MODERNE WEGEN
j VOOR EEN ALOUDE
TOVERWERELD
BH
HARTELIJKE GROETEN UIT ALGERIE
23
ïai
tui
Van boven op de wachttoren van Ghardaia kan t
maar 's avonds is de heilige stad voor hem ve
Ali (Mohammed's schoonzoon) en dat
werd het begin van eeuwenlange, bloe
dige veten, ruzies, gevechten, oorlogen,
achtervolgingen en rondzwervingen die
de sterk aaneengesloten Ibadieten ten
slotte naar M'Zab voerden, waar zij als
Mozabieten zouden wortel schieten.
Gestaald en gehard door achtervolgingen
en beproevingen, trouw aan een streng
geloof gingen zij, in funktie van de nood
wendigheden des levens en voor de eer
van God, zonder de minste bekommernis
om luxe of overbodige dingen, steden
bouwen als El Ateuf (de bocht) in 1011,'
Bou Noura(de lichtende) in 1046. Melika
(de koningin), Beni Isguen (de vrome) en
Ghardaia (de grot van Daïa), de dolende
jonge vrouw die, verstoten door haar ou
ders, dreigde te sterven toen zij werd op
genomen door een vanzelfspre
kend heilig man die haar ten huwelijk
vroeg, en redde.
In de M'Zab is het goed te leven, te slente
ren, te luieren en te mediteren over de
weldaad en de waarden van het leven,
over de schoonheid die alom verrast, be
tovert en dankbaar maakt. Beni Isguen.
Bou Noura, El Ateuf.namen als ge
dichten en sprookjes, oorden die gelukkig
maken omwille van hun pracht en hun
eenvoud, die van het dal naar de heuvels
steeds andere vormen, andere kleuren.
toerist een vluchtige blik werpen op de M'Zab,
boden.
nieuwe einders, nieuwe emoties brengen,
niet in het minst met de wonderlijke
sprookjestuinen, de tapijtenmarkten, de
steegjes, de graftomben, de moskeeën
en de mensen, dragers van een beschaving
die voor de Europeaan zolang vijandig
want onbekend was, die men met
schroom benadert omdat ze met eerbied,
ontzag en genegenheid vervult en leert dat
het leven en de mensen schoon zijn.
Ondanks de enorme moeilijkheden die
verderop op allerlei gebied voor het dage
lijks bestaan een harde strijd vergen, ligt
hier een land waar de toerist als het warei
met een bezoek aan levende legenden blij
is in de eenvoud.
De hotelakkomodatie is volmaakt en geeft
de bezoeker de kans alle zorgen te verge
ten om in ideale stemming de tover van de
lokale sfeer te ondergaan: op een paar
passen van een eeuwenoude kuituur die
voor vreemdelingen nog geheimzinnig
blijft, ondanks de vriendelijkheid van de
mensen en de omgeving, wachten zwem
baden, hotelkamers en appartementen die
het beste evenaren van wat Europa en
Amerika kunnen bieden en die geleid
worden door dynamische lui met een ij-
zersterk geloof in de toekomst. Met hen
moet uit de lang vergeten poëzie van het
verleden een nieuwe rijkdom voor het
hele land groeien. (vervolgt)
De gebouwen zijn vlak naast de afgrond gebouwd. Maar vanuit dit
Constantme uiteen in \ei schillende typische wijken die zich steeds ma
foto ON AT)
endsnest spat de stad
r verder ontwikkelen.
ALGIERS. Algerië krijgt dit jaar tienduizenden Amerikaanse en Euro
pese toeristen op bezoek die, tegen voordelige voorwaarden, zonder ge
vaar, en met een behoorlijk konfort (zonder hetwelk de westerling zich
hopeloos in zijn blootje voelt) naast het traditionele van de eeuwenoude
hoofdstad, verderop de tover en de geheimzinnigheid van de woestijn
zullen kunnen ontdekken en vooral van nabij kennis zullen kunnen maken
met de voor kort nog zeer gesloten M'Zab, het levend snoer van vijf
heerlijke steden in het land der Mozabieten, die in de straling van Ghardaia
voor Algerië een waarborg zijn, dat het toerisme ook daar een belangrijke
nationale industrie wordt die omwille van een suksesrijke toekomst even
veel belangstelling verdient als de petroleumvelden van Hassi Messaoed,
de politieke invloed van de jonge aktieve staat.
Voor een jong land is het altijd en overal
moeilijk de vrede te winnen, zoals het
voor jonge mensen niet makkelijk is, on
middellijk aan de volwassenheid en haar
voor- en nadelen te wennen. Wanneer
idealisten, vrijheidsstrijders, martelaars,
nationalisten, saboteurs, patriotten, guer
rillero's en klandestiene strijders van di
vers pluimage met de beste bedoelingen,
met een streven naar zelfstandigheid,
vrijheid, broederschap, gelijkheid en
eeuwige vrede; gewapenderhand met ge
weld bezetters, uitbuiters en kolonisten
buiten trappen, valt hun met de overwin
ning en de nationale onafhankelijkheid
een gevaarlijk cadeau in de handen: de
vrijheid veroveren op de vreemdelingen is
kinderspel vergeleken bij het werk, de
inspanningen en de offers, vereist om
voor het eigen volk de vruchten van die
zelfde vrijheid en zelfstandigheid te doen
gedijen.
Sedert het in 1962 onafhankelijk werd,
heeft Algerië met ontzettende moeilijkhe
den te kampen gehad. Honderdduizenden
dachten dat de zelfstandigheid een tover
formule was om alle problemen van de
baan te schuiven en zakten bij heelder
trossen af naar de hoofdstad, die dreigde
te stikken onder de druk van al de nieuw
komers.
LANDVLUCHT
In romans, verhalen, reportages, films,
hebben poëten en schrijvers van overal de
pracht bezongen van «Algiers, de heer
lijke blanke stad», die tegen de zee, een
onweerstaanbare kracht uitoefent op al
wie schoonheid, exotisme, kleuren avon
tuur zoekt. Jammer genoeg heeft «de
blanke» in de jaren na de zelfstandigheid
onverwacht zoveel Algerijnen uit het plat
teland moeten opvangen dat de Casbah
uitpuilde, dat de woningnood, de werk
loosheid en de armoe spoedig onoverzich
telijke problemen werden, die veel verder
reikten dan gore bidonvilles lieten ver
moeden.
Krijgers en strijders heeft men altijd
genoeg om de oorlog te winnen. Jongelui
die wijsheid, verstand en opleiding in
voorraad hebben om de vrede te bewaren
en uit te bouwen vindt men moeilijker:
vandaar dat ook in Algerië, alle goede
bedoelingen, programmaverklaringen en
beslissingen ten spijt, het sociale, finan
ciële, ekonomische en industriële leven in
en rond de hoofdstad achteruit ging en dat
zelfs het toerisme onverwacht klappen
kreeg: de toerist wil graag iets van oorlog
en gevecht zien, kennis maken met een
nieuw landmaar hij moet zijn komfort
hebben. Hij wil graag (van op veilige af
stand) de straatgevechten volgen tussen 3
en 5 in de namiddag, als hij 's avonds
zeker is van zijn koele whisky, zijn ver
lichte en verluchte hotelkamer, zijn ver
frissend bad en zijn biefstuk-frites. De
frele toeristische infrastruktuur van het
jonge Algerië dreigde ten onder te gaan bij
gebrek aan geschoold personeel en, aan
de leiding, echte specialisten.
PARADUS
Toen zij te talrijk werden om allen in de
oasen van de landbouw te bestaan trokken
veel Mozabieten handeldrijvend naar alle
hoeken van Noordafrika. Vandaaruit gin
gen sommigen overzee de wijde wereld
in: overal werden zij als handelaars be
kend en geducht. Hun geloof en hun
strikte zeden hebben zij nauwgezet en fel
bewaard, zodat zij in de eerste plaats de
bescherming van het partikuliere en fami
liale leven nastreven. Zij zijn vroom, dis
kreet en streng: dat vindt men terug in hun
wondermooie architektuur die zelfs Le
Corbusier begeesterde en inspireerde,
want hij zag in de eeuwenoude, sobere
funktionele bouwstijl van dat boeiende
volk, een lichtend voorbeeld voor onze
tijd en voor ons denken inzake bouwen.
Een Frans bouwmeester schreef: «De
bouwstijl van de Mozabieten is één poë
zie, zowel in de moskeeën als in de wo
ningen, zowel bij de waterputten als bij de
minaretten, de graftombesen de wa
terplaatsen.»
Naast de bouwstijl van Ghardaia zijn er
onvergetelijke paradijselijke tuinen en
hovingen die vooral in dit klimaat getui
gen dat het leven, als gave van de Aller
hoogste, een heerlijk iets is voor wie het
met mate, soberheid en eerbied smaakt,
proeft en benadert: iedere tuin van Ghar
daia is een festijn van kleur veroverd op de
woestenij, en de meeste woningen lom
meren in een overdaad van groen.
HEILIG WATER
Zeldzaam, dus heilig, is het water van
Ghardaia, El Ateuf, Bou Noura, Melika
en Beni Isguen: de hele gemeenschap zal
zich inspannen om dat geschenk van God
zo spaarzaam mogelijk te beheren:
egoïsme en individualisme bij gebruik
van water betekenen de dood voor het
geheel. De Mozabieten vrezen dat niet:,
hun eerbied voor God, het leven en het
water is te diep opdat, zij één druppel
nodeloos zouden vergieten.
SAHARA
Thans is daar in aanzienlijke mate ver
andering in gekomen: vrij vlug heeft men
vakmensen gevormd en tegelijkertijd is
men er in geslaagd het tevoren zelden
bezochte, weinig gekende binnenland een
toeristische infrastruktuur te geven die
qua schoonheid, komfort en uitbouw, met
het beste ter zake kan wedijveren. Daar
enboven heeft men de poorten geopend
naar historische merkwaardigheden en
toeristische schoonheden die zelfs ervaren
globetrotters met verbazing en bewonder
ing slaan.
Algerië heeft ook voor de toerist de Sa
hara veroverd: het is voor het iand tegelijk
een zegen en een gevaar want met de
komst van de buitenlandse bezoekers (en
al de ekonomische voordelen daaraan
verbonden) groeit bij een bevolking, die
tot voor kort meer bij de Middeleeuwen
dan bij ons aanleunde, de belangstelling
voor het moderne en meteen de opstan
digheid van jongeren en (gesluierde)
vrouwen die naar de vrijheid, de emanci
patie en de ontwikkeling verlangen. De
vrouwen krijgen trouwens een kans in de
toeristische industrie die zowel hun kunne
als de degelijkheid en de charme van het
toerisme moet ten goede komen.
GHARDAIA
Zeshonderd kilometer ten zuiden van Al
giers ligt de M'zab. het land van de trotse,
koppige Mozabieten. die omwille van hun
geloof, hun zedep en hun over de wereld
gekende handelspraktijken, door de rege
ring van het jonge land niet makkelijk
onder te brengen waren in het keurslijf
van een centraal gezag.
Vijl' steden, met Ghardaia als hoofd
plaats, verspreid overeen vallei van zeven
kilometer, worden bewoond door circa
100.000 Mozabieten, wier geschiedenis
begint met de moord op Othman. de derde
kalief na Mohammed. Zekere Mu'awiya
wilde de misdaad wreken, kwam daar
door in konflikt met de volgelingen van
w<
Leb!
Valst
>o I
>t
A als
Aals hen traditioneel beeld uil liet zuiden van de Sahara. Nu echter vervoeren deze edele blauwe
tnanneti de toeristen rond in een Land Rover om lien te begeleiden door de lameuze lloggar
F# (fuio Aldo de Silva)
iaar*
