VAN INGELGEM
EN PRO ANTIQUA
IN GRANDIOOS
HBBELKONCERT
KONCERTGE-
BOUWORKEST
VAN AMSTERDAM
l
J SCHEIRLINCKX STELT
TENTOON TE HERDERSEM
KULTUURKALENDER
24 - 5-9-75 - De Voorpost
FESTIVAL VAN VLAANDEREN
Naast het koncert door de Festival Strings Lucerne op 10 september, dat vorige week
besproken werd, hebben we de gelegenheid om op 12 september te 20.30 uur in de Sint-
Martinuskerk het wereldvermaarde Koncertgebouworkest van Amsterdam te beluisteren.
Samen met hun dirigent Bernard Hailink zijn zij ons door een onafzienbare reeks plaatopna
men meer dan bekend.
Terecht trouwens, want de musiceertrant van onze noorderburen is van die aard dat steeds
de strukturele aspekten aan bod komen wat een goede basis betekent voor duidelijkheid en
mooi geprofiteerde vormen.
HISTORIEK
VAN HET ORKEST
Toen in de jaren tachtig van de vo
rige eeuw een aantal achtens
waardige ingezetenen van Am
sterdam de mogelijkheid schiep tot
oprichting van de N.V. Het Kon-
certgebou w, die de bouw en exploi
tatie van de hoofdstedelijke mu
ziektempel ter hand nam, kwam
onmiddellijk de wens naar voren,
dat het Koncertgebouw zou kun
nen beschikken over een vaste be
speler.
Na een korte penode van oriëntatie
en onderhandelingen werd aan
Willem Kes de opdracht gegeven
tot het vormen van een orkest,
waarmede de basis was gelegd
voor een kulturele ontwikkeling die
zijn weerga nauwelijks kent. Im
mers, van plaatseijk symfonie
orkest zou het ensemble uitgroeien
tot een der meest bewonderde or
kesten ter wereld, in technisch zo
wel als in artistiek opzicht.
Na Kes benoeming tot direkteur
van de Orchestra Society of Glas
gow, in 1895, kwam het orkest on
der de leiding te staan van Willem
Mengelberg. Onder zijn leiding
werd het orkest door Edward Grieg
uitgenodigd mee te werken aan het
muziekfeest in Bergen (Noorwe
gen) in 1898.
De internationale faam van het or
kest onder Mengelberg, leidde er
toe dat komponisten van naam hun
werken door hem ten doop lieten
houden, ofwel zelfs kwamen intro
duceren. Zo traden Richard
Strauss, Gustav Mahler, Debussy,
Ravel, Schónberg, Strawinsky
herhaaldelijk aan het hoofd van het
orkest op.
Van bijzondere betekenis voor de
geschiedenis van het Koncertge
bouworkest is voorts het optreden
van Pierre Monteux, die van
1925-34 en van Bruno Walter, die
van 1934-39 als vast dirigent aan
het orkest waren verbonden. Dat
Walter evenals Mengelberg, zich
beijverde voor zijn vriend Mahler,
behoeft nauwelijks betoog. Toen in
1931 Eduard Van Beinum zich als
2* dirigent voorstelde, met o.m.
Bruckners 8" Symfonie, werd op
nieuw het reeds veelzijdige reper
toire verrijkt Amsterdam zou het
machtige symfonische oeuvre van
Bruckner, tot dan enigszins ver
waarloosd, nader leren kennen en
waarderen.
Toen Mengelberg in 1945 niet voor
het orkest terugkeerde, was
Eduard van Beinum de aangewe
zen man om het orkest na de be
proevingen van de tweede werel
doorlog zijn oude luister terug te
geven Onder zijn leiding verwierf
het Koncertgebouworkest de
grootste denkbare eer, niet slechts
in Nederland, maar eveneens op
talloze tournees. Van Beinum,
wiens gezondheid al geruime tijd te
wensen overliet, overleed op 13
april 1959 plotseling tijdens een
repetitie Ai werd hem door zijn
vroegtijdige dood de kans ontno
men t.t.z. de «coming man» Be
rnard Haitink als zijn opvolger te
introduceren, het lijdt geen twijfel,
dat hij deze hiertoe had voorbe
stemd. De leiding van Nederlands
eerste orkest werd in 1961 voor
een deel en sinds 1964 geheel op
zijn schouders gelegd. Naast hem
trad tot 1964 Eugen Jochum als
vaste dirigent van het orkest op.
Ook nadien kwam hij vaak terug als
gastdirigent. Sedert dit jaar werd
de Russische dirigent Kirill Kond-
rasjin benoemd tot vaste gastdiri
gent van het Koncertgebouwor
kest.
Sedert 1966 is het Koncertgebou
workest een hartelijk gewaar
deerde gast in het Festival van
Vlaanderen. Dank zij hun mede
werking, werd via de program-
matie van het Festival Bruckner
ook een begrip in de Belgische
koncertwereld.
Even in herinnennq brenqen:
1966:
14.9, Gent, Katedraal, Eugen Jo
chum: Bruckner, Vijfde Symfonie
1967:
11.9: Brussel. PSK, Bernard Hai
tink- Haydn, Mahler, Das Lied von
der Erde (Janet Baker, Ernst Hae-
fliger)
1967:
12 9: Gent, Katedraal, Bernard
Haitink: Bruckner, Negende Sym
fonie
1968:
29 8 Brussel PSK, Bernard Haitink:
Jacqueline Fontyn, Mahler, Eerste
symfonie.
1968:
30.8, Gent, Katedraal, Eugen Jo
chum: Wagner, Goede Vrijdag-
tover uit «Parsifal», Bruckner,
Vierde symfonie.
1969:
29.8, Gent, Katedraal, Bernard
Haitink: Bruckner, Achtste symfo
nie
1970:
29.8, Gent, Katedraal, Eugen Jo
chum: Beethoven, Missa Solemnis
(met NOS-Koor, Elizabeth Har-
wood, Christa Ludwig, Wemer
Krenn, Walter Berry)
1971:
31.8, Gent, Katedraal: Bernard
Haitink: Mozart. Requiem (met
NOS-koor, Elizabeth Harwood, Ju
lia Hamari, Peter Schreier, Louis
Hendrickx)
1972:
21.9, Gent, Katedraal
22.9 Leuven, Sint-Pieterskerk,
Eugen Jochum, Bach, Hohe
Messe (met NOS-koor, Elly Ame-
ling, Marga Höffgen, Wemer
Het koncertgebouworkest van Amsterdam
Krenn, John Shirley-Quirk, Karl
Ridderbusch)
1973 18 9, Gent, Katedraal: Be
rnard Haitink: Mozart, Adagio, en
Fuga. Bruckner, Vijfde symfonie.
1974:
31.8, Opera, Gent, Bernard Hai
tink: Mendelssohn, Vierde «Itali
aanse» symfonie, Ravel, Piano-
koncert (Ekaterina Novitskaya);
Roussel, Festin de l'araignée; Ra-
vel, Rapsodie espagnole.
1974:
10.9, Sint-Niklaas, Sint-
Niklaaskerk. Mario Rossi: Beetho
ven, vierde symfonie; Bartok, Di
vertimento; Strawinsky, vuurvogel.
Bernard Haitink, dirigent
Geboren te Amsterdam in 1929.
Zijn eerste optreden met het Kon
certgebouworkest in 1956 hij
was toen vast dirigent van het Ra
dio Filharmonisch Orkest was
een verrassend sukses, zowel bij
de critici als bij het publiek. Ook zijn
koncerten in buitenlandse muziek
centra, waar hij als gastdirigent op
trad, lieten niet na diepe indruk te
maken. Reeds vele malen leidde
Bernard Haitink zijn orkest op bui
tenlandse koncertreizen, o.m. in de
Verenigde Staten, Japan, Moskou
en Leningrad. Een groot aantal
grammofoonplaten kwam onder
zijn direktie tot stand, met name de
volledige cyclus der Mahler-
symfonieën.
In 1967 aanvaardde Haitink tevens
een benoeming als dirigent en mu
zikaal adviseur van het London
Philharmonic Orchestra, van welk
orkest hij in 1969 «musical direc
tor» werd. Onder de vele onder
scheidingen vermelden we het ere
lidmaatschap van de Internatio
nale Gustav Mahler Gesellschaft.
PROGRAMMA
Maurice Ravel (1875-1937)
Ma mère l'Oye, komplete ballet
muziek (1911) 27'42"
Prélude
Danse du Rouet et Scène
Pavane de la Belle au Bois do
mant Interlude
Les Entretiens de la Belle et de
Béte Interlude
Petit Poucet Interlude
Laideronnette, Impératrice di
Pagodes Interlude
Le Jardin Féerique
pauze
Franz Schubert (1797-1828) 50
Symfonie nr. 9 in C groot, bijg
naamd «Grote» symfonie (1828
Andante Allegro ma non tropi
Andante con moto
Scherzo (Allegro vivante)
Finale (Allegro vivace)
Nie
van
naz
me
FESTIVAL VAN VLAANDEREN
Het Festival van Vlaanderen werd te Aalst op overtuigende
wijze geopend met een schitterend dubbelkoncert waarin
technische perfektie en muzikaal interpretatievermogen een
ongewone hoogte bereikte.
Uitvoerders waren Kristiaan Van Ingelgem (orgel) en het we
reldvermaarde vokale ensemble Pro Cantione Antiqua geleid
door de Engelse musikoloog Bruno Turner. Ze vertolkten,
respektievelijk, de Messe de la Pentecöte van Olivier Messi-
aen en 16° eeuwse vokale muziek (Lassus, Byrd, Palestrina
en de Morales). Ondanks de kloof van vierhonderd jaar die
beide muzikale vormen scheidt van elkaar vormde (tegen de
verwachting van vele luisteraars in) alles een grote eenheid.
Nergens werden we geschokt door abrupte stijlwendingen.
Deze eenheid laat zich verklaren door de religieuze achter
grond der gespeelde en gezongen werken en de uiterste
precisie die de uitvoerders aan de dag legden.
PRO
CANTIONE
ANTIQUA
Het ensemble is door de vele
optredens en plaatopnamen
die het op zijn aktief heeft vol
doende gekend. Het was ech
ter de eerste maal dat we hen
in live konden horen en algauw
bleek dat de negen zangers
(enkel mannenstemmen) ook
een uiterst geperfektioneerde
voordracht aan de dag konden
leggen zonder de technische
hulpmiddelen en kunstgrepen
Kristiaan van Ingelgem en echtgenote (jm)
Bernard Haitink
die aan plaatopnames te pas
komen.
Een enkele maal trof een der
kontratenoren een verkeerde
toon bij de inzet van Emende-
mus in melius van de Morales.
Men moet echter meer dan
muggezifter zijn om naast al de
gaafheid die Pro Cantione An
tiqua ten toon spreidde dit
kleine incidentje als storend te
aanzien.
Na afloop werd op het stadhuis
nog eens gezellig nagekaart.
We hadden de gelegenheid om
met de zangers een praatje te
maken en dit leverde naast
muzikale wetenswaardighe
den ook enkele verrassingen
op. De leden van Pro Cantione
Antiqua bleken fanatieke voet
ballers te zijn. Eén der leden
hechtte zelfs meer belang aan
dergelijke lichaamskuituur dan
aan de musicologische pro
blemen die ter sprake kwamen!
De beroemde kontratenor Paul
Esswood, naast James Griffett
en Mark Brown, medestichter
van het gezelschap, gaf ons
een uitvoerige toelichting over
ontwikkeling en gebruik van de
falcetstem.
Paul Esswood is een veel ge
vraagd solist voor plaatopna
mes. We vernoemen enkel zijn
aandeel in de Mattheus-
Passion en tal van cantates
van Johann Sebastian Bach
gedirigeerd door Nikolaus
Harnoncourt, over wie Paul
Esswood zich uiterst tevreden
uitsprak.
KRISTIAAN
VAN INGELGEM
Aanvankelijk vreesde ik voor
onbegrip van het publiek te
genover de moderne schrijf
wijze van een Olivier Messi-
aen, en dit zeker na de rustige
en vlot in het oor gaande mu
ziek der 16® eeuwse polyfonis-
ten. Het tegendeel was echter
waar. De sublieme wijze
waarop aan Messiaens parti
tuur gestalte werd gegeven
hield het auditorium in een
konstante spanning. De voort
durende ritmische mutaties, de
rijke klankschakeringen en de
vaak onrustig aandoende me
lodische arabesken werden
met een zodanige precisie
naar voor gebracht dat we al
gauw verzeild geraakten in een
droomwereld waar het geluid
ophoudt en enkel de muziek
heerst.
Elke aandachtige luisteraar
moet het werk aldus ervaren
hebben en zal wel voor goed
de vele vooroordelen tegen
over hedendaagse muziek ter
zijde laten liggen.
Tevens meen ik dat de organi
satie wel degelijk in haar opzet
is geslaagd om door twee to
taal van elkaar verschillende
muzikale tijdperken tegenover
elkaar te plaatsen, de niet geïn
teresseerde of bevooroor
deelde luisteraar ten opzichte
van een of ander genre, warm
te maken voor het hem onbe
kende.
Een mooie inzet dus voor het
Festival van Vlaanderen in
onze stad. De volgende kon
certen zijn op zijn minst even
veelbelovend om onze hoog
ste verwachtingen toe te laten.
ANDRE DE GROEVE
Paul Esswood in gesprek met onze verslaggevi
De Herdersemse kunstschilder en keramist Jos
Scheilinkx stelt zijn werken tentoon in de lokalen van hel
Gemeentekrediet, Grote Baan 192, Herdersem. De
vooropening heeft plaats vrijdag 5 sept. om 20 uur door
de heer A. Muylaert, burgemeester.
De tentoonstelling is gratis toegankelijk en dit zaterdag 6
september van 9 tot 12 en van 16 tot 19 uur, zondag 7
september van 10 tot 12 uur, van maandag 8 tot zaterdag
13 september tijdens de kantooruren.
VRUDAG 5 SEPTEMBER
Herdersem
20 uur: vooropening tentoonstelling Jos Scheirlinkcx in
Agentschap Gemeentekrediet. De tentoonstelling loop tot
zaterdag 13 september.
Affligem
Nog tot 14 september in het Kultureel Centrum, tentoonstelling
A. Vael en keramieker Piet Lemahieu. De tentoonstelling is open
opzaterdagvan 14.30 tot 20 uur en op zondagvan lOtot 13uuren
van 14,30 tot 20 uur.
Aalst
Nog tot 28 september in de Belfortzaal, Grote Markt,
tentoonstelling «500 jaar Zwarte Zusters te Aalst». De
tentoonstelling is dagelijks toegankelijk van 14 tot 18 uur en op
zondag van lOtot 18 uur.
ZATERDAG 6 SEPTEMBER
Aalst
Van II tot 12 uur: beiaard koncert op de Grote Markt
Affligem
14 uur: in het Kultureel Centrum Affligem eerste les in
koreografie.
ZONDAG 7 SEPTEMBER
Herdersem
11 uur: opening van grote tentoonstelling over Alfons De Cock in
de raadszaal van het gemeentehuis
14.45 uur: optocht naar de Alfons De Cockstraat met Kon.
Harmonie «Concordia et Docilitas» waarna onthulling borstbeeld
Alfons De Cock door burgemeester A. Muylaert, gelegenheids
toespraak door prof. Dr. J. Van Haver en uitvoering huidecantate
o.l.v. de h. J. Coppens.
Aalst
Van 11.30tot 12.45uur: beiaardkoncert opdeGrote Markt
11.30 uur: op de Grote Markt, koncert door de muziekkapel van
de steldelijke brandweer o.l.v. C. De Vuyst.
15.30 uur: in Sint-Martinuskerk. eerste recital van de orgelcyklus
met de Nederlandse organist Bram Beekman
MAANDAG 8 SEPTEMBER
Affligem
20 uur: voordracht door Kapitein Vernaillen. korpsoverste van de
nfd. Assc over «De rijkswacht vandaag, haar taak en haar
optreden».
WOENSDAG 10 SEPTEMBER
Aalst
20.30 uur: in de feestzaal van het Stadhuis, koncert Festival van
Vlaanderen, met de Festival String Lucerne. Van 19.30 uur tot
20.30 uur: beiaardkoncert op de Grote Markt. 20 uur: in de grote
zaal CSV. Wellekensstraat45, optreden van DADhAnova, mixed
media aktieteater uit Hannover, met Der Grüne Hirschkafer.
raai
lans
in d
heic
Sch
dat
aan
stac
een
een
PA1
OU
Op,
vree
pari
voor
Moe
bres
ham
repli
leg
met
de f
rugg
Moe
de p
hoek
nieu
Nai
ge*
wiU
uit!
kwt
ach
Hm
mili
van
te t
blij'
Doe
bevi
pan
de I
Slui
vers
visp
Akt
wat
wor
stra
van
uitg
De,
gew
blot
Hoe
allei
op h
lang
sam
snal
Hor
Niet
Niei
alle*
