DUISTERE VERHALEN
DIT HET VERRE VERLEDEN
B
E
H
I
L
M
0
w.
l
KUISVROUW
SAGEN UIT DE PLAATSELIJKE gelukkig dat gij 't kind niet
TOVERWERELD
6 - 7-2-75 - De Voorpost
HEB STEEDS BIJ DE HAND
De filmindustrie dezer jaren wordt gekenmerkt door bizarre
verbalen, welke we al dan niet geloven, over duiveluitdrijvingen,
griezel- en spookgebeurtenissen, geweldhistories, enz...
Spoken en bijgeloof. Een onderwerp dat velen nog een koude rilling
bezorgen zal. Vroeger opereerden de misdadigers in het holste der
nacht en hun schuiloorden zochten zij vaak in de diepte der
uitgestrekte bossen. Denken we maar aan de beroemde bende uit het
Aalsterse: de bende van Jan De Lichte. Velen van hun soortgenoten
werden als spoken beschouwd. Ontelbaar zijn dan ook de
mysterieuze verhalen die de ronde doen. Een greep van
streekverhalen vinden jullie in dit artikel.
DE BLOEDDORSTIGE
PYROMAAN
Pieter Thoen uit Berlare, een
berucht misdadiger werd op 22
april 1729 op het Wichelse
Galgenveld verbrand. Deze
kerel was in die dagen de schrik
van de streek. Deze zware
jongen was naast rover en
dronkaard tevens een berucht
pyromaan. In zijn leven heeft hij
het op dit vlak dan ook zeer bont
gemaakt. In «Aantekeningen
over Wichelen» wordt deze
sinistere figuur aldus beschre
ven: «Hij beminde den werk
loosheid en den drank en gaf
zich. om in zijn onderhoud te
voorzien, aan alle slag van
eerloze middelen over. 's Nachts
en "s avonds ging hij uit, meestal
goed bewapend en vergezeld van
eenen groten hond. Door slimme
streken en bedrog wist hij de
eenvoudige lieden die hem als
den duivel vreesden meermalen
geld en levensmiddelen te ont
futselen...» Pieter Thoen was zo
gevreesd dat niemand klacht
durfde neer te leggen. De akties
van de gerechterlijke macht
leverden jarenlang niets op. De
verklikkers werden hardhandig
aangepakt. Verschillende hui
zen te Berlare en Schellebelle
gingen in de vlammen op. Op
nieuwjaarsnacht 1726 stichtte
hij brand in het centrum van
Wichelen. In 1727 trof een
verschrikkelijke brand huizen,
schuren en stallen van R. De
Visschere. Zelfs het zogenaamde
tiendenhof viel in zijn handen.
Na jarenlange opsporingsakties
kon hij gestrikt worden en werd
ter dood veroordeeld.
BLOEDENDE
AARDAPPELEN
Het Wichelse Galgenveld, waar
menig misdadiger de dood vond,
was een plaats die gemeden
werd. Het krioelde er immers
van de spoken en heksen en
velen hielden vol dat ze deze
wezens met eigen ogen hadden
gezien. De akker bleef braak
liggen tot de dag dat een boer
met een leeuwenhart het aan
durfde hier aardappelen te
planten. Toen de knollen uit
schoten en blad kregen zag men
dat de aardappelen rode vlekken
vertoonden en bijwijlen zag men
zelfs bloed van een stengel
lopen. Het leeuwenhart van de
boer was gauw verdwenen en de
aardappelen werden stande
pede tot veevoeder gedevalu
eerd. De dieren stoorden zich
helemaal niet aan de bloedende
aardappelen. De uitleg. Het
bloed van de vele terechtgestel-
den werd opgeslorpt door de
aarde en de verbeelding zorgde
voorde rest.
DE HEKS VAN
SCHELLEBELLE
Schellebelle 1700! Woonplaats
van Johanna, voor sommigen de
heks, voor andere doodgewoon',
brandstichters. Haar strafregis
ter volledig vermelden is onbe-,
gonnen werk, daarom beperken
we ons tot het enige wat ze be
kende namelijk dat ze afwezig
bleef op alle oproepen en steeds
naar Holland vluchtte. Bedrei-;
gingen en brandstichtingen wa
ren schering en inslag. Weige
ring van bekentenis stond gelijk
aan het «scherp examen» of de
foltering. Een kort overzicht
hiervan is wellicht interessant.
09.45 uur: Johanna V.dV. wordt
vastgebonden op het foltertuig.
10.00 uur: zij vraagt drinken en
krijgt bier uit een tinnen kroes.
11.45: De dokter onderzoekt
haar en verbiedt haar nog vaster
te binden.
13.30: Na advies van de dokter
worden haar handen strakker
gebonden.
15.30: zij bekent de brand
stichtingbij Denies D'Hauween
die in haar eigen schuur. Even
later bekent zij die bij Roels.
16.00: zij wordt losgemaakt en
mag zich herkleden en wat eten.
Tevens v erklaart zij dat ze de be
kentenissen enkel deed om een
einde te maken aan de folterin
gen. Maar even later bekent ze
opnieuw. Zij werd gewurgd aan
de schandpaal.
DE WATERKLUDDE VAN
OUDEGEM
De waterkludde was de schrik
van groot en klein. Het was een
vermomde zeer geheimzinnige
persoon die 's avonds over de
eenzame, nog niet verlichte
wegen dwaalde en late voorbij
gangers opwachte. De water
kludde sprong dan op de rug van
de late uitgaander en liet zich
een eind meevoeren om plots in
de duisternis en het niets te
verdwijnen. De slachtoffers ble
ven dood van schrik alleen
achter.
DE BENDE VAN JAN PRAET
Tussen Zele en Berlare (Ka-
mershoek) strekken zich de
Gratiebossen uit, ooit een der
onveiligste plekken der streek.
De dichtbegroeide bossen was
de ideale schuilplaats voor
verschillende benden waaronder
de beruchtste die van Jan Praet
was. De bende van Jan Praet
EEN PLAATS VAN
TIJDELIJKE ONGESCHOOLDE
PART-TIME
(20 uur per week) is te begeven bij het gemeentebes
tuur van Uitbergen voor reinigen van gemeentehuis en
schoollokalen.
De kandidaten moeten aan navolgende voorwaarden vol
doen:
3 zijn.
2. Van het vrouwelijk geslacht zijn
3. Van onberispelijk gedrag zijn
4. De burgerlijke en politieke rechten genieten
5. Minstens 21 jaar oud zijn en de leeftijd van 40 jaar niet
bereikt hebben op 1.3.1975 (45 jaar voor de prioriteits
gerechtigden)
6. Een getuigschrift voorleggen, afgeleverd door een ge
neesheer, waaruit blijkt dat ze lichamelijk geschikt zijn
het te presteren werk naar behoren uit te voeren.
7. Uurloon volgens barema der openbare besturen.
De kandidaten dienen hun aanvraag per aangetekend
schrijven te doen toekomen bij de heer burgemeester van
Uitbergen voor 28.2.1975, vergezeld van de nodige en
volgende bewijsstukken:
1 Schriftelijke aanvraag met korte levensbeschrijving.
2. Uittreksel uit de geboorteakte op zegel.
3. Bewijs van goed gedrag, zeden en burgertrouw op ze-
gel.
4. Eventueel bewijs van gedane studies en prioriteit.
5. Geneeskundig getuigschrift betreffende de gezond
heidstoestand.
vormt het onderwerp van heel
wat verhalen. Op kerstavond
1796 hadden ze een overval
beraamd op de huidige afspan
ning St.-Antonius, die toen
uitgebaat werd door enen Ver-
helst. Terwijl iedereen naar de
Nachtmis was, op uitzondering
van de knecht, drongen ze langs
het keldergat binnen. Wegens
het moedige gedrag van de
knecht werden twee bendeleden
gedood en moesten de andere
het hazepad kiezen. Iets wat nog
nooit gebeurd was. De bevolking
werd hierdoor wakker geschud.
Roof- en moordaanslagen ver
minderden wat maar de bossen
bleven een onveilige, sterk
gemeden plaats. De overval bij
uuwerkmaker Vercauter zou
hen tenslotte fataal worden want
hier liep Jan Praet zelf in de val.
Hij wist nog te ontsnappen naar
de bossen maar een schot zou
het einde betekenen van de
gevreesde Heikant te Zele en
enkele dagen later overleed hij in
de Dendermondse gevangenis.
DE HEKSEN VAN LAARNE
Tijdens de middeleeuwen had
zowat elke gemeente zijn eigen
heksen. Maar de kroon werd
zonder twijfel gespannen door
de kleine gemeente met zijn
groot slot. In de bossen rond het
kasteel vonden heksen en tove
naars blijkbaar een ideaal
onderkomen. Een gewone dief,
een alleenwonende oude vrouw,
een nachtelijke wandelaar vol
stonden om de verbeelding op
hol te doen slagen. Gelukkig
voor de dorpelingen trad het
gerecht bijzonder hard op.
Ondermeer is het vonnis bekend
van een zekere Michel de
Meyere die tot de galg werd
veroordeeld wegens diefstal met
inbraak. De galg stond tussen
Laarne en Kalken op de plaats
die luisterde naar de minder
romantische naarm 'Galgen
eed'. Hoeft het gezegd dat deze
plaats als de pest gemeden werd.
zeker bij nacht en dat heksen en
toverkollen hier hun sabbath
kwamen vieren." Tot de tweede
helft der vijftiende eeuw blijkt de
bijgelovigheid nog beperkt te
zijn maar daarna steeg het
aantal sabbathvierders zo in
drukwekkend dat de toverij
ieder in zijn ban hield. De
Vierschaar heeft dan ook bij
zonder veel werk gekregen.
Echte Laarnenaars kunnen nu
nog de plaats aanwijzen waar
eeuwen geleden de brandstapel
heeft gestaan. Een gezegde gaat
aldus 'Te Laarne op het Zand
zijn de toveressen verbrand.'
DE HELLEWAGEN
Middernacht. Klokslag twaalf.
Door de straten rijdt een
geheimzinnige wagen waaruit
een hels kabaal komt. Mensen
schieten wakker, doodsbang.
Om een uur houdt alles op. De
wagen verpulvert tot stof en as.
De geheimzinnige nooit geziene,
vaak gehoorde wagen, wordt
vergezeld door een grote zwarte
hond. Beiden dwalen tegelijker
tijd door door de straten.
Wanneer de honde een late
wandelaar ontmoet springt het
roofdier op de rug en blijft daar
vastgeplakt tot het eerste hanen
gekraai. De enige manier op het
zwarte dier sneller kwijt te raken
is naar de Calvarie gaan en hier
over de muur te springen. In
Ovérmere vertelt men nog het
verhaal van de mysterieuze
Hellewagen en de zwarte duivel
in hondengedaante.
DE KATTENLINDE
Ook te Schellebelle speelt het
middernachtelijk uur een grote
rol. een griezelige rol. Op de
dorpplaats stond een spookach
tige boom die luistert naar de
naam Kattenlinde. Deze plaats
had een grote aantrekkings
kracht voor oude wijven die hier
op het middernachtelijk uur
samenkwamen om het geluid
van katten na te bootsen. Ze
deden het zo goed dat de
nachtrust voor de dorpelingen
verdween. De sabbath eindigde,
net als elders, ook hier met een
lawaaierige rondedans waarna
elke heks naar eigen woonst
terugkeerde. Volgens de legen
den woonden de toverkollen
vaak in heggen en stegen zodat
de beste remedie, die vaak werd
toegepast, was deze van tijd tot
tijd plat te branden.
SAGEN
Sagen zijn volksvertelsels over
buitennatuurlijke gebeurtenis
sen of vaststellingen als werke
lijk voorgevallen worden aan
zien. De sage is eng verbonden
met het volksgeloof en zijn
afkomstig uit de vertelkrans der
volw assenen. De stof gaat mees
tal over plaatselijke overleve
ringen die ontleend worden aan
ervaringen van grootouders of
oudere dorpsgenoten.
Naar de aard en inhoud kan men
de sagen onderverdelen in
verschillende werelden. De gees
tenwereld met zijn verschillende
groepen (watergeesten, aard
geesten, vuurgeesten, luchtgees
ten, kwelgeesten, spookdieren,
geesten in mensengedaante, te
rugkerende doden en bespookte
plaatsen, geesten in mensenge
daante. verder de toverwereld
met heksen en tovenaars, de
kloksagen, de duivelsagen, de
schatsagen en de historische sa
gen.
Naast de sagen hebben we dan
nog de sprookjes en de legenden
welke ook wel eens de hagiogra
fische sagen worden genoemd,
en dokumenten zijn met gods
dienstig karakter en stichtelijk
doel.
Van al de kategorieën sagen
willen we u deze en volgende
week enkele voorbeelden geven
afkomstig uit het land van Aalst
en Dendermonde. Maar om u
een beetje gerust te stellen willen
we vooraf nog zeggen dat de
middeleeuwen om al die boze
geesten te verjagen zijn, ener
zijds kanonschoten of ander
zijds het kloppen of en handslag.
Verder veel leesgenot en veel of
weinig koude rillingen al naar
ieders smaak
neergezet hebt anders zou't u 't
SISKA DE HEKS (Herdersem)
(Verteld door oud-onderwijzer
De Cock in 1890)
In Herdersem woonde een oude
gebrekkelijke vrouw, Siska. Op
zekere dag maakte zij met
haar buurman een tocht door
het bos. Plots wordt ze naar links
en rechts geslingerd, in het
struikgewas getrokken en ze
schreeuwt dat het door merg en
been gaat.flaar reisgenoot
wordt door schrik bevangen en
zet het op een lopen en wacht
haar op aan de rand van het bos.
De verklaring die Siska achteraf
gaf luidde aldus: «Awel. dezen
morgen, in uw haast, hebt gij
vergeten wijwater te nemen en
dat verplichtte mij u in 't bosch
te betooveren maar aangezien
gij zoo een goede gebuur zijt,
heb ik niet gewild, daarvoor
moest ikzelf nu boeten.»
BELLE P. (Lede)
Te Lede werd het verhaal
verteld van Belle P.. een oude
kleermaakster die door elkeen
als toverheks werd aanzien. Zij
had echter nog enige goede
kanten en het kwaad dat zij
moest stichten liet zij liever
haarzelf geworden. De geburen
waren meermaals getuigen van
het onzichtbaar nachtelijk be
zoek. Op een morgen heeft men
haar dood gevonden, gewurgd.
De dader was de duivel, werd
algemeen aangenomen.
DE DIKKE LINDE (Vlier/.clc)
Tc Vliefzele bij Aalst, op de wijk
'Bussegem' stond een oude
vermaarde linde, de 'Dikke
linde'. Deze plaats was een
.vergaderplaats voor tovenaars,
heksen en spoken uit het
Aalsterse. Gaat men er zeven
keer rond en zegt men stillekens
«hebt ge mij niet. pak mij» dan
verschijnt er een veulen. Wat er
ook van zij. deze boom had een
zeer slechte naam en iedereen
maakte een grote omweg, zeker
's nachts, om er niet langs te
hoeven.
DE KWADE HAND
(Mespelare)
Een gezin in dit dorp kon geen
kinderen in leven houden omdat
een heks een kwade hand op de
familie had geworpen. Toen het
derde kind in lijk lag en Pieter
D'Haese, samen met andere
personen, er de wacht bij hield
drong op het middernachtelijk
uur een arm door de ruiten en
doofde de vlam van de kaars. De
kaars kon niet meer aangesto
ken worden wat men ook
probeerde. Pas na het sproeien
van wijwater ging de vlam weer
branden.
HET DOODSHOOFD (Mere,
Erpe)
Op zekere dag vond een man
aan de kerkhofmuur een witte
vrouwenmuts welke hij mee naar
huis nam. Daar legde hij ze in
een kist. De volgende dag was de
muts verdwenen en in de plaats
lag een doodshoofd. De man
ging dit onmiddellijk aan de
pastoor vertellen die hem aan
raadde het doodshoofd op
hetzelfde uur aan de kerkhof
muur te gaan neerleggen. Te
vens raadde hij hem aan een
klein kindje op de arm mee te
nemen. De man volgde de raad
en aan het kerkhof onmoette hij
een vrouw die hem gebood het
kind neer te zetten. Hij weigerde
en toen zij de heks: «Ge zijt
leven gekost hebben.»
DE SPOORTREIN (Wichelen)
Zekere dag kwam een vreemde
boerin in de statie te Wichelen
en wil er een spoorkaartje doch
zonder te betalen. Ze dreigde de
trein vast te zetten. Vermits ze
geen kaartje kreeg kon de trein
niet meer in beweging gezet
worden wat men ook probeerde.
Pas toen de vrouw plaats had
genomen ging de trein terug
rijden. Bij controle in het
volgende station bleek de tover
kol in lucht te zijn opgelost.
Over de toverwereld bestaan nog
honderden sagen. Elke gemeen
te heeft hierover zijn eigen
overleveringen. Elke gemeente
heeft ook zijn specifieke manie
ren om van heksen af te raken.
Een ervan is de Paasnagel die
gebruikt werd te Hofstade,
Gijzegeni. Moerzeke. Zele. Mes
pelare. Erembodegeni. Herder
sem. Wieze. enz... In een huis
waar een stukje van deze nagel
onder de dorpel stak dierf geen
heks of toverkol binnenkomen.
Een ander middel was wijwater
(Moorsel. Denderbelle, Baarde-
gem, enz...) Tc Lede dronk men
dit water zelf uit. Prosit.
SAGEN UIT DE GEESTENWERELD DE
WATERGEESTEN DE WATERDUIVEL
DE WATERDUIVEL VAN
WEITEREN
«Zekere Meester kwam op een
zekeren nacht van ten Eede
terug naar huis. Aan de plaats
gekomen waar nu de poerfa-
briek staat, zag hij eenen zwar
ten gestalte op hem alkomen die
hem op de rug sprong en hem
dwong den last te dragen tot in
den Moerstraat. Aan de herberg
'De vier gekroonden' liet het
spook hem los maar werd nu tot
aan zijn huis gevolgd door zestig
witte katten. Ene der katten,
hem willende tergen, sloeg hij
haar enen poot af en 's anderen
daags was een wijf van het dorp
haar hand kwijt, (verteld in
1893)
AMNUSDATUZEN (Zele)
In lang vervlogen dagen, toen er
te Zele nog veel bossen en
moerassen waren leefden hier
✓Vs HEB STEEDS B
VAN TELEFOONNUMMERS^
EN ADRESSEN
ft di
Kleding heeft de
En wat een prijs
Huis Adi, Dorp 41, Grembergen.
052-21.11.28
afwerking, snit en kwaliteit.
eeckman
053-70.02.93
De specialist in maatwerk. De laagste prijzen der matras-
sen. Schuimrubber, Latex, Staafveren, Super-Bultex.
Bergemeersenstraat 18, Aalst
lomar 053-21.25.56
Sport levert alle sportuitrustingen aan klubs, scholen en
handelaars. Rechtstreeks aan fabrieksprijzen (enig in Bel-
Igie).
Schoolstraat 54, Aalst.
endermondse Rijschool 052-21.37.94
van het type A Praktisch en theoretisch onderricht door
gespeöalizeerde personen. De Dendermondse Rijschool,
Veldstraat 47, Sint-Gillis-Dendermonde, leert U sturen
zoals het moet. Alle inlichtingen.
uro-Home
052-21.62.71
lesmeed 052-21.27.62
metalen trappen, trapleuningen, balkon- en terrasafsiuitin-
erman 052-21.38.16
Michem. Tapison, nylontapijt, en andere vloerbekledingen
in overgrote keus bij Herman Michem, Potiaulaan 16. St.-
Gillis-Dendermonde Vraag vrijblijvend inlichtingen
n Sportarena
052-21.27.33
is het toonaangevend op gebied van sport, camping,
zwembaden, huisspelen, vrijetijdsbesteding enz
Opwijkstraat 218, Lebbeke
Po-Sport 052-21.17.59
Alles, maar dan ook alles van sportartikelen, alsook sport-
kledij en camping.
Statiestraat 21Lebbeke
- Kroostrijke Gezinszegels.
torn, leen gerust
053-21.60.16
op handtekening Hypotheken, verzekerde geheimhou
ding.
Inlichtingen bij Van den Berghe, Hoogstraat 77. Haaltert
attoflex
052-21.11.77
de bedvering voor een goede nachtrust Verdeler voor de
streek Meubelen E De Petter Kon Albertstraat 14,
Sint-Gillis-Dendermonde.
eubelen De Wolf
053-21.63.91
vergordijnen 052-21.35.50
ploegstoffen (alleenverkoop voor het gewest) v. gordijnen,
gardisette, tergal enzZonneblinden, Luxaflex, Louver-
drape, vouwdeuren, modern fold, meten, afwerken en
plaatsen
Guldo Michem, Potiaulaan 11. Dendermonde.
Publiciteit 052-21.40.60
een groot woord, dat door Groep De Cuyper in een een-
!voudig begrip wordt omgezet. Raadpleeg haar specia-
Hsten.
uando 052-21.40.60
om de reeks moeilijke Latijnse woordjes volledig te maken:
quis, quid, quo, quando. quomodo enz: wie, wat, waar,
wanneer en hoe? Het antwoord op die vragen in verband
(met uw advertenties wordt U gegeven door Groep De
Cuyper.
052-21.16.11
I oelsie Kleding
de zaak die met haar tijd meegaat.
Franz Courtensstraat 32, Dendermonde
grote monstert! die men best kon
vergelijken met de huidige
krokodillen en alligators. Men
noemde hen de Amnusdatzen.
Ze huisden in het riet en het lis
en telkens ze een voorbijganger
opmerkten kwamen ze tevoor
schijn en verslonden hem om
daarna weer te verdwijnen.
KLUDDE EN DE VISSERS
VAN UITBERGEN
Te Uitbergen was indertijd een
man die steeds 's nachts gng
vissen. Zekere nacht komt hij
tegenover een vreemd dier te
staan. Plots verdween het en
men hoorde een ijzingwekkende
gelacht. Soms kwam er een
zwarte hond naast hem zitten en
als dat gebeurde was de vangst
steeds goed. De hond sprong
hem op de rug en bleef daar tot
de boer volledig uitgeput was.
MARC DE DECKER
U
alons 053-21.42.81
meubels en alle binnenhuisversieringen Galerie De Key-
zer ENSOR Rechtstreekse waar uit verschillende landen
Vlaanderenstraat 6 Keizerlijke Plaats 8, Aalst
ekenen
052-21.40.60
is een van onze specialiteiten. Laat uw advertenties ont
werpen door de layout-lui van Groep De Cuyper. Een tele
foontje en het komt voor mekaar
zoekt 052-21.21.20
gezelschapsspelen voor groot en klein Een overgrote
keus vindt U in de boek- en papierhandel P Van
Geerlruyen-De Ridder, Dijkstraat 5, Dendermonde Ook
alle planafdrukken.
'an weekbladen tot
visitekaartjes
052-21.40.60
alles even keung en verzorgd. In Groep De Cuyper gaat het
er niet om of het over een ultrasnelle rotatiepers dan wel
over een oerprecieze Heidelberg loopt. Kwaliteit primeert.
053-21.34.76
zitten duizenden met ASTMA-aandoeningen?
Eén oplossing! De MEDISCHE matras
Verkrijgbaar bij DE PAREL
Molenstraat 41 - NIEUWERKERKEN
i+ y
052-21.40.60
een toverformule? Neen een vergelijking Uw inbreng en
onze vaklui geven samen een fijn resultaat aan uw rekfa-
meproblemen Bel even naar Groep De Cuyper
I vonne en Jozef
053-70.33.95
rijden met een bromfiets van Hofman, Gentsestraat 4-6,
Aalst Alle herstellingen, 1 jaar waarborg, gratis onder
houd. Prijzen vanaf 4.900 F tot 150.000 F Alle modellen uit
voorraad leverbaar
oek
053=21.37.46
het Oos of West
bij DE PAREL koopt U het best
Molenstraat 41. Nieuwerkerken.
