KOPEN EN KEUREN ONDER DE RELFORTTOREN
10-12-7-74 - De Voorpost
Moegezeulde huismoeders doen verwoede pogingen om hun kroost van de Grote Markt weg te
sleuren in de richting van station, busstandplaats, woning. Mannen die goedgehumeurd om hun
vrije zaterdag uit bed waren gestapt draven met proppensvolle tassen en wat stuursere blik
achterna. Kleurrijke mensenslingers laten het stadscentrum en de advokaten van de straat voor wat
ze waard zijn en haasten zich het vitessemiddagmaal tegemoet. Einde van de wekelijkse markt der
Keizerlijke Stede. De markten zijn met het stadsleven vergroeid en men zou zich Aalst slechts heel
moeilijk kunnen indenken zonder dat beeld van wekelijkse volkstoeloop met het drukke getier en
gekoop vandien. Ook al is de folkloristische aantrekkelijkheid voor een ferm stuk verdwenen
waar zijn ze gebleven, de tandentrekkers, lopers, ijzerbrekers, straatzangers toch blijft die
bedoening aanlokken, boeien, waarom eigenlijk Met die vraag voor ogen slenterden we vijf
godganse zaterdagen op de markt rond. Een ding kunnen we alvast vooraf vertellen wie zich op
zaterdagvoormiddag in de omgeving van het stadscentrum waagt riskeert heel vlua in de ban van
de marktkring te worden opgenomen. Uit onze bezoeken en bijhorende praatjes met marktkramers,
kopers en de voorzitter van de Aalsterse marktkoopiiedenbond menen we een schets te kunnen
distilleren die een en ander een flink stuk duidelijker maakt. Een pretentieloze tocht langs straten en
pleinen van het zaterdagse Aalst inde greep van de heren Poen en Koop. In de greep ook van vis
naast klompen, van luchtballon voor de kinderen broodje met warme worst voor hem en haar
en als het al te bar wordt de cafés op de achtergrond als heilig toevluchtsoord. In de ban van
vrouwen die om een paar franken beterkoop kilometers afdrensen, van standwerkers waarop je als
schrijvelaar effe afgunstig wordt om de denderende en bovendien doeltreffende woordenschat en
overtuigingskracht. Doodgewoon alleweeks en toch indrukwekkend: mensen die hun inkopen
doen, hun gewoonten en eigenaardigheden; mensen die verkopen, hun grillen en kracht; mensen
die alleen maar de sfeer ondergaan, hun oogkosten bedenkingen. Alles over de grootse wekelijkse
kermis die de Aalsterse markt is.
ElkeAalstenaar, klein tot groot, WAAROM?
en omgekeerd, kan of hij dat nu
wil of niet een paar zaken on
mogelijk uit zijn vertrouwd
stadsbeeld weren er is de his
torische omgeving van de
Grote Markt met het Belfort,
Dirk Martens, het symbool van
de strijdvaardigheid der voor
ouders; er zijn de eeuwenoude
dekenijen die het centrum be
heersen; er is de karnaval die
Aalst voor een flink stuk van het
jaar in de greep houdt; er is ten
slotte de wekelijkse markt.
Vrije markten zouden hier ter
stede al sinds 1242 gekend
zijn, het beginpunt van de tradi
tie die hier wekelijks wordt in
leven gehouden is echter
1660. In die driehonderd jaar is
er op alle terreinen van het
maatschappelijk leven een
boel veranderd, ook het markt
leven is gewijzigd, gesaneerd,
aangepast
UITZICHT
Het kwartvoorz evendeuntje
van het belfort is duidelijk mu
ziek van iemand in weekend
stemming. Wij vergeven dat
slaperig gezang echter groot
moedig als wij bedenken dat
het Belfort ook geen broodbe-
lang te verdedigen heeft. Zeker
niet om zo'n uur op zaterdag.
Tegen zevenen zijn mijn ste
nen maat en ik wel verplicht er
gens een oog te openen want
de marktkramerswagens ko
men in bonte verscheidenheid
aanzetten. Terwijl het markt-
cirkus zijn tenten opslaat vein
zen we een eerste inspektie-
tocht om op zoek te gaan naar
wat koffie. Slurpertje naar bin
nen zijn de bloemkolen uitge
stald en de panties naar maat
en kleur gerangschikt. De habi
tués moeten aan het ontbijt toe
zijn. Even nog de tijd voor een
wakker wandelingetje380
kramen zijn paraat voor de
grote stormloop. Dadelijk valt
de grote verscheidenheid van
produkten op en evenzeer het
evenwichteen ruwe schatting
laat ons toe te vertellen dat tex
tiel wel aan de winnende hand
is maar fruit, groenten, bloe
men volgen op de voet. En er is
voor elk wat wils. Een puike or
ganisator moet het zijn die de
kramen zo prachtig over de om
loop heeft gezaaid. Onze snuf-
feltocht van de Grote Markt
over de Hopmarkt via de Kas-
tanjevesten naar de Kat is nog
niet helemaal ten einde of daar
zijn ze alde marktscharre-
laars da's alleen sympa
thiek bedoeldmet ruime
tassen, argusblik en een ge
vulde beugel. Op zoek naar
best en beterkoop Keurend,
vergelijkend en vragen stellend
aan de kramers omtrent her
komst, kwaliteit en voordelen.
Het spel kan beginnen, kom
binnen.
Er liggen vast en zeker bij een
ieder een reeks pasklare ant
woorden op de vraag waarom
gaan de mensen nu eigenlijk
naar de markt.
Ook bij ons, toch waagden we
de stap aan meer dan twee
honderd mensen die sullige
vraag te stellen. Er zit een al
gemene lijn in de replieken we
zijn het al zolang gewoon, zou
den een verloren zaterdag
hebben als het er anders aan
toeging. Als je het dan wat
aandringt komt een tweede vrij
algemene trek naar boven.
Een frank is er op de markt
twee waard. Met die slogan
komen een reeks bedenkingen
tevoorschijn. Zo is het voor
heel wat marktbezoekers erg
belangrijk om niet te zeggen
doorslaggevend, dat er zo'n
rijke variatie aan goederen en
spullen te koop en ook wel te
kijk is. Te kijk omdat velen het
ongestoorde snuffelen als lek
ker zalig voorhouden. En, zo
antwoorden een boel mensen,
zoals we dat hier kunnen en
mogen is het nergens mogelijk.
Met dat «mogelijk» bedoelt
men dan dat alleen wanneer
naast de goederenvariatie ook
een prijzenschommeling dui-
paar marktkianten en de voor
zitter van de Aalsterse markt
koopiiedenbond kon het zelfs
met cijfers staven. Genoemde
bezoekmotieven maken on
derhand wel één zaak erg
klaar, dat de mensen op
marktbezoek meestal trouwe
klanten zijn. Al dan niet weke
lijks maar regelmatig en trouw.
Wat alleszins voor de Aal
sterse markt pleit maar daar
komen we later op terug. Mis
schien is het niet verboden uit
bepaalde reakties die we
mochten noteren ook nog een
eigen visie te broderen die de
kommerciële redenen zowat
vervolledigt: het gaat hem in de
eerste plaats om de sfeer, niet
te evenaren in welke andere
vorm van verkoopsorganizatie
dan ook. Verder valt het zeker
niet te versmaden dat de reu-
zemarkt te Aalst op een zater
dag doorgaat. Vrije dag, tijd
voor een rustig uitje en de in
kopen, meteen ook gelegen
heid om de rest van het stads
centrum met een bezoek te
vereren. Slotsom: de zoge
zegde folkloristische aantrek
kelijkheid die verdwenen is
werd door andere polen ver
vangen.
staan en verdedigen in hun be-
roepsbelangen.
Welke taak heeft die bond ei
genlijk
Onze marktkoopiiedenbond is
in wezen niet veranderd sinds
zijn stichting in 1922. Toen
werd hij aangeduid als het syn-
dikaat dat moest meehelpen
aan de bloei en de vooruitgang
van al de markthandelaars. Dit
op grond van een goede en
stevige verstandhouding en
samenwerking. Woorden van
de allereerste voorzitter Char
les Wellekens, die me nog voor
de geest staan als we met de
bond aan de slag zijn.
Het werk is toch flink wat
veranderd
Om met het niet alledaagse te
beginnen: wij zorgen voor de
organisatie van de jaarlijkse
feestmarkt en de alombekende
jaarmarkt. Beiden aan de 20®
uitgave toe dit jaar. Verder is
het nog steeds onze taak de
rechten van onze mensen te
verstevigen, driemaandelijks
hun standplaats aan te wijzen
en in mogelijke geschillen be
middelend op te treden. Een
speciale inspanning leveren
wij, dat mag ook gezegd wor
den, om de jongere krachten
medezeggingschap te verle
nen. En het stadsbestuur staat
steeds aan onze zijde om de
Aalsterse markt mee te helpen
uitbouwen en er ruchtbaarheid
aan te geven.
Welke zijn de plannen voor
de direkte toekomst
H et zou prachtig zijn als we nog
wat konden uitbreiden. Zelfs al
staan er op dit moment 380
kramen, het aantal aanvragen
overtreft de beschikbare plaats
nog altijd. Mogelijke olievlek
ken kunnen het Vredeplein en
de Houtmarkt worden. Waar ik
nog op wil wijzen: telkens er
plaatsen vrij komen houden wij
bij nieuwe kandidaten rekening
met het artikel dat ze aan de
man gewoonlijk vrouw
brengen. Onze markt staat wat
kwaliteit en kwantiteit betreft
zeker vooraan. Een belangrijke
faktor daarin is het evenwichtig
Doe het rustig aan, mevrouw, kijk maar
delijk wordt het uurtje wikken
en wegen, met bijpassend van
het ene kraam naar het andere
rennen, zijn stuiver oplevert. In
dat verband is het misschien
veelbetekenend er de aan
dacht op te vestigen dat wie
regelmatig zijn levensmidde
len, fruit, groenten en vlees uit
eraard meeverrekend op de
markt koopt zondermeer de af
betaling van een koelkast uit
spaart. Dat beweerden een
MARKT-
KOOPLI EDEN-
BOND
Tussen twee slentertochtjes in
even de tijd om kennis te ma
ken met de voorzitter van de
Aalsterse Marktkoopiieden
bond. Gustaaf Wachtelaer, te
vens provinciaal voorzitter van
de groep die de marktkramers
van de wekelijkse feesten in
Gent, Aalst, Wetteren, Oude
naarde en Ronse helpen, bij
verkopers leerde ons dat in de
eerste plaats elke zaterdag in
de bloemenomgeving een
mensenmassa rondkuiert. Er
kwamen door de werken zeker
een aantal praktische moeilijk
heden. Zo is men verplicht op
zaterdagmorgen nog wat
vroeger te vertrekken want de
wagens moeten om beurten
aanrijden. Wat dan volgens
heel wat verkopers wordt ge-
kompenseerd door het feit dat
de bezoekers nu verplicht zijn
aan alle standen voorbij te
gaan. Een daling van de ver
koop wordt niet door iedereen
aanvaard en diegenen die het
daar mee eens zijn verschui
ven de oorzaak naar het begin
van het seizoen, waar de
bloemenzaak niet uitstekend
MARKTKRAMERS
Tot slot willen we dan nog een
samenvatting geven van de
gesprekken die we hadden met
een boel mensen die elke za
terdag hun spullen op de Aals
terse markt kwijt trachten te
spelen. Gewoonlijk mensen
met een markttraditie achter de
rug, ervan overtuigd dat zij en
niemand anders de regelaars
zijn der kleinhandelsprijzen,
met veel lof over organisatie en
verloop van de Keizerlijke in
koopdag. Zijn ze niet meer de
rondreizende savatten met het
hondenleven van weleer, eer
der welstellende burgers, dan
wijzen ze er praktisch allemaal
toch op dat het een harde stiel
is. Vooral in de winter dan en
overal een bijzonder attraktie
woord- en gebarenspel ten be
ste gevende, worden «uitge-
wisseld» tussen de markterm
van de omgeving. Waar de' f
kramers een bijzonder dank- 4
baar woord voor overhebben is-
voor de parking van de Kei- j
zershallen. Gratis dergelijke
wagenplaats ter beschikking
kunnen stellen, da's in België h
een ongekende luxe, zei ie-ijl.
mand. pr
Om niet beschuldigd te wordenï
van ongehoorde bloemensmij-1
terij willen we op twee niet zoj
vleiende zaken wijzen. Wie c
de uithoeken van de markf
slentert blijft nog onderworpen"
Voor elk wat wils
verspreiden van de verschil
lende produkten. Plannen zijn
er ook voor de Bloemenmarkt.
Daar komen we zo dadelijk wat
uitvoeriger op terug.
BLOEMENMARKT
De bloemen- en plantenmarkt
is wel het zorgenkind van allen
die van ver of nabij iets met het
zaterdagspektakel te maken
hebben. Oorzaak hiervan: de
heraanleg van de Kastonjeves-
ten. Herbeboming en bezaai
ing van het Keizerlijk Plein die
de verkopers op de straat zet
te. Figuurlijk dan en voorlopig
nog letterlijk ook. Want van de
kant van het stadhuis werd
reeds verschillende keren be
vestigd dat de bloemenmarkt
haar vroegere standplaats he
lemaal terugkrijgt. In de omge
ving die sinds korte tijd weer
groen aandoet moeten echter
eerst nog zitbanken, lantaarns
en eventueel andere spullen
die «oud» maken worden ge
plaatst. Intussen echter hoor
den wij van diverse zijden pra
ten over de moeilijkheden die
dat alles meebrengt voor de
kramers. Geruchten die
schommelen tussen prakti
sche bezwaren tot een enorme
daling van de verkoop. Het
ging zelfs zover dat iemand
van de Aalsterse vroede vade
ren onlangs voorschotelde de
standplaatsen de hoogte in te
jagen en zo een fikse selektie
te bewerkstelligen. Een mini-
onderzoek bij de betrokken
Een zware stiel, maar 'k hou ervan
floreerde. Zonder uitzonderin
gen kunnen we schrijven dat
de mensen van de bloemen
markt veel goeds verwachten
van een eventuele henwerking
van hun markt:
een typisch
Aalsterse bloemenmarkt
zelfde kramen met stads
kleurenwordt als positief
aangevoeld. Alleen vindt men
het niet zo fijn dat er onzeker
heid blijft omtrent de datum
waarop alles weer in kannen
en kruiken zal zijn.
ondanks de winkelwagens.
Grieven vielen er niet te note
ren, zelfs niet voor wat de kost
prijs der standplaatsen betreft.
De plaatsen worden per 3,6, 9,
en 12 meter verhuurd (als we
het goed voorhebben aan
10 frank de lopende meter) en
de overgrote meerderheid der
kramers kan daar vrede mee
nemen Opvallend zijn de vu
rige pleidooien die men in dit
midden overheeft voor de vijf
daagse werk- en schoolweek.
De standwerkers, steeds en
aan de wegcode. Moet je Li
sommige automobilisten eens nc
vragen. Wanneer de markt indii
volle glans en glorie voorbij is D<
lijken bepaalde gedeelten van bl<
het stadscentrum zo ongeveer we
op vuilnisbelten. Niet" zomaar Ni
goed te praten. Gi
Alles samen genomen tochinl
een overheerlijke voormiddag
beleefd. Van al dat slenteren aa
en praten krijgt een mens ech- ge:
ter zo'n dorst. Dt
rei.
TekstAndré HEYVAERT tin
Foto's Luk BUERMAN Tij
