I
NAAR MEER MANUELE EXPRESSIE
TONEEL HET HART VAN
KULTUREEL AALST
VERBORGEN TALENTEN STELLEN TENTOON
JEF DISPA IS NIET MEER
■Tl
28 - 10-6-77 -De Voorpost
in een persmededeling van de Bestuurskommissie van de
Stedelijke Akademie voor Muziek, Ballet en Toneel lazen we
volgende zinnen: «Met Jef Dispa is een schoon mens en een
groot kunstenaar heengegaan, die alles heeft gegeven voor
de muzikale opvoeding van onze Aalsterse jeugd. Hij laat
door zijn heengaan een grote leemte na in ons midden».
Jef Dispa werd geboren te voorde pedagogische vorming
Sint-Gillis op 5 mei 1927. Hij
behaalde een Eerste prijs No-
tenleer en Muziekgeschiedenis
aan het Gentse Konservato-
rium en een Eerste Prijs Har
monie aan het Konservatorium
te Brussel. Eigenlijk als «onbe
kende» man kwam hij in 1961,
in de maand maart, het direk-
teurschap uitoefenen in de toen
malige Akademielokalen in de
Arbeidstraat. Toen telde onze
Akademie zowat 260 leerlin
gen. De ekspansie van een
dergelijke werkkracht liet niet
lang op zich wachten. Al vlug
werd de enorme inzet, de pe
dagogische invloed zijn zin
voor administratieve organisa
tie en doeltreffend beheer om
gezet in grote realisaties.
De huidige Akademie telde op
31 januari 1977 1.018 leerlin
gen. Jef Dispa was de grote
bezieler en stichter van meer
dere filialen. De inmiddels zelf
standig werkende Gemeente
lijke Muziekschool te Zotte-
gem, en de huidige filialen in de
Binnestraat (Aalst), Erembo-
degem Centrum,
Erembodegem-Terjoden en
Denderleeuw, werden door Jef
Dispa opgericht.
Juist doorzijn bezieling en inzet
van muziekleraars geldt de
Aalsterse Akademie heden ten
dage als «nationaal voorbeeld»
op pedagogisch, muzikaal en
administratief gebied. Hij was
ook Rijksinspekteur voor het
Sekundair en Hoger Onderwijs
Muzikale Opvoeding. Juist
door zijn enorm voorbeeld en
invloed op mensen hebben
heel wat mensen (waaronder
ook leerlingen van de Aalsterse
Akademie) het tot Direkteur
van een muziekakademie, le
raar aan het konservatorium,
en leraar muziek aan diverse
akademies gebracht.
Jef Dispa moet zowat dag en
nacht in de bres gestaan heb
ben voor alles wat met muziek
te maken had. Hij was lid van
heel wat kommissies waaron
der de Belgische-Nederlandse
Kommissie voor Muziektermi-
nologie en de Bestuurskom
missie Stefaan De Jonghe. Hij
publiceerde in gerenommeerde
muziektijdschriften meerder fel
opgemerkte artikels, werkte
mee aan de Winkler Prins uit-*
gaven. Vele muziekliefhebbers
zullen zich zijn gewaardeerde
kommentaren herinneren tij
dens de Koningin Elisabeth-
wedstrijden voor viool en piano.
De Schoolradio verliest in hem
een waardevol medewerker.
Heel wat programma's kregen
juist door zijn visie dat tikje mu
zikaal reliëfver verheven bo
ven de dagelijkse sleur. In op
drachtvan 't Ministerie van Na
tionale Opvoeding en Kuituur
ondernam hij meeder buiten
landse reizen (Rusland, Hon
garije, Duitsland, Nederland).
Alhoewel vasthoudend aan
een traditioneel-klassieke ba
sisopleiding ging zijn grote inte
resse onder andere uit naar de
moderne muziek. Hij stond
open voor het nieuwe, het toe
komstige. De elektronische
muziek van een Louis De
Meester en anderen genoot
een ruim deel van zijn belang
stelling. De Vlamse komponis-
ten namen een grote plaats in
zijn kunstenaarshart.
In een bescheiden poging pro
beerden we Jef Dispa te belich
ten, een poging om de werk
kracht en de muzikale breed-
denkendheid en kennend aan
voelen te schetsen van iemand
die Aalsters kultuurbezit is ge
worden Vorige vrijdag over
leed Jef Dispa in het Akade-
misch Ziekenhuis te Hent. Een
GROTE groot-Aalstenaar ging
heen.
De direktie en de redaktie van
De Voorpost biedt de zwaarge-
troffen familie Dispa dit korte
«In Memento» aan als een wel
gemeende blijk van oprecht
medeleven en dankbare herin
nering aan Jef Dispa.
Als straks de vakantie voorbij is hoeven we nog maar even te wachten en het
Aalsterse toneelseizoen barst los. Voor het echter zo ver is en we de voorpret van het
publiceren der diverse stukken kunnen beleven draaien we even de klokterug om het
levend teater aan beide kanten van het voetlicht van enige naklanken te voorzien.
Eerstens kunnen we hiertoe eens meetollen in de vicieuze cirkel waarin 't amateurs-
teater en eigenlijk het teater in het algemeen zwemt. Zonder een aantrekkelijk
programma, liefst zo gevarieerd mogelijk kweek je geen talrijk en veelzijdig publiek.
Zonder publiek is het de toneelvereniging onmogelijk enig stuk van waarde te gaan
produceren. De kern van de ganse zaak is een kwestie van geld... Geef ons meer
centen en wij unnen van elke toneelavond een waarachtige belevenis maken.
werk, gewaarborgd kassukses.
AKTIEVE
BELANGSTELLING
In onze stad wonen vele men
sen die dezelfde liefde hebben:
de liefde voor toneel. Elk heeft
zijn eigen manier om die liefde
stof tot leven te geven. Er zijn
een niet onaardig aantal die
zweren bij KVS en jaarlijks hun
abonnement hernieuwen. Er
zijn er die Gent als het van het
ervaren en tweemaandelijks
naar onze Artevelde stad trek
ken. Sommigen zien in Tielt en
Brugge ook een verrijking. De
doorsnee Aalstenaar houdt het
bij de lokale verenigingen
waarin ze opgaan als ze een
kennis voor het voetlicht in een
heel andere verschijning zien
dan de dagelijkse omgangs
vorm. Dit dan voor de ene kant
in het voetlicht, de kant van
het publiek. Anders is het ge-
stelo met de aktrices en ak-
teurs. Zij werken met hart en
ziel van augustus tot april. Niet
altijd akkoord met het produkt
dat hen aangeboden wordt.
Niet altijd even entoeziast over
het repertoire, (lees: de twee
toneelstukken) die enkele be
stuursleden voor henuitkiezen.
tr wordt geroeid met de riemen
die men heeft. Er wordt gestrui
keld en enkele keren ook ge
triomfeerd. Tussendoor vindt
de toneelmens ook nog tijd om
zijn kennis te gaan bijscherpen
in de nationale schouwburgen
en de kleine teatertjes over
gans Vlaanderen verspreid.
Niet zelden prijkt daar op de af
fiche de naam van een Aalste
naar, die er door eigen talent,
volledige inzet en persoonlijke
ambitie in slaagt ook in de na
tionale pers goede kritieken te
verzamelen. Dit handjevol ras
toneelmensen zit ook met ste
vige wortel aan Aalst vast. Hun
belangstelling is er intens en ar
tistiek. Enkelen onder hen lo
pen met fantastische ideeën
rond. Een vrij teatertje, een
unieke kans voor enkele men
sen uit alle toneelgroepen. En
waarom zou zoiets niet moge
lijk zijn. We denken hierbij aan
het Stedelijk Jeugdtoneel dat
met een juiste aanpak en een
praktische doelstelling, tot volle
zalen belangstellende jeugd
leidde. Deze verwaterde forma
tie staat op losse schroeven.
Plaats dus voor nieuwe en be
tere initiatieven die Aalst moe
ten helpen aan een samenspel
tussen de groepen onderling.
DE SLAPPE LACH
Dat besturende leden van een
gezelschap niet over één nacht
ijs gaan bij de keuze van het
toneelstuk(ken) is waarschijn
lijk. Dat onvermoeibaren nu
reeds een maand brochures
lezen, schiften, van kommen-
taar voorzien, uitpluizen en aan
de ploeg toetsen is een feit. Dat
hierbij vooroordelen welig tie
ren hoeft geen betoog.
Kijken we even naar het afge
lopen toneelseizoen en pogen
een statisch overzicht te
geven van de opgevoerde
stukken. Hoogtij viert vast en
zeker nog altijd het komisch
Verleden vrijdag ging in het Museum Oud-Hospitaal aan de
Vismarkt de vernissage door van de tentoonstelling van wer
ken en werkjes van leerlingen uit kleuter- en basisonderwijs
uit het gebied van Rijksinspekteur Norbert Zenner, school-
kanton Aalst 1. Zowel de stedelijke scholen als vrije werden
erbij betrokken.
Elk jaar gaan in Aalst recycla-
genamiddagen door, bvb over
Psychomotoriek doch dit jaar
ging het over «Manuële Ex
pressie» en dit gedurende drie
namiddagen waarop leerkrach-
In de tentoonstelling manuele expressie in het Oud-Hospitaal kon men ook een maquette van een stadsplan v,
de oude stadskern van Aalst bekijken. (EL)
zuiver op amusement gerichte
avonden. Waar de centen hun
woordje kunnen meepraten re
sulteerde dit in een fantasti
sche produktie met inhoud en
verder konden we enkele tril
lers, driemaal dezelfde auteur
met hetzelfde stuk, naar
speelwijze vergelijken. Inhou
delijk waren die toch al nihil. Die
het aandurfde de ernstige for
mule te kiezen kon achteraf de
centen bijpassen. Een revival
van een klassieker stapte mee
op in de rij en een jeugdige
aanpak van een nieuwkomer
richtte zich vooral tot jongeren
en scholen. De grote afwezige,
en dat voelden we echt, was
het kleine teatertje waar men
het aandurfde te breken met de
vastgeroeste Aalsterse ama
teursgewoonten en steevast
stukkenjnet sterke inhoud en
zwaafengagement bracht. Zij
liepen een risiko. Wanneer het
stuk viel betekende het een
groot aantal lege plaatsen.
W as het een sukses dan was
de ruimte weer te klein. Het
Aalsterse seizoen kreeg een
afgezaagd slot met tien neger
tjes die hand irl hand de klok
enige decennia terug zetten.
Smalend schrijven, de slappe
lach bedwingen over de keuze
der stukken kan dan wel ons
stokpaardje zijn, nooit schoten
we echter te kort in het siteren
van mogelijke stukken door
amateursgezelschappen op te
voeren. Wij willen even tippen
met alle plezier, ware het niet
dat de repertoirekeuze evenrp-
Manuele expressie. Hier werk van de allerkleinsten (3 jaar) (EL)
dig moet zijn met de bezetting
en dat is dan weer een ander
stukken zou eerder verwarrend
klinken. Daarom ook op hoop
paar mouwen, in de huidige si
tuatie van vele verenigingen.
Of zij zitten opgescheept met
een vrouwelijke overdaad, of
dan kunnen zij weer niet de ou
dere vrouw vinden. Verder ko
men zoveel mensen in aan
merking voor dezelfde rol,
wordt het een ellebooggeduw
van jewelste, wat het diploma
tische bestuur dan weer doet
afzien van het scheppen van
dergelijke situatie. Het verder
praten over de keuze van de
van meer kunnen wij aankon
digen dat Arbeid en Kunst af
ziet wegens technische moei
lijkheden van het eerder aan
gekondigde «Dansen op Kris
tal» van Vilsen en dat KLV vast
en zeker met Louis Paul Boons
«Jan De Lichte» in een speciale
bewerking voor het voetlicht
komt. Andere gezelschappen
zijn wellicht nog niet aan een
beslissing toe. Wij publiceren
hun keuze.
DE SMAAK
VAN HET PUBLIEK
Er was eens een tijd dat toneel
aanzien werd als een hoge
kunstvorm, dat een Molière
slechts in een schouwburg van
fluweel, omringd door juwelen
en pracht, een voorrecht van de
elite was. Zover is nu gelukkig
alles geëvolueerd dat toneel
veel dichter bij het volk ge
groeid is. En toch bereikt het
nog steeds niet alle lagen van
de bevolking. Het overgrote
deel trekt de neus op voor elke
vorm van teater, of vreest an
dersom nog de moeilijke to
neelvormen die alles behalve
ontspannend zijn. De toneel
vereniging moet in de eerste
plaats uitgaan van de smaak
van zijn publiek, de publieke
wansmaak mijden. Opvallend
was dat het voorbije seizoen de
zalen meer dan eens bomvol
waren en vooral de jongeren
meer belangstelling voelen
voor toneel. Als men als ver
eniging van deze stelling uit
gaat en deze snaar betokkelt
Tkan inderdaad werk met die
pere grond en aangenaam voor
het publiek uit de bus komen
Al te dikwijls echter moeten we
ons gestoord voelen door de
gedragingen van sommige to
neelbezoekers. Graag veront
schuldigingen, ze gooien niet
opzettelijk roet in het eten, doch
zij storen. Even sommen... kin
deren van minder dan vijf jaar
horen niet thuis in een toneel
zaal, het zo enerverend ge
kraak van karamellenpapier-
tjes evenmin en sigaretten zijn
helemaal uit den boze. En toch
een avondje uit kan blijkbaar
nog niet zonder dat
EEN SCHOUW
ZONDER BURG
Een stoffig stuk voorbijge
streefde ruimte, met stoelen uit
de tijd dat wordt in Aalst
schouwburg genoemd. Elk jaar
na een toneelseizoen hopen
we dat er iets aan gedaan
wordt. Een laagje verf, enkele
meters behang, watfluweèl. En
zeker kilo's zeep.... daar zou
best al één en ander kunnen
mee gerealiseerd worden.
Onze hoop lag bij schepen
Jan Caudron, verhuisde naar
schepen Willy Van Mossevelde
en ligt momenteel in afwachting
te zwalpen tussen enige an
dere schepen. Van het kultu-
reel centrum spreken we liever
niet, het klinkt zo afgezaagd!
Over toneel valt te Aalst zoveel
te zeggen. Elke groep heeft
een of meerdere medewerkers
die in het zonnetje moeten ge
zet worden. Elke speler en me
dewerker verdient lof voor zijn
belangloze inzet.
Van over het water lonken twee
sterke verenigingen, de deel
gemeenten met Baardegem op
kop spiegelen zich in de stede
lijke wateren, In het centrum is
er dan ook nog de tweejaar
lijkse Renaat Ravijts prijs die
Aalst als toneelstad, zijn
schouwburg ten spijt, in Vlaan
deren een zekere waarde be
zorgt.
Roel Van de Plas
Het is nu stilaan traditie geworden dat het Leedse Feestkomitee
o.l.v. Julien de Cremer, een tentoonstelling organiseert van werken
van -Onbekende" Leedse kunstenaars. Nu de fusie een feit is, wer
den ook de kunstenaars van de gefusioneerde gemeenten uitgeno
digd. Aanvankelijk schreven een 23-tal kunstenaars in. Enkele zijn
dan niet op komen dagen. Toch is het een uitgebreide tentoonstelling
geworden.
lien drietal jaren geleden vatte de
voorzitter van het Leedse Feest
komitee de idee op om t.g.v. de
l-eedsc juni-kermis en de terzelf-
derlijd foj>cndc Mariaviering een
i'-nloonsielling te organiseren
waaiop de Leedse amateur-
k »iir,tcnaars zouden worden uitge-
rexlij'd om hun werken tentoon te
ll' fi en zo hekend te raken bi
ie i publiek Was het aanvankelijk
«-«-n r. fdei bescheiden onderne-
muiy, nu is die ondertussen uitge-
ri1 een volwaardige artis-
iii-uub .talie. Zondagmiddag
<-e «Lui «Ie olliciëlc opening
door. In aanwezigheid van het
hele schepcnkollcge en enkele
raadsleden en een onverwacht
grote massa kunstliefhebbers.
Voorzitter Julien de Cremer be
dankte de aanwezigen, wenste de
kunstenaars proficiat en bedankte
zijn medewerkers. Hierop gaf hij
hel woord aan raadslid P. Jules
Henderickx die de feestrede sprak.
Hij dankte in naam van de organi
satoren en de kunstenaars het ge
meentebestuur voor de gast
vrijheid in het Kulturccl Centrum
Hij feliciteerde Julien de Cremer
voor ziin initiatief en doorzet
tingskracht en betrok er ook zijn
helpers bij. De kunstenaars wenste
hij proficiat dat zij de moed gehad
hebben om naar buiten te trc
den», hun plankenkoorts te over
winnen.
Er is een ongewone variatie aan
werken te bewonderen, zowel wat
betreft genre als kwaliteit. Het is
een unieke gelegenheid om de
kunstenaars van eigen bodem, de
kunstenaars die hun kunst be
schouwen als vrijetijdsbesteding,
te leren kennen. En gezien de ui
terst gunstige periode (novene,
kermis), is het voor vele kunste
naars "DE gelegenheid om enige
bekendheid te verwerven. En en
kele kunstenaars die er een selek-
tie van werken tentoon stellen,
zijn die bekendheid meer dan
waard. Een beoordeling cr\' of op
somming geven van de werken is
hier onmogelijk. Maar het mag
toch vermeld worden, dat bijvoor
beeld De Prez Frans met zijn fijne
pentekeningen, pas op 60-jarige
leeftijd met zijn artistieke bezig
heden begonnen is. Voor zo ie
mand zijn wij geneigd te zeggen:
hoed af. En hoe kunnen wij onze
bewondering uitdrukken voor die
huismoeder met zeven kinderen
(Mevr. D'Haese), die nog de
moed op kan brengen om in haar
schaarse vrije uren aan 't schilde
ren te gaan. En het daarenboven
nog opvallend goed doet! Kunst
beoefening moet wel één van de
meest bevred:gende vormen van
vrijetijdsbesteding zijn.
Terecht drukte raadslid P. Jules
Henderickx de hoop uit. dat dit
initiatief nog meer bekendheid en
medewerking zou krijgen in de
fusie-gemeenten opdat het uil zou
kunnen groeien tot een groot-
gcmccntelijke kunstmanifestatie.
De tentoonstelling loopt nog tot en met zondag 12 juni. in het
Kultureel Centrum. Dorp. Lede.
Deelnemende kunstenaars:
Hooft Guillaume, Lede, schilderwerken.
Van Wcverberghe Jan, Lede, schilderwerken.
Mevr. A. D'Haese - De Geyter. Lede, schilderwerken
De Gusseme Daniel, Lede. schilderwerken, komposities
Vereecken Paul, Lede, schilderwerken
Vcreceken Francois, Lede, schilderwerken
Matthijs Augustijn, Lede, schilderwerken
Plchiers Nelly, Wanzele, schilderwerken
Nijs Martial. Lede, schilderwerken
Bockstaele Henri. Oordegem, schilderwerken
Topkc Walter. Lede, schilderwerken
Redant Frieda, Lede. schilderwerken
Rcgniers Walter. Wanzele, etsen en schilderwerken
Annaert Frans. Lede. houtbewerking
Schelfhout Johnny, mozaïek en schilderwerken
De Mol Magda. Wanzele, keramiek
De Prez Frans. Lede. pentekeningen
Van Hauwermeiren Rcmi. Lede, houtsnijwerken
Bruylandt Alois. Lede, kunstsmeedwerk
De werken zijn te koop.
ten met door de stad verstrel
materiaal hun kreativiteit e
handvaardigheid botvierden.
In aanwezigheid volksverte
genwoordiger Caudron
Schepenen Van Mosseveld
en Roels, van diocesaan in
spekteur Rubbens en van tal
rijke schooldirekties en leer
krachten en tientallen belang
stellenden opende Rijksinspek
teur Zenner de vergaderin
met een dankwoord aan al wi
medewerkte, niet in het mint
aan Kuituurattaché Van dt
Ghylen en aan de konservatc
van het museum
in de tentoonstelling waar allei
lei werken te zien zijn, soms c
zich zelf staand maar meest
gebruikt bij een of ander tem
meestal gemaakt met waardi
loos metenaal, komt volger
de Inspektie de kreativiteit 6
de expressie nog niet genot
aan haar trekken. Er is nog
veel aandacht voor bet afgt
werkt produkt in plaats van vo<
het procédé zelf. De wording
immers belangrijker dan
gewordene zelf. Bij sommii
belangstellingspunten als b'
Kerstmis en Pasen komt te vi
de hedendaagse konsumpti
mentaliteit aan bod terwijl
realisaties met bizarre zak<
als bvb wasspelden vs
slechts een schijn van manui
expressie betekenen.
De heerPetitjean, leraar (nei
geen professor) aan de Provi
ciale Normaalschool te Tierx
en lesgever bij voornoemde i
cyclagenamiddagen ziet in
manuèle expressie de moe
lijke aanloop van het kind
het ontdekken van de were
In kreatief werk moet het ki
zelf oplossingen testen, oplo
singen vinden wat uitera<
leidt tot denken onder eig
verantwoordelijkheid, de rel.
viteitszin ontwikkelt en leidt
zelfde discipline.
De heet Petitjean uit e
scherpe aanklacht tegen on
huidige levensvisie waarin
ons zelf niet meer terugvindc
Gevolg ervan is vervreemd
die we kunnen tegengaan
een zoektocht naar de eige
heid van de mens
Expressie is dan zelfmanifesl
tie, het zichtbaar maken
onze gevoelens in dingen
dom ons heen.
Sedert eeuwen had de voll
kunst een volksgebonden
rakter doch nu wordt al te v<
expressie, kommunikal
prijsgegeven.
Verbale expressie en in zek<
mate korporele komen veel
bod in het huidig onderwj
Muzikale en beeldende ecl
veel te weinig. Beeldende
pressiemogelijkheid schuilt
elk kind. Elk kind tekent
knutselt. Bovendien is het e
ware faktor van demokratist
want waar verbaal kinderen
«betere» milieus bevoordel
zijn is zulks bij de beelder
expressie niet het geval. Bebd
dende expressie is daarenjhe
genover universeel, heeft es
sociaal aspekt en veronders aa
intense beleving via de totali :or
van de zintuigen. rd<
Niettegenstaande de lakuij
noemt de heer Petitjean da if
tentoonstelling hoopgevend arr
stelt dat de draad van de ez
munikatie in het basisorx ge
wijs niet mag worden door iet
knipt wat zou leiden tot id<
kweken van vakidioten en i jo
van totale persoonlijkheden n
Daarna werd de tentoonstell ,0I
geopjend en had een k< 1tj
rondgang plaats met de kl
sieke «drink».
Fe si
1 $d
ir<4
Ook beeldhouwwerkjes bij h
verborgen talent. (EL) iria'
