PIREMBODEGEMNAAR DOM MODESTUS VAN ASSCHE
1=
Uitzicht buitenland
een der grote slachtoffers van het anti-Vlaams pogrom (1)
De Voorpost - 17-1-Ü-75 - 9
Jlij werd dertig jaar geleden vermoord
KOPING
LIJK
JIS
'E
rSEN
ELIER)
GEM
Jertig jaar gelden, in de nacht van 29 op 30oktober overleed te Brugge Dom
s Modestus Van Assche, abt van Steenbrugge en vooraanstaand vlasoezinde.
1,1009 °ateijn overlijden was het eindpunt van eën geraffineerde moord, met toestem-
te Eremt ning van de politieke partijen, de Kerk en Regering gepleegd tussen 20
erkopen: ieptember 1944 en 30 oktober 1945. Een moord op een onschuldige daaren-
?ibod S")oven' één van de helaas talr'jken die zelfs niet hadden mógen aangehouden
tikt voor a worden.
endewii ,ie 'eiten '>ggen thans dertig jaar achter ons. Vergeten kan men ze nooit,
vooraan! hergeven wel, in de geest van Dom Modestus Van Assche zelf, Vlaamsgezinde
mgsde relaat, persoonlijkheid met universele betekenis, grote vredestichter, die
'ngeveer ,e' slachtoffer werd van "de redeloze haat.
55 ca ,k heb nooit icmancl kwaad gedaan, ik vergeef alles en allen.» Die woorden
iprak Van Assche enkele ogenblikken vóór zijn dood. Het klinkt vandaag
ongeloofwaardig dat de Belgische Staat, bedrijver en beschermer van een
rechteloze repressie, na dertig jaar die repressie-periode nog steeds niet wil
gara ipbergen en vergeven en vergeten. Zodat Vlaanderen dan meteen ook zou
oere' Kinnen heenstappen over de schuld van die staat.
er (gasb lat een onschuldige een dergelijk lot kon ondergaan begrijpt de jonge
;eneratie terecht niet meer. Kenschetsend hiervoor is de uitspraak van
liaioren emand die zich op de BRT 25 oogst 1975 erover verwonderde dat
eit dl lijvoorbeeld Albert Servaes'vrijwillig in ballinschap was gegaan: «waarom
inlicht! n0est hi-' vluchten' hiJ was toch geen misdadiger zou dus hoogstens een lichte
Hogew itraf hebben gekregen?.». Alsof in die dagen onschuldigen op die vanzelfspre-
tendheid konden rekenen! -
mits bel
osten.
jrdag vai
WIE WAS DOM MO-
lG DESTUS
eb 1975 VAN'ASSCHE?
/issershr ^|fons Van Assche later als
bod"5' monn''< Modestus werd in
Erembodegem geboren op 18 mei
11891 in het erf waar de VTB vijf-
[tien jaar geleden een herden
kingsplaat liet aaribrengen(2).
de Na de lagere school van zijn ge-
jboortedorp, liep Van Assche
middelbare school in de Abdij van
het AanjSteenbrugge, waar hij later mon-
iarwezejnik en abt zou worden. JeUgd-
ïelegginlvriend en vriend voor het leven
dat zijiwerd zijn dorpsgenoot Jozef Van
B verbeterOpdenboschdie als jezuiet een
jgbaar isibekend geestelijk raadgever en
1 woideieen vooraanstaand Vlaamsgezinde
tigfrankjzou worden. Van Opdenbosch
lardstraaivond de dood in het bombarde-
loorstorjment op Antwerpen 13 oktober
p.r. nr.j 1944 De repressie zou zeer
^'waarschijnlijk ook hem «gevon
den» hebben.
Van Assche werdt priester in
1913. In 1914 wil hij als vrijwilli
ger naar het front, doch zijn over
heid beslist dat hij samen met de
Moostergemeenschap naar Enge-
ind zou uitwijken. In 1915 kan
hij tenslotte toch naar het oorlogs
trom. Langs de opleidingskam
pen in Frankrijk belandt hij als
brankardier in een Waals regi-
:nt. In 1917 werd hij legeral-
ezenier Hij zorgt voor zijn
Valen zo goed als hij het voor de
jamingen zou gedaan hebben. In
ijn notaboekje tekent hij regel-
itigop: -N.N.. tué Ie... d
;V gedood op te. Hij
:hrijft eindeloos veel brieven
ongeletterde soldaten, leest
brieven voor die zij ontvangen,
gt voor rookgerief en lekker
nij. voor dagbladen en boeken.
k wlij geeft enige lessen en houdt een
A lontal voordrachten, zpekt goede
idressen op voor verrofgangers
die naar Frankrijk gaan. en leent
leid. richt feestjes in, toneel-
Konden en wat nog meer. Hij
'eeft voor anderen, ook door het
pknappen van ontelbare onmo-
[elijke kleine karweitjes. Zelf
fordt hij geen enkele maal ge
toetstal leeft hij drie jaar lang in
iet grootste gevaar. Maar hij
ieeft gewonden zien wegvoeren
'.n helpen verzorgen: hij heeft veel
nannen zien sterven; hij heeft de
aatste zegen gegeven aan
mherkenbaar-verhakkelde lij-
:en.
)e grote, fikse, fiere, energieke
dynamische man, met zijn ty
pisch militair uitzicht, zijn helde-
volle stem en zijn doordrin-
Sende, soms harde blik, heeft aan
iet front geleerd zacht te zijn als
p vrouw, teder als een moeder,
zijn groot hart open te zetten
'oor allen, Walen en Vlamingen,
wnen en rijken, gelovigen en on
gelovigen. Monsieur l'aumö-
der, vous étiez notre joei...».
Mijnheer de almoezenier. U
mirt onze vreugde... schrijft la-
]er één van zijn soldaten. Kan het
Vlioner? (3)
Tol 1932 blijft Modestus Van As
sche te Steenbrugge monnik on-
fcr de monniken. In 1932 wordt
^ij er abt nadat hij voordien reeds
Weemaal die waardigheid heeft
geweigerd
VI.AAMSGE7.INDE EN MAN
van het vredes-ideaal
Twee jaar vóór hij tot abt gekozen
wordt, is Modestus Van Assche
als monnik aanwezig op de ont
hulling van de IJzertoren. Hij
houdt er een toespraak, naast
Frans Daels en Filip De Pillecijn.
Die eerste belangrijke «openbare
daad van Vlaamsgezinde aard»
van de monnik ligt helemaal i n de
lijn van de verwachtingen van zijn
omgeving en van de ontelbaren
die hij aan het front heeft bijge
staan in hun geestelijke en fysieke
ellende: het is de trouw aan zijn
persoonlijke levensregel «Langs
de weg van de vrede» en aan het*
symbool van de IJzerkruis,
«Nooit meer oorlog».
Dom Modestus Van Assche is nu
een gezien figuur. De abt van
Steenbrugge is iemand in Vlaan
deren (4). Hij is de raadsman van
tallozen in Vlaanderen, gelovigen
en niet-gelovigen, vlaamsgezin-
den en Belgisch-gezinden. Zijn
rusteloze arbeid onderstreept de
waarachtige bedoeling achter zijn
vredeleuze. Maar dan breekt zijn
gezondheid, die aan het IJzerfront
reeds zo fel was verzwakt. In
1939 is hij echter opnieuw her
steld. Dan is er de oorlog. De
Vlaming Van Assche blijft wie hij
steeds was geweest: een onom
koopbare en een onafhankelijke.
Tot de Duitse bezetter zegt hij on
omwonden; de Vlamingen zijn
ging, wordt door geen enkel
schrijver in de bijzonderheden
verhaald. Het soort marteling
blijft in de dossiers. Uit piëteit
tegenover de figuur van de abt en
zijn familie. Dezelfde psychische
en fysische folteringen en onte
ringen worden vandaag door zo
genaamde Internationale Tribuna
len veroordeeld en bestraft.als
die in verre landen zijn gepleegd.
Omdat zij m.b.t. Modestus Van
Assche in onze staat zijn gepleegd
en omdat gerechtelijke dwalingen
als de zaak Van Assche de aan
loop werden naar vooralsnog niet
beëindigde loqpbanen van magi
straten, moet men wellicht nooit
meer op rechtsherstel en eerher
stel rekenen?
Dom Modestus Van Assché wordt
op 20 september 1944 aangehou
den. De reden van die aanhouding
zal hij pas na weken gevangenis
leven vernemen: propaganda ten
dienste van de Duitsers en ver
klikking van twee medebroeders
en een industrieel uit Brugge. Van
Huldemonument op het Kerkplein te Erembodegem. Dit monument werd
gefinancierd door het Kultureel Fonds van Noordstar en Boerhave.
A
bereid na honderd jaar strijd tegen
de verfransing opnieuw te vechten
tegen de verduitsing! En Wint
Duitsland de oorlog, en worden
de plarnen uitgevoerd die sommi
gen koesteren, dan dreigt de
Anschluss; Vlaanderen geanne-
keerd bij het Duitse Rijk. Welnu,
dan krijgt gij al de bewuste Vla
mingen op uw rug! Weet gij wie er
u dan lullen helpen? De franskil
jons, die morgen tegen dezelfde
prijs, evengoed Duitsland, Enge
land of Rusland zouden dienen als
zij nu Frankrijk dienen. (5)
Zijn ongetwijfeld die gevaarlijk
opportunistische franskiljons die
de abt na de bestrijding in 1944
zullen laten vermoorden, dankzij
de bewuste medewerking van de
helaas tallozen die door hun spre
ken zijn leven en dat van zovele
anderen hadden kunnen redden.
Dit alles tot blijvende schande van
wie zich toen katholiek noemde,
zoals een vooraanstaand Vlaams
politicus het uitdrukte. (6).
DE REPRESSIE
Het lichamelijk en geestelijk lij
den dat Dom Modestus Van As-
sche tijdens de repressie onder-
Assche weet dat hij volkomen on
schuldig is en rekent daarom op
het rechtvaardigheidsbeginsel en
het gezond verstand..Dus put hij
uit de verwachte goede ontkno
ping de moed om de beproeving
met een licht gemoed te onder
gaan en zijn medegevangenen op
te beuren.
Zij die zijn bundel in de handen
houden denken- er echter anders
over. onder hen is de Brugse ad-
vokaat Jan Rubbrecht, zoon van
een van Van Assches vrienden.
Rubbrecht wordt gevraagd de
verdediging van Modestus Van
Assche op zich te nemen. Hij kan
echter niet aanvaarden: hij is in
middels substituut-krijgsauditeur
geworden en belast met... het
dossier Van Assche. Jan Rub
brecht zal later hoogleraar worden
te Leuven. Modestus Van Assche
zal posthuum «onschuldig» ge
vonnist worden en dus buiten ver
volging gesteld, echter zonder
eerherstel.
Welke feiten behalve de voor
velen onaanvaardbare Vlaamsge
zindheid en Grootnederlandse in
stelling van Van Assche heb
ben geleid tot dit dramatisch mis
verstand en nooit rechtgezette ge
rechtelijke vergissing?
Eëfstc feit! ds zaak vsn Fsüing-
bostel. Fallingbostel is een dorp
op de heide nabij Lüneburg. Het is
vandaag bekend als bestendig in
staat van paraatheid levend bol
werk van de Nato-strijdkrachten
het IJzeren Gordijn ligt vlakbij
In Fallingbostel werden in ja
nuari 1944 in een treinongeval 94
naar huis terugkerende Vlaamse
krijgsgevangenen gedood. De
VÓS zal de uitvaartplechtigheid
bijwonen en duidt op verzoek van
de Duitsers een priester aan die
ginds een rouwmis zal opdragen
eneen toespraak houden. De VOS
denkt hiervoor aan Dom Modes
tus Van Assche, die na rugge
spraak met de Gentse bisschop
Coppieters aanvaardt. Op 29 ja
nuari heeft te Fallingbostel de uit
vaartplechtigheid plaats. Van As
sche houdt een ontroerende toe
spraak bij het massagraf. Het is
Siberisch koud te Fallingbostel.
Aan de voet van de katafalk liggen
94 kransen met de Belgische kleu
ren een krans van de VOS met het
Vlaamse zwart-geel. Fallingbos
tel, op de eerste plaats een zaak
van piëteit, is dus geen anti-
Belgische aangelegenheid. Tij
dens de repressie zou daarover
echter anders geoordeeld worden.
De andere vooraanstaande
Vlaamse aanwezigen bij het mas
sagraf waren Frans Daels, bij ver
stek ter dood veroordeeld en Karei
De Feyter, als sekretaris van VOS
ter dood veroordeeld en terecht
gesteld.
Tweede feit: de aanhouding en del
dodd van twee medebroeders van
Van Assche en van een Brugs in
dustrieel tijdens Wereldoorlog II.
Die drie mensen waren betrokken
bij de activiteiten van de gewa
pende weerstand. Buiten het we
ten van de abt om verstopten zij
wapens in de abdij van Steen
brugge. De Sicherheitsdiensten
komep er achter, de twee broeders
die later hun abt om vergiffenis
zullen vragen voor hun handelen
buiten het weten van Van Assche
om gaan tijdens de ondervra
gingen door de knieën. Evenals de
Brugse industrieel zullen zij ;de
Duitse koncentratiekampen nooit
meer verlaten. Tijdens de repres
sie wordt het buitensporige lijden
van Modestus Van Assche gemo-
II
Herdenkingsplaat van de VTB op het ouderüjk erf Van Assche in de Dom Modestus Van Asschelaan te Erembode
gem.
tiveerd met de uitspraak «zijn
slachtoffers hebben ook gele
den». Van Assche wordt immers
verantwoordelijk gesteld voor de
dood van de medebroeders en de
Brugse industrieel. Achteraf
blijkt het echter alles onjuist te
zijn, de geruchten over de ver
klikking door de abt, de verant
woordelijkheid van de abt.
Van 7 februari tot 15 maart 1945
wordt Modestus om medische re
denen in voorlopige vrijheid ge
steld. Om te kunnen herstellen
van zijn zware inzinking, verblijft
hij afwisselend bij zijn zuster te
Erembodegem en in de Abdij van
Affligem. Op 15 maart wordt hij
opnieuw aangehouden. Het dos
sier van zijn verdediging is in
middels door de Belgische over
heid in beslag genomen en de per
sonen die zijn onschuld kunnen
staven zijn onder arrest geplaatst.
EERHERSTEL,
OOIT OF NOOIT?
Het heeft geen zin het dossier Van
Assche in de vergetelheid te wil
len houden. De piëteitsvolle hulde
aan hem gebracht is er een die
moet gelden voor de vele door de
Belgische staat gedode onschul
digen, van wie Dom Modestus
Van Assche het symbool is: De
Feyter, Borms, Liesenborghs,
Brouns, Laplasse... En van de
misdaad begaan op de eenvoudige
oostfrontstrijder en fabriekwach-
ter die zonder vorm van proces
werden neergeschoten, voor de
tientallen die in Zwitserland, Ier
land, Nederland, Argentinië een
zame ballingen zijn of waren om
dat de staat hen in een schijnpro
ces veroordeelde, hun eer en huit
goederen stal, hun gezinnen voor
het leven tekende en uiteenrukte.
De Belgische staat zal haast zeker
nooit eerherstel schenken aan
Dom Van Assche en aan de tien
tallen van wie hij het tragisch
symbool is. De bevolking van
Vlaanderen heeft dat intussen wél
gedaan. In Erembodegem getui
gen hiervan een huidemonument,
een herdenkingsplaat en een
straatnaam. En zij die het daar
vijftien jaar geleden nog overwo
gen die symbolen te bekladden
de nacht voor de huldiging in
1960 moest het monument be
waakt worden zouden dat van
daag niet meer straffeloos kunnen
doen...
FRANS-JOS VERDOODT
1Woorden van de Leuvense hoogleraar en Vlaamse letterkundige Albert
Wetserlinck m.b. Wereldoorlog II.
(2) De plaat bevindt zich op het huis nèèst dat waarin Modestus Van
Assche werd geboren. De VTB liet de plaat bevestigen op het huis waar in
die dagen de zuster van Modestus Van Assche woonde waar de monnik
verbleef als hij niet in de abdij was en waar hij verbleef tijdens zijn kortston
dige voorlopige in vrijheidstelling.
(3) Arthur De Bruyne, Petits vicaires. West Pockets, 1968blz. 89.
(4) Ibid. blz. 91
(5) Ibid. blz. 94.
(4) Frans-Jos Verdoodt, Frans Van der Eist, Symbool van vlaams-
nationale politieke macht, ter perse bij Rockox- Uitgaven te Antwerpen.
SPANJE
De golf van terreur die Spanje de laatste tijd teistert, vindt zijn
oorsprong in de aanslag op de Spaanse premier Carrero Blanco
van december 1973. Zijn ooyolger, Arias Navarro, zette zich in
voor een voorzichtige liberalfering. De Portugese revolutie en de
ziekte van de 81-jarige diktator Francisco Franco deden de hoop
toenemen. Zakenlieden en toeristen lieten zich gauw geruststellen
omtrent het karakter van het fascistisch regime: het was ongetwij
feld op weg naar de liberalisering.
Maar de oude caudillo herstelde en draaide de liberalisering
terug. Met de anti-terroristenwet van 26 augustus 1975 werden de
duimschroeven pas goed aangedraaid: de politie en de Guardia
Civil kregen door de afkondging van een ongewoon harde uitzon-
denngstoestand verregaande bevoegdheden en de miitaire
rechtbanken werden verplicht de doodstraf uit te spreken voor
ieder, die betrokken was bij de aanslag op een politieman, militair
of regeringsfunktionaris.
Op 26 september moest de Spaanse ministerraad zich uitspre
ken over het lot van negen mannen en twee vrouwen die in het
kader van deze beruchte wet door een militaire rechtbank ter dood
veroordeeld waren. Alleen het staatshoofd kan dan nog gratie
verlenen.
Aan vijf van de veroordeelden twee Baskische nationalisten
(ETA) en drie leden van het anti-fascistisch volksfront (FRAP)
weigerde Franco klementie te verlenen. En dit ondanks de sterke
druk van het vatikaan en van meerdere Westeuropese regerinqen
en organizaties.
De Franco-aanhangers eisten wraak voor de moord op een
aantal leden van de Guardia Civil. Het kwam er in feite weinig op
aan wie de vergelding trof. Voor de Spaanse regering was het een
moeilijk dilemma: toegeven aan de buitenlandse druk betekende
een krisis in de eigen politierangen.
De terechtstellingen deden een stom van verontwaardiging en
protest rijzen zowel binnen als buiten Europa. De voorstanders
van een burgerlijke demokratie in Spanje merken in verband met
de afschrikwekkende vonnissen op dat de wrede onderdrukking in
feite niet gericht is tegen de kleine groep guerrilleros van de
Baskische ETA, de Catalaanse OLLA en het radikale FRAP, maar
tegen de meerderheid van de Spaanse bevolking die een vreed
zame overgang naar de demokratie wenst.
Door de onverbiddelijke houding van de Madrileense maait-
hebbers wordt het isolement van Spanje nog meer uitgesproken.
Een isolement dat op de lange duur enkel nefaste gevolgen voor
het land kan hebben. Niet alleen op ekonomisch gebied en op het
vlak van het buitenlands beleid. Maar ook zeer kwalijke konse-
kwenties op de binnenlandse situatie zelf door de uitholling van het
regime door verbitterde nationalisten, anti-fascisten en leden van
de andere ondergrondse bewegingen. En dit vooral nu het hen aan
aanmoedigingen uit het buitenland niet ontdreekt.
Tal van landen hebben hun ambassadeurs al terug geroepen
Sommige regeringen roepen zelfs op tot een ekonomische en
toeristische escot van SPANJE. Maar tegenover zulke initiatie
ven en uitlatingen staan we zeer sceptisch: op de lange duur gaat
ieder land toch weer het eigenbelang boven de kollektieve veront
waardiging plaatsen. Vooral daar zulke beslissingen steeds in een
sfeer van emotionele opwinding getroffen worden. En bovendien
blijft dan nog steeds de vraag in hoeverre een Europese boycot wel
enig resultaat kan opleveren als aan de andere kant de USA al het
mogeïjke doen om de Spaanse machthebbers te behagen en dit
om de Amerikaanse miitaire steunpunten in Spanje veilig te stel
len.
Ondertussen heeft de Franco-regering al bevestigd dat de
harde lijn verder zal gevolgd worden bij de bestrijding van politieke
terroristen. En dat is dan helemaal niet verwonderlijk na de mas
sale pro-Franco-betogingen, die er op wijzen dat de aanhangers
van het regime meer dan ooit tot een hecht geheel verenigd zijn
Aan de andere kant neemt ook het verzet tegen de diktatuu r steeds
grotere vormen aan. Dit kunnen wij althans besluiten uit de nieuwe
reeks aanslagen op politiemannen.
IERLAND
In Ierland kan men moeilijk van een betere situatie gewagen. In
het beperkte kader van deze bijdrage kunnen we nu moeiljkin het
lang en het breed ingaan op de lange lijdensweg van het ierse volk.
Ten gepaste tijde kunnen we deze kwestie wel eens als hoofdbrok
van dit overzicht dieper aansnijden. Nu willen we enkel even de
aandacht vestigen op één bepaalde zijde van dit schrijnend drama.
De internationale opinie schreeuwt moord en brand en siddert van
afgrijzen wegens de gewelddadige gebeurtenissen in Spanje
maar neemt daarentegen de moordaanslagen in Ierland en het
geweld, dat nog in zovele andere landen hoogtij viert, zomaar van
zelfsprekend aan. We kunnen van de gelegenheid gebruik maken
om ook nog even te wijzen op de nieuwe vorm van geweldpleging
die zich nu in Ierland manifesteert. Hiermee bedoelen we dan de
ontvoering van de Nederlandse fabrieksdrekteur Tiede Herrema
door leden van het provisionele IRA. In ruil voor zijn leven moeten
drie gevangen IRA-leiders vrijgelaten worden. Na de bomaansla
gen en schietpartijen blijkt dit nu een nieuwe manier te zijn om de
ogen van de buitenwereld op de Ierse problematiek te richten.
DE EUROPESE UNIE
Premier Tindemans heeft de voorlaatste ronde ter voorbereiding
van zijn verslag over de Europese Unie, achter de mg. Zijn bezoe
ken aan de EEG-landen zullen nu te Kopenhagen afgerond wor
den. Het verslag moet klaar zijn voor de bijeenkomst van de
regeringsleiders van de EEG-landen te Rome in december 1975.
Te Rome ontmoette onze eerste-minister nog onlangs premier
Aldo Moro, paus Paulus en Enrico Beriinguer, de sekretaris-
generaal van de machtige Italiaanse kommunistische partij.
Veel aanleiding tot optimisme schijnt de Europese toemee van
Tindemans niet te geven. Dat kan men afleiden uit de voorzichtige
toon die de premier in al zijn perskonferenties gebruikt heef. On
danks de snel groeiende Eurokratie vieren protektionisme en na
tionalisme nog steeds hoogtij. Zodanig dat een rechtstreeks ver
kozen Europees parlement nog niet tot de mogelijkheden van
morgen behoort. Er zijn teveel hindemissen. De Duitsers werden
weerbarstig, tussen Fransen en Britten ligt de Gaulle nog steeds
na te smeulen en de kleintjes zowel op ekonomisch als op
geografisch gebied schreeuwen nu veel vroeger moord en
brand. Daarbij moet het bij elkaar rijgen van de Europese landen
geplaatst worden in een alles behalve positief ekonomisch klimaat.
We kunnen dus stilaan wel stellen dat er nog een paar generaties
nodig zullen zijn voor men spreken kan van een Europese geest.
VN-KONFERENTIE
De ontwikkelingslanden hebben bij de onderhandelingen, die zij
in de afgelopen weken in New York voerden met de westerse
landen over de internationale ekonomische samenwerking, bij
lange niet de resultaten geboekt waarop ze gehoopt hadden. Door
het doen van een aantal grotere en kleinere koncessies hoopten
ze op enkele belangrijke terreinen winst te boeken. Dit is hen niet
gelukt. Met een reeks vage beloften vanwege de Westerse landen
werden zij aan het einde van de algemene vergadering van de
Verenigde Naties terug naar huis gestuurd. Het echte zakendoen
werd weer maar eens naar een latere datum verschoven: naar de
energie- en grondstoffenkonferentie (december, in Parijs), naar
het monetaire overleg (januari) en naar de vergadering van de
UNCTAD de vergadering van de VN over Handel en Ontwikke
ling (r..di 76 in Nairobi).
De desillusie voor de landen van de Derde Wereld moet dus te
groter zijn daar zij van de VN het forum bij uitstek gemaakt hadden
om hun eisen en relatieve macht naar voor te kunnen brengen.
Een dertig jaar geleden was de UNO een organisatie, waarin de
westerse, geïndustrialiseerde landen ruim de bovenhand hadden.
Met de dekolonisatie van Azië en Afrika is daarin een groncfige
verandering gekomen. De 51 stichtende leden van 1945 zijn on
dertussen aangegroeid tot 138 en er staan nog kandidaten klaar.
Van hun numerieke meerderheid, die op geen enkele ekonomi
sche of miitaire macht steunt, maken de ontwikkelingslanden nu
gebruik om een aantal eisen te formuleren. Het enige wat ze echter
al bereikt hebben is het feit dat de VS voor het eerst eens wilden
praten over herstrukturering van de westerse industrie in het licht
van de ontwikkeïngsproblematiek. Maar konkrete resultaten zijn
ook nog niet voor morgen.
