LEONARD VICTOR WERY
i
open doek
voor een boel
BLUE LAKE ARTS CAMP
HOE OUD IS DE
«BEURS VAN AMSTER
DAM»?
KULTUURKALENDER
20 - 27-6-75 - De Voorpost
St. Gillis-Brussel 12 febr. 1829 - Aalst 27 okt. (1883)
Op vrijdag 30 mei 1975 werd
een prachtbeeld voorstellend
«Sint Begga beschermt een
begijn» van deze beeldhouwer,
dat prijkte op het kerkhof van
Aalst op het graf van een oud
overste van het Begijnhof, Ma
ria Joanna Carolina Van der
Straeten,(2) dankzij de goede
zorgen van schepen De Neve
overgebracht naar het Begijn
hofplein en daar opgericht in de
nabijheid van de kerk. Het is
het werk van Léonard Victor
Wéry, beeldhouwer en stam
vader van de Aalsterse familie
Wéry. Hij werd geboren op 12
febr. 1829 te St. Gillis-Brussel,
zijn vader bleef onbekend en
zijn moeder was Wéry Marie-
Catherine (3) geboren te Huy
13 jaar van de Republiek 12
dag van de maand vendémi-
ai re en sterft te Brussel 17 april
1876. Hij draagt de familie
naam van zijn moeder.
Hij liep school aan de Akade-
mie van Brussel, waar hij leer
ling was van Willem Geefs (4);
hij begon zijn legerdienst op 20
sept. 1848 en dat voor 8 jaar en
11 dagen. Hij was eerder klein
van gestalte 1,58 m) en als be
roep werd aangegeven «sculp-
teur en bois». In 1864 komt hij
naar Aalst wonen de omstan
digheden en redenen daartoe
schijnen onbekend. In 1866
richt hij zich tot het Bestuur van
de stad Aalst, waar een plaats
vrij kwam van professor van
boetsering als gevolg van de
HET HUIS BOVEN DE MELKWEG
Talrijk zijn in onze literatuur
de romans die niet hele
maal ten onrechte niet
gelauwerd worden als
meesterwerken, maar die
desondanks lezenswaardig
en aangrijpende menselijke
dokumenten zijn.
Een schoolvoorbeeld hier
van ièleszins Het huis bo
ven de melkweg van Jan
Van den Weghe uitgege
ven door De Clauwaert te
Leuven. Die roman het
verhaal van een tegelijk
verklaarbaar en onver
klaarbaar drama in en om
heen een arm Spaans ar
beidersgezin mist het
elan van het meesterwerk
omdat de personages er te
weinig scherp geprofileerd
zijn, omdat de intrige door
de onverzorgde stapeling
van feiten zonder onder
linge samenhang een stuk
geloofwaardigheid inboet
en tenslotte misschien om
dat een ietsje te licht toege
geven werd aan de niet
steeds als gelukkig over
komende (moderne) tech
niek die flash-backs en kol-
lages van vreemdsoortige
feiten dooreenhaspelt.
Maar zodoende is al het ne
gatieve meteen geschetst.
Waarnaast wij onmiddellijk
de merkwaardigheid plaat
sen dat al die roman-fouten
wfinneschreven worden
door de rijke inhoud: het
dram® van de moeizaam
gedragen armoede en on-
kans van mannen en vrou
wen die zich als «bruine tor
ren» bewegen in hetverruk-
kelijke landschap van
Zuid-Spanje. De landar
beiders kropen van de
vroege ochtend tot de late
avond als grote bruine
'torren over de schrale
grond. In enkele jaren
slaagde de ombarmhar-
tige zon erin een sappige
jongeman te veranderen
in een zwartgeblakerde
jonge keren met een
kromme rug, stramme
handen, verschroeide
ogen en de slome gang
van een afgeleefde suffe
stakker. De verlokkelijke
schoonheid van meisjes
en jonge vrouwen ver
woestte ze nog veel snel
ler en grondiger.
Alleen de dorpspriester en
hier en daar een handige
handelaar of een resider
ende rijkerd ontkomt in zo'n
Spaanse armengemeen-
schap aan dit harde lot. De
arme bouwvakarbeider
André Luis Pacheco, het
tragische hoofdpersonage
van dit boek, benijdt die lie
den hun blijkbaar voorbe
stemde welvaart niet. Maar
de onzekerheid van het ei
gen lot, de last van het ge
zin, het kontakt met de
marxistische revolutie en
vooral het onverklaarbare
sociaal onderscheid tussen
het «getroffen» zijn en «ge
spaarde», maakt hem on
standvastig, ingekeerd, bit
ter en eenzaam. Het kontakt
met idealisme en naïviteit in
de gistende sodiale beroe
ring en tenslotte de zorg om
zijn lieve vrouw Carmen en
zijn groot gezin ontredderen
hem volkomen en drijven
hem tot een monsterachtige
daad die hij tenslotte met de
dood bekoopt: om naar
Duitsland te kunnen uitwij
ken als gastarbeider ver
moordt hij vier van zijn tien
kinderen, nadat hij verno
men heeft dat men ginds
slechts gezinnen met zes
kinderen of minder toelaat.
Elke Spanje-toerist zou Het
huis boven de melkweg
moeten gelezen hebben,
opdat hij zich ervan reken
schap geve welke grauwe
armoede en diepe pijn ge
dragen wordt van kust tot
kust.
Wie die lektuur moedwillig
uit de weg gaat om zijn va
kantiepret niet te bederven,
is het niet waard een luxe-
gast te zijn in dit leven!
Frans-Jos VERDOODT
dood van Alexander Geefs 5).
Hij tekent zijn brief als «sculp-
teur, statutaire en ornemantis-
te» en woont in de Hoogstraat
nr. 7. Later verhuisde hij naar
de Maanstraat, thans nr. 21
waar hij een der eerste huizen
met een verdieping liet optrek
ken maar kon het niet voltrek
ken. Op 26 okt. 1868 dank zij
de aanbeveling en het advies
van de twee Brusselse beeld
houwers -kunstenaars, Kuh-
nen (6) en Willem Geefs, werd
hij benoemd. In het jaar 1871
verving hij ook tijdelijk Gosselin
(7), die als professor van te
kenkunst om onbekende rede
nen zijn ontslag gegeven had.
Hij stierf te Aalst de 27 okt.
1883.
Volgens Petrus Van Nuffel de
den vele anekdoten omtrent
L.V. Wéry de ronde in de stad.
Betrekkelijk vele werken van
hem zijn bewaard; alhoewel er
toch ook veel verloren is naar
onbekende bestemming vooral
vele pleisteren modellen.
WERKEN
eikenhouten predikstoel
(afgebroken) Teresianenkerk.
Kommuniebank en het altaar
(ook daar)
het eikenhouten beeld van
St. Donatus in de St. Martinus-
kerk voor de Broederschap van
H. Donatus (in 1866)
prachtige kunstrijke
gangspoort met
borstbeelden aan het huis Lié-
nart op de Grote Markt (afge
broken, nu de Kredietbank)
werkte ook aan de heren
huizen Gheeraerdts (Vaart
straat) en Schellekens (Keizer
lijk Plein)
in 1872 het beeld «H.
Begga beschermt een be
gijn» dat zich'nu sedert 1975
bevindt op het pleintje voor de
Begijnhofkerk.
kapitelen van St. Jozets-
kerk en St. Jozefscollege.
Van hem werden toch enige
werken bewaard in de familie:
een mooi schilderijtje met
kunstig gesculpteerde kader,
voorstellende de puinen van de
Abdij te Affligem.
een schilderijtje dat O.L.Vr.
met het kind Jezus voorstelt.
een pleisteren O.L. Vr. met
Kind, getekend en gedateerd
186
een polychroom pleisteren
heiligenbeeld (S. Franöskusof
St. Ignatius)
een zigeunerfamilie in pot
aarde (helaas geschonden)
enige tekeningen en schet
sen.
een mooie stempel in hout
gesneden.
vermoedelijk ook van hem:
een houtsnede om prentjes te
drukken (waarschijnlijk St. Mi-
St.-Begga beschermt de begijntjes. (Ib)
chael - Brussel)
pleisteren modellen; vele
zijn echter bègin 1900 ver
kocht.
2 geskulpteerde houten
Kristi, die bewaard werden bij
familieleden zijn verdwenen.
Onder zijn kinderen en klein
kinderen waren er ook die be
gaafd waren als hij en ook uit
blonken in het beeldhouwen
vooral Jean Wéry, die ook
deelnam aan de tentoonstel
ling, ingericht ter gelegenheid
van het 100 jarig bestaan der
Akademie van Aalst in 1905.
Het ware de moeite waard van
de familie Wéry, Aalsterse
beeldhouwers en kunstenaars
eens een kleine retrospectieve
tentoonstelling in te richten of
wel als onderdeel van een an
dere tentoonstelling.
J.V.D. HULST
Wij danken van harte de apo
theker Jan Wéry, die ons zo
bereidwillig zijn nota's ter be
schikking stelde en zo dit arti
kel mogelijk maakte.
Voetnota's
(1) etymologie: naam van Ge
rmaanse oorsprong uit Widurik
(Germaanse veldheer) nadien
verwaalst tot Wéry en verne
derlandst tot Wierik, Wierinck.
De stam widu betekent schacht
van de lans.
(2) Maria Carolina Van der
Straeten geboren te Aalst 1797
er gestorven 14 april 1872, be
gijn te Aalst, grootjuffer van het
Begijnhof te Aalst van 1843 tot
1855.
(3) Haar familie waren land
bouwers in de streek van Huy
en zij is dus van het platteland
naar Brussel komen wonen. Zij
heeft zich verdienstelijk ge
maakt te Schaarbeek bij het
verplegen der cholera-lijders
tijdens de epidemie van 1849.
Zij werd erom vereremerkt.
(4) Willem Geefs, beeldhou
wer geboren te Antwerpen de
10 sept. 1829 gestorven te
Schaarbeek 24 januari 1883.
De beroemdste samen met Jo
zef van 4 broeders beeldhou
wers, leerling van de Akademie
van Antwerpen, grote prijs in
1828, werkte te Parijs. Werkte
aan de dekoratie van de Kon-
gres -kolom, ook maker van
het standbeeld van Dirk Mar
tens te Aalst.
(5) Alexander Geefs, beeld
houwer geboren te Antwerpen
1 jan. 1829 gestorven te
Schaarbeek 27 oogst 1866,
leerling van Baenst, broer van
Willem.
(6) Kuhnen, geboren te Aken
14 febr. 1812, zijn voornamen
luiden Pieter-Lodewijk, schil
der van portretten en land
schappen, leraar van prinses
Rolniö mnHoillo
v-.nai.uuc wan uu.^.u, iu~u.no
van Brussel in 1845, medaille
van Parijs in 1846, sterft te
Schaarbeek 25 nov. 1877.
(7) Gosselin Henri, schilder en
graveur geboren te Brussel en
er gestorven (10 sept. 1805 -
1867).
Kruisbeeld in sakristij van
de St. Martinuskerk (1873)
in kapittelzaal van Teresia-
nenklooster: O.L. Vr. Van de
Karmei.
in de hof van voornoemd
klooster: een grot van O.L. Vr.
van Lourdes.
een beeld aan Belfort op de
grote Markt, de H moeder
Gods met het kindeken Jezus.
Deze groep is te gast bij Kunstgroep Alkuone-Aalst van 30 juni tot 3 juli 1975 en geeft een koncert
op 30 juni te 20 uur in de feestzaal van het V.T.L, Vakschoolstraat 41, Aalst.
De groep «Blue Lake fine arts camp» is een groep studenten (meisjes en jongens) van 15 tot 18 jaar
uit Michigan. Muziek is hun hobby. Zij komen bijna alle weekends en enkele weken tijdens de
vakantie samen om te repeteren en te musiceren. De ganse groep omvat een koor, een orkest en
een dansgroep. Het koor dat naar Aalst komt, maakt van 16 juni tot 18 juli een tournee doorheen,
Denemarken. Nederland, België en Luxemburg.
uit «Mededelingen» van de Vereniging Aalsters
Kultuurschoon
Waar komt de naam van dit hotel-restaurant vandaan? Is dit een
herinnering aan het Hollands tijdvak, het wapen van Amsterdam
hangt er toch uit? Dit werd ons meermaals gevraagd. Wij gingen op
zoek naar een antwoord.
Het kadaster van Aalst verwees ons naar het provinciaal kadaster dat
ons op 3 dec. 1974 antwoordde.
Rond 1830 stond de eigendom bekend op naam van de stad als
Stadswagt. (Op één van de leuke schilderijtjes van wijlen Pater E.
Van der Linden staat nog een «champetter» bij de deur).
Op 31.3.98 werd de eigendom verkocht aan Van der Hacghcn
Odilon «een gebouw geweest zijnde de Stadswacht».
Op 25.5.1920 Constitution de Société, gaat de eigendom over van
Van der Haeghen aan de Maatschappij «La Bourse d'Amsterdam».
Op 3.9.1924 transfert d'un immeuble café, salles de fête. Grand
Place van La Bourse d'Amsterdam au Cercle Catholique l'Union.
Akten van 1920 en 1924 verleden voor notaris Eeman.
Dit vriendelijke schrijven maakte ons niet veel wijzer.
Daarom verder gezocht.
In zijn «Description de la ville et du comté d'Alost», gedrukt in
1852, schrijft F.J. De Smet (wij vertalen):
«De kamer der Barbaristen, boven de politiewacht (la grande garde)
op de markt, is nu ingenomen door het hotel de la Bourse d'Amster
dam».
Van de Potter en Broeckaert, vernemen wij in hun Geschiedenis der
stad Aalst, deel II, p. 227, dat na het overlijden der waardin uit den
«Koning van Spanje», de Barbaristen een tijd lang hun naamfeest
vierden in de hostelrij «Sint-Marten», nadien in de «Borze van
Amsterdam», alwaar het laatste feestmaal gehouden werd den 6
December 1846.
De Beurs van Amsterdam bestond dus alleszins in 1846!
Van Nuffel in zijn historiek der oude straten is, jammer genoeg, niet
duidelijk.
«Tijdens de Fransche Overheersching ging het gebouw (de Barba-
rakamer) over aan bijzonderen, behalve het «Wachthuis», hetwelk
tot 1898 als «Politiebureel» diende. In het overige gedeelte kwam
het drankhuis «de Vetzak» of «de Borse van Amsterdam», in 1828
gehouden door Judocus van Vaerenbergh, later door Jan Gheer
aerdts, Frans Heyvaert en Ferdinand de Muynck...»
Wij houden het dus voorlopig op 1846. Wie een vroegere vermel
ding met zekerheid kent, weze zo vriendelijk het ons mede te delen.
Wij danken hem bij voorbaat!
F. Courteaux
GROTEN VAN NU EN TOEN
«Affligem in puinen.» (Ib)
VRUDAG 27 JUNI
Aalst
21.30 uur: In Pan, Wellekensstraat 45, poppenkast «Kitje Tepel».
20 uur: in Feestzaal Stadhuis, Guldensporenviering me U3
toespraken door burgemeester De Bisschop, volksvertege& 2©
woordiger Paul De Kerpel (Schaarbeek) en het optreden van D ;j.
Elegasten. Nog tot 29 juni in New Reform, Wellekensstraat 45
tentoonstelling «Dokumenten en Informaties» met W.L StJ
Sörensen, Erik Anderson, Ben Ben, Tim UIrichs en Vostell. ge
Nog tot 29juni in Mikisklub, Nieuwbeekstraat 35. tentoonstelli»
William De Schrijver. l~'
du
ZATERDAG 28 JUNI 0n
Aalst
20 uur: Pan, Wellekensstraat 45, opvoering van poppenspej
«Kitje Tepel», het verhaal van een familie ,die in hei tO'
industriestadje Aalst beland en waarvan een dochter toi
kostwinner wordt. t.
15 uur: feestzaal Stadhuis, prijsuitreiking Akademie Schoi
Kunsten. Daarna opening tentoonstelling van de werken van
leerlingen in de gebouwen van de akademie, Oude Vismarkt,
tentoonstelling loopt tot 5juli en van 18 tot 31 augustus. Open
zaterdagen zondag van 10 tot 12.30 uur en van 14 tot 17.30 uur
Op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag van 14 tot 17.30
n°P
iurj
Affligem I
Nog tot 13 juli in Kultureel Centrum Affligem tentoonstellim
«Grafiek '75» met werk van Michel Bracke, Walter Brems, Ral 1
Coorevits. Gustaaf De Bruyne, Jean-Pierre De Coster, Etienne D Gt
Vis, Roland De Winter en Koen Muller. De tentoonstelling ij B.
open op zaterdag van 14.30 tot 20 uur en op zondag van 11 tot 13 f*1
uur en van 14.30 tot 20 uur.
ZONDAG 29 JUNI
Aalst
20.30 uur: In Pan-filmklub, Wellekensstraat 45, vertoning val
«Charlie Brown» van B. Melendez.
15 uur: in grote zaal C.S.V., Wellekensstraat 45, Effenaf Ft
Podium.
Y
MAANDAG 30 JUNI
Aalst
20 uur: in*Sint-Martinuskerk, koncert van religieuze muziek mt
de Elizabethan Madrigal Singers uit Wales o.l.v. Roysto
'Havard. De toegang is vrij.
20 uur: in feestzaal V.T.I., koncert door «Blue Lake fine art
camp», een studentenkoor uit Michigan (USA) te gast bi
Alkuone-Aalst.
VERENIGING AALSTERS
KULTUURSCHOON OP UITSTAP
MAANDAG 7 JULI 1975
KERMISREIS NAAR HUY
EN SERAING-LE-CHATEAU
Om 8.30 u. stipt vertrek aan het Postgebouw in de Nieuw-
straat.
Van Aalst naar Brussel, dan langs de E40 over Wavre, verder
aftakking naar E41, dan de autostrade af naar HUY.
Bezoek aan de stad. Zweefspoor overzicht over gans de stad
vesting, bezoek aan de O.L. Vrouwkerk, beiaard met 41 klok
ken, het roosvenster, (li rondia) met 9 m. doorsnede, hé
Bethehemportaal, bezoek aan kerkschat, wellicht Notre Dame
de La Sarte.
Gelegenheid tot middagmalen naar eigen keus in de verschil
lende restaurants. Verzamelen rond 15 u. en vertrek naai
Seraing-le-Chateau met bezoek aan kasteel van de pastoor
beeldhouwer Stuyver, pastoor van Vlassenbroek. Dan ove
Waremme naar Tienen waar gelegenheid op de Grote Mark
tot avondmalen. Daarna langs E5 naar Brussel en dan naai
Aalst.
Prijs: bus, bezoeken, fooi aan chauffeur etc. 220 fr.
ZONDAG 31 AUGUSTUS 1975
REIS NAAR BERGEN (MONS) V
EN GROTE KLOOSTERHOEVE
VIEUX-RNEG EN BINCHE
Vertrek om 8.30 u. stipt aan het Postgebouw in de Nieuw J
straat.
Over Ninove, Enghien, Soignies, rit naar Mons. Bezoek aan
het stadhuis, Belfort, ST. Waudrukerk. Middagmaal naar ei
gen keuze in de plaatselijke restaurants.
Rond 15 u. verzamelen en vertrek naar grote kloosterhoevi
van Vieux-Reng. Vervolgens naar Binche, waar gelegenheit J
tot avondmalen en dan de E10 op naar Brussel en Aalst. J
Prijs: bus, ingangen, fooi aan chauffeur etc. 180 fr,
ZONDAG 14 SEPTEMBER 1975 I
NAMIDDAGUITSTAPJE NAAR DE DONK
Vertrek om 13.30 u. stipt aan het Postgebouw in de Nieuw
straat
Bezoek aan Bareldonk, kerk en hoeve.
Bezoek aan het prachtig Mariamuseum van pastoor Penne.
Nadien met de boot naar de eendenkooi. Bezoek. Terug te
voet naar de Donk, waar gelegenheid tot avondmalen er
rondwandelen.
Vertrek ongeveer rond 20 uur.
