FRITZ COURTEAUX: SCHATGRAVER
IN DE GESCHIEDENIS
Vroeger is de rijkdom van nu
DE PRIJS VAN
EEN KINDERDROOM
EEN GOEDE RELATIE OUDERS-KINDEREN
BEGINT BIJ DE ALLEREERSTE OPVOEDING
10 - 17-12-76 - De Voorpost
«Venetië? Venetië?» vraagt de vrouw zich tijdens het teekransje af: «Ohja, is het daar niet
dat ik mijn handschoenen heb gekocht?»
Wanneer Fritz Courteaux deze boutade tijdens ons bezoek bij hem, ter sprake brengt
noteren we graag datje elders niet moet zoeken watje in eigen streek vindt. En gelijk heeft
ie, hij die met z'n 77 verjaardagstaarten achter de kiezen vol bezieling allerhande verhalen
opdist waaruit je naast zijn haast ontelbare bijdragen in verschillende tijdschriften de
liefde vermoedt die hij voor de stad en het land van Aalst, koestert. Hijzelf schroeft dat
alles evenwel liever niet op en het is bijna (uiterlijk) onverschillig dat hij aanvaardt de
eerste «man van het jaar» te zijn (een prijs die de Aalsterse persbond voortaan elk jaar aan
de meest verdienstelijke persoon uit Groot-Aalst wil toekennen).
De interesse die Fritz Courteaux
(2.11898) voor zijn geboortestad
Aalst voelde werd voor het eerst
geaktiveerd toen hij als student
aan de normaalschool een vakan
tiewerk schreef: «Aan de hand
van het werk van De Potter-
Brouckaert verzamelde ik een
volle schrift informatie over 100
jaar geschiedenis van de stad. In
1918 werd ik onderwijzer in het
Sint-Maartensinstituut en toen
mijn echtgenote op m'n 29ste
stierf ben ik volop opgegaan "in de
aktiviteiten van de VTB. Dat
bracht me de nodige afleiding en
ondertussen moest ik mijn stad
meer en meer leren kennen. Toen
begon ik me werkelijk te interes
seren aan onze plaatselijke ge
schiedenis.
De onderrichtingen van Prof. Dr.
Leurs en Dr. Lindemans in de
toponymie waren me van grote
hulp om deze geschiedenis beter
te leren begrijpen.»
Uit die tijd dateren de eerste pu-
blikaties van zijn hand in «Jong
Leven», orgaan van het Ateneum
(Fritz Courteaux was maar in '21
naar het Rijksmiddelbaar onder
wijs overgestapt). Fritz hierover:
«Ik hoop dat niemand deze nog
herleest, dat was werkelijk begin
nelingenwerk. Afijn, iedereen
moet Ieren
LAND VAN AALST
Brak toen de tweede wereldoorlog
uit die de VTB noodzaakte meer
in eigen streek te reizen. Het was
gedaan met de verre uitstappen en
Fritz Courteaux legde zich om be
grijpbare redenen nog meer toe op
de historiek en rijkdom van zijn
heimat. Na de oorlog ontstond het
geschied- en heemkundig tijd
schrift «Land van Aalst» en Fritz'
bijdrage hierin werd danig ge
waardeerd dat hij jaren later werd
aangeduid als opvolger van voor
zitter Dr. Vangasse («Opvolgen
wou ik wel, maar vervangen kon
ik niet. Trouwens, ik dacht dat het
maar voor een tijdje zou zijn;
maar dat duurt nu reeds twaalf
jaar.
Intussen werkte hij ook mee aan
het orgaan van de «Gilde der
Oost-Vlamingen met verblijf in
Groot-Antwerpen» m.n. «De
Oost-Vlaming».
Ter gelegenheid van d'honderd-
ste veij aardag van de spoorweg
en de oprichting van nei sianu-
beeld van Dirk Martens, schreef
hij in '56 «Aalst: een eeuw evolu
tie». Deze bijdrage in het Land
van Aalst die hij samen met
toenamige beheerder A, Van Lui
had gemaakt, verscheen later in
overdruk en werd bekroond door
de provincie.
OUD-GASTHUIS
GEEN TWEEDE
BEGIJNHOF
In '52 werd het begijnhof groten
deels afgebroken en toen eenieder
met tranen in de ogen het onher
roepelijk gehavend stadsbeeld
aanschouwde werden plannen ge
smeed om ook het oud-gasthuis te
slopen.
In dat jaar had dhr. Bolasca aan
Fritz Courteaux gevraagd een
wandelvoordracht te geven in ae
Sint-Martinuskerk. Het is tijdens
deze rondleiding dat enkele men
sen besloten de handen samen te
steken om hiertegen moreel be
roep aan te tekenen. Rond enkele
initiatiefnemers als Leon Singe-
lyn, Raymond Vernaeve e.a.,
kwamen 25 verenigingen (gaande
van o.a. het Davidsfonds, het
Willemsfonds over de toneelver
enigingen en zelfs een scouts-
groep) bijeen en besloten het
oud-gasthuis te beschermen. Uit
deze aktie groeide later de Ver
eniging voor Aalsters Kuituur-
schoon, korter de V.V.A.K., met
als eerste voorzitter rechter De
Schaepdrijver, verslaggever
Van Schuylenbergh, ondervoor
zitter De Gheest, penningmeester
Moreels en sekretaris Courteaux.
«We hebben voor het behoud ze
ven jaar moeten vechtenIn '59 is
het dank zij schepen Claus dat de
eerste konservatie- en later restau
ratiewerken werden aangevat.
Het dient gezegd dat de werklozen
er toen meteen formidabele bezie
ling hebben geholpen. Ik herinner
rpe nog goed dat mijn goeie vriend
Robert Talloen - hij was haast
een broer voor mij in het begin
helemaal niet geloofde in onze ak
tie. Misschien hebben we toen het
geluk gehad op een Gilbert Claus
te zijn gevallen. En misschien
heeft hij toen het geluk gehad zich
gesteund te voelen door die hele
groep mensen die wou verhinde
ren dat hetzelfde zou gebeuren als
met het begijnhof.»
FIERHEID
Geen zinnig mens zal het in twij
fel trekken dat een aantal voor
trekkers doorheen de jaren heen
met hun publikaties zowel als hun
daadwerkelijke hulp hebben bij
gedragen tot het behoud van
somr 'ge onzer mooie gebouwen
of pittoreske hoekjes. De fierheid
van Aalstenaar voor deze is er
op oruitgegaan en ook het
stadsbestuur voelt stilaan de mo
rele verplichting daar in te grijpen
waar de menselijke nalatigheid
brokken maakt. Fritz' onbaat
zuchtige inbreng hiertoe is van
grote waarde en dat zullen de
persbond en niet het minst De
Voorpost zeker niet alleen on
derschrijven.
Zo is de V.V.A.K. onder het be
leid van voormannen als Jan Van
der Hulst en Fritz Courteaux een
familie van zo'n duizend geïnte
resseerden geworden; 350 inge
schreven gezinnen die zeer re
gelmatig uitstappen meepikken en
de streek in alle facetten leren
kennen en waarderen. Zo scharen
duizend mensen zich achter de
Raldes in een strijd tegen het
Osbroek-«stort». Zo vonden be
schrijvingen als «de onvoltooide
symfonie» (voor de Sint-
Martinuskerk), «de openluchttcn-
toonstelling van historische
In de gezellige huiskamer aan de Vlaamse schouw blijft Fritz steeds tuk op informatie (jm)
SPEELGOEDMARKT IN DIDO
De kinderen, onze lieftallige nazaten, stonden de laatste tijd
menigmaal in het brandpunt van onze belangstelling. Amper
heeft Sint Maarten zijn koffers gemaakt of daar komt de
kerstman met z'n assortiment aan speeltuigen op de prop
pen. En niet altijd met de meest edukatieve spullen...
Ook jeugdklub Dido (Oude
Hierbaan, Erpe) wil daar iets
aan doen en organizeert een
informatie- en aktiebeurs over
«verantwoord speelgoed» dat
doorgaat tijdens het week-end
van 17 tot 19 december.
Hiermee sluit de klub zich aan
bij de grootscheepse akties die
de verbruikersorganizaties de
zer dagen opzetten. Zij verzet
ten zich tegen de overvloed
van duur, blinkend speelgoed
dat op de markt wordt gegooid.
Ze stellen hierbij vast dat me
nig speeltuig gevaarlijk is voor
het kind en vaak pedagogisch
ongeschikt voor diens ontwik
keling. Zij menen dat nog veel
vragen over «verantwoord»
speelgoed boven de hoofden
van het publiek blijven hangen
en daarom is het de bedoeling
de kopers van nabij te konfron-
teren met de problematiek en
ze enkele direkte suggesties
aan te bieden En dit, zonder
de pretentie te hebben pas
klare alternatieven voor te
schotelen.
Dat wil JK Dido bereiken met
een vrij goed gestoffeerde
speelgoedbeurs, een boeken-
keuze aangepast aan kinde
ren, gezelschaps- en informa-
tiespelen. In het vooruitzicht
van de feesten zal er ook een
geschenkenstand zijn van de
Bond Zonder Naam en het Por-
tugalkomitee. Andere mede
werkers zijn: Oxfam - Wereld
winkel, Gent; Informatief
Spelmateriaal - KSA-VKSJ,
Brussel; VZW 't Ander Win
keltje, Heverlee en «Speel
goed», Antwerpen.
Op vrijdag 17 december is er te
20 u. een gespreksavond.
Sprekers zijn mevrouw An
Brasseur, pedagoge, en dhr.
Oscar Van Damme, psycho
loog.
Op zaterdag 18 december is er
te 14 u. poppenspel
Openingsuren:
vnjdag 17: van 19 tot 23 u
zaterdag: 18 van 14 tot 18 u.
zondag 19: van 10 tot 12 u. en
van 14 tot 18 u.
bouwstijlen» (voor de Grote
Markt), enz. ingang bij de bevol
king en dit, via de publikaties van
Fritz Courteaux in het tweemaan
delijks tijdschrift «Oost-
Vlaanderen». Zo werd twintig
jaar geleden met publikaties als
«Oude Gevels Fraaier Stads
beeld» ('55) en met de hieruit-
vloeiende bewustwording, aan
monumentenzorg gedaan. Zo
werd toen een monumentenjaar
mogelijk gemaakt
ONVERPOOSD
VERDER
Toen Fritz Courteaux in '58 met
pensioen ging (in dat jaar leidde
hij ook Koningin Fabiola rond op
de eerste «Valerius De
Saedeleer»-tentoonstelling)
kwam er nog meer tijd vrij voor
zijn navorsingswerk.
«Ik had m'n pensioen voorbereid.
Ik heb altijd medelijden gehad
met de mensen die dan van dag op
dag neerploffen in hun zetel. Ik
heb nog een tijdlang een paar uur
per week les gegeven maar dat
was met weinig entoesiasme en ik
heb er de brui aan gegeven.»
Momenteel werkt hij aan een bro
chure over Rubens en ook hier wil
hij enkele zaken rechtzetten. Zo
verwerpt hij de stelling van Pe
trus Van Nuffel die zegt dat de
«St.-Rochus» door Due de Bery
aan Aalst zou zijn weergegeven:
«Ik heb de korrespondentie van
toen doorgenomen en heb bewij
zen gevonden van het feit dat het
Willem I was die inging op de
aanvraag. Je ziet hoe men de ge
schiedenis kan vervalsen. Er
mocht toentertijd geen goed van
Willem I worden gezegd.»
En als je de toekomst ter sprake
brengt: «Ik hoop nog lang genoeg
te leven om in '80 de 500ste ver
jaardag van de Sint-Martinuskerk
te vieren. Of ik hierover een werk
zal maken? Welneen, maar
wel Luc Robbij ns die een tesis zal
schrijven over de «Kerk en de
Middeleeuwse mens». Je moet
weten dat de M.E. hier in de vijf
tiende eeuw nog doorwerkten.
Da's zo'n beetje als men hier van
daag de dag nog sporen draagt van
de negentiende eeuw. Ik hoop dat
ons stadsbestuur al het mogelijke
zal doen om de oude hoofdplaats
van het Keizerlijk Vlaanderen een
beetje van haar vroegere luister
terug te geven
R.D.W.
Fritz Courteaux, vitale persoonlijkheid in het V.V.A.K. (jm)
Met zeer veel aandacht volgden de Christelijke Middenstand en Burger Vrouwen de
voordracht van Herman Geeroms in de Borse van Amsterdam te Aalst. Een gast
spreker op een van de maandelijkse voordracht-avonden door CMBV ingericht.
ONWENNIG
De Borse van Amsterdam is op
zichzelf een draaischijf van allerlei
aktiviteiten. In de vrouwenge
meenschap CMBV proberen we
een plaatsje te vinden om ons arti
kel samen te stellen.
De gastspreker, Herman Geeroms
uit Denderhoutem, is een briljant
spreker, die reeds 15 jaar vor
mingswerker is en ettelijke voor
drachten achter de rug heeft. Ook
nu nog volgt hij regelmatig vor-
mingskursussen en in al z'n tema's
gaat hij uit van de realiteit. Enkele
onderwerpen die hij terdege kent
zijno.m.: «Hoe begeleiden wij onze
jeugd in een groei naar volwas
senheid». «Huwelijks problematiek
en elkaar opnieuw ontdekken,»
«Waardering en begeleiding van
schoolverlaters en schoolkeuze»,
«Optimistisch leven».
De voordracht ten overstaan van
de CMBV leden titelden we reeds:
«Een goede relatie ouders kinde
ren begint bij de allereerste opvoe
ding».
Mevrouw Van Cauter leidde de
spreker in en stelde om Herman
Geeroms vanuit het publiek enkele
vragen te stellen over hemzelf. Een
gemeenschappelijk interview om
de spreker beter te leren kennen.
Op deze wijze kon het publiek ver
nemen dat dhr. Geeroms gehuwd
is en drie kinderen heeft, 'n Jongen
van elf jaar, een van 9 jaar, «dan
gebouwd» zo zegt hij. en tenslotte
een jongen van zes jaar. Hij is
godsdienstleraar, maar zegt van
zichzelf (en dat klopt) dat hij geen
patersgezicht heeft. Hij was de
eerste leraar leek van het Bisdom
Gent. Tans staathij reeds 27 jaar in
het onderwijs en geeft les zowel in
de vrije als officiële school. Ook te
Aalst was hij geen onbekende. Als
hobby beoefende hij het toneelspe
len bij het Land van Riem. Zijn kin
deren en echtgenote behoren
eveneens tot zijn hobby, zo stelthij.
NIET ZWAAR
OVERKOMEN
De spreker, die onmiddellijk op de
zaal inpikt, zegt dat het niet de be
doeling is om met het tema zwaar
over te komen. De opvoeding is
ook geen nieuw onderwerp, maar
wel aktueel. Het tema van de
avond is ingedeeld in verschillende
afdelingen. Zo stelt men in vraag:
wat is opvoeden' De houding bij
het opvoeden en wanneer is die
goed? Het kind herkennen als per
soon. Het kind heeft iets te zeggen.
Het kind en de autoritaire en niet
autoritaire en anti-autoritaire op
voeding. Het kind en ons gevoel.
Ze mogen onze gevoelens ken
nen. Het kind moet zich veilig voe
len. Bij veiligheid komt bovendien
de eerlijkheid en ook de sexuele
opvoeding En als slot: ouders zijn
ook maar mensen.
Herman Geeroms spreekt uit een
rijke ervaring en weet z'n publiek
van begin tot eind te boeiën
Uit de voordracht halen we een en
ander naar voor
Spreker stelt dat men de jeugd van
nu niet meer moet vergelijken met
deze van twintig of dertig jaar gele
den Zelfs niet met de jeugd van vijf
jaar terug.
Als leraar zegt hij: «De grote op
voeders zitten langs deze kant van
de tafel» (doelend op het aanwe
zige publiek). Ondanks wat er te
vinden is in Aalst of buiten Aalst.
We kunnen uw kinderen alleen
maar een laagje vernis meegeven.
Bij het opvoeden kunnen wij alleen
maar de scherpe kanten afronden
Het vormgeven moet thuis gebeu
ren»
«Wij hebben er niet om gevraagd
om op deze wereld te zijn» zo zegt
de jeugd. En het is in wezen waar.
De opvoeding ligt in de aard van
iedere mens, zeker van de moe
der.
Zeer belangrijk is om ons kind te
erkennen als persoon. Uitschelden
is niet respekteren als persoon.
Maar ons kind heeft ook iets te
zeggen. Bij dit alles stelt spreker
het voorbeeld over het feit dat kin
deren er heel vaak niet toege
bracht worden om van een regel
matige nachtrust te genieten. Men
moet regelmaat nastreven. Wan
neer ons kind iets te zeggen heeft,
dan moet er toch leiding zijn. Waar
er geen leiding is voelt het kind zich
onzeker. Maar het is niet gemakke
lijk om een middenweg te zoeken
tussen de verlangens en de be
hoeften.
AUTORITAIR
Een autoritaire opvoeding is zon
der inspraak van de kinderen. Het
is een her-uitgave van zichzelf en
dan moet men in vraag stellen: wat
is de bedoeling met onze kinde
ren? ONZE verwachting of wat de
kinderen in zich hebben?
Een anti-autoritaire opvoeding is
geloven dat het kind alle mogelijk
heden tot zelfregularisering bezit.
Maar hoe zal het kind integreren
buiten het gezin. Het is immers zo
dat onze maatschappij, buiten het
gezin, ook wetten en gebruiken
heeft.
Daarom moet men het kind zelf de
gelegenheid geven zichzelf te zijn
Men mag het kind gerust een taak
toevertrouwen.
Verkeerd is de stelling: «mijn zoon
of dochter hoeft niets te doen».
«Wij zijn dikwijls in fout», zegt spre
ker. «Niet het kind». In een mo
derne tijd moeten we soms durven
zeggen zo en niet anders. Maar we
moeten ons trachten in te leven in
DAT kind, dit is individueel van hun
wereld. Wij mogen eisen, op voor
waarde dat we er zelf achter staan.
Wij kunnen de schijn die we onze
kinderen voorhouden misschien
één jaar, zes, zeven of acht jaar
volhouden, maar het kind gaat ten
lange laatste zelf inzien wat werke
lijkheid en schijn is.
HET KIND HEEFT
GEVOELENS EN MAG
DEZE UITEN
Gevoelens zijn meer toegelaten bij
vrouwen dan bij mannen!!! Wij
hebben een slechte vooropvoe
ding gehad! Gevoelens moeten en
mogen geuit worden. Het is be
langrijk in deze wereld om gevoe
lens te uiten.
Volwassenen zoeken een partner,
een vriend enz. Maar kinderen
moeten met hun problemen bij de
ouders gaan. Kinderen moeten op
hun ouders kunnen rekenen. De
kinderen van onnodige angstge
voelens bevrijden en hen terdege
informeren. Voorbereiden op wat
er gaat gebeuren. Bvb. alvorens
een dokters-onderzoek of een ver
blijf in het ziekenhuis Eerlijkheid
tegenover het kind behoort bij de
veiligheid. Voorliegen dat er geen
snoep meer is, is niet eerlijk. Een
belofte moet men steeds vervullen.
Dit is zeer belangrijk voor de latere
opvoeding opdat ze niet achter
dochtig zouden staan.
VRAGEN OVER
HET LEVEN
Herman Geeroms, die o.m.,
sexuele opvoeding in z'n leerpro
gramma staan heeft, komt tot
merkwaardige konklusies
In eerste instantie dient men de
sexuele voorlichting te belichten
langs de schone kant, maar met de
voorlichting is het beslist treurig.
Zo werd er vijf jaar terug een en
quête gedaan bij jongens en meis
jes van 14-15 jaar met de vraag:
«Wie is er thuis voorgelicht door de
ouders». Slechts 1 op 120 leerlin
gen was voorgelicht. Eind novem
ber 1976 stelt men vast dat de
meisjes geen woord voorlichting
ontvingen!
Daarom is het onze plicht zegt
spreker, om bij de sexuele opvoe
ding een zekere band te leggen
tussen de kinderen en de ouders.
Kinderen moet men knuffelen Laat
uw man vader zijn. Geef uw kind de
kans om langs vader om de man
nelijke wereld te lerer, kennen. Lieg
nooit, antwoord op de vragen die
de kinderen stellen. Maak er u niet
vanaf met de woorden «als ze er
rijp voor zijn». Want ze zijn er rijp
voor.
OUDERS ZIJN
MAAR MENSEN
We moeten van onszelf aanvaar
den dat we maar mensen zijn. On
volmaakt Want volmaakt bestaat
niet.
Kinderen moeten ervaren dat er
thuis al eens TV zonder klank is en
zelfs zonder beeld. Men moet toe
geven dat men al eens met een
verkeerd been uit het bed stapt
Dat is doorspelen. Dat is opvoe
den. Als we onvolmaakt zijn, dit
durven toegeven. We moeten een
wereld kreëren waar we beter kon-
takt hebben met mekaar. Leren het
bijkomstige onderscheiden van het
essentiële Men moet kleinigheden
over het hoofd zien. Maar ingnjpen
als het nodig is
Humor in het leven is erg belang
rijk. Het is maar hoe men het be
kijkt Men kan beweren mijn glas is
half leeg, ofwel: mijn glas is nog
halfvol «Uw kinderen blijft uw
waardevolste bezit. Het komt er
niet op aan dat we tien minuten
voor hen langer werken, dat gaan
ze nooit weten, wel dat we tien mi
nuten langer voor hen vrijmaken
DEBAT
Na de vlotte uiteenzetting die ruim
een uur in beslag nam. en waar
van we slechts enkele vluchtige
trekken kunnen weergeven,
ontspon er zich tussen de spreker
en de toehoorders een uitgebreid
debat
Enkele konklusies: De jeugd van
vandaag is niet beter of slechter,
maar ze zijn zo door de maat
schappij waann ze nu leven. Ze
zijn veel moeilijker op te vangen
omdat we ze niet kennen, geen tijd
voor ze hebben. Ze doen zich al
leen maar uiterlijk anders vc
Wanneer wij niet staan in Hl
leefwereld, van 1976, dan zijn
er niet meer.
Ook het onderwijs krijgt een
merking: «De scholen zijn lo:
en vrijer, maar worden minder
telijk» Zo merkt iemand op.
Maar de kern van de zaak, dat
de ouders zelf, zo zegde Herml
Geeroms. Het zijn de ouders
die de waarden van het leven
meoraankleven Oesnoods meti
ellebogen gaan werken om de
ning te huldigen: «als ge er ma)
komt».
Ouders zijn van mening dat kindj
ren het goed moeten hebben. Mai
dit wordt al te vaak gezien ondi
vorm van een diploma en efl
goede positie. Als men zo verdj
gaat, dan zal de weerslag fantai
tisch zijn en men gaat het niet mei
kunnen volhouden, want ze hel
ben geen andere waarde meerj
de plaats.
GOUDEN EZELKEN
Een ander aspekt in het debat kon
duidelijk naar buiten: de konkureii
tie tussen de kinderen uit de buuj
De ene boven de andere plaatsen
Wij geven onze kinderen meerdsf
ze vragen. Vroeger brachten q
kinderen een appel of appelsiej
mee naar school. Nu zijn het ap
pelsienen en het duurste fruit daté
te vinden is. Het kan ook anders p
DE BUITENHUISWERKENDE
VROUW EN
SLEUTELKINDEREN
Volgens spreker is het probleei
van de buitenhuiswerkende vrou
een probleem apart
Tenslotte een probleem afzonde
lijk. De sleutelkinderen. Sprek<
noemt het een zeer groot pr<
bleem. Ook voor sommige gezir
nen waar het om sociale redene
absoluut nodig is dat beide ouder
uit werken gaan.
BESLUIT
Een buitengewoon boeiënd
avond met een spreker die put u
een rijke ervaring. Wie tussen d
regels luisterde stelt vast dat niö
de jeugd, maar de ouders fout zit
ten die deze maatschappij vormen
In vele opzichten en zeer vaali,
had spreker geen mals woord voo
de ouders.
Ook uit de vragen en antwoorder
achteraf, kwam dit ten overvloed)
tot uiting. Opvoeden is geen nieuv
onderwerp Maar wel aktueel. Ze
ker op de wijze zoals het naar voo
werd gebracht door Hermar
Geeroms.
Dat de CMBV dames het wisten te
waarderen was overduidelijk. Ook
dat het velen aangezet heeft to
nadenken.
Herman Geeroms gaf een voordracht voor CMBV Aalst (el)
