BOND ZONDER NAAM
mens, waar hol je naartoe?
"over het leven
NAAR EEN NIEUWE KULTUURDE KULTUUR VAN HET HART!
oo
BOND ZONDER NAAM
BOND ZONDER NAAM
Vorig jaar werden in Vlaanderen 1.805.625 «hefboomkaarten» van de
Bond zonder Naam verspreid. Naast elkaar gelegd, meer dan 400 km
slagzinnen. Een goede gedachte, verpakt in een slagzin en smaakvol
geprezenteerd, een soort gedondenseerd geestelijk voedsel, dat ie
dereen naar eigen vermogen kan aanlengen, bereikte elke maand de
huiskamers, winkels, cafés, scholen, kazernes, bureaus, werkplaat
sen, kortom overal waar mensen wonen, werken en spelen.
Dat de Bond zonder Naam
maandelijks een slagzin lan
ceert, weet iedereen in Vlaan
deren. Dat de Bond zonder
Naam een vereniging zon
der vaste struktuur, zonder
veel organizatie, zonder naam,
pretentie van vlag, zonder uni
form en kenteken, zonder druk
tijd een zuiver menselijk pro
bleem is en dat de kern van dit
probleem is: het menselijk
hart.»
De maandelijkse uitgaven van
de «hefboomkaarten» is een
eerste aktiemiddel voor deze
kultureel-morele aktie van de
Bond zonder Naam. Als slag-
nen werkflarden over: «Ge
handicapten in de Welvaart
straat», «Onze - medemensen
de gevangenen», «Alkoholis-
me», «Ontwikkelingkshulp,
een onzinnig historisch avon
tuur?», «Armen in de rijke lan
den, globale politiek voor de
minstbedeelden». In een
der Naam wat doen. Het moet
verschrikkelijk zijn, wanneer de
poort achter je dichtslaat en je
plaats krijgt in de cel. Wanneer
je de uren moet aftellen aan het
rammelen van de sleutels van
de cipier. De gevangenen moe
ten weten dat we veel verge
ven en begrijpen en dat ze van
ons een nieuwe kans krijgen.
Daarom stuurt Bond zonder
Naam jaarlijks mooi verzorgde
pakketten met sigaretten, ta
bak, snoep, goede wensen en
met een originele, zelfge
maakte kalenders naar de
mensen achter de tralies. In de
loop van 1974 werden niet
minder dan 3.317 pakjes uit-
den, meent de Bond zonder"
Naam.
Er zijn drie ateliers. Alle men
sen zonder werklozensteun,
vooral oud-gevangenen, ge-
handikapten en mensen die
overal de deur voor de neus
krijgen, kunnen in het werkhuis
M.I.N. terecht. Voor hen is dit
de oplossing en een mogelijke
brug naar vast werk. Het werk
huis werd opgericht in septem
ber 1959 en slaagt er elk jaar in
meer dan 2 miljoen uit te beta
len in 1974 3.749.429 F
rechtstreeks in de zakken van
de mensen, die anders mis
schien terug in de gevangenis
zouden zitten of totaal ten
op de portemonnee andere
aktiviteiten ontwikkelt, is min
der gekend. Daarom volgend
portret van deze jonge, mo
derne en vitale beweging voor
een nieuwe tijd.
ZONDER VASTE STRUK
TUUR, ZONDER VEEL OR
GANIZATIE
De Nederlandse afdeling van
de Bond zonder Naam werd in
1938 gesticht door de KRO-
predikant De Greeve. In de
loop van 1957 werd de Mont-
fortaner pater Phil Bosmans
verzocht om de aktie, die ook in
België was gestart, mee van de
grond te helpen.
Weldra bleek het noodzakelijk
de Nederlandse slagzinnen
aan de mentaliteit van de
Vlaamse mensen aan te pas
sen. Begin 1958 begon pater
Bosmans met de eerste
«Vlaamse» slagzinnen en met
een beknopt maandelijks ra
diopraatje. Het sloeg in. Na één
jaar bereikte men reeds 20.000
adressen. Omdat P. Bosmans
zich zo «open» mogelijk wilde
opstellen, zonder onderscheid
van kerkelijke of ideologische
aard, verkoos hij in de naam
geen «K» te dragen. Evenmin
werd de Bond zonder Naam
een streng gereglementeerde
organizatie, dan in die van de
organizatie: «Ik heb steeds het
leven en de mensen op mij la
ten afkomen. Organizatie komt
dan achteraf, zo minimaal mo
gelijk, enkele om het «leven»
materieel leefbaar te houden.»
MENTALITEITSVERANDE -
RING BIJ HET INDIVIDU
Alvorens een sociale beweging
te zijn, is de Bond zonder
Naam in de eerste plaats een
kultureel-morele aktie: een
propaganda-instelling voor de
kuituur en de promotie van het
hart in een tijd van techniek en
ruimtevaart. Opzet is dus de
mentaliteit bij de mens te ver
anderen.
Deze mentaliteitsverandering
moet beginnen bij het individu
zelf. In zijn boek «Wat man
keert de mens», stipuleert P.
Bosmans het klaar en duidelijk:
«Sociologen, psychologen, fi
losofen en anderen spreken
over een «zieke» maatschap
pij. De nadruk wordt daarbij ge
legd op de strukturen. die moe
ten veranderen, afgebroken,
hervormd en vernieuwd Op
lossingen worden hoofdzake
lijk gezocht langs wegen van
techniek, wetenschap en or
ganizatie. Men vergeet dat de
huidige maatschappij gescha
pen is door de mens. De poli
tieke, ekonomische en sociale
wanorde in de wereld zijn pro-
dukten van de mens. De mens
is ziek, omdat hij zich te eenzij
dig ontwikkeld heeft door zich
bijna uitsluitend bezig te hou
den met zijn materiële vooruit
gang. Men vergeet dat het
grootste probleem van deze
zinnen kwamen reeds aan de
beurt: Begin de maandagmor
gen met uw zaterdagnamid-
dpghumeur, Zijn er nog inte
ressante mensen buiten u?,
Niet weelde maar liefde schept
gezelligheid, U wordt mooier
als u glimlacht, Vernietig uw
kernwapens: laster - wrok -
hebzucht, In vrede rusten is
gemakkelijk, maar in vrede le
ven?, Ook een vuile tong ver
pest het leefmilieu, Het zijn tel
kens stimulerende ideeën,
verpakt in een slagzin en
smaakvol geprezenteerd.
«Het resultaat van dit maande
lijks offensief op de hersenen
en het hart van de mensen is
niet in statistieken vast te leg
gen», zegt P. Bosmans, «toch
verneem ik links en rechts uit
toevallige ontmoetingen dat de
invloed van deze hersenprik-
kels verder reikt dan men op
het eerste gezicht zou ver
moeden».
Tweede middel is het telefoon
nummer 031/33.33.11. Men
sen op zoek naar licht en
troost, naar een beetje opbeu
ring en wat moed, zijn vaste
abonnees geworden van tele
foonnummer 333311. Ze kun
nen dag en nacht luisteren
naar korte, frisse gedachten
over de tegenslagen en de
zonnige kanten van het leven,
over de kunst om te leven en de
kunst om vandaag gelukkig te
zijn.
«Vitaminen voor het hart»
noemt P Bosmans deze tele
foongesprekjes. Het werd de
meest bezette telefoonlijn van
de province Antwerpen met
een recordcijfer van 619 op
roepen in vierentwintig uur.
«Menslief, ik hou van je», een
bundeling van deze vitaminen
voor het hart, was in februarie
1975 aan zijn 17de druk toe.
Het boek bereikte toen
186.000 eksemplaren. Andere
vitaminen werden in muzikale
omlijsting uitgegeven op lang
speelplaat.
Een derde aktiemiddel is de
uitgaven van de K.13-
katernen. K.13 is de afkorting
van Paulus' beroemde woor
den over de liefde in zijn Korin-
tiërsbrief, dertiende hoofdstuk
De afleveringen van de K. 13-
katernen zijn bedoeld als do-
kumentatiemappen en werk-
farden om in eigen omgeving,
langs plaatselijke sociale, poli
tieke of religieuze bewegingen
de publieke opinie gevoelig te
maken. Ze willen de proble:
men van de minst-bedeelden,
de onproduktieven, de ekono
mische zwakken en ook de
problemen van geestelijke en
morele aard, die ons «samen
leven» verstoren, scherp stel
len. Ze hebben niet de preten
tie streng wetenschappelijk te
zijn en voor alle problemen
pasklare oplossingen te bren
gen.
In een eerste reeks versche-
tweede reeks: «De Derde we
reld, armen in eigen land, dient
er voorrang te worden ver
leend?», «Gastarbeiders, on
gewenste vreemdelingen?»,
«Zonen van de wind», Vrede
door vrede te willen, «Bejaar
den in de welvaartstaat», «Een
woning voor de mens».
WOORD EN DAAD
Niet alleen met woorden poogt
de Bond zonder naam de mens
wakker te schudden. Zo is er
bvb. de lente- en zonteraktie
«Win voor een ander». Het
gaat erom zoveel mogelijk
mensen in te schakelen, zon
der enige administratieve
rompslomp, in een persoon
lijke daad van naastenliefde
van mens tot mens. Het is als
een spel vol verrassingen. Te
gelijkertijd wordt een groot aan
tal radio's, elektrische scheer-
apparaten, vakanties aan zee
verloot.
Zij die één van deze geschen
ken winnen, mogen daar zelf
niet van profiteren. Ze zijn in
geschakeld in een keten van
naastenliefde. Ze moeten op
zoek gaan naar een zieke, die
geen radio heeft, naar een in
valide man, die zich moeilijk
kan scheren, naar een huis
moeder, die vermoeid is en
dringend vakantie nodig heeft.
In 1974 werden er 100 radio's,
22 scheerapparaten, 9 vakan
ties aan zee en 22 checks van
200 F. aan prijzen gegeven
voor de minstbedeelden. In
april startte men met de ver
koop van de zakjes zelfklevers.
De gevangenen behoren tot de
meest vergeten en minst ge
achte groep van medewensen.
Ook hieraan wil de Bond zon-
gedeeld aan de gevangenen.
Bond zonder Naam grijpt ook
de aktualiteit aan om de men
sen te sensibiliseren. Zo nam
Bosmans onomwonden stel
ling in de zaak van «Tijl van
Limburg» en de gestolen Ver
meer. Bedoeling was de op
sensatie beluste massa te
doen nadenken over de waar
deschalen in onze samenle
ving, door de waarde van een
beschadigd kunstwerk te stel
len tegenover de waarde van
miljoenen verdrukte mensen
levens. Reeds in 1966 had
Bond zonder Naam stelling
genomen t.a.v. de Belgische
plicht tot ontwikkelingssamen
werking. In de befaamde «ok-
toberbrief» tot de regering en
de volksvertegenwoordigers,
werd erop aangedrongen de
Belgische bijdrage ten bate
van de ontwikkelingshulp op te
drijven tot één percent van het
nationaal inkomen. Bij de
laatste verkiezingen dan kwam
Bond zonder Naam op de
proppen met een eigen kies-
brief, gericht tot partijbesturen
en alle pariementskandidaten.
Daarin werd vooral aandacht
gevraagd voor een sociale
programmatie die voorrang
verleent aan de behoeften en
belangen van vergeten en
marginale groepen.
MENSEN IN NOOD
Het meest gewaagde initiatief
van Bond zonder Naam is wel
het in 1959 stichten van
het Werkhuis M.I.N. (Mensen
in Nood) in Antwerpen, waarde
meest vergeten en meest ver
waarloosde groep van mede
burgers kan werken. Wie werkt
kan eten en kan zichzelf red-
gronde zouden gaan.
Bond zonder Naam heeft dit
werkhuis op eigen kosten tot
stand gebracht, het was een in
itiatief vol spannende avontu
ren dat veel mannen van de
ondergang redde. Nooit werd
iemand naar zijn politieke of
godsdienstige opinie ge
vraagd. Nooit werd iemand af
gewezen. leder mens is de
moeite waard.
Het jongste initiatief van die
aard is het hotel van M.I.N.
een modem-sober huis met 30
kamers waar oudgevangen
en zomaar niet alleen een
dak, een tafel en een bed vin
den, maar vooral menselijke
warmte en vriendschap en
waar ze op een verantwoorde
wijze begeleid kunnen worden.
Het vast personeel wordt bij
gestaan door een team van
psychiaters en sociale assis
tenten. Hotel M.I.N. is een
sluitstuk op het gebied van na
zorg van ex-gevangenen op
psychisch, medisch en sociaal
vlak.
De kontakten met de gevange
nissen zijn zeer frekwent en
Bond zonder Naam kan reke
nen op een degelijke samen
werking met de direktie en de
sociale dienst van de gevan
genissen.
Op dezelfde leest geschoeid is
het home voor thuisloze vrou
wen. Bond zonder naam wil de
sociale werker en werkster, die
zich bezig houden met ont
spoorde en oud-gevangen
vrouwen tegemoetkomen door
hen een «home» aan te bieden,
waar ze de «vrouw in nood»
kunnen onderbrengen en ze
samen met de leiding ter
plaatse kunnen volgen tot haar
definitieve opname in de maat
schappij. Het is een gewoon
huis in de straat, zonder na
dere aanduiding. Het is gezel
lig en fris ingericht en ieder be
schikt over een eigen kamer.
Dit home is niet bedoeld als
een «asiel» of «nachtverblijf»
voor toevallig dakloze vrou
wen. Het is opgericht voor
vrouwen, gehuwd of onge
huwd, die uit de gevangenis
komen, uit de prostitutie weg-
willen en een nieuw leven wil
len beginnen. Het gaat erom
deze vrouwen een zo goed
mogelijke thuis te bezorgen en
zoveel mogelijk kansen te bie
den om zichzelf te reklasseren
en weer vreugde te scheppen
in een normaal leven in de
maatschappij. In het afgelopen
jaar vielen er 4.253 overnach
tingen te noteren. Typerend is
wel, dat de gasten zich in het
home thuisvoelen. Velen ko
men zelfs terug aanlopen en
wensen een blijvend kontakt
met het home «Anne-
Frangoise».
Dan is er nog de depannage
M.I.N. In elke grote stad zijn er
veel eenzamen, ouden van
dagen die op kamers wonen.
Onder hen zijn dikwijls zieke
lijke mensen, die in ongezon
de, mensonwaardige toestan
den worden aangetroffen.
Ze hebben meestal geen of
een te klein inkomen en missen
elke praktische hulp, wanneer
ze voor een verhuizing of een
reparatie komen te staan.
Bond zonder Naam heeft voor
deze mensen een speciale
hulpdienst opgericht, die gratis
werkt. De dienst doet kleine
verhuizingen, zorgt voor het in
richten, opknappen en ver
fraaien van woningen, meestal
kamers. Hij herstelt de elektrii
teit, maakt deuren en venst*
sluitend, doet de kachel brai
den en neemt honderd andei
kleine reparaties op zich
van een «kot» een kamer t(
maken, waar voor mensen
leven is.
Omdat Bond zonder Naar
geen bedelbrieven en geesv
geldinzamelingen kent is hi
voor zijn fonds «Mensen ii
Nood» totaal aangewezen op
de opbrengst van zijn jaarlijkse
Kerstkaarsenaktie. Op 16 fe-
bruari 1975 was er reeds voa
12.700.000 F aan bruto
opbrengst van deze verkoop.
PROMOTOREN
Binnen de grote familie vai
Bond zonder Naam is een spe
ciale groep van medewerkers
en medewerksters gegroeid,
verspreid over het hele land
Ze dragen geen uniform
ook geen kenteken. Het zijn
geen mensen van de «grote
tamtam». Ze werken een be
etje als gist in een grote massa
«deeg». Ze zijn promotoren
van de vriendschap onder
mensen. Ze weten dat hel
«hart» handen nodig heeft. Ze
proberen in hun eigen omge
ving en op hun eigen wijze de
geest en de akties van Bond
zonder Naam te propageren en
te stimuleren.
Om aan te sluiten bij de Bond
zonder Naam moet men een
«hart» bezitten, al is het een
«arm» hart, een «dor» hart. Wie
aansluit, moet op de eerste
plaats bereid zijn, zijn eigen
hart te kultiveren
Kontaktadres van de Bond
zonder Naam: Lange Klaren-
straat 24, 2000 Antwerpen.
PIERRE VAN ROSSEM
t
