OPVOEDEN IS GEEN EMMER
VULLEN, HET IS EEN HAARD
AANSTEKEN
De unieke historie van de geïntegreerde
werkweek in het Koninklijk Lyceum van Dendermonde
rf K Hi
8 -14/6/74 - De Voorpost
WAAROM EN HOE
In het kader van een zekere ver
nieuwing werd dit jaar in het Ko
ninklijk Lyceum van Dendermonde,
een experiment gewaagd de geïn
tegreerde werkweek. Het experi
ment bestaat erin een gewone week
uit het schoolgebeuren te verplaap
sen buiten de schoolmuren en te
wijden aan een voor de hand liggend
thema of projekt, zonder in termen
van afzonderlijke lessen of vakken
te denken.
Op die manier krijgt het onderwijs
een totaal nieuwe betekenis. De le
raar treedt niet meer op als bron van
alle wijsheid in één specialiteit,
maar wordt raadgever in de proble
men die door de leerlingen worden
gesteld. Zijn taak bestaat er niet
meer in encyclopedische kennis
te dragen, maar wel activiteiten
te stimuleren, problemen op te wer
pen en hulp te bieden bij het vinden
van oplossingen.
Hierdoor zijn de leerlingen meer ge
stimuleerd, omdat hun bezigheden
gericht zijn op zeif-aktiviteit en op
groepswerk. Ze krijgen dus ook
meer recht op zelfbeschikking.
De werkelijkheid wordt uitgangs
punt en niet de vooropgestelde
vaak ontzettend enge leerstof.
Met behulp van een reeks elementen
die ze in de school geleerd hebben,
kunnen zij nu toepassingen daarvan
vinden in de werkelijkheid.
Plutarch os, een Grieks wijsgeer,
heeft ooit gezegd -Opvoeden is
emmer vullen, het is een
d aansteken !-. Op die manier
worden er andere prioriteiten ge
steld. Sommige -hoofdvakken-
krijgen een bijbetekenis, bijvakken
een hoofdbetckenis. Het resultaatis,
dat leerlingen een nieuwe mentali
teit verwerven NAMELIJK EEN
KRITISCHE INSTELLING TE
GENOVER OM -T EVEN WELK
ONBEKEND PROBLEEM EN
HET KUNNEN OPBRENGEN
VAN ENERGIE EN MOED OM
ZICH TEGEN OM -T EVEN
WELK PROBLEEM SCHRAP TE
ZETTEN. Het dunkt ons vrij een
voudig in te zien, van welk enorm
belang deze verworven houding
hun later leven is.
Het welslagen van een dergelijk op
zet, is grotendeels afhankelijk van
een goede planning. Onder leiding
van de heer studieprefekt Braeck-
mans werden enkel coördinatiever
gaderingen belegd met het oog op
het uitwerken van deze planning.
Op basis van de verschillende pro
gramma's wiskunde, scheikunde,
aardrijkskunde, biologie, geschie
denis, natuurkunde, Frans, Neder
lands, werd gepoogd een vergelijk
te vinden met het oog op een zo
groot mogelijke wisselwerking tus
sen de vakken.
Het belang van dit experiment was
dan ook, te bewijzen dat de geïnte
greerde werkweek goede resultaten
moét opleveren, met de bedoeling,
vanaf volgend schooljaar, dit sys
teem ook toe te passen op sneeuw
scholen, zoals het wordt voorge
schreven door de ministeriële om
zendbrief van 1 september 1973.
Om een degelijke verwerking moge
lijk te maken, werd er dan ook ge
zocht naar een goede uitgangsposi
tie. De keuze viel op het Bestendig
Centrum voor Natuurstudie van
Jeugd en Wetenschap te Solre-St.-
Géry, 35 km. ten zuiden van Char
leroi.
De organisatie Jeugd en Weten
schap v.z-w stelt zich reeds sedert
meer dan vijftien jaar ten dienste van
alle leerlingen van 12 tot 21 die be
langstelling hebben voor weten
schappelijke studies. Daartoe wor
den jaarlijks talrijke aktiviteiten
gepland in binnen- en buitenland
Op dit ogenblik maken in België
meer dan 9000 leerlingen uit het of
ficieel onderwijs deel uit van deze
vereniging. De organisatie beschikt
daarenboven over een uitgebreid
wetenschappelijk centrum (het
vroegere station van Sivry), waar
laboratoria voor scheikunde, na
tuurkunde, biologie en ecologie zijn
opengesteld. Naast het centrum be
staat er een «Science Motel- dat 35
slaapgelegenheden biedt. De heer
Fréaux, directeur van het Centrum,
werd vlug akkoord bevonden om het
experiment, een voor hem niet zui
ver wetenschappelijk opzet, te wa
gen Met behulp van drie tenten,
belangeloos door de ouders in brui
kleen afgestaan, werd er voor de no
dige bijkomende slaapgelegenheid
gezorgd. De leerlingen bleven on
dertussen ook niet bij de pakken zit
ten om werkingskosten ter plaatse
te dekken, organiseerden ze een
tdansant. De opbrengst was ruim
schoots genoeg om een mini-busje
te huren dat voor het nodige vervoer
kon instaan Het gevolg daarvan
was dat enkele leraars een examen te
Gent moesten afleggen om het bre
vet B te behalen. Het schijnt (men
vertelt) dat de ene geslaagd is met
allergrootste vrucht en dat de andere
al die drukte te Gent zijn vrucht
verloren is.
Bleef uiteindelijk het probleem ma
teriaal bestaan. De Vereniging ter
Bevordering van het Rijksonderwijs
Dendermonde zorgde hier voor de
nodige financiële steun om kompas-
stafkaarten en andere kleinig
heden aan te schaffen.
UIT EEN DAGBOEK
Woensdag
Op woensdag 22 mei wordt het ver
treksein gegeven. 43 leerlingen uit de
hogere cyclus van het Koninklijk Ly-
ceym, allen leden of liever «leedsters»
van Jeugd en (Z)wetenschap, trekken
op, niet zonder een aanzienlijke hoop
bagage. (Zelfs krulspelden bleken niet
vergeten).
De eerste namiddag wordt gebruikt
om de slaapgelegenheid in orde te
brengen, de regenkledij te testen en de
tenten op te bouwen. Eerste waarne
mingen ten velde de pluviometer die
de hoeveelheid neerslag moet me
tenloopt over Hoe wil je in der
gelijke omstandigheden een tent om
hoog krijgen, temeer als je als plaats
een kunstmatig verhoog in steengruis
hebt uitgekozen
Sommige deelnemers krijgen een zo
danige wrok tegen stenen dat ze gedu
rende de overige dagen niets anders
doen dan stenen kapot kloppen. Dit
wordt dan als geologische aktiviteit
bestempeld (cfr. Myriam). Iedereen is
dan ook vanaf de eerste dag volledig
van het projekt water doordrongen.
Het thema loopt zo van de gezichten
af.
's Avonds wordt de eerste werkverga
dering belegd. In luttele doch soe
pele woorden schetst de heer Aard
rijkskunde de mogelijkheden van de
streek in haar historisch, geografisch
en biologisch perspektiefDe doelstel
lingen van de geïntegreerde werkweek
worden verder uitgebouwd. Niets is
zo zinnig als weten waarom je iets
doet. De heer Préaux, directeur van
het Centrum, belicht nadien de wer
king en de geest van deze instelling.
Enkele rake opmerkingen uit zijn be
toog «het enige verschil tussen de
mensen die in dit Centrum komen
werken, is de leeftijd. Naar graad van
ontwikkeling of specialiteit wordt hier
niet gekeken. Dit brengt met zich mee
dat iedereen met de voornaam wordt
aangesproken. Men komt hier om
zelfs beslissingen te nemen welke op
zoekingen men zal doen. Alles wat
niet graag wordt gedaan, wordt niet
gedaan, liever dan het slecht te doen.
(«Jef, doe jij de afwas met Patrick
«Nee Ann, ik heb ook geen zin.
Wacht.Marléééén 't Is jouw
beurt, met Ludwig
Daarna wordt, in funktie van de be
langstelling, een indeling in werk
groepen gemaaktdrie groepen eco
logie of studie van plant en dier in een
specifiek milieu milieu (biotoop); een
groep chemie analyse van water; een
groep geologie studie van het reliëf
en de gesteenten; twee groepen men
selijke en sociale geografie in funktie
van de landbouw en het dorp.
Dezelfde avond staan er nog op het
programma pre-culinaire, culinaire
en post-culinaire bezigheden of in het
Nederlands: dekken, eten en afwas
sen. Eigenaardige vaststelling ook in
Sivry schijnt men een typisch KLD-
gerecht te kennen. We laten u raden
wat
Tijdens de nacht wordt dan in beperkt
kader een privé-opvoering in mi-
bemol gegeven van de Bremer
Straatmuzikanten, door de 3® Econo
mische A. Een andere eigenaardige
vaststelling de volgende dag tussen
twee tenten in ligt het kadaver van een
Chateau de Haut-Rousillon 71Hoe
wel Frankrijk niet ver uit de buurt is,
drinken de mensen uit de omgeving
toch liever Trappist van de streek,
dus
opmetingen gebeuren. Op de geologi
sche kaart worden een reeks grote ver
schillen in kleur opgemerkt. Op de
stafkaart hebben we met behulp van
een rechte lijn een doorsnede gemaakt
langsheen deze verschillende lagen.
Op verschillende vooraf bepaalde
plaatsen nemen we monsters van het
gesteente mee De vindplaats wordt
steeds aangeduid op de kaart. Na de
terminatie vinden we volgende drie
gesteenten: psamiet op de toppen,
schiefer op de hellingen en kalksteen
in het dalMet behulp van de stafkaart
en de geologische kaart wordt vervol
gens in het labo een doorsnede gete
kend.
Enkele besluiten de rivier heeft hier
de verschillende gesteenten uitge-
schuurd, zodanig dat het oudste in de
vallei dagzoomt kalksteen). De
psamiet steekt verder uit omdat hij
meer weerstand biedt tegen erosie. De
aard van de gesteenten heeft ook een
invloed op het landschap. Psamiet
akkers, schiefer moerassige wei
den, kalksteen drogere weiden. De
verklaring ligt natuurlijk bij de water
huishouding van deze verschillende
gesteenten.
De verzameling van de gegevens ge
beurt dus op het terrein zelf.
Determinatie-oefeningen en het op
stellen van de geologische doorsnede
worden verkregen door groepswerk in
de labo's van het centrum
Op een gelijklopende wijze worden
gegevens verzameld in verband met
biologie, ecologie en scheikunde,
evenals over de mens en zijn sociale
en economische bezigheden. Van elke
aktiviteit wordt telkens een grondig
verslag opgesteld. Deze verschillende
gegevens zullen nadien samenge
bracht worden en verwerkt in boek
vorm.
's Avonds vóór en na het avondeten
brengen de respektievelijke werk
groepen mondeling verslag uit. Vrij
vlot en pittig zelfx, wat bij een tradi
tionele, droge spreekbeurt in de klas
lang niet altijd het geval is. Met spon
tane en verhelderende illustraties wgar
het nodig blijktIedereen heeft het
recht verdere informatie of uitleg te
vragen, wat ook gebeurt. Op die ma
nier worden onjuiste of onduidelijke
punten verder uitgediept, elementen
die niet door iedereen worden begre
pen, worden verduidelijkt, schema's
en tekeningen worden getoond. Aldus
krijgt iedereen een volledig beeld van
alle werkzaamheden tijdens de dag
gepresteerd. In functie van deze
nieuwe feiten wordt dan het pro
gramma voor de volgende dag opges
teld. Nieuwe groepen worden samen
gesteld rond de belangstellingspun-
water leveren. Hierdoor zou echter de
helft van het dorp Cerfontaines onder
water komen. Om dit te vermijden zal
men dan in een laterale vallei een
tweede stuwdam bouwen waarvan het
meer 's nachts zal worden volge
pompt, dan is de elektriciteit toch
goedkoop, en tijdens de dag zal de
potentiële energie weer worden om
gezet in elektriciteit. Geologisch is het
gebied gekozen om zijn ondoordring
baarheid. De gesteenten uit de onder
grond bestaan uit: schisten en schie-
fers, dit zijn gesteenten van de klei-
familie. Na deze uiteenzetting volgt
een dia-voorstelling over de noodzaak
van een dergelijke constructie. Even
citeren uit het Europees Handvest
voor het Water: Zonder water is er
geen leven mogelijk. De zoetwa-
tervoorraden zijn niet onuitputte
lijk. Ze moeten zorgvuldig worden
beheerd en, waar mogelijk, worden
vergroot. Daarna ontspint zich een
onverwacht interessant vraaggesprek.
De vlotheid waarmee de discussie tus
sen leerlingen en spreker in het Frans
verloopt, doet deze laatste opmerken
dat hij het verschil met een Franstalige
school amper heeft gevoeld. Na een
middagpauze in volle natuur worden
de verschillende groepen opgesplitst.
De groep Jef vertrekt naar Walcourt
op zoek naar een even goede taart als
deze die ze de dag daarvoor bij de
burgemeester van Solre St.-Géry ge
kregen hadden. De kudde van Gra-
ziëlla gaat bloempjes plukken in de
wei (biologie). Het waterballet van
Grace vertrekt samen met de bende
steenkippers van Christine, terwijl
een groep zogezegde sportieven tens
lotte terugtrekt naar het centrum om te
gaan zonne(br)aden. Kwatongen be
weren dat de derde economische moe
was van de gelevérde nachtprestaties
en welkome rust ging zoeken in het
centrum, dit terwijl de anderen aan het
werk waren.Buiten andere weten
schappelijke opmerkingen en bevin
dingen hebben we op het terrein vol
gende wetmatigheid kunnen vaststel
len:
A. Bij normale doorgang onder prik
keldraad: geen specifieke reactie.
B. Bij doorgang onder prikkeldraad
met spanning is de spurtsnelheid (V)
van het individu rechtvaard recht
evenredig met het kwadraat van de
stroomsterkte (Uen omgekeerd even
redig met het lichaamsgewicht, wat
ons volgende formule oplevert:
U U2.R.1.T.A
48
U2.M.Y.R.I.A.M.
De bekoorlijke pipeteersters van de I WB...
64
Eerste halte: het historisch belangrijke
Bavai (voor genieën op geschiedkun
dig gebied: gelegen op de oude heir-
weg Keulen-Bavai). We stappen af
aan de kerk, klaar voor een bad in de
Romeinse cultuur. Vóór ons ligt in
derdaad een brij grote ruimte met Ro
meinse overblijfselen. Een echte Ro
mein is niet meer ter beschikking, wel
een ongastvrije, onbeleefde, pedante
pater abt, van wiens ondeskundige uit
leg we beter hadden kunnen gespaard
blijven. Gelukkig neemt daarna onze
specialist er zake, de heer Latijn, ons
onder de arm (niet letterlijk, Mar
leen!) en vertelt vlot over het veelbe
wogen doen en laten van de Romein
en. Boeiend is het wel in het gammele
museumpje rond te neuzen tussen al
die oude (oude?) voorwerpen: chirur
gische apparatuur om kou van te krij
gen, knotsen van ijzeren sleutels (zo'n
18-jarige Romein moest voorzeker
nooit naar z'n sleutel zoeken als hij
van een t-dansant thuiskwam), ele
gante juwelen (nihil novi sub sole!), ja
zelfs zuigflesjes voor in 't Latijn
schreiende baby's. Het dóet je toch
wat, rond te slenteren in oude Ro
meinse straten, tussen overblijfselen
van woningen en boetieks. Een milli
gram verbeelding en je wandelt in een
andere tijd en je ziet de zorgvuldig
gedrapeerde Romeinen vervoegingen
opdreunen op het forum. Maar de bus
wil verder hobbelen en brengt ons naar
het oude stadje Lobbes aan de Sam-
ber. We bezetten het grootsté café op
het marktplein en werken vlug een ku
bieke meter boterhammen naar bin
nen, echter niet zonder goed na te spe
len met trappist. Jean loodst ons dan
tientallen trappen op tot aan een ro-
maanse kerk, vanwaar we een fantas
tisch uitzicht hebben. En Jean vertelt.
Over monniken en bisschoppen. Over
de belangrijke middeleeuwse univer
siteit van Lobbes waarvan de belang
rijke boeken en documenten door toe
doen van een snuggere generaal Char-
bonnier in de 18de eeuw in de vlam
men zijn opgegaan. Ware dit niet ge
beurd, we zouden misschien nu een
heel andere geschiedenis moeten
blokken. Dan dempt Jean zijn stem en
brengt ons in de duistere gewelven van
de kerk. Geschaard rond eeuwenoude
grafstenen gedenken we even onze
Volgen we nu een van de groepen op
het terrein de geologie. Doel studie
van de verschillende gesteentelagen
en hun invloed op het landschap.
Evenals de geschiedkundige zich be
dient van aanduidingen als Romeinse
Tijd, Middeleeuwen enz... heeft de
geoloog zijn termen voor de ontwikke
ling van de aardkorst en van het leven
op aarde Dieren en planten zijn in de
loop der tijden voortdurend aan ver
anderingen onderworpen. De opeen
volging van overblijfselen van planten
en dieren (fossielen) geven ons een
maat om de tijd te meten. Het proces
van die evolutie onderging de invloed
der natuurlijke omwentelingen op de
aardkorst. De zeeën verdwenen en
hun bodems werden opgestoten tot
gebergten, klimaatschommelingen
deden woestijnen veranderen in moe
rassen. De dieren hebben zich in de
loop der tijden steeds aangepast en
dienen daarom als maatstaf voor de
geologische tijdsindeling. Zo wordt
de evolutie in vier grote hoofdtijdvak
ken onderverdeeld. Het zijn achte
reenvolgens: het primair, het secun
dair, het tertiair en het kwartair.
Elke periode wordt bovendien onder
verdeeld in verdiepingen of étages.
Een étage bestaan dan uit verschil
lende gesteenlagen of assises. Het ge
bied waar wij opzoekingen hebben
gedaan, behoorde tot het primair tijd
vak. Dit wordt op zijn beurt onderver
deeld in het Carboob, Devoon (Fam-
memiaan, Frasniaan, Givetiaan), Si
luur, Cambrium.
Vermoedelijke ouderdom van deze
gesteenten: 300 miljoen jaar. Als
werkdocument gebruiken we op het
veld: de geologische kaart 1/25.000,
het kompas, de stafkaart en determina
tietabellen.
De hydrologen en de ecologen van
hun kant merken een reeks scherpe
reliëfsveranderingen in de omgeving
van het beekje waar ook biologische
9 zeldzame planten aan de rand van het bos...
Vrijdag
's Ochtends, wachten op de verme
nigvuldiging van de broden. Daarna
definitieve indeling van de verschil
lende groepen. Specifiek studieter
rein: de stuwdammen. Thema: het
water, bron van inkomsten in de om
geving, bron van ergernis voor de
landbouw. Dit wordt dan een mini-
sociaal-economische studie: twee
groepen water, hydrologie van de Eau
d'Heure, debietmeting wateranaly
se, een groep geologie, die de site van
de stuwdam bestudeert, een groep bio
logie, die zich met de morfologie van
de verschillende planten bezighoudt,
's Morgens na een intens gcpcndcl,
aankomst aan de barrage de La Plate
Taille Hier wordt een uiteenzetting
gehouden door de heer Jardin attaché
de presse, over het nut en de betekenis
van deze kunstwerken. Aan de hand
van een zeer grote maquette (schaal
1/200) worden volgende punten aan
gehaald: Doel: een minimum-debiet
aan de Samber verzekeren, ook tijdens
perioden van droogte; over een voor
raad water beschikken, voldoende om
het kanaal Brussel-Charleroi op peil te
houden; een toeristische uitbouw te
geven aan een streek waar een tekort
aan werkplaatsen heerst; een zekere
zoetwaterwinning mogelijk te maken
voor de streek van Charleroi. Keuze
van de site: de vallei van de Eau
d'Heure tussen Boussu-Lez-Walcourt
en Scnzeilles-Ccrfontaines kan in één
stuwdam 50 miljard kubieke meter
Wat na vereenvoudiging volgend re
sultaat geeft:
T=3/4 VM2y
of: de terugslag is gelijk aan drievier
den van de spurtsnelheid, vermenig
vuldigd met het kwadraat van de
massa vermenigvuldigd met het soor
telijk gewicht (proefondervindelijk te
bepalen).
rudy
Zaterdag
Ongelooflijk, maar waar: de zon
schijnt. Ze lokt de tent- en binnenhuis
slapers vroeger dan gewoonlijk uit
hun bed, zodat je even later de kraan
tjes overvloedig kan horen stromen en
het water even overvloedig over de
grond pletst. Alleen een van de leraars
ligt nog onschuldig te dromen en
mompelt «dat ht allemaal in zijn boe
kentas zit». De twee onafscheidelijke
gezusters van de troep hebben alweer
voor verse koffie gezorgd en het ont
bijt klaargezet. De zon zit in zichzelf
te grinniken en kriebelt de bosjes mar
grieten op dc tafelOm 830' rukt een
grote autocar aan die heel dc snate
rende bende oppikt voor een histori
sche trip onder de deskundige leiding
van «directeur» Jean. Rustig glijdt dc
bus door het zachte heuvvelland van
Noord-Frankrijk (nog geen industrie
gebied) Jean wijst op het enorm stra
tegisch belang van deze streek. Wc
merken dit o.a. aan de vele bunkers,
waarvan er een aantal bewoond blij-
nietigheid. Van één steen zijn de leer
lingen niet weg te slaan: die van
«Monseigneur Dodo»een pikzwarte,
glimmende steen. Wie zijn rug tegen
deze steen wrijft, geraakt zijn rheuma
kwijt en ook voor vrouwen die «zo»
zijn, gaat van de steen een heilzame
kracht uit. We hebben ze gezien hoor,
de leerlingen die het stiekum gingen
proberen We rijden door de oude,
versterkte stad Thuin en houden halt
bij de Abbaye d'Aulne de ruïne van
wat eens een abdij en een gotische
kathedraal waren.
Op onze tenen lopen we hand in hand
door het groene schip van de kerk vlak
tot bij het schemerige altaar, waar en
kele vogels wonen 'en blauwe bloemp
jes zachtjes staan te neurieën. En heel
even zijn we heel ver weg. Maar de
zon steekt en de dorstigen moeten al
weer met de regionale drank gelaafd
worden. Dus, op zoek naar onverval
ste trappist. Het duurt wel even voor
de regionale bewoners besluiten hem
op te dienen, maar geen schoolbel die
ons tenslotte opjaagt. Toch wordt het
tijd om naar de keuken van Madame
Dupont weer te keren. Onderweg
stappen we nog even uit om naar «een
stom stuk steen» te gaan kijken, steen
die achteraf nog niet zo stom blijkt te
zijn, als wc horen dat het de steen is
van de u allen welbekende Obelix,
trouwe dienaar van Astcrix!
Als slaapmutsje krijgen we 's avonds
nog een voordracht over de uitge
doofde regionale ijzerindustrie en de
laagovens. De leerlingen geraken an
ders niet erg in vuur en vlam, wat
overigens te vergeven is. En daarmee
is ook de zaterdag voltooid verleden
tijd.
Zondag
De zon-dag is zijn naam waardig. Een
echt vrolijke fanfare-dag. De ochtend
vliegt voorbij met het bereiden van
biologische pannekoekenbeslag,
schrobben en schuren, repeteren,
rally verder uitdokteren. Gesterkt met
wetenschappelijke bereide pannekoe
ken, worden de leerlingen dan in
groepjes gedropt om de venijnige
paadjes uit te zoeken, waarnaar hun
geliefde leraars enkele dagen tevoren
zelf ferm hard hebben gezocht. De
tocht door het oerwoud begint. Van
overal loeren de blaps mucronata van
achter het gebladerte, klaar om ver
strooide deelnemers op het verkeerde
pad te lokken. Het giftige vinger
hoedskruid staat verleidelijk te wie
gen, in de hoop geplukt te worden
door de argeloze hand van een leerling
die haar flora vergeten is. De zon
juicht uitbundig. Er wordt gezocht,
gezweet, gezwommen... Maar ook
dankbaar gelachten, als het busje arri
veert met flesjes nat. De eerste groep
drenkelingen komt aan om kwart voor
drie. De laatste vier uur later. Maar
tevreden zijn ze allemaal. Ze hebben
spijkers en coniferen geteld en versjes
geschreven («zij houdt van alfa, beta
en x, maar wij verstaan daarvan niks»)
en hun liefde verklaard aan een stenen
kabouter. («Lieve schat, anders zou ik
u mijn liefde verklaren, maar nu kan ik
niewant ik moet verder naar Sivry
Ze zijn blij weer samen thuis te zijn.
En nóg blijer, omdat ze eindelijk de
kleur hebben, vereist om de thuisblij
vers jaloers te maken (gewoon rood,
gespikkeld rood; knalrood, kreef-
trood... en andere variaties). Maar
moe zijn ze nog geen van allen. De
dag is nog lang niet afgebreid. Voor
het zover is, moeten er nog veel steken
vallen Alle beschikbare vierwielers
(de blauwe zeehond, de grote rode
haai-vis en het klein wit viske) worden
volgeladen met reeds beschikbare
mooie meisjes. Dc niet beschikbare
zijn of aan 't afwassen (de plichtsbe-
wusten), of hun haar aan 't wassen (de
schoonheidsbewusten). Trefpunt is
een geestig zaaltje in Renlies, alwaar
ook een ruw podium is opgetimmerd.
Daar ondergaat een groepje leerlingen
plots een metamorfose. Eén strompelt
er met afgezakte bretellen over het po
dium, een ander poogt op een aan
vaardbare manier te roken, nog een
ander zit in een spannend vestje ge
wurmd en is lang geen misse advocaat
die op de letter spreekt. Verder loopt
er ook nog een hoog-gestemde vader
rond, van wie we hoofdzakelijk de rug
te zien krijgen en tussen alles en ieder
een door floreert moeder Grace in
volle glorie. Voor wie het nog niet
doorheeft; dit is: Groenten uit Balen,
een dood-ernstig stakersstuk. Vandaar
dat we allemaal zo hard gelachten
hebben. Al met al een zelfstandige
leerlingenprestatie die een hard ap
plaus verdient en wee hem die met
minder frisse tomaten naar deze
Groenten durft gooien! De avond be
sloten met een grootse prijsuideling,
waarop de leraar Frans met milde hand
«spekken» uitdeelt, de winnaars van
de rally bekend worden gemaakt (Bea,
Annie, Yvette, Linda, Myrite, Gra
ce), speciale prijzen voor opvallende
prestaties tijdens de week worden uit-
gcreikt,(een haarnetje voor de koket
ste leerling) en Hcnn zich opoffert om
al dc gelukkigen te zoenen. De nacht
is al een flink stuk gevorderd als de
«moeien» naar hu it gevoerd worden
en de «moedigen» op eigen kracht
huiswaarts keren, zingend en onder
een fantastische sterrenhemel.
Maandag
Dc laatste «serieuse» dag. De leraar
Frans neemt een aantal schapen onder
zijn hoede en trekt ermee naar Chi-
may voor de hele dag Daar dwalen ze
door de zalen van een prachtig kasteel
waar ook de hielen van Napoleon de
grond gekust hebben. Ze bellen aan bij
huisvrouwen en vragen op de man af
comment se prépare 1'escavèche»een
typisch streekgcrecht. Ze krijgen de
melkerij van dc paters trappisten te
zien, maar in de trapistenabdij zelf,
mogen ze slechts een voet zetten in dc
kerk en blijven dc rest van de gebou
wen en verlegen paterkes omwille
van de welbekende bekoring aan
hun oog onttrokken. Ter compensatie
slepen ze de welwillende leraar mee
een tea-room in om gretig van de
-tarte chimacienne» te proeven. Ze
komen tenslotte tevreden, maar toch
maar bleekjes op hun kan thuis. Dat
laatste is niet het geval met de bende
die in uiterst lichte stadskledij de tocht
(20 km) naar de oude laagovens in het
bos onderneemt. Daar voelt iedereen
zich vogelvrijer dan ooit en geniet van
de zalige idee dat dit voor anderen een
doodgewone schooldag is. Qui a eu
cctte idéé folie, un jour d'inventer
l'école? De zon staat luidop te lachen
en er wordt verwoed wiskundig bere
kend, hoeveel men moet uittrekken
WAAR
Zoals hoger vermeld, viel de keu;
van studieverblijf op het Centn
voor Natuurstudie van Jeugd en V j(
tenschapgelegen op een zijweg
de baan van Beaumont naar C
may, 5 km. ten zuiden van Be;U
mont, aan de rand van een bost 'v
gebied, dat La Fagne heet. De s U
ligt op de contactzone van drie I e:
langrijke geografische streken li
uitlopers van Condroz, La Fagne
het plateau van Henegouwen. I (e
ten zuiden heeft men het kalksiei ,r
gebied van Chimay-Couvin en i
zuiden hiervan een bosrijke strei
la Thiérache, een streek die a
kenmerken gemeen heeft met
Ardennen. M
Deze landschappen verschillen o R
zeer duidelijk in ondergro f
(geologie)/bodem (pedologie)/pli 3,
en dier (biologii
klimaatsomstandigheden (klimalji
logie). De synthese van deze wet<
schappen samen noemt men de ec
logie. 31
De mens heeft op deze gebieden o Ir
zijn typische stempel gedrukt H e>
negouwen het rijke akkerland; I fj
Fagne ontginning van natuurlij
elementen, bos en steengroeven; h
kalksteengebied .AKKERLAND
EN EEN WEINIG INDUSTRIE (I
Couvinoise). Verder heeft ied
tijdperk uit de geschiedenis de n 6
dige overblijfselen nagelaten o ir
een zeer mooi chronologisch ov< lil
zicht te krijgen de voorgcschied )e
nis met de aanwezigheid van enk( j
menhirs het Romeinse tijdvak m |j
resten van villa's en hoogovens; x
Middeleeuwen met overblijfsel!
van ontbossing en primitieve m
taaiindustrie; het Frans en Ooste 'v
rijkse tijdvak met bloeiende metaa J
en marmeruitbatingen. De Galer
de Glance de Versailles is afkomst B
uit Rance, een dorp 6 km. t< [>i
zuiden van Sivry. De Belgiscl
Omwenteling tenslotte en de daarc Q
volgende teleurgang van alle indu
trie door de opkomst van de zwa
metaalnijverheid in Charleroi.
Al deze elementen waren dan oc
welkome gegevens voor onze stt
die, temeer daar menselijk en soc E
aal er een grote evolutie op komst i: o
De streek wordt namelijk chronisc e
gekenmerkt door platteland g
vlucht Mensen verlaten deze g<
bieden om in het verre Charlcrc
werk te zoeken. Om aan deze ui
tocht een einde te stellen, heeft me
reeds verschillende malen gepoog 0
nieuwe activiteiten in de streek l 3!
stimuleren Met het afdammen va )g
een riviertje, driemaal groter dan di jj
van de Gileppe, kan in de toekom; jr,
voor de nodige werkgelegenhei Q
gezorgd worden, door toeristisch
uitbating.
Om deze elementen te kunnen vei
werken, werd volgend projekt o W
thema vooropgesteld water al C
bron van energie; leven (plant e 0'
dier); inkomsten (toerisme) en moei
lijkheden (landbouw); maar ook wj ;u
ter als oorzaak van gcomorfologi |(j
sche, chemische cn socio
ekonomische verschijnselen.
zonder dat de boeren met hun og<
beginnen te kóipperen om M
grootst mogelijke oppervlakte te lat! >g
bruinen, respectievelijk verbrande ,n
Toch is dit niet zomaar een oppervla
kige, lege snipperdag. Onderwi 'a
wordt er druk gezocht naar tientalli
bloemetjes (streefgetal: 50 VEI
SCHILLENDEL Van ieder verschi J'
lend exemplaar wordt er één (uit re E
peet voor de natuur) uitgestoken la
zorgvuldig opgeborgen. Daar komt )e
straks flora's aan te pas. En dat is no
geen klein bier! Uiteindelijk komt
we aan een stukje paradijselijk bi
waar de laatste resten van de laa|
ovens te zien zijn. Een man die zie
met de restauratie ervan bezighoud
legt ons volledig belangeloos de vrex 'P
gere werking uit. En wc zien de wi >p
gentjes met het ijzererts reeds rollet Ie
het rad draaien, de hamer slaan, d
blaasbalg gaan. Niemand kan het oi )n
kwalijk nemen dat we op deze oas<
plek niet wegraken. Dc stakende a
beider en de advocaat van de vorig
dag rollen nu weelderig in bikini ov<le
de grasmat. Aan eten wordt vooreen
niet gedacht. Bovendien zijn er moo
gesteenten te vinden: stukken ijzerre
glas in grillige vormen. Langs Solit ar
St.-Géry keren we tenslotte naar ol )q
hoofdkwartier terug. Solre-St.-Gér) g,
een ongecompliceerd dorpje, ee
kleine blokkendoos die speels ove
hoop is gehaaldEn voor we het wet*
is de laatste avond daar. In schuifje
wordt iedereen overgeheveld naar ee
klein resaurant in Beaumont, waar w lU
ons wagen aan de reeds hogcrvei va
melde «escavèche». Terug thuis wol |g,
den de 3 succesplatcn van de wee :g
voor het laatst 10 maal achter elk.i;
gedraaid cn wordt er tot kloksla
12.30' in 't rond gehuppeld En Ja v
gaat iedereen de laatste rustige 'a'
nacht tegemoet. 31
(Vervolg .ei
ie
