PIERRE DE SMEDT,
ITADSBEIAARDIER EN
1L-R0UND-WETENSCHAPSMAN
De Voorpost - 10-6-77 - 15
elatief veelzijdige mensen ontmoetten we uiteraard reeks vaak. iemand als
j| Pierre De Smedt, stadsbeiaardier te Dendermonde en te Aalst, levend ver-
jj bindingsteken tussen twee soms rivaliserende steden, die na moderne hu-
P maniora te hebben gevolgd te Turnhout in St-Viktor en voor de Centrale
Examenkommissie het diploma van regent wiskunde-wetenschappen be
haalde nog eens het diploma Grieks-Latijnse Humaniora weet te veroveren
a ondertussen muziek, piano en beiaard studeert is wel een witte raaf.
ooral als men bedenkt dat hij voor 't ogenblik doende is aan een examen
Fililogie aan de RUG en bovendien een gezaghebbend Esperantist
overbrenging tussen toets en
klepel (het is de kiepel die wordt
bewogen en niet de klok) kan
de beiaardier in zijn spel scha
keringen en nuanceringen uit
voeren, hij kan legato doch ook
staccato spelen, hij kan zacht en
luid spelen, crescendo's en di
minuendo's uitvoeren wat bij
elektriche verbindingen niet in
dergelijke mate althans moge
lijk is. Wegens het primair kon-
takt met het instrument speel ik
ook steeds zonder handbe
scherming. Mijn handen zijn
dat nu gewend maar dat duurt
wel even
Evenveel genot kan worden
bijgebracht door een beiaard-
koncert als door om het even
welk ander koncert. Conditio
sine qua non is dan wel dan
men een goede luisterplaats
heeft, in stilte en rust, en dat
men geïnitieerd is of wordt over
beiaardspel en beiaardmuziek.
Ik beschouw het als een deel
van mijn opdracht de mensen
luistergenot te brengen en dat
in optimale kondities. Het pro
bleem bestaat erin de mensen
één maal naar de luisterplaats
te krijgen. Mits de nodige toe
lichting er verstrekt wordt en
men muzikale aanleg en ge
voel heeft komt men zeker te
rug.
U sprak over koncerten.
Welke zijn uw plannen te
Aalst?
Er zijn inderdaad koncerten te
Aalst voorzien. Waarschijnlijk
zag U wel reeds de affiches. In
de maanden juni en juli zijn een
tiental koncerten voorzien waar
gasten zullen optreden uit Ne
derland, Ierland eri zelfs uit de
States. Daar ik nog meer sinds
maart in funktie ben beginnen
we eerder bescheiden. Toch
speelden we het klaar, in me
dewerking met het stadsbes
tuur dat me volledig steun ver
leent, een affiche te ontwerpen
en een programmaboekje in el
kaar te boksen. Dit program
maboekje wordt een waardevol
dokument, met wetenswaar
digheden en foto's over de bei
aard, de optredende beiaar
diers naast dan de program
ma's zelf en fraaie illustraties.
Ik hoop nu maar dat het publiek
me niet in de kou laat staan
maar dat het komt opdagen om
de koncerten bij te wonen.
Tussen haakjes, weet U dat het
voorbereiden van zo een kon
cert aan de optredende beiaar
dier gemiddeld een vijftigtal
uren harde studie vraagt waar'
bij dan vaak nog uren komen
voor het maken van bewerkin
gen en het aanpassen van be
staande stukkenaan de speciale
situatie en de mogelijkheden
van elke beiaard?
1, g?É' heer De Smedt, stadsbeiacirdie
)ndi
onvIVie is Wie?
vustaeboren te Sint-Gillis-
en Jendermonde in 1934 verhuist
met|ij bij de promotie van zijn va-
maler, bediende bij de RTT, naar
'stig'urnhout waar hij naast de mo-
janiieme humaniora een speciale,
kijkeer doorgedreven muziekkur-
ar, lus volgt met o.a. piano, mu-
rsvcjiekteorie en -geschiedenis en
starmonie onder leiding van
enlenaat Bosmans, Lemmens-
amijjnelprijs.
Ije IJegentien jaar oud keert hij te
ug naar St.-Gillis en haalt voor
G|le centrale examenkommissie
«t diploma regent- wiskunde.
Indertussen vervolmaakte hij
Ich muzikaal gezien in de
'endermondse Akademie
l.v. Philibert Mees.
iedurende zijn studiën nam hij
nkele malen deel aan natio-
ale kampioenschappen daktylo
n eindigde bij de eerste vijf.
tok diploma's steno en boek-
puden raakten in zijn bezit,
irwijl hij in het onderwijs wis-
nde aanleerde leverde de
(amenkommissie hem het di-
•ma Oude Humaniora af!
idien volgde hij te Mechelen
Koninklijke Beiaardschool
Denyn en behaalde er in
'70 het diploma met onder-
'heiding. Van z'n studiën in
schelen hield hij vooral een
3r grote bewondering over
tor zijn leraar Jef Rottiers ter-
il hij zijn eerste beiaardlessen
icht ontvangen van zijn
iorganger als Dendermonds
idsbeiaardier Paul De Nil.
'halve in België koncerteerde
in Nederland, in Duitsland, in
toemarken, Canada en de
renigde Staten. Gedurende
•n zestal jaar, tot de Dender-
tar$ndse beiaard onbespeel-
34>was geworden, fungeerde
aar! semiofficieel als hulpbeiaar-
:jjn pr, in de meest verschillende
"den gaf hij ontelbare voor-
iterf!c^ten over beiaarden en
3enrr Be,gische muziek en dit
euf!n dank zij zijn kennis van een
die[nta' *a'en. kennis die hij
ortdurend uitbreidt want in
im| zicht van een vakantiereis
pe|h hij voor het ogenblik IJs-
r. (EL)
weldra met deze job en wil be
roepsbeiaardier wordenals
direkteur van de opleidings-
dienst van een multinationale
komputerfirma waar hij een ze
kere autoriteit verwierf. Getuige
hiervan het feit dat hij in 1973,
'74 en '76 aan de Universiteit te
Leuven werd uitgenodigd om
enkele lessen te geven en de
voordrachten die hem regelma
tig door allerlei beroepsorgani
saties worden gevraagd.
Sinds november 75 is hij stads
beiaardier te Dendermonde en
sinds maart '77 ook te Aalst.
Beiaardmuziek is wel iets
heel speciaal. Hoe is U tot bei
aardmuziek gekomen?
Mijn eerste, kontakt met een
beiaard dateert reeds uit Turn
hout waar Marcel Trimbos be
iaardier was en me meenam
naar de toren. Daar zag ik voor
het eerst een beiaard. Hem de
beiaard zien bespelen was
voor mij een openbaring. In
Dendermonde kreeg ik dan
kontakt met stadsbeiaardier
Paul De Nil, mijn voorganger,
aan wie ik enorm veel heb te
danken.
Uiteraard houd ik veel van
piano doch de beiaard geeft me
meer mogelijkheden. Ik heb
trouwens thuis een anthentiek
beiaardklavier om me op te oe
fenen. Uiteraard dan niet ver
bonden aan klokken maar wel
aan een soort xylofoon.
luisterplaats vond.
Tijdens de koncerten van gast-
beiaardiers zal ik daar ten an-'
dere altijd aanwezig zijn en
zorgen dat ik tussen twee stuk
ken in de nodige toelichting kan
verschaffen wat vooral in het
begin helpt om ervan te genie
ten. Er is me ook beloofd dat er
tijdens de koncerten zal ge
zorgd worden voor zitgelegen
heid.
Denkt U echt dat koncerten
hier te Aalst mogelijk en nut
tig zijn? Is het geen moderne
manier om koncerten te wil
len inrichten?
Uiterard zijn ze mogelijk en nut
tig. De Aalsterse beiaard is een
bizonder fraai instrument met
juist gestemde klokken, en
nogal volledig. Aalst, een stad
met een zeer aktief muziekle
ven, moet ook voor beiaard-
koncerten belangstelling kun
nen opbrengen.
Vooral nu er meer belangstel
ling komt voor oude instrumen
ten en oude muziek. Weet u wel
dat zulke koncerten met ge
deeltelijk dezelfde muziek
reeds klonken vierhonderd jaar
geleden en misschien nog
vroeger. Stel U voor dat in de
17e eeuw hier ook mensen
stonden te luisteren naar de
zelfde klanken maar dan niet
gestoord door het modern ver
keer. Ik heb hier bij mij een
boek met beiaardmuziek, uit
eraard een kopie, van 1746 en
bijna elk optredende beiaardier
speelt uit dat zelfde boek van
nu werken. En dat is dan geen
Bach op een moderne piano
maar wel beiaard op beiaard!
Denk nu niet dat ik tegen Bach
op piano ben maar ik wil enkel
aantonen dat men zijn neus
niet zo moet optrekken voor
een beiaardier die bewerkin
gen van piano op zijn instru
ment ten gehore brengt. Dat is
tenslotte geen grotere zonde
dan Bach brengen op piano en
in de tijd van Liszt, en vroe
ger, vond mén het bewerken
van muziek voor andere in
strumenten helemaal niet min
derwaardig.
1s!
'zaghebbend en overtuigd
aq£®rantist als h'iis 9af h'ieen
iqeL U'1 over gedichtenverta-
ielsEen Van ®u'do Geze"e in het
netf?eran,0\z'in interkontinen-
lent huwelijk in 73 in Luxem-
|9 bracht hem op de frontpa-
la's en in het televisienieuws.
5.j£ da9elijks brood verdient hij
een tijdje, —hij stopt
Als ik die lange draaitrap was
bovengeraakt en U aan «t
spelen zag was ik fel ver
wonderd. Ik meende dat ik al
leen wat witte en zwarte no
ten zou te horen hebben ge
kregen. Ik wist écht niet dat
zulks mogelijk was.
Het doet me plezier U dat te
horen zeggen. Uw opmerking
illustreert goed de verkeerde
ideeën die men vaak over een
beiaard heeft. Te vaak ziet men
de beiaard alleen als een ach
tergrondmuziekje en dat is, in
derdaad, een van de funkties
van het instrument. Het volkse
dan, het folkloristisch ding!
Maar op een beiaard kan men
heel wat meer! Gelukkig maar
want gezien zijn prijs, zonder te
spreken van het salaris van de
beiaardier, zou het spijtig zijn
het daarbij te moeten laten.
Een beiaard is namelijk een
echt kunstinstrument dat virtu
oos kan worden bespeeld. Dan
zij de louter mechanische
Toch is een beiaardkoncert
iets anders dan een koncert
in een zaal. Hoe ziet U dat en
welke problemen stellen
zich?
Eén groot probleem, dat men
vaak verwaarloost te citeren, is
reeds het het feit dat men geen
inkomgeld kèn vragen. Vijf me
ter verder hoort menst immers
ook... Het probleem is dan niet
het feit dat er geen inkomsten
zijn maar wel de gedachten-
gang van vele mensen dat wat
men gratis krijgt niet waardevol
kèn zijn.
Verder is er uiteraard in onze
«Lage Landen bij de Zee», het
probleem van de weersom
standigheden. Een beiaardier
is dus meer afhankelijk van het
weder dan een ander artist. Zijn
de mensen echter eenmaal
overtuigd dan komen ze zelfs
bij slecht weer en vinden wel
een overdekte luistergelegen
heid.
Bij goed weer is er in Aalst een
ideale gelegenheid, nl op de
parking achter het stadhuis.
Tijdens het koncert van Frank
Deleu was ik daar met een tien
tal luisteraars en ik moet zeg
gen dat ik zeidén een zo ideale
Wat denkt U van de Aalsterse
beiaard?
Onze beiaard vind ik een fan
tastisch instrument, zeer gaaf
en zuiveren met de basklokken
volledig in evenwicht met de
rest wat niet altijd het geval is.
Een zware beiaard zoals bvb te
Mechelen kunnen we hem niet
noemen, hij is eerder naar de
lichte kant. De aanslag op de
toetsen zelf valt wel wat zwaar
uit door een gebrek aan onder
houd. De stad heeft me een
schrobborstel, vet, olie en rode
'menie gegeven en eerstdaags
begin ik er aan. Hij moet volle
dig in orde zijn.
Deze beiaard telt 52 klokken,
voor kenners vier te veel en 1 te
weinig. Dit beduidt dat in de
basnoten er zijn zoals de gis die
men weinig nodig heeft terwijl
de bes, die vaak voorkomt in de
gewone toonaarden, ont
breekt.
Daar het niet opgaat de zwaar
ste klokken onberoerd te laten
en vele stukken zich niet lenen
tot het gebruik van enkele van
deze ben ik dan wel verplicht de
stukken te transponeren.
Soms klinkt een beiaard bij
bepaalde tonen onjuist. Hoe
komt dat?
Zulks kan verschillende oorza
ken hebben.
Eerstens is het belangrijk dat
de beiaard homogeen is, dat de
klokken allen komen van de
zelfde gieter. In Aalst is dat in
derdaad het geval. Vaak ko
men klokken van beiaarden
van zeerveel verschillende gie
terijen en zulks kan niet bevor
derlijk zijn voor de juiste stem
ming. Valse tonen kunnen ook
ontstaan door de boventonen
die bij een toon van een klok
ontstaan en daarbij is de kleine
terts, in ut de mi b, de meest
.doorklinkende. Ook dat is niet
bevordelijk voor de juistheid.
Verder is er de normale sleet
de corrosie door inwerking van
de vervuilde lucht op het metaal
dat aangevreten wordt.
Ook het stemmen, het wegne
men van een deel metaal, is
een delikaat probleem want hel
is niet gelijk waar men dat te
veel juist wegneemt. Ook kan
het binnenste van een klok niet
volledig zuiver gelijk zijn en dat
heeft ook zijn konsekwenties.
U is direkteur van het oplei
dingscentrum van een kom
puterfirma. Ik hoorde dat U
die goed gehonoreerde job
zou opgeven, ja reeds opge
geven hebt om U volledig aan
de beiaard te wijden,
speelt uit datzelfde boek van
Misschien klinkt het wel een
beetje te idealistisch. Financi
eel breng ik ermee uiteraard of
fers maar anderzijds zijn er
voor mijn levenswijze wel kom-
pensaties. Men kan geen ge
woon beroep uitoefenen en te
vens beiaardier zijn. Een be
iaardier speelt immers op zon
en feestdagen en met daarbij
een gewoon beroep voor de in
de week is alle vrije tijd zoek. Zo
kan ik niet leven. Nu werk ik
vooral op zon- en feestdagen
en 's avonds en dat laat me toe
mijn diepste wens te vervullen,
nl naar de universiteit te gaan.
Ik heb enorm veel geluk een
echtgenote te hebben die niet
ambitieus is, die er niet op staat
de echtgenote te zijn van een
direkteur en die ten andere zelf
als gewezen universiteitspro
fessor in Tokyo enkel weten
schappelijke ambities heeft. Ze
studeert ijverig met en naast
mij.
Ik hoorde dat uw vrouw een
Japanse is en dat U Oosterse
filologie studeert. Wil U
weldra Japans met uw echt
genote spreken?
Nee, helemaal niet. Onze
huis-, tuin- en keukentaal,
om van andere plaatsen te
zwijgen—, zal wel altijd Espe
ranto blijven. Het is trouwens
de énige mogelijkheid om niet
te diskrimineren, neutraal te
blijven, om toe te laten dat elk
van ons trouw blijft aan eigen
kuituur en opdat we bovendien
onze eigen kuituur aan de an
dere zouden kunnen overdra
gen. Wel wilde ik de taal van
mijn ouw leren zoals zij trou
wens Nederlands leert. Daar
voor hoeft men echter niet naar
de Universiteit. Wel had ik
reeds lang de bedoeling filolo
gie te studeren en dan liefst een
die zo ver mogelijk van de onze
lag. Chinees of Japans lag dus
voor de hand. Wel leg ik nu
meer de nadruk op Japans
waar ik vroeger wellicht meer
Twee van de vele klokken van de beiaard van Aalst. (EL)
de nadruk op Chinees zou
hebben gelegd. Bedoeling is
vooral inzicht te krijgen in het
wezen van de taal om me dan
ernstig bezig te kunnen houden
met de wiskundige linguïstiek
waarvoor ik als regent-
wiskunde en met de logika ver
eist bij de komputerstudie reeds
ernstige basissen heb.
Indien ik dit jaar slaag —ik zit nu
in volle examentijd—, hoop ik
de studie nog een tiental jaren
vol te houden.
Wat zag U in het Esperanto?
Esperanto is voor mij een mid
del om zowat overal met men
sen te kunnen omgaan. Om U
een idee te geven van de moge
lijkheden van Esperanto kan ik
U zeggen dat ik reeds kaarten
kreeg uit meer dan 85 verschil
lende landen. In het kader van
de studie van het Esperanto
schreef ik trouwens reeds een
paar werken, nl een bespreking
van de vertaling van een aantal
gedichten van Guido Gezelle
en verderde «Nederlandse lite
ratuur in het Esperanto»
Tot slot een eerder onbe
scheiden vraagje. Hoe hebt U
uw echtgenote, een Japanse,
leren kennen?
Eigenlijk komt ook dit door het
Esperanto. Misschien ben ik
sedertdien nog een ferventer
Esperantist geworden dan
voordien want wij vormen, al
zeg ik het zelf, een harmonisch
Op een wereldkongres van bs-
perantisten in Oregon (USA)
was als slot een uitstap voor
zien met een bus. Daar de mi-
kro defekt was moest ik met
mijn stentorstem voor de verta
ling van de tekst die de gids
zegde in het Esperanto zorgen.
Bij een halte vroeg ik na twintig
minuten terug te zijn. ledereen
was er, uitgezonderd een Ja
panse die vijf minuten later
kwam. Bij de volgende halte
was er weer twintig minuten
oponthoud en in het voorbij
gaan vroeg ik, de Japanse of ze
goed begrepen had wat haar
een blos op de wangen be
zorgde. Opdat ze niet te laat
zou komen gaf ik haar een
coup de foudre»...Na korres-
pondentie kwam ze naar Bel
gië alhoewel ik haar alle hoop
Igië alhoewel ik haar alle hoop
op een huwelijk bij voorbaat
ontnam. Tenslotte was ik reeds
achteraan in de dertig en zij
eveneens en hield ik aan mijn
zelfstandigheid.
Toch kwam ze en quasi zonder
verlovingsperiode huwden we,
tot grote verrassing van de hele
familie. Het werd een interkon-
tinentaal huwelijk. Zij een Azia
tische, ik een Europeaan, ken
nis gemaakt in Amerika en met
een getuige uit Afrika en een uit
Oceanië. Protestantse als ze
was huwden we in Luxemburg
in een oecumenische dienst
waar vertegenwoordigers van
vijftien godsdiensten bij waren
en verder mensen van een
haast ontelbaar aantal verschil
lende nationaliteiten.
L.H.
