Het hoeft geen
betoog dat wij met het
zoeken naar oplossingen voor
onze binnensteden, nog niet
zo ver staan als bepaalde van
onze buurlanden. Het Neder
landse voorbeeld met steden
als Maastricht, Breda, Eind
hoven, Bergen-oprZoom en
Tilburg biedt ons verschil
lende mogelijkheden om de
binnenstad verkeersvrij te
maken.
Om een suksesvolle operatie
"verkeersvrij centrum" door
te voeren is het absoluut
noodzakelijk voorafgaandelijk
de nodige parkeergelegenheid
te voorzien in de onmiddellij
ke omgeving van het centrum
(parkeerring rond het cen
trum). Het is bewezen dat
verafgelegen parkings het niet
doen. Parkeren-zonder-pro-
bleraen is trouwens een van
de grote aantrekkelijkheden
van super- en hypermarkten,
alsook van de shopping-
centers die in de periferie
gelegen zijn. In de toekomst
zullen wij alleszins meer par
king-minded moeten worden.
Het gaat niet op de auto's
chaotisch in het centrum
achter te laten
Voor de onmiddellijke omge
ving van het stadscentrum
zijn ondergrondse parkings
ideaal geschikt. Ze bieden o.a.
het voordeel dat de boven
grond kan gebruikt worden
voor de inrichting van een
parkje. Groen is immers abso
luut noodzakelijk wil men de
stad zijn natuurlijke aantrek
kingskracht teruggeven. Ook
in het stadscentrum dient het
groen opnieuw geïntrodu
ceerd te- worden; het ekolo-
giseh evenwicht is er immers
het sterkst verstoord Een
stedebouwkundig projekt dat
met groen geen rekening zou
houden is onaanvaardbaar.
Let wel, het gaat hier immers
niet alleen om "kijk-groen",
maar tevens om "gebruik-
groen", d.w.z. lokale parken
en parkjes, evenals plantsoe
nen waar de mensen kunnen
zitten en wandelen en de
kinderen zonder gevaar kun
nen spelen.
In het kader van de stadsher-
nieuwing willen wij er hier
terloops reeds op wijzen dat
tevens dient gedacht aan de
sanering van bepaalde wijken.
Bepaalde wijken zullen wel
licht dienen gesloopt; andere
zullen grondig gemoderni
seerd dienen te worden.
Bovendien is het belangrijk
dat de tertiaire sektor met
zijn gamma van dienstverle
nende bedrijven (voor zover
deze voor de stad werken) in
het hart van de stad blijft.
ARCHITECTONISCH EN
KUNSTHISTORISCH PA
TRIMONIUM BESCHER
MEN
Aalst beschikt over een onge
meen rijk architektonisch en
kunsthistorisch patrimonium,
dat dringend dient omschre
ven, maximaal gevaloriseerd
en voor de toekomst veilig
gesteld te worden.
Bepaalde onderdelen van dit
patrimonium zijn inderdaad
nog niet in het reeds omschre
ven patrimonium opgenomen,
andere bevinden er zich reeds
nominatief in, doch werden
nog niet maximaal gevalori
seerd of in het daglicht
Wat specifiek de problematiek van de Denderstreek betreft, dient er op gewezen dat het hier in
essentie gaat om een verzoening van heden, verleden en toekomst hoe kan het Denderland,
rekening houdende met zijn huidige situatie en mogelijkheden, zijn toekomst veilig stellen,
zonder daarbij de rijke nalatenschap uit zijn verleden op te geven
Hoewel niemand de noodzakelijkheid van een dergelijke verzoening zal ontkennen, wordt hieraan
nogal eens gewerkt op basis van partiële objektieven. Een globale en gekoördineerde aanpak is de
sleutel voor een suksesvolle aktie.
Volgens de Sodegec-studie is er in de ganse Denderstreek, hoofdzakelijk een nijpend gebrek aan
gekoördineerde programmatie van aanleg van het grondgebied, infrastruktuurindustrialisatie,
bouwpolitiek, verzorging, vorming van bedrijfsleiders, "adult-education" en gemeenschapsont
wikkeling.
Met het oog op een gekoördineerde en globale aanpak van de problematiek is een ruime fusie van
gemeenten, alsook een samenwerking met diverse organismen die zich in het verleden aktief voor
het streekwelzijn hebben ingezet, absoluut noodzakelijk. Bovendien dient meer dan in het
verleden samengewerkt te worden met de steden uit de streek, alsook met de steden van
soortgelijke importantie uit het ganse land, teneinde gemeenschappelijk bepaalde problemen te
bestuderen en t.o.v. de hogere overheid ook samen op te treden, dit alles over de partijgrenzen
heen Inspraak van de bevolking is daarenboven onontbeerlijk
De problematiek dient aangepakt op het niveau waarop hij zich in werkelijkheid stelt de meeste
problemen gaan momenteel de bestaande gemeentegrenzen ver te buiten. De planning van de
Denderstreek en van Aalst kan ruimtelijk niet losgedacht worden van het probleem dat zich in
België op nationaal vlak stelt, nl. de overkoncentratie te Brussel. Uit studies en berekeningen van
het streekplan voor de Denderstreek is duidelijk gebleken dat de welvaart van de bevolking alleen
door een polyvalente struktuur kan worden bevorderd. Aalst inzonderheid dient dus haar
karakter van "volwaardige stad" gezien in een ruimere kontekst, voor de toekomst veilig te
stellen. We verwerpen radikaal de idee van Aalst als satellietstad van Brussel, met een eksklusieve
residentiële funktie, wat zou impliceren dat wij de eigen industriële en handelsfunktie van Aalst
zouden opgeven en ons goedschiks, kwaadschiks overleveren aan het wel en wee van Brussel. In
de artikelenreeks zullen de voorwaarden behandeld worden, onder dewelke Aalst en de
Denderstreek het karakter van levend centrum zal kunnen bewaren, centrum waarin de
verschillende funkties zoals wonen, arbeiden, zich bevoorraden, zich ontspannen, zich vormen,
zich verplaatsen, naast elkaar bestaan, zodat het leven er aangenaam en verrijkend blijft en aldus
een basis voor sociaal, kultureel en ekonomisch dynamisme verzekerd is.
WAARHEEN MET ONZE
OUDE STADSKERN
Binnen het geheel van de
stedebouwkundige problema
tiek verdient het stadscen
trum een speciale aandacht.
De steden zijn immers niet
homogeen in hun samenstel
lende delen en bepaalde ge
deelten van de stad ontwikke
len een specifieke dialoog.
Zo wordt het gezag gesymbo
liseerd door het stadhuis en
het politie-kommissariaat; de
scholen, de bibüoteek, teater
en museum simboliseren het
kulturele leven enz. Be
langrijk is tevens dat het
symbolisme in het centrum
niet enkel verbonden is aan
gebouwen en monumenten,
maar ook aan de open ruim
ten.
Een stadscentrum is de gepri-
viligieerde plaats van de "ste
delijke toeschouwer". Ter ka
rakterisering van ons heden
daagse milieu kan geen beter
parallellisme gevonden
worden dan datgene dat be
staat tussen het symbolisme
van het uitstalraam in onze
konsumptiemaatschappij en
het korresponderend symbo
lisme van de katedraal in de
katolieke middeleeuwen.
Niets typeert treffender deze
twee onderscheiden perioden
in de menselijke geschiede
nis
Alles samen genomen zouden
wij het zo kunnen stellen dat
het centrum een levendig hart
is, waar alles kulmineert en
waar steeds iets gebeqrt. In
derdaad, er zijn de café's, de
restaurants, de bioskopen, de
teaters, enz. en zelfs
wanneer de winkels en maga
zijnen dicht zijn is het er nog
gezellig.
DAT IN ZIJN BESTAAN EN
FUNKTIES BEDREIGD
WORDT
Dat unieke stadscentrum
wordt momenteel van ver
schillende zijden bedreigd.
Verkeer, luchtvervuiling en
lawaai dreigen inderdaad de
steden onleefbaar te maken.
Het centrum lijdt onder een
chaotische verkeersdrukte in
de vaak te smalle (en tenge-
