ft
Lebbeke
STAF PELEMAN EN KAREL HALTERMAN IN EIGEN MIDDEN
THE DUTCH SWING COLLEGE BAND
EN TEDDY WILSON OP HET STADHUIS
M'NEER IGNAAS
4- 19/4/74 - De Voorpost
ue. ^ebbeekse kunstkring «Als ich can» zindert van
aktiviteit. In een korte tijdspanne ontwikkelde deze kring
zich tot één der meest toonaangevende kulturele vereni
gingen der gemeente. Geen maand gaat voorbij of één der
leden-kunstenaars komt aanbod op een tentoonstelling.
Tijdens het voorbije paasweekend eksposeerden in de
raadszaal van het gemeentehuis twee kunstenaars welke
kunstvormen beoefenen die verhoudingsgewijs, in de
platstische kunst minder aan bod komen, nl. beeldhhouw-
werk en pentekeningen.
Het sukses dat beide artiesten beeldhouwer Staf
Peleman en pentekenaar Karei Halterman - echter boek
ten, was overweldigend. De ruime belangstelling op de
vernissage, met een Als ich Can-voorzitter Achiel Vermei-
ren die beide kunstenars bijzonder knap inleidde, was hier
trouwens een voorteken van.
STAF PELEMAN
Figuratief, maar herleid tot
de strikste vorm
Staf Peleman, geboren
Lebbekenaar, behoort tot
de generatie der vijftigers,
een generatie waar enorm
veel talent en aanleg aan
wezig was, maar dat nooit
aan de oppervlakte kwam,
vooral door de sociale on
zekerheid der dertiger jaren
en ook door het gebrek aan
ontwikkelingsmogelijkhe
den
Op veertienjarige leeftijd
verliet hij de schoolbanken
en kwam in een atelier te
recht met als enige bedoe
ling een goed ambachts
man te worden en in de
wankele toestand van toen
zijn boterham te verdienen.
Op latere leeftijd echter is
uit deze ambachtsman een
voorbeeldig houtsnijder en
dan later de beeldhouwer
geboren. Zonder voorberei
ding, noch opleiding ging
hij voor een blok hout
staan om er een ekspres-
sieve vorm aan te geven.
Op latere leeftijd is Pele
man akademie gaan lopen.
Samen met zijn groei naar
het beeldhouwersschap
waste in hem ook de per
soonlijkheid, de zin voor
lijn en kompositie, het ne
geren van het detail. Voor
hem werd de lijn en kon-
toeren van een beeld es
sentie. Wanneer men een
beeld «Man en Vrouw» be
kijken, dan is dit niet een
man en een vrouw meer
vormen man en vrouw één
rysrv-.
V'.-.vsa' r -l
Werk van Karei Halterman (vrp)
Aandachtig publiek in het stadhuis, tijdens het optreden van The Dutch Swina
College Band. (r)
Ik weet niet of het ook voor andere kulturele evenementen zo is, maar in Dender-
monde is het, wat jazz betreft, behelpen. Doch het is met de grandeur van een
seigneur, die ontvangt in de weidse blauwe badkamer (vijfhonderd vierkante
meter, bad en bidet door bloemetjeshoezen aan het kritische oog onttrokken) in
de wetenschap dat ze de ridderzaal net aan 't witten zijn en dat het verse stucwerk
in de rode suite zelfs beschaafd gekeuvel nog niet verdragen kan.
De Dutch Swing College Band, samen met Teddy Wilson, traden dan ook op in
een soort L-shaped room in het stadhuis. Ik heb deze ruimte zowel aula als
auditorium horen noemen door toehoorders, wiens origine meteen hierdoor bo
ven alle twijfels verheven wordt.
Ik had een plaatsje in één van de poten van die stadhuiselijke L, met aan mijn
linkerzijde een bezorgde meneer, die van korvee bleek te zijn en ramen opende
en dicht deed om de met rook bezwangerde ruimte enigszins te doen opklaren,
en aan mijn rechterzijde een aantal deuren, waar zich op bepaalde dagen,
blijkens nette, strenge bordjes, schepenen en ambtenaren plegen op te houden.
Vóór mij evolueerde swingend de DSCB en vingervlugge Teddy Wilson, een
verlegen-glimlachende, zeer zacht-sprekende neger, subliem aan de vleugel.
U merkt, ik ken niet dèt van jazz. Elders in dit blad kan u allicht wel een verslag
vinden van een ter zake kundiger iemand. Maar ik hou wel van jazz. En van het
onwaarschijnlijke beeld dat de swingende Hollanders opleveren.
Als ik even gevaar mag lopen, me onsterfelijk belachelijk te maken bij fervente
jazz-entoesiasten, dan wil ik u wel vertellen wat ik over jazz denk.
Het is per definitie iets, wat Hollanders niet ligt. En westerlingen helemaal niet.
Je ziet zo'n Schilperoort postvatten achter een levensgrote saxofoon en je denkt,
ach, denk je. Zo'n statige Peter, het kon een maitre-d'hötel zijn, of een sommelier,
of een vertegenwoordiger van de koningin in Soliland of Hong Kong. Maar nee,
dat voert dan doodleuk zo'n steengoeie band aan, met een drummer dat is
geen muziekspelen meer, die man heefteen verhouding met sticks en grote trom.
Door ons rationele denken staan wij tegenover muziek en instrument met een
dwingend patroon van noten, die moeten gespeeld worden, die je kan opschrij
ven en reproduceren, wanneer je maar wil. Niet zo jazz. Jazz zit op een lager
niveau. Wij zijn daarbovenuit gegroeid, we kijken erop neer, waarom ook niet,
want we hebben er geen kontakt meer mee. Er is hier geen sprake van muziek
spelen, zoals wij dat kennen, maar van vinger en toetsen, die het nog maar 's gaan
proberen, voor een publiek datrisiko wil lopen of het weer 's lukt. En dat wordt dan
een groot samenspel van roezemoezen, humeur, de goede luim van een trompet,
de fraaie woede van een drummer, het droevig purgeren van een saxofoon,
handgeklap, rook om te snijden, een totaal-ervaring.
Midden in die totaal-ervaring kwam er een gezette man binnen met een bolhoed,
en de wankele tred van iemand die zich alvast enige uren op de komende
totaal-ervaring had voorbereid. Zijn binnentreden wekte bij de aanwezigen enige
bevreemding, zoniet verstoordheid of verveeldheid, maar hier en daar ook een
begrijpende glimlach.
Enige tijd hield hij zich op in het gaanpad, de handen in de zakken van een
glimmende zwarte broek, de hoed nonchalant in z'n nek, met elastieken benen,
als een vrolijke trekpop. Ondertussen keek hij met een brede, onaantastbare,
vuurrode glimlach in het rond, groette met brede zwaaien van armen en hoed naar
blozende bekenden, en ging bij ieder nummer en iedere solo voort in hard,
entoesiast applaus.
De inrichters lieten hem geen ogenblik aan hun waakzaamheid en vreze ontsnap
pen en volgden bezorgd de evolutie der dingen.
Schilperoort zelf zorgde toen de gêne naar een hoogtepunt toegroeide, zelf voor
een tegendoelpunt, door een nummer op te dragen aan de man met de bolhoed,
door hem m'neer Ignaas genoemd.
Dit ontroerde de man zo hevig, dat hij Peter meteen met de bolhoed kroonde, die
prompt de ronde van de band deed, en tenslotte bovenop de bas belandde.
Onder de hoed bleek de man een heel onopvallend hoofd te bezitten, wat
komende effekten enigszins bezwoor. En hij zal ook wel gewoon Injas heten. Maar
u weet hoe Hollanders zijn.
Kaas gegeten van jazz, maar onverbeterlijk gutturaal.
HENRI VAN DAELE
Toen we dit stukje totaal onverwacht in de bus kregen, hebben wij de bespre
king van het koncert in de papiermand geworppen. Van Daele heeft alles
gezegd
geheel. Iedere groep vormt
bij Peleman één ondeelbaar
geheel, waarvan niets of
niemand zou kunnen weg
genomen worden, zonder
het geheel te schaden of
stuk te maken. Hier voelt
men ook de mens Peleman,
ook de trouw van een Staf
peleman, zijn geloof in de
liefde en'in de overtuiging
dat alleen liefde de red
plank kan zijn voor een
wereld, waarin dit woord
meer en meer aan beteke
nis verliest.
Bij Peleman blijft een beeld
nog altijd figuratief, maar
dan herleid tot zijn strikste
vorm. Geen geforceerde of
karikaturale vormgeving,
maar een die beantwoordt
aan de schoonheidsnormen
en de algemene verlangens
van de moderne mens, le
vend in een eigentijds inte
rieur en die van schoonheid
en kusnt houdt.
Vooral in eigen midden had
staf Peleman een schou
derklopje nodig. Elders ver
diende hij reeds zijn spo
ren. Aan referenties ont
breekt het hem niet. Naast
de verschillende individuele
tentoonstellingen nam hij
ook reeds deel aan diverse
kollektieve eksposities,
o.a. te Bachte Mria Leerne
in het domein Ooidonck,
waar zijn werk prijkte tus
sen namen als Spilliaert,
Minne en De Dijn. In het
middelheim te Antwerpen
prijkte werk van deze lebbe
kenaar tussen dat van Can-
tré, Minne, Vic Gentils en
ander bekenden.
Wie nog geen kennis ge
maakt heeft met het uitste
kend werk van Staf Pele
man, kan dit nog altijd
doen in zijn atelier, Poel
straat te Lebbeke.
KAREL HALTERMAN
Herscheppen van de natuur
met wit en zwart
Voor Karei Halterman is het
maken van een tekening,
het scheppen of herschep
pen, het zich uitleven in
zijn werk, belangrijker dan
wat er achteraf mee ge
beurt.
Karei Halterman is 26 en
sedert zijn zestiende mani
festeert zich bij hem de
aanleg om te gaan tekenen.
Tien jaar lang heeft hij
gewerkt, om zijn eigen uit
drukking te gebruiken, «om
te leren tekenen». Dat hij
zich, wat zijn manier van
uitdrukken betreft, niet
makkelijk heeft gemaakt,
bewijst het feit dat hij één
der moeilijkste vormen
heeft gekozen, het pente-
kenen. Een genre dat veel
vaardigheid vereist en
waarin niets te verdoezelen
valt.
Op zijn weg naar het mees
terschap liet hij zich aller
eerst leiden door Mevr. Lie-
kens, die hem de beginse
len en de techniek bijbracht
en die hem gedurende een
periode van vijf jaar, de
nodige technische bagage
bezorgde, die hem nu toe
laten een merkwaardige
start te nemen. Ook de
namen van de Lebbeekse
kunstschilder Rik Weze-
Werk van Staf Peleman
(vrp)
mael en van de bekende
illustrator, grafikus en fol
klorist Robert Desart,
spreekt Karei Halterman
met eerbied uit.
Om echter te bereiken wat
hij nu is, heeft hij moeten
werken, zijn werk kritisch
benaderen. Nog andere ele
menten liggen aan de basis
van het werk van deze Leb
bekenaar. Die elementen
heten: zijn schoonheids-
aanvoelen, zijn liefde voor
de natuur en de ongerept
heid ervan, maar alles over
schaduwd door zijn overga
ve, zijn doorzettingsvermo
gen, zijn verbazende inzet.
In het Werk van Karei Hal
terman vinden we de natuur
niet gekopieerd, geen hy-
perrealisme, geen foto-af
druk, maar een herschep
pen. Karei legt aksenten,
hij doet er af en voegt er
aan toe en weet op die
manier verrassende effek
ten te bereiken. Deze resul
taten bereikt hi met twee
elementen: wit en zwart.
Hij weet deze echter op
dergelijk geraffineerde wij
ze te gebruiken, dat men de
indruk krijgt dat er een heel
gamma van grijzen inzit.
Hij maakt het bovendien
niet gekompplikeerd, zoekt
alleen het schone, tracht
daaraan gestalte te geven
en lukt daarin op een ro
mantisch ontwapenende
manier.
Zijn tekeningen, die mooie
hoekjes van ons land en
van de gemeente Lebbeke
tot ontwerp hebben - Lisse-
wege. Diksmuide, Brugge,
Maria-Lombeek. Dender
belle en wat Lebbeke be
treft, de Mot, Het Hof te
Zeebroek - zijn stuk voor
stuk poëtische voorstellin
gen. kleinodiën van uitzon
derlijke waarde. Wie nader
wenst kennis te maken met
het werk van Karei Halter
man. kan ook terecht in
zijn atelier. Bellestraat te
Lebbeke.
Pierre Van Rossem
