Slieuwe straatnaamgeving
ORIGINELE GESCHENKEN IN
MIKISKLUB
SEKRETARISSEN EN ONTVANGERS
VAN GROOT AALST TE GAST
-IN EREMBODEGEM
UP WITH PEOPLE WAS HERE AGAIN
De Voorpost -10-12-76 - 7
Tijdens de eindejaarstentoonstelling in de Mikisklub kon men zeer originele zaken aantref
fen. Geschenken voor de komende dagen gingen er suksesvol van de hand.
BIJLMERMEER (AMSTERDAM) TOONAANGEVEND:
OOK VOOR AALST?
Vorige week behandelden we het «geval» Brugge. We kijken nu even over onze Noorder
grens.
Het in 1971 verschenen boekje van J.B.J. Thomas «Straat en Nummer» (chef van de afdeling
tevolking te Roosendaal en Nispen) was voor H. Buitenhuis (Amsterdam) de aanleiding, een
artikel te publiceren in het tijdschrift «Naamkunde».
Het behandelt de Nederlandse aanpak van het probleem aer nieuwe straatnaamgeving.
Voor een stad als Aalst, waar men zoekend door de straten sukkelt, kan ook dit artikel ertoe
jijdragen tot een vollediger inzicht te komen in de problematiek omtrent de straatnaamge
ving. Alle verenigingen die in onze stad enigzins met kuituur te maken hebben, zijn nu ook
aan straatnaamkunde gaan doen. En dat maakt er de toestand niet duidelijker op. Een
toestand die stilaan op een chaos gelijkt, indien er niet op klare wijze ingegrepen wordt.
IDEAAL SYSTEEM
ALFABET?
«De enige methode die ons bij
deze nieuwe funktie van de
straatnaam ter beschikking
staat, zo zegt Buitenhuis, is die
van de alfabetische volgorde
der namen, waarbij de indeling
naar kategorie voor iedere wijk
afzonderlijk zeker gehand
haafd moet worden... We mo
gen echter nooit overgaan tot
het Amerikaans systeem van
nummering der wegen».
BIJLMERMEER
Als schoolvoorbeeld van de
nieuwe methoden noemt de
auteur de wijk Bijlmermeer
(Amsterdam) een nieuwe
«stad» waarin de straatnaam
geving twee aspekten ver
toont: ten eerste de alfabeti
sche volgorde der namen,
waarbij duideliik en bewust uit
gegaan is van de verkeers
technische situatie. Het ver
keer gebeurt er op drie ni-
veau's.
1) doorgaand verkeer 2) ver
keerswegen die de wijken van
Bijlmermeer binnen leiden en
waar men de auto's achterlaat
op parkeerplaatsen of garages
via dewelke men de woonge
bouwen bereikt. Deze wegen
dragen in hun namen het ach
tervoegsel «dreef», en hebben
geen huisnummering. (Verbin
dingswegen met eerste niveau
zijn voorzien).
3) wegen en paden voor
brommers, fietsers en voet
gangers.
Op niveau 1 heeft men de
Gooiseweg. Komend uit Am
sterdam ziet men bij iedere af
slag (haaks op Gooiseweg)
de eerste letter van de woon
gebouwen op die dreef (vb. let
ter H links, rechts K van Ker-
speldreef).
Het tweede aspekt betreft de
wijze van naamgeving. Zoals
gezegd heeft 'n dreef in Bijl
mermeer geen huisnumme
ring. Dat komt omdat de
«straatnamen gegeven zijn
aan de woongebouwen die
dwars op de dreef gelegen zijn.
Elk woongebouw heeft zijn ei
gen naam, afhankelijk van de
naam die bij de dreef gebruikt
werd. De auteur merkt wel aan,
dat het niet overal geschikt is
een naam aan de gebouwen te
geven, in plaats van aan de
straten. Het geval Bijlmermeer
is ook uniek in Nederland
Wel is het duidelijk dat het voor
de weggebruikers niet moeilijk
is de juiste straat te vinden in
AANLEIDING
)e direkte aanleiding om zijn
trtikel te schrijven, vond Bui
enhuis in de bewering van
Thomas dat «er nog teveel i
lacht wordt dat straatnaam-
jordjes richtingaanwijzers zijn;
niets is minder waar». Buiten
luis antwoordt hierop: «Welis
waar verzacht de schrijver
leze krasse uitspraak met de
woorden: we zijn ervan over-
uigd dat wij ons straks van
nnze orthodoxe redeneringen
zullen moeten loswerken en
lat wij tot meer moderne
itraatnaamgeving zullen moe-
en overgaan. Symptomen in
lie richting zijn reeds merk-
>aar Buitenhuis vervolgt dan:
leeI verder dan deze constate-
ing komt de schrijver echter
liet. Zelfs het door hem ver
melde Haagse voorbeeld met
le namen op donk brengt
lem niet tot het inzicht dat
\ierbij reeds met de «ortho-
loxe» redeneringen is afgere
kend, m.a.w. dat in het Haagse
voorbeeld een ontwikkeling is
voltooid van de oriënterende
naar de richtingwijzende funk
tie van de straatnamen, een
sntwikkeling die zich in de na-
)ije toekomst nog duidelijker
noet en zal manifesteren
FUNKTIE VAN DE
STRAATNAAMGEVING
3uitenhuis merkt op dat men in
Je oudste stadsgedeelten,
waar de namen dikwijls nog uit
de Middeleeuwen stammen,
geen enkele systematiek van
aatdie van het logische en oorza-
voljkelijk verband tussen straat en
i e naam gebruikte. Bakkerstraat
derbijvoorbeeld, naar de aldaar
d uitgeoefende bedrijvigheid. De
enrichtingaanwijzende funktie
cwam daar niet aan de orde.
nolater, toen de overheid zich
slisrnet de straatnaamgeving ging
jemoeien, kwam er een ze
kere systematiek (nieuwe wij-
lve <en met veelal systematische
opzet), maar nog steeds om de
!nt< oriëntatiemogelijkheid te ver
gemakkelijken. (aanzet hier-
'an in de 17de eeuw aange-
Amsterdamse grachten
gordel (Heerengracht, Kei
zersgracht).
lro Bij de verdere uitbouw gaf men
in nieuwe wijken ook een be
paalde kategorie namen:
1 staatsmannen, schilders,
he komponisten, en zelfs namen
os"van bloemen en planten. Men
ging nog uit van de oriëntatie-
ter mogelijkheid: als men in de As-
V-terstraat was, kon de Anjelier-
iar straat niet ver meer af zijn. Dus
ijk-
;en
nog altijd oriënterend en nog
niet richtingaanwijzend. Deze
laatste funktie van een straat
naam, zo zegt Buitenhuis werd
en wordt vaak nog steeds
niet onderkend binnen het ka
der van de systematisering.
NUMMERING OF
ALFABETISERING?
In Tilburg dacht men er zelfs
aan de straten te nummeren of
te alfabetiseren. Zo een in
greep is totaal onaanvaard
baar omdat daardoor talloze
historische namen verloren
gaan die iets kunnen vertellen
betreffende de stad. Hiermee
is Buitenhuis het met Thomas
eens. Maar hij volgt Thomas
niet meer waar die beweert dat
de straatnamen op grond
van deze historische verwor
venheden geen richtingwij
zende funktie kunnen hebben.
Bij deze funktie heeft Thomas
het ganse stadsgeheel op het
oog. Buitenhuis beweert echter
dat dit ook binnen de wijk kan
en zelfs dringend nodig is. Het
is over deze nieuwe ontwikke
ling dat Buitenhuis een nieuwe
uiteenzetting geeft: logische en
oorzakelijke naamgeving
vanaf de Middeleeuwen (Am
sterdam) die evolueerde naar
kategorische wijksgewijzende
naamgeving, waarbij langza
merhand een verschuiving is
opgetreden van de oriënte
rende naar de richtingwijzende
funktie van de straatnaam.
STRAATNAAM
WEGWIJZER?
Nu is het ook zo, dat Nederland
sedert de Tweede Wereldoor
log een grote bevolkingstoe
name meemaakte, wat de
bouw van nieuwe wijken nood
zakelijk maakte. Bovendien
werd de bevolking zeer mobiel
(auto). Dit maakte een ander
wegpatroon noodzakelijk. De
wijkstraten zijn ruimer dan die
in de binnenstad (schaalver
groting). Men woont in de wij
ken, men werkt in de steden,
een nieuw woon-, werkver
keer, dat mede zijn invloed
doet gelden in de straatnaam
geving: door de schaalvergro
ting kan de «vreemdeling» zich
moeilijker oriënteren. En de
herkenningspunten (een kerk
met hoge toren, bijvoorbeeld,
of een markant gebouw) zijn
veelal weggevallen. De nieuwe
straatnaamgeving moet dus
richtingaanwijzend zijn. Men
moet binnen de nieuwe wijken
tot een duidelijke systematise
ring overgaan.
Het voltallig schepenkolle
ge van Erembodegem zorg
de. als voorlaatste in de rij.
voor een warme ontvangst
van de sekretarissen en ont
vangers van de negen fusie
gemeenten van Aalst. Op 1
december, precies één
maand vóór het doek valt
over het bestaan van hun
gemeenten, waren ander
maal de topambtenaren van
Aalst, Baardegem, Gijze-
gem. Herdersem, Hofstade.
Meldert. Moorsel en
Nieuwerkerken en de gast-
gemeente Erembodegem
zelfmet zijn sekretaris L.
Van Vaerenbergh en zijn
ontvanger Alb De Schrijver,
op verkenning in de fusie
Aalst.
Na een ontvangst op het
gemeentehuis van Erembo
degem, waar kennis werd
gemaakt en verbroederd
met het bediendenperso-
neel, ging de tocht naar het
familiebedrijf van De Kerpel
-Dekaply-Resocub.
Erembodegem met zijn drie
industriezones biedt uiter
aard een voldoende keuze
aan bedrijven die kunnen
bezocht worden. Als De
Kerpel bij de sekretarissen
en ontvangers de voorkeur
genoot, wilden zij daarmee
klaarblijkelijk hun sympatie.
tonen voor wat van eigen
bodem is en het zo enorm
flink doet Zij hebben zich
hiervan dan ook ten volle
kunnen vergewissen tijdens
een leerrijke rondgang van
twee uren. Dat het bij auto-
tochtone industriëlen niet
alleen knap kan zijn, maar
ook gezellig, werd na het
begeleid bezoek aan de ver
schillende fabrieken van De
Kerpel ervaren tijdens een
uitermate gezellige recep
tie. waaraan slechts met
spijt en moeite een einde
werd gemaakt, omdat een
rijk gevulde tafel in het
Gerstenhof stond te wach
ten.
Daar benutte burgemeester
Fr. Boel gepast de gemoe
delijke sfeer om zijn gasten
met sympatie aan te moe
digen voor hun verder leven.
Hij spoorde aan tot loyale
dienstvervulling in Groot
Aalst, geleid door het nieu
we bestuur .en ten bate van
de bevolking die de ambte
naren tot taak hebben te
dienen. Op zijn beurt werd
burgemeester Boel door de
Aalsterse stadssekretaris
Chr. Willems namens zijn
kollega's geprezen als de
zeer grote laatste burge
meester -. weliswaar klein
van gestalte - van de grote
broer in de fusie Aalst.
Erembodegem En verder
met de burgemeester wer
den de aanwezige schepe
nen R. Van Vaerenbergh,
Fr. Bruylandt, De Luyck en
De Cremer in de hulde be
trokken om hun naarstig
werk, dat zij soms al te dis
kreet in de voorbije jaren
hebben gepresteerd om van
Erembodegem de modelge
meente te maken zoals de
ganse streek ze nu kent.
Bloemen en herinnerings
geschenken werden uitge
wisseld en op de goede af
loop en de fijne verstand
houding werd geschonken
en gedronken tot.laat in de
avond. Eerstdaags zal te
Aalst het laatste plaatsbe-
zoek van de sekretarissen
en ontvangers van de fusie
Aalst doorgaan. Zij zetten
dan een eindpunt achter ve
le maanden vrijwillige, on
derlinge samenwerking,
waaruit de ambtelijke voor
bereiding van de fusieope
ratie in Aalst voortvloeide,
die zowat model staat in het
land. Daaruit is ook heel
wat wederzijdse vriend
schap gesproten, zodat zij.
zich nu al voornemen me
kaar na 1 januari 1977 terug
te vinden.
een systeem zoals in Bijlmer
meer dat op alfabetische orde
gericht is. De richtinggevende
funktie is hier duidelijk centraal
gesteld. Deze straatnaamge
ving biedt volgens de heer Bui
tenhuis de beste perspektie-
ven voor de toekomst. Veel
verkeerscongesties kunnen er
door vermeden worden, of al
thans toch fel verminderd.
TEGENARGUMENTEN
NIET
DOORSLAGGEVEND
Men heeft in Nederland de op
vatting over de alfabetische
volgorde van H. Buitenhuis be
streden met de opmerking dat
het grootste deel van de men
sen geen notie heeft van het
gebruik van het alfabet bij
straatnaamgeving en dat alfa
betisering daarom niet nood
zakelijk is. Maar zelfs indien dit
waar was, zo beweert de au
teur, zullen de «an-alfabeten»
daar geen hinder van onder
vinden, terwijl de «alfabeten»
er alleen maar voordeel zullen
bij hebben.
Bovendien: indien men de al
fabetische volgorde verwerpt
omwille van het groot aantal
mensen dat niet «alfabetisch
denkt» in straatnamen, moet
men dit dan ook niet doen waar
het namen van literatoren be
treft. De kennis hiervan zal
door de band toch ook niet gro
ter zijn dan de kennis van het
alfabefl
In Bijlmermeer gebruikte men
een kategorie namen afkom
stig van grote buitenhuizen en
grote boerderijen, eerst uit de
wijde omgeving van Amster
dam, daarna uit het ganse
land, toen de voorraad namen
niet voldoende bleek. Ook hier
wisten veel mensen niet uit
welke kategorie de namen af
komstig waren. Toch was het
daarom niet minder efficiënt.
Voor het verkeer dat van buiten
de wijk komt is het niet moeilijk,
na het vinden van de wijk zelf,
ook nog de «straten» te vinden.
Enkel het alfabetisch systeem
kan dit probleem binnen de wijk
zelf oplossen, aldus Buiten
huis.
KATEGORISCHE
BENOEMING
VERWARREND
De auteur heeft verder ook nog
enig bezwaar tegen de katego
rische benoeming van straat
namen. Zelf woont hij in een
buurt die de namen van Wad
deneilanden, Zuidhollandse en
Zeeuwse eilanden draagt.
Nochtans hadden veel adres
zoekenden of passanten daar
geen idee van. Bovendien be
vindt er zich in die buurt ook
een Rembrandtweg. Het is dus
niet te verwonderen dat veel
wegvragers de verkeerde kant
worden opgestuurd.
De schrijver wil hiermee echter
geen pleidooi tegen de katego
rische naamgeving houden,
maar wel tegen een naamge
ving zonder logische volgorde.
Hij wijst er tenslotte op dat het
publiek door voorlichting kan
opgevoed worden in moderne
straatnaamgeving, zodat het
ook met alfabetische volg
orde van de straatnamen ver
trouwd kan geraken.
een kniesoor die daar op let. Het
vuurwerk aan het einde blijkt niet
zo denderend te zijn als ik ver
wachtte: nogmaals het klublied.
ietwat entoesiaster en luider dan
de eerste keer en dat was het dan.
Vrij en vrolijk trekken wij naar de
kroegen. Niet zomaar om een pint
te drinken, nee, ik heb het lumi
neus idee gehad om met Dave en
Ja, inderdaad beste mensen, alweer een reuze-sukses voor deze
internationale jongerengroep die op geregelde tydstippen ons
landje aandoet. De meningen zullen natuurlek verdeeld zyn, maar
voor my hoeft die «show» eigenlyk niet om heel eerlijk te zyn: ik
mot er niks van hebbe. Hoe de kleine tienduizend mensen die er
weer zullen geweest zijn dit gedoe hebben ervaren weet ik niet, het
publiek was ook zo ontzettend verscheiden. Een feit is datje zo'n
goed werk (want de winst, en dat zal wel geen klein bier zyn, gaat
integraal naar Levensvreugde) niet links kunt laten liggen natuur
lijk. De organizerende Lyons' Klub dankt U dus zeer hartelijk.
Even wat indrukken van het spek
takel dus. De grote Wieze-
bierhalle gonst van de stemmige
geruchten, af en toe onderbroken
door een of ander applaus waar
van de oorzaak ons volkomen ont
snapt. Dan gaan de lichten uit en
een stelletje jongens en meisjes
springen plotskalps als gekken op
het podium rond op de maten van
het allerbekende klublied «Up, up
with people» (een soort coca-cola
song). Met zijn vijftigen
schreeuwen ze hun levensdoel de
zaal in en na acht maten zit de
stemming er al dik in en iedereen
joelt ijverig mee. Dan even wat
uitleg: ze komen uit alle landen:
de States natuurlijk, maar ook
Mexico, Japan en waarachtig ook
België, zo verkondigt een frisse
Limburgse knaap. Er blijken flink
wat bekende liedjes in de show te
zitten, dat merk je wanneer een
groot deel van de zaal snel mee
gaat zingen.
What color is Gods' skin? blijkt
een suksesnummer te zijn. vooral
omdat een Amerikaanse neger het
zo mooi naar voren brengt, me
dunkt. Het is allemaal vlot va
kwerk. een al te deskundig opge
bouwd geheel, maar ik vraag mij
af of het niet wat eerlijker kan?
Lekker georkestreerde muziekjes,
charmante choreografie, ja het
oog wil ook wel wat, maar de tek
sten zijn beneden alle peil. De ke
rel die de Nederlandse vertalingen
heeft gemaakt mag zich schamen.
De boodschappen die erin ver
scholen zitten zijn zo algemeen
dat ze overal kunnen op slaan na
tuurlijkholle frasen die alles en
niets (kunnen) betekenen.
Dan pauze, even van het Wieze-
bier proeven en soldaat-milicien
VDV tegen het vege lijf lopen.
Opgewekt terug naar de halle voor
het tweede deel, dat achteraf be
keken flink wat minder is dan het
eerste. De techniekjes kennen we
ondertussen wel, het is gewoon
een herhaling van deel I en dus zit
ik ongeduldig te wachten op de
finale, het slot, de klap op de
vuurpijl. Eerst moeten we echter
de vrolijke geschiedenis van 200
jaar Amerika aanhoren: een ver
heerlijkende Sallade over al het
goede wat de VS ooit hebben ge
produceerd. Geen woord over de
beruchte Indianen-bloedbaden na
tuurlijk. evenmin als over de ne
gers, laat staan over Vietnam.
Al wordt er wel allusie op ge
maakt: Amerika is groeiend als
een kind, ietwat ruw ietwat wild
bijzonder toepasselijk dus. Sti
laan sluipen er ook schoonheids
foutjes in de show: verkeerde
dia's, dia's ondersteboven, doch
Bruce, twee jongens uit de show,
wat na te kaartenDat blijkt helaas
niet te best mee te vallen: Dave
(één van de dansers) is nogal stug
en ietwat wantrouwig en denkt
waarschijnlijk dat ik een halve
kommunist ben. Mijn vragen val
len meestal niet in goede aarde, ze
zijn nogal negatief en dat stuit zijn
idealisme natuurlijk. Bruce, de
lead-gitarist. daarentegen kan er
af en toe wel inkomen dat ik hun
hele show flauwekul vind en hy-
pokriet maar wel knap va
kwerk. Vooral wanneer je be
denkt dat zo'n groep jonge men
sen alles zelf doet. Ze verzorgen
zelf de publiciteit, rijden zelf met
de vrachtwagens, stellen hun ma
teriaal zelf op en repeteren boven
dien biezonder veel. Dat repete
ren moet wel als je een show wil
brengen die op een dergelijk pro
fessioneel niveau staat.
Welke de filosofie van Up with
people is? Ja, die ligt toch al in de
naam jongen, begrijp je dat niet?
Dat iedereen gelijk is, de arme rijk
en de rijke arm. Dat niemand zich
hoeft te schamen voor wat hij
doet, wat hij verdient enz. Je bent
gewoon jezelf, punt uit je bent
een mens.
En met deze wijsheid (die we
overigens al lang kennen) in ons
achterhoofd tuffen we huiswaarts.
See you later alligator, tot binnen
twee jaar, of misschien eens in
Washington.
GUY
Sterke verscheidenheid van ras en nationaliteit, eenparigheid in zang en dans.(jtn)
De ganse groep van - Up with People wordt langdurig toegejuicht door een entoesiast publiek.(jm)
