RECHTVAARDIGE RECHTERS
HANGEN REEDS JAREN
OP HUN PLAATS!
FILMEN OP TV
E.H. DE ROUCK ALS PASTOOR
AANGESTELD TE BAARDEGEM
achtige wij
opgeluister
Tgsmis ded(
kunstschi
6 - 29-3-74 - De Voorpost
DONDERDAG 11 APRIL om
20.50 u.: «BESCHULDIGDE
STA OP
De Huurmoordenaar
Ditmaal staan drie beschul
digden terecht: Sophie
Dalmaris, Gerrit Schok-
kaert en Cyriel Kompelaere.
Sophie Dalmaris is de
tweede echtgenote van een
welstellend Brugs indus
trieel, Werner Thans. Het
lijkt een gelukkig huwelijk,
zonder kinderen, maar ook
zonder veel problemen. Al
lebei hebben ze al eens een
avontuurtje, wat ze mekaar
oogluikend toestaan. Zeven
jaar lang doen die slipper
tjes geen afbreuk aan hun
imago, hun verstandhou
ding en hun geluk, vooral
omdat ze nooit uitmonden
in een durende buitenech
telijke verhouding. Tot in
de jaren 1971-72 een zekere
Gerrit Schokkaert het
vriendje van Sophie Dalma
ris wordt en het heel wat
verder brengt dan een «ein-
malig» avontuurtje. Sophie
en Gerrit ontmoeten elkaar
geregeld. Later zal Schok
kaert beweren dat Sophie
precies het tegendeel zal
beweren. Volgens haar was
het Schokkaert die haar
voortdurend lastig viel.
Op 2 februari 1973 wordt de
echtgenoot van Sophie
neergeschoten aan de in
gang van zijn fabriek. Het
onderzoek leidt naar een
zekere Cyriel Kompelaere,
een gewezen journalist
fotograaf en een aan lager
wal geraakt manDeze
geeft toe de aanslag ge
pleegd te hebben, en wel
op verzoek van Gerrit
Schokkaert die op zijn
beurt daartoe aangezocht
zou zijn door Sophie Dal
maris. Kompelaere ontving
voor dit werkje honderddui
zend frank van Schokkaert,
een bedrag, afkomstig van
de oorspronkelijke op
drachtgeefster: Sophie
Dalmaris.
Sophie beweert bij hoog en
bij laag dat ze met de
moordpoging niets te ma
kten heeft en dat ze dat geld
met een geheel andere be
doeling gegeven heeft, na
melijk om Schokkaert op
vakantie te sturen. Volgens
haar heeft Schokkaert het
geld op eigen houtje voor
een ander doel de moord
op haar echtgenoot aan
gewend.
Schokkaert van zijn kant
werpt zich op als de eigen
lijke onschuldige tussen
persoon, die voor een groot
deel overrompeld werd
door de doordrijverij van
Kompelaere.
Schuilt ergens en waar?
achter deze tegengestel
de versies de waarheid, en
zal deze waarheid aan het
licht komen? Ter zitting
verschijnt een belangrijke
getuige...
MAANDAG 6 MEI
Coup pour coup, sociale
film.
VRIJDAG 10 MEI:
FILMTRIBUNE
Quelque part quelqu'un,
van Yannick Bellon, met
Roland Dubillard en Lolek
Bellon.
gische film van Georj
Seaton, met William He
den, Grace Kelly en Bir
Crosby.
ZATERDAG 18 MEI:
Namiddag:
Pinocchio, 2de afl.
MAANDAG 20 MEI
«The Sons of Katie Elder
Western van Henry Hath
way, met John Wayn
Dean Martin en Marti
Hyer.
VRIJDAG 24 MEI:
KEURPROGRAMMA
Ocalenie, van Edward Z
browski.
ZATERDAG 11 MEI:
Nammidag:
Pinocchio, 1ste afl.
MAANDAG 13 MEI
«Country Girl». Psycholo-
ZATERDAG 25 MEI:
Pinocchio, 3de afl.
MAANDAG 27 MEI:
«Georgy Girl», van Silv
Narizzano, met James Ma
son en Charlotte Ramplint
Het gaat hier om een voo
lopig werkschema waaraé
steeds wijzigingen kunne
worden aangebracht.
dat wij twijfelen aan de be
wering dat Van der Veken
een perfekte kopij heeft ge
maakt zonder over het ori
gineel te beschikken. Meer
nog: HET IS BEST MOGE
LIJK DAT HIJ HET ORIGI
NEEL HEEFT OVERSCHIL
DERD.
WAAROM WAS DAT
NODIG
Men hoort veel vertellen
over de Rechtvaardige
Rechters, meestal van
mensen die per toeval eens
iets hebben gehoord of ge
lezen! Toch kregen wij uit
zeer goede bron een be
langrijke tip: DE CENTRA
LE FIGUUR IN DE KUNST-
ROOF ZOU LEON DE-
GRELLE ZIJN
Heel wat mensen die de
zaak van nabij hebben ge
volgd, gaan nu waarschijn
lijk denken dat het om een
aprilgrap gaat. Degrelle zou
zelf verklaard hebben dat
het paneel werd gestolen
om met de losprijs de ver
kiezingskampanje van de
katholieken te kunnen be
talen. Die hadden in 1934
immers te kampen met de
opkomende Rexisten en
Vlaams-Nationalisten zoals
het VNV.1934, dat wil zeg
gen temidden van de eko-
nomische krisis. Wij begrij
pen best dat er toen niet te
veel geld klaar lag om het
in kiespamfletten te ste
ken. De katholieken zagen
trouwens duidelijk dat heel
wat van hun aanhang zou
overlopen naar de extreme
partijen en trokken aan de
noodrem. Al of niet met
medeweten van de bis
schoppelijke overheid ver
dween het paneel en werd
een losgeld geëist van één
miljoen (in die tijd nog heel
wat meer waard dan nu).
Kerk en Staat die reeds een
tijdje hadden gebakkeleid
over het eigendomsrecht
van het Lam Gods, kaat
sten de bal naar mekaar,
zodanig dat de dieven in de
kou bleven staan en met
het paneel geen weg meer
wisten. Geen van beiden
wou het losgeld betalen.
Dat verklaart veel in ver
band met het zeer slordige
onderzoek dat naderhand
werd ingesteld. Het scheen
een spelletje van kat en
muis te zullen worden tot
de dieven plots de*oplos
sing zagen: Goedertier uit
Wetteren, een man die wel
iets van de zaak afwist (hij
was trouwens een strijd
baar katholiek) sterft plots
te Dendermonde. Eerst na
vier maanden worden de
gerechtelijke instanties van
zijn hoogstmerkwaardige
verklaring op zijn sterfbed
op de hoogte gesteld. Wat
al tijd heeft men niet gehad
om alle bewijzen te verza
melen die de schuld op Me
neer Arseen moesten wer
pen Gelukkig waren ook
daar enkele hiaten. (Lees
daarover de bijdragen in De
Voorpost van de jaren 63 en
65 en een reeks in 1974 van
nr. 1 tot 5.) Toen dachten
de dieven van alle moeilijk
heden verlost te zijn. Maar
er bleef nog het paneel.
En dat paneel stak naar alle
waarschijnlijkheid in Sint-
Baafs, mogelijks in het or
gel. Iemand heeft aange
toond aan de hand van het
plan Goedertier dat het
daar ooit heeft verborgen
gezeten. In 1936 is er ech
ter een Duits orgelbouwer
gekomen die het volledig
heeft gedemonteerd. Wat
kan er dan gebeurd zijn
Ofwel is het paneel net op
tijd weggenomen ofwel
heeft de Duitser het ont
dekt en het aan het bisdom
gegeven. Toch geloven wij
niet zozeer in het orgel.
Een andere uitleg lijkt ons
meer aanvaardbaar.
In 1941 hebben de Duitsers
Sint-Baafs grondig onder
zocht op zoek naar het ver
dwenen paneel. Mgr. De
Kese! zelf heeft gezegd dat
het bisdom tijdig op de
hoogte was van dat onder
zoek en dat het paneel on
middellijk in veiligheid
werd gebracht. Waarheen
Volgens onze theorie naar
Van der Veken, die er zo
gezegd een kopij van maak
te. Welke Duitser zou het
immers aandurven om aan
zijn Führer een ordinaire
kopij als verjaardagsge
schenk aan te bieden
Daar zat het paneel veilig.
Wie kan anders verklaren
dat er in volle oorlogstijd
door de Kerk opdracht
wordt gegeven om een to
taal onnodige kopij te ma
ken die bovendien nog
250.000 fr. kostte en dat
terwijl het geld voor heel
andere dingen kon worden
gebruikt Die opdracht
werd gegeven in paniek,
veroorzaakt door de drei
gende Duitse speurneuzen
en anderzijds door de
noodzaak om een verkla
ring te moeten geven, als
men plots het verdwenen
stuk boven haalt. In 1942,
schrijft men in het foldertje
dat wij in Sint-Baafs kre
gen, kreeg Van der Veken
de kopij klaar.
ER MOETEN EERST WAT
MENSEN VERDWIJNEN...
Dikwijls is er gezegd en ge
schreven dat eerst wat
vooraanstaanden van het
Hij kreeg geen gena
de, hoewel ook hij zonder
blitz werkte.
De bewaker laat af en toe
wel eens de achterzijde
zien maar deze keer week
hij af van zijn gewoon
schema, dat men na een
tijdje gemakkelijk kent. Wij
hadden blijkbaar al te op
vallend veel belangstelling
getoond voor dat ene pa
neel.
VAN DER VEKEN EN DE
KOPIJ
Het verhaal van diefstal en
onderzoek is nu voldoende
gekend. Wel is het interes
sant om even uit te wijden
over de kunstenaar die de
kopij schilderde.
In een artikelenreeks heb
ben wij reeds gewezen op
de weinige gegevens waar
over Antwerpenaar Van der
Veken kon beschikken om
een kopij te maken van het
gestolen paneel. Hij had al
leen enige zwart-wit repro-
dukties en een slechte ko
pij die zich in de Antwerpse
kathedraal bevindt. In 1942
heeft hij het werk afge
maakt, maar het werd eerst
in 1954 opgehangen bij de
inmiddels door Duitsland
gerestitueerde andere delen
van het Lam Gods. De
schilder kreeg voor zijn
werk 250.000 fr.
Het is wel opvallend dat die
bescheiden restaurateur,
die praktisch geen naam
heeft in de Belgische
kunstwereld, plots in staat
is gebleken om niet alleen
de technieken van de ge
broeders Van Eyck over te
nemen, maar ook hun op
vattingen over perspektief
en optiek wist te doorgron
den. De studie van die laat
ste twee elementen in Van
Eycks kunst is nog niet zo
heel oud en is praktisch ge
durende de laatste jaren
volledig uitgewerkt. Het is
merkwaardig dat een man
plots zo hoog boven zich
zelf uitstijgt om daar een
unieke en niet te onder
scheiden kopij van een zeer
moeilijk kunstwerk te ma
ken.
Wij kennen allemaal het ge
val Van Meegeren, de Ne
derlander die werken van
Vermeer heeft gekopieerd
en er zelfs «nieuwe» heeft
«gemaakt». Toch ligt het
hier helemaal anders. Van
Meegeren was een bekend
schilder die heel wat naam
had en Vermeer was een
zeventiende-eeuwer, wiens
technieken en materiaal
veel gemakkelijker waren
na te bootsen.
VAN DER VEKEN
KREEG OPDRACHT
OM HET ORIGINEEL
TE OVERSCHILDEREN
De kopij bleek door de res
taurateur zo goed te zijn
gemaakt dat hij naar
men vertelt speciaal het
hoofd van Leopold III in het
schilderij heeft verwerkt om
het echte van het valse te
kunnen onderscheiden.
Volgens anderen zou de
ring die één der figuren in
de hand houdt, in het gras
liggen.
Maar er zijn nog meer ver
schillen. Het witte paard
heeft op de kopij minder
versierselen dan op het ori
gineel, terwijl de hoed van
één der figuren een veel
kleinere rand heeft dan op
Van Eycks werk.
Er werd een vergelijkende
studie gemaakt van beide
schilderijen en daarin
kwam tot uiting dat de ver
houdingen helemaal niet
meer klopten.
Hieruit kunnen wij beslui
ten dat de kopij niet meer
zo'n slaafse navolging is en
dat er blijkbaar heel wat
moeite werd gedaan om
toch maar aan iedereen te
laten geloven dat het hier
om een kopij gaat. De fou
ten zijn té groot om toeval
lig te zijn, vooral daar Van
der Veken op andere ge
deelten in staat bleek om
perfekt te kopiëren.
Al deze elementen samen
duiden erop dat het echte
paneel gewoon werd over
schilderd en misschien
zelfs dat sommige gedeel
ten van het origineel on
aangeroerd zijn gebleven.
Om deze stelling te staven
zijn er nog deze twee vast
stellingen. De boompjes
boven de hoofden van de fi
guren liggen duidelijk bo
venop een andere laag verf,
hun reliëf valt op voor al
wie niet met zijn neus voor,
maar even opzij van het pa
neel staat. De Gebroeders
Van Eyck gebruikten «tem
pera», dat is zelf gemaakte
verf die in lagen werd aan
gebracht. Om roze te beko
men schilderden zij eerst
een laag wit en daarna een
laag rood, bovenop me
kaar. Nooit mengden zij
hun kleuren. Dit is een zeer
traag procédé, daar men
moest wachten tot de eer
ste verflaag droog was om
aan de tweede te kunnen
beginnen. Het witte paard
op de voorgrond is blijk
baar met dezelfde methode
geschilderd (of is dit ge
deelte misschien niet hele
maal overschilderd ter
wijl de boompjes bijna uit
puntjes bestaan die er dui
delijk bovenop liggen.
Men wees er ons bovendien
op dat één der poten van
het bruine paard niet hele
maal op dezelfde plaats
staat als bij het origineel.
Het schijnt zelfs dat men
de kantlijn van de oude
plaats nog kan bemerken
als men de juiste lichtinval
weet te kiezen. Over licht
gesproken... Het valse pa
neel heeft net dezelfde
lichtweerkaatsing als de
andere, behalve op de
plaats van de boompjes,
waarover een waas hangt.
Men weet dat het de sa
menstelling van de verf is
die zorgt voor die speciale
weerkaatsing. Heeft Van
der Veken ook dat kunnen
nabootsen
Met al deze aanwijzingen
en gegevens is het gegrond
De restaurateur Van der Veken aan het «werk».
toneel moeten verdwijnen
vooraleer het mysterie van
de Rechtvaardige Rechters
zou worden opgelost. In
het kader van de theorie die
wij daarnet uiteenzetten,
past volkomen deze uit
spraak. Het bisdom zelf
heeft waarschijnlijk gewe
ten waarover het ging. Heel
wat katholieke politici za
ten met het hele spel ver
veeld. (De heer De Vos, de
man die Goedertiers laatste
woorden hoorde, was ka
tholiek senator.) Daarom
leek het interessant om de
zogezegde kopij te laten
voor wat zij was en over de
hele zaak niet verder te
spreken Met de jaren zou
de belangstelling voor de
affaire wel vervagen... Maar
dat was een misrekening.
Mensen die er wel over
spraken, stopten plots en
dikwijls om onverklaarbare
redenen hun publikaties,
alsof zij daartoe werden ge
dwongen. De Rechtvaardi
ge Rechters bleven even
mysterieus en het publiek
bleek er zich steeds meer
voor te interesseren.
De verklaringen van de heer
Trotteyn hebben ons ge
sterkt in onze overtuiging
en noopten ons om deze
week nog over te gaan tot
ook lof voor het Baardegem
koor dat op
deze viering had
Na de
de plaatselijke
hun best om het feest op
luisteren. Tevens kon men
deze dag ook de
ten van de parochie bewom
ren in de parochiekerk.
Er had een receptie plaats
de pastorie en de tot
chiezaal omgevormde
gere noodkerk. Iedereen
tot deze receptie
Een massa bloemen en
schenken werden er
verd.
Wij wensen E.H. De
alle heil toe in zijn nieu
parochie.
F.V
publikatie, hoewel het ver
haal nog niet helemaal
rond is. Volgende week
echter beschikken wij over
nog meer gegevens en bo
vendien geeft de fameuze
Pater De Brabander, samen
met dhr. Kerckaert
voordracht in Brugge o
het onderwerp, zodat
veel kansen bestaan dat
nog wel iets nieuws uit
bus komt.
MARC DE BACK
pastoors Gosseye en Van
Laere van de Aalsterse O.L.-
Vrouwparochie, de vroegere
kollega en vrienden van
pastoor De Rouck E.H.H.
Becaus, Cauwe, De Pauw,
Dom Hiëronymus, de Baarde-
gemse E.H. De Bie en de
getuigen E.H.H. Gabriels en
Vercruyssens.
Tijdens deze euchari«tievie-
Op zondag 24 maart werd E.H. J. De Rouck, voorheen
medepastoor in de O.L.-Vrouwparochie te Aalst, aangesteld als
pastoor te Baardegem, ter opvolging van E.H. Callant, die
bevorderd werd tot pastoor te Moorsel. Er werd met alle
tradities gebroken, geen afhaling aan de gemeentegrens, ook
geen optocht van verenigingen doorheen de gemeente, maar een
eenvoudige aanstelling waarbij een massa volk betrokken was.
De nieuwe parochieherder had eraan gehouden zelf een feestpro
gramma samen te stellen dat bij iedereen zeker in de smaak viel.
Na een middagmaal met de
personaliteiten van de kerk
raad en het gemeentebestuur,
werd de nieuwe herder ten
gemeentehuize ontvangen. Te
17 uur volgde de kerkelijke
aanstelling met eucharistievie
ring en wijding van de derde
klok. Tot laat in de avond
leefde Baardegem in feest
stemming tijdens de receptie
in de pastorie en de parochie
zaal.
Na het feestmaal met de per
sonaliteiten, waarbij E.H. De
Rouck als pastoor reeds fel in
de smaak viel van de mede-
aanzittenden, werd de
pastoor ten gemeentenhuize
ontvangen. Verwelkomd door
burgemeester De Pauw sprak
de gevierde een dankwoord
en de Aalsterse burgemeester
De Bisschop was eveneens van
de partij om de vroegere
Aalsterse priester te begelei
den naar zijn nieuw ambt.
Het hoogtepunt van deze dag
was de kerkelijke aanstelling.
Niet alleen de Baardegemse
bevolking was praktisch vol
tallig maar ook een groot
gedeelte van de Ö.LT^Vrouw-
parochiegemeenschap van
Aalst was meegekomen met
E.H. De Rouck om zijn aan
stelling bij te wonen. De
eucharistieviering werd ge-
koncelebreerd door E.H.
Pastoor De Rouck, E.H.
Deken De Vos, pastoor
Goethals, en de onder-
ring werd de nieuwe herder
verwelkomd door de voor
zitter van de kerkraad, Hono-
ré Monsieur, die tevens de
sleutels overhandigde. Tijdens
de prachtige homilie drukte
pastoor De Rouck erop dat
hij als priester in de eerste
plaats de bedienaar van de
sa kram enten is, maar even
zeer wenst hij "tussen" zijn
parochianen te staan. Hij
wenst zich te bekommeren
om alle klassen van de bevol
king, vooral de ouderlingen,
zieken, gehandicapten en de
jeugd.
Gedurende deze viering wera
eveneens de derde klok van
de Baardegemse Sint-Margare-
taparochie gewijd.
Tenslotte sprak de pastoor
