FILM BIJ ONS lc PRO ARTE HANDEL-KONCERT HIER SPREEKT MEN NEDERLANDS GEORGES MAES OVERLEDEN YOUNG FRANKENSTEIN THE ODESSA FILE 22 - 12-3-76 - De Voorpost )eVc DE UITVOERDERS: HET WESTVLAAMS ORKEST Het ensemble is gegroeid uit het in 1951 opgerichte «Brugs Kamerorkest», en bestaat voor het ogenblik uit een twintigtal strijkers en ongeveer vijtien blazers. Het orkest heeft nog steeds zijn zetel te Brugge. De meeste muzikanten zijn West vlamingen. Teneinde het orkest een ste vige financiële en organisatori sche basis te geven werd in 1960, onder impuls van het Provinciaal Bestuur van West-Vlaanderen de V.Z.W. «Het Westvlaamse Orkest» opgericht. Stichtende leden waren gezaghebbende over heidspersonen uit alle gewes ten van de provincie en repre sentatieve figuren uit de mu ziekwereld. In november 1962 gaf het or kest zijnhonderste koncert en sindsien worden ongeveer 35 uitvoeringen per seizoen ge geven, in en buiten de provin cie. Het orkest treedt onder meer op in het Festival van Vlaanderen, voor de Belgische Radio en Televisie, in alle Be lgische «Jeugd-en-muziek»- afdelingen en verder nog in opdracht van het Mi nisterie van Nationale Opvoeding en Kui tuur, dienst «Volksontwikke ling» en van verschillende ge meentebesturen. Er werden merkwaardige uit voeringen gegeven met de bij zonderste Westvlaamse ko ren: Cantores en Veremans- koor uit Brugge, Singhet ende weset vro uit Kortrijk, de Man- delgalm uit Roeselare, Canta bile uit Knokke-heist, de Ga- vergalm uit Waregem enz... Stichter en vast dirigent van het orkest is Dirk Varendonck. Hij genoot zijn muzikale oplei ding voornamelijk aan het Ko ninklijk Conservatorium te Brussel, waar hij eerste prijzen behaalde in harmonie, kontra- punt, fuga, muziekgeschiede nis. In 1962 werd hem het di ploma voor orkestdirektie toe gekend. Dirk Varendonck is tevens on dervoorzitter van de Nationale Federatie van «Jeugd en Mziek». Het Westvlaams Orkest is uit gegroeid tot een toonaange vend gezelschap. Hiervan ge tuigen verschillende pers stemmen: Willem Pelemans (Het Laatste Nieuws van 23-6-1970): Westvlaamse musici... tech nisch keurig en met een opval lend grote bezieling Dank zij de speelvaardigheid en de mu zikaliteit van deze musici werd de avond een waar succes...» Camille Swinnen (Het belang van Limburg van 22-6-1970): op schitterende wijze heeft dit orkest dit zwaar maar dank baar programma verdedigd...» Hendrik Diels (De Standaard van 6-11-73): Het WVO heeft zich tot een en semble van rang ontwikkeld GEORG GRIEDRICH HANDEL De vader, Georg Handel (1622 1697), barbier - chirurg van de hertog van Saksen - Weissen- fels, onderhield vriendschap pelijke betrekkingen met kun stenaars van het hof, ofschoon hijzelf zich weinig aangetrok ken voelde tot de kunst. Zijn zoon, Georg Friedrich, kreeg een grondige algemene ontwikkeling aan het gymna sium te Halle (1696- 1702) en, ofschoon de vader tegen een muzikale roeping ageerde,, slaagde hij erin op zeer jonge leeftijd dank zij het begrip van zijn moeder het orgel en klavecombel aan te leren. Op zevenjarige leeftijd, mocht hij in het bijzijn van de hertog en diens kapelmeester, J. Ph. Krieger, het orgel bespelen van de hofkapel. De hertog, ver- wnderd door het kunnen van de jonge Handel, drong er op aan om hem voor verdere ont wikkeling lessen te laten vol gen bij Zachau te Halle. Op drie jaar tijd wist Handel alles over het bespelen van klavierin strumenten en de wetten der composities die hem bijge bracht werden aan de hand van analyse van Duitse en Ita liaanse sonates. Weing later werd Handel assis tent - organist benoemd 1697) aan de kathedraal te Halle om vijf jaar later titularis - organist te worden. Toen hij datzelfde jaar (1702) zijn studies aan het gymna sium beëindigd had schreef hij zich in aan de Universiteit om, naar de wil van zijn vader, rech ten te studeren. Uit die tijd dateert ook zijn vriendschap met niemand minder dan Telemann. Een jaar later echter, gedreven door de drang om wijdere hori zonten te ontdekken, verliet hij Halle, zijn orgel en zijn universi teit, en begaf zich naar Ham burg, een van de voornaamste muzikale centra van het Eu ropa van toen. Hij bekwam er een plaats als violist om nadien de belang rijke post van klavecinist te be kleden in het orkest van de opera, (gedirigeerd door Kei zer) Kort na zijn aankomst te Hamburg werd hij bevriend met Mattheson met wie hij een tocht naar Lübeck ondernam om het spel van Buxtehude te aanhoren. In 1706 besloot hij naar Italië te trekken om aldaar met de ope racompositie zijn roem te ves tigen. Uit die tijd stamt een aan tal Italiaanse kantates, onder andere ook «Crudel Tranno Amor!» Onder invloed van de grote re putatie die Handel in Italië be komen had, word hij benoemd tot hofkapel meester te Hanno ver. Kort nadien nam hij verlof om Engeland te bezoeken, doch vergat zijn functie te Hannover en bleef in Londen! De komponist, enigszins voortvluchtig, kwam in een ne telige situatie terecht toen in 1714 de keurvorst van Hanno ver, zijn vroegere meester, de Engelse troon besteeg! Deze laatste was natuurlijk niet te spreken over zijn ontrouwe ka pelmeester. De legende wil dat Handel de verzoening tot stand vracht door de vorst te verras sen met de uitvoering van een neiuwe compositie, de «Wa- termusic», bij een van de boot tochten van de koning op de Theems. Nadat Handel' enkele tijd als kapelmeester van de hertog van Chandos gefungeerd had nam hij in 1719 de leiding van de Royal Academy of Music te Haymacket op zich. Handel componeerde in die periode tal van Italiaanse ope- FUNERAL ANTHEM De treurhymne die Handel schreef voor de begrafeni- bplccniigneio van vjueei i <j- line op 17 december 1737 gold reeds in die tijd als één van zijn beste werken. De muziek laat duidelijk blijken dat Handel deze opdracht niet enkel plichtshalve uitvoerde, doch met hart en ziel bij de zaak betrokken was. Handle gaf deze kompositie op bijbelverzen (o.a. uit psalmen 15 en 61) de vorm van een grote koorkantate met orkest en solokwartet Van al zijn wer ken komt deze hymne de grote Bach - koorkantates het meest nabij, zowel wat de schrijftrant aangaat als de muzikale bena dering. Dit ondanks de in we zen zo grote verscheidenheid bissen beide kunstenaars. Een klein orkestraal voorspel in volle, weke klanken door de SUIJKÜfS lt££al hol CCIoic oui - klein - koor in. Het biedt een kunstvolle koraalbewerking over de aanvang van «Herr Jesu Christ du höchstes gut». Handel kende deze melodie uit zijn organisten jaren te halle. Ook de aanvang van Mozarts Requiem is op dit motief ge bouwd en stamt hoogstwaar schijnlijk af van Handels voor beeld. Nieuwe motieven wor den aangewend, er treden wonderbare kontrapuntische kombinaties op. Tweemaal, in het midden en op het einde wordt deze muziek onderbroken door enkele in dringende homofone noten. Daarop volgt een door scherpe declamatie en krachtige ritmiek sterk kontrasterende koorpe riode die afgesloten wordt door ocii vieisiemiiiiye uuuutjiiuyc». Het daaropvolgend solokwar tet roept met zachte lieflijke to nen een beeld op van de afge storvene. Dit deel wordt echter plots onderbroken door de do-klein koorpassage, waarna de zielsschildering van de ont slagene verder gaat in koraal achtige brede melodieën. Het «But their name liveth evermore» is een hoopvolle aankondiging der her opstan ding. Men lette op het verwant schap met het beroemde motet «Ecce quomodo moritur justur» van Jacobus Gallus. Het «et erit in pace» daaruit is praktisch identiek met Handels fase «nut their name», citaat dat Handel niet minder dan acht maal her- CONCERTO B-DUR Het concerto vat aan met een lieflijk Adagio-thema dat door de solist wordt overgenomen en verwerkt. Dit deel is echter kort zodat we het kunnen be schouwen als intruduktie tot bet daaropvolgende allegro. v Opvallend is het karakteris tieke ritme, eigen aan de jonge Handle en ongetwijfeld niet zonder Italiaanse invloed. Het Siciliano (Largo) met zijn schone ingehouden melodiek lijkt nog sterker dan de voor gaande beweging beinvloed te zien door de Italiaanse schrijf trant. In het aansluitende Vi vace is aan de hobo geen so lostem toegewezen. Het concerto stamt uit Handels eerste jaren in Hamburg. De komponist was dan achttien jaar oud. Ondanks de bedui dende rol die de hobo speelt wordt dit werk (en ook de ande ren uit hetzelfde opus) vaak bestempeld als concerto grosso waarin de hobo de hoofdrol als concertino opged ragen is. Als je In de gebouwen van het centrum voor Samenlevings vernieuwing (CSV Wellekensstraat 45) even wil grasduinen, loop je er onherroepelijk verloren. Talrijke jeugdgroepen en verenigingen hebben er immers onderdeak gevondeen en gelukkig vind je in het kafe-zaaltje «het utopieken» vaak iemande die je wegwijs kan maken. Donderdag 4 maart is de be kende orkestleider Georges Maes in de kliniek te Eeklo aan een hartinfarkt overleden. De muziekliefhebbers uit onze stad hebben aan hem en zijn Be lgisch Kamerorkest vele uren mu zikale vreugde beleefd. Hij werkte regelmatig mee aan de Cantate Domino- Jubelkoncerten en was de gast van Pro Arte. Georges Maes werd geboren te Oostende op 26 mei 1914. Op 16- jarige leeftijd behaalde hij aan het Konservatorium te Gent de vir- tuositeitsprijs viool. Vijf jaar later verwierf hij de Prijs van Rome als dirigent. Lange tijd was hij eerste viool in het door hem gestichte Haydn- kwartct, waarmede hij in binnen- en buitenland hoge waardering genoot. Als dirigent van het Belgisch Ka merorkest speelde hij een belang rijke rol in het Vlaamse muziekle ven. Dit door uitvoering van ge kende en ongekende Vlaamse komposities. Georges Maes was een uitzonder lijk mens en musicus, met wie an dere musici graag samenwerkten Hij had grote belangstelling voor de muziekminnende jeugd en steunde met raad en daad jonge mensen die nu belangrijke plaat sen bekleden in het muziekleven. Onder hen vernoemen we Paul Dombrecht. Laatst zagen we Georges Maes op de schiftingsproeven van de Stcp- hane De Jonghe-wedstrijd Met hem verloren we een toege wijd muzikant, een goed mens. A.D.G. Het bleek overigens deat we voor ons bezoek ditmaal niet verdeer moesten zoeken. Het utopieken, deat als café veel sukses kent bij dee jeugde, is ook de plaats waar sinds de cember vorig jaar een kursus Nederlands voor gastarbei- deers wordet gegeven. Kursus is wel een groot woord voor dit initiatief en de moedeige les gever, Johan Van Herzele, is de eerste om dit te bevestigen: «Het komt er vooral op aan deze mensen wat praktisch Nederlands bij te brengen. Dit gebeurt onder de vorm van spreek- en schrijfoefeningen want een handboek gebruiken we niet». MOEILIJKHEDEEN Op het eerste gezicht lijkt dit eenvoudig, maar het wordt al heel wat vervelendeer als je vaststelt deat sommige gas- tarbeideers niet eens het Ro meins alfabet kennen. Boven dien,moet je voortdurend gis sen naar dee moeilijkhedeen die zij in onze taal ondeervin- den. Die ontdekt Johan Van Herzele trouwens pas als hij de rudimentaire beginselen van onze Nederlandse spraak- dat... intens en boeiend kan musiceren...» CANTABILE Het koor werd gesticht door Jacques Maertens in 1957. Onder leiding van zijn stichter wist het zich in korte tijd te ont wikkelen tot een ensemble van hoge rang. Reeds in het begin der jaren zestig muntten ze uit in verschillende zangtornooien en verzorgden ze optredens in binne- en buitenland: Antwer pen, Knokke, Sieburg (Duis- land), Brighton (Engeland), Brussel (BRT). In 1966 ondernamen ze een koncertreis naar Polen waar ze optraden te Warschau en te Gdansk. In die tijd hadden ze grote werken als Bachs Weih- nachtsoratorium en Heydns Jahrezeiten op hun program ma. In 1968 verzorgden ze te Knokke een groots opgevatte avond met de uitvoering van de Psalmensymfonie van Igor Stravinski en het Te Deum van Anton Bruckner. Met het Requiem van W.A. Mozart verwierven ze grote suksessen te Sieburg, Lede en Waregem. Ter gelegenheid van hun 15-jarig bestaan ga ven ze te Knokke-Heist een Galakoncert met «Die Jahre zeiten» van J. Haydn. De Funeral-Anthem die we deze avond zullen horen voerden ze reeds uit in de Mozart-saal tel" Wenen in 1973. Vorig jaar nogl stond een koncertreis naar Po len en Tsjechoslowakije op het programma. Dit zijn slechts enkele hoogte-?" punten uit een bijna twintig ja ren durende werking. Cantabile werkte samen meine^ verschillende grote orkesten x" vermaarde solisten en dirigerv ten, onder wie ook de be-A treurde Georges Maes. Het koor staat nog steeds on-j^j der leiding van Jacques Maer- (l tens die met niet aflatende ijva e Cantabile naar nieuwe suk-fc sessen voert. ra's, aanvankelijk met groot succes, maar door allerlei om standigheden (o.a. ook finan ciële) liep alles in het honderd. In 1729 bezocht Handel zijn geboortestad. Hij maakte er kennis met Wilhelm Friede- mann Bach, oudste zoon van Johann Sebastian, die hij ech ter nooit heeft ontmoet. In hetzelfde jaar werd de ope- raondernemigng opnieuw op touw gezet, doch Handel ging meer en meer aandacht beste den aan het oratorium. Tot 1741 schreef hij verder Itali aanse opera's en oratoria op Engelse tekst, om nadien zich enkel op laatstgenoemde ge nre toe te leggen. In 1750 tijdens een reis door Nederland, en Duitsland werd Handels gezondheid sterk aangetast door een ongeval met de reiswagen. Misschien is hierin de oorzaak van de blind heid die de meester langzaam maar zeker over zich voelde komen, te vinden. De laatste zes jaren van zijn leven was hij volkomen blind, wat hem het componeren be lette; toch ging hij verder met de uitvoering van zijn werken. Hij stierf in zijn woning aan de Brook Street (Grosvenor Squa re) op 14 april 1759. CRUDEL TIRANNO AMOR Toen Handel tegen het einde der jaren 1706 in Italië aan kwam kreeg hij de gelegenheid op diepgaande wijze de itali- aanse muziek te leren kennen. Vooral de Kamerkantates van Allessandro Scarlatti (1660 - 1725) leken hem zeer boeiend te zijn. Naar dit voorbeeld schreef hij in korte tijd een groot aantal gelijkaardige komposities in verschillende bezettingen. Tegelijkertijd leerde hij de virtuoze zangstijl der Italianen kennen. Aan de hoven van Firenze en Rome kan hij met de grote zangvirtuozen uit die tijd ken nismaken. Zijn reputaite was toen reeds zo goed dat hij hen de uitvoering van zijn kantates mocht toevertrouwen. De grote kwaliteit der interpretaties dreogen wezenlijk bij tot de versteviging van Handels roem. In «Crudel Tiranno Amor» wordt dodheid Amor als een gruwelijk tiran voorgesteld. Immers, een verliefde weet zich ver van haar beminde en bidt tevergeefs tot de liefdes god hem terug te brengen. En kel de hoop op de terugkomst kan haar pijn verzachten. De compositie bestaat uit vijf delen: Aria: (allegro) Crudel tiranno Amor Recitatief: Ma tu mandi al mio core Aria (larghetto): O dolce mia kul pnde speranza jur. Recitatief: Senzate, docebge spene 956 Aria (allegro): O care speme eze In de eerste aria ontwikkelt^ zich, na een kort voorspel, eenM1 levendige dialoog tusseni zangstem en begeleiding Van grote schoonheid is di Larghetto - aria «O doce mi; speranza», geschreven ii.. vorm van een Siciliano, een'lysl pastorale sanswijze in wie-F'" gende bewegin. Ook Johann'rus: Sebastian Bach heeft dezePre' vorm vaak aangewend. e'e De allegro-aria «O cara spe-l ikle haalt. Dit archaisch aandoen de, aangrijpende deel wordt yevuiyu uuöf êen sierK cnro- matisch gekleurde re-klein passage (The people will tell) De diepe ernst en de prachtige motivische arbeid in de daar opvolgende delen leidt tot een aangrijpend, in stille overgave berustend slot. Deze bewonderenswaardige compositie, meesterlijk van opbouw, vol effektovlle afwis seling in stemmingen, ritmes en toonaarden houd zich streng aan de bijbelse teksten zonder niet eenmaal recht streeks naar de overleden ko ningin te verwijzen. Hierdoor verheft Handels compositie zich boven het ge legenheidskarakter dat men er zou kunnen aan toeschrijven. A.D.G kunst uitlegt (bijv. de vervoe ging, het bezittelijk vnw. enz...). De kandidaat -germanist moet immers nog een deerdee vijand bekampen: het dialekt. Het is inderdeaad jammer deat deze mensen op straat of in de fabriek zo weinig A.B.N. horen en ongewild heel wat deialekt- woordeen en uitdrukkingen assimileren. MOTIVERING Het is een kwestie van psycho logische motivering. Johan Van Herzele: «We moeten ei genlijk dee inspanningen van deeze mensen bewonderen vooral omdat de meesten Frans praten en derommels goed weten deat ze daarmee heel wat kunnen bereiken. De meesten verrichten bovendien nog ploegwerk en ik deurf bij gevolg van hen geen zware in spanningen vragen». Rekening houdend met al deeze nadelige faktoren is het te begrijpen dat dee gastarbei ders slechts heel langzaam vorderen. Hun gezin en werk laten hen immers niet altijd toe het andeerhalf uur les per week te volgen. Op materieel vlak maakt Johan Werkgroep «AKSENT» maakt bilan op «AKSENT», de werkgroep voor konstruktieve kunst, hield don derdag II. zijn eerste vergadering na de tentoonstelling in de Aals- icise bèifortlaai. Op deze bijeenkomst werden de resultaten besproken van deze manifestatie die ondanks het gure vriesweer 1557 bezoekers mocht ontvangen wat zeker een sukses mag genoemd worden. Dit als ge volg van een even suksesrijke vernissage waarop de heren Van den Eede, Schepen van Kuituur en A. Hutsebaut, architekt, het woord voerden. De direktie van een Nederlandse galerij bracht speciaal een bezoek aan de tentoonstelling met het oog op de inrichting van een manifes tatie volgend jaar. Ook werd de groep uitgebreid met een nieuwe medewerker. Mare Poleijn uit Aalst die mee zal ten toonstellen vanaf de tentoonstel ling te Zottegem in galerij An ders. Als nevenmanifestatie zal door groep «Aksent» op het Zotte- gemse marktplein een objekt worden opgericht naar gezamen lijke plannen van meer dan 2,50 meter hoog. Op de vernissage van deze tentoonstelling aldaar zal een diamontage vertoond worden over de werking van deze bewe ging- Van Herzele zich geen zorgen. De lessen zijn volledig gratis en met een borde en een stuk krijt kan hij het wel klaren. De grote moeilijkheide is deat hij het al leen moet opknappen «Moch ten we met twee of drie men sen zijn dan zouden we de ta ken kunnen verdelen en onze ervaringen uitwisselen, leder een is welkom hoewel dit werk een ideaal oefenterrein is voor onderwijzers. Het taalniveau van deze gastarbeiders ligt immers niet hoger dan dat van kinderen uit het Lager Onder wijs». aldus de lesgever. Wil de kontinuiteit van deze lessen Nederlands gewaar borgde blijven, dan zijn meer lesgevers dus noodezakelijk. Belangstellenden kunnen zich steeds wenden tot dee vol gende adressen: Johan Van Herzele, Boudewijnlaan 158 Aalst en Paul Bauwens of Jan Van de Moortel. CSV, Welle kenstraat 45. Wij, Vlamingen, hebben al vaak geklaagd over de gemiste kansen van het Nederlands. Een reden te meer om de kansen deie nu geboden worden, kordaat te grijpen! JA. me» is gebouwd op een themaede dat in zijn pregnante verfP0 schijning een mooie afsluiting?30 van het geheel vormt. )on' adg's e' erv |i p Blai van Mel Brooks met Gene Wilder, Peter Boyle, Marty Feldman (foto), Cloris Lechman, Teri Garr, Kenneth Mars en Madeline Kahn. Het bizarre verhaal van Mary W. Shelley is stilaan een klassieker geworden in de filmgeschiedenis: talloze kineasten waagden zich aan de verfilming ervan. Meestal zijn de resultaten eerder bedenke lijk: ze sluiten sterk aan bij het oorspronkelijke verhaal en moeten het voornamelijk hebben van sensationele en griezelige beelden van «het monster». Gene Wilder en Mel Brooks hebben het verhaal eens grondig onder handen genomen en komen met een heel andere «Frankenstein» voor de pinnen. Zij konstrueerden een verhaal dat zich een generatie na de echte Frankenstein afspeelt: Gene Wilder wordt dan een nakomeling van de beruchte geleerde. Hij gaat op zoek naar de geheimen van zijn vóórvader: hij wil te weten komen hoe die man er in slaagde nieuw leven te laten ontstaan. Martv Feldman is zijn trouwe dienaar die hem zal helpen een nieuwe mens te kreëren. Peter Boyle geeft gestalte aan het monster, monster. «Young Frankenstein» is een buitengewoon geestige film die qua opvatting helemaal niets te maken heeft met de vroegere «Franken- steins». Brooks is een meester in het bedenken en uitwerken van spirituele en ongehoord-spitsvondige situaties. Je weet op de duur niet meer wat je ziet: overal zitten kleine wendingen ingebouwd die resulteren in een ontspannend gelach in de zaal. Een paar voorbeelden: het monster draagt een armband met zijn naam erin gegraveerd: 'mon ster'. Marty Feldman die Gene Wilder komt afhalen aan het station en vraagt of hij de bagage zal dragen? Jawel, antwoordt Wilder, waarop Feldman het kleinste en lichtste koffertje neemt, de grote valies aan Wilder overlatend. De jokes volgen elkaar op met een zorgvuldig uitgekiend tempo en zelfs de grootste zuurpruim kan op de duur zijn lach niet meer houden. Een klein woordje over de vormgeving nog: het is een zwart-wit film, en dat is in deze tijd eerder ongewoon. Maar voor deze film bestond er geen andere keuze: je kan zo'n film gewoon niet in kleuren draaien, het is vanzelfsprekend dat Brooks bewust voor zwart-wit heeft gekozen, tegen de wil van zijn geldschieters waar schijnlijk. Het ontbreken van de kleuren is dus geen tekort, integen deel, het brengt ons volledig in de sfeer. Indien er één film is die U niet mag missen dit jaar, dan is het vast en zeker wel deze «Young Frankenstein». (in cinema Palace) van Ronald Neame met Jon Voight, Mary Tamm en Maximilian Schell Frederick Forsyth mag zich wel gelukkig prijzen; dit is de tweede keer dat een boek van hem verfilmd wordt. Hij is trouwens een bijzonder boeiend schrijver, dat weten we al van «De dag van de jakhals». Zijn tweede suksesrijke boek «The Odessa File» handelt over een man die op zekere dag het dagboek van een kampgevangene in handen krijgt. De overleden man beschrijft in dat dagboek zijn ervaringen in een koncentratiekamp, waar hij een beestachtig be staan leidde omdat de kampoverste een genadeloos kreatuur was. Het verhaal zit knap in elkaar en kent een onverwacht slot doordat de journalist die het dagboek vond uiteindelijk sterk betrokken wordt bij de ervaringen van de overledene. Ronald Neame maakte er een vrij vlotte film van, niet denderend, maar gewoon aardig om zien (alhoewel, aardig?). (in cinema Alfa) GUY DELE 30tl nd( tn. list ad< eize Bist en ek, 5 Ni raa aar indf ip d Itus ract xle in e ete: en erv< b fin i imp let v

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1976 | | pagina 22