I
TIEN JAAR KULTUREEL CENTRUM
D0CUMENTA 6
De «KONINKLIJKE FANFARE Ste-CECILIA
van TERALFENE 100 jaar
as
«BRABANTIA
BREUGELIANA»,
Mars van
Victor van FRACHEN
SOCIAAL ENGAGEMENT TYPEERT F. EVERAERT
28 - 17-6-77 - De Voorpost
Affligem
De uiterlijke uitstraling van de aloude, eens zo machtige en
invloedrijke Benediktijnerabdij, was een twintigtal jaren gele
den nogal aan het tanen. De Abdij, vroeger het middelpunt
van de hele streek, scheen inderdaad haar spirituele greep op
de omgeving te zien teloor gaan.
Weliswaar dient te worden re- maar toen prior te Affligem en
kening gehouden met het kon-
templatief karakter van de
monniken maar zeker was toch
dat de inlvoed was afgezwakt.
Zienderogen verkleinde (en
verkleint nog) de kommuniteit.
Het aantal missionarissen nam
af. Het «Volksmisboek» waar
door Affligem tot in verre kon-
treien ook in Maria Laach
sprak de gids over Affligem
bekendheid verwierf ver
dween. De luisterrijke half-
oogstprocessie met niet minder
dan vier muziekmaatschap
pijen stierven geleidelijk uit. Het
bekend Zangkoor o.l.v. Dom
Augustinus Verhaeghen ta
kelde zijn Amerikareis af.
De kantates, destijds gebeur
tenissen die de hele streek in
hun van brachten, zijn «uit de
tijd». Langs onze Meldertse
wegen wandelden geen groe
pen keuvelende novices meer
op vrije namiddagen. De
nachtmissen met kertsmis
boetten in aan belangstelling.
De melkerij verdween. In één
woord, de impakt van «het
klooster» op de omgeving met
zijn toenmalig typisch kerk-
torenlje ging geleidelijk teloor.
Een vakuüm was ontstaan
doch op initiatief van enkele
c. vooruitzienden, zo leken als
geestelijken, zou dit vakuum
gevuld worden en zou Affligem,
vooral kultureel dan, zijn oude
glans herwinnen door de op
richting van een zo bloeiend
«Kultureel Centrum».
Stichting
Op 4 juni was het inderdaad
juist tien jaar geleden dat het
Kultureel Centrum van Affligem
officieel werd geopend en dit op
initiatief van de «Affligemstich-
ting» die zich als primordiaal
doel had gesteld een nieuwe
abdijkerk te bouwen, meer
aangepast aan de eisen van de
tijd en aan de nieuwe liturgie.
Onder impuls van Dom Ambro-
sius Verheul, nu Abt van de
Abdij Keizersberg te Leuven
anderzijds journalist Maurits
Lelie werden plannen gemaakt
om de leegstaande gebouwen
van de melkerij, in 1940 door de
bezetter gesloten, een nieuwe
funktie te geven in het kader
van de kulturele opbloei van de
hele streek. Architekt Van
Ransbeeck uit Hekelgem was
bij deze plannen betrokken en
gaf er konkrete vorm aan. Met
zeer beperkte materiële midde
len moest in feite alles veran
derd worden en dit zonder toe
lagen van het Departement van
Nederlandse Kuituur. Wel
droeg de heer Van Overstrae-
ten met VTB-VAB een aanzien
lijk deel van de kosten.
Openingsplechtigheid
Deze ving uiteraard aan met
een Eucharistieviering opge
luisterd door het Jong-
Knapenkoor van St.-Maarten
o.l.v. Frans De Koninck.
In de konferentiezaal van het
Centrum, voor een beperkt
aantal genodigden, sprak J.
Van Overstraeten over «een
eeuwenoude traditie wordt
voortgezet» en Marcel Ducha-
teau over «de rol van Affligem
in het kultureel leven van
Vlaanderen en Brabant». Na
het slotwoord door de verte
genwoordiger van de Minister
van Nederlandse Kuituur greep
de onthulling plaats door Dom
JanGoetghebeur, Abt, vaneen
bas-reliëf in eik, een gift van
VTB-VAB. Bij de feestmaaltijd
zaten ook aan Minister Theo
Lefèvre, en verschillende bur
gelij ke en geestelijke gezag-
Dom Idesbald Verkest, bezieler van het Kultureel Centrum Affligem
(jm)
Het Centrum start
Aan de eerste tentoonstelling
namen deel Armarid Blondeel
uit Mariakerke, Frans Coppens
uit Hekelgem, Walter De Mul
der uit St.-Amandsberg, Gilbert
De Smet uit Erembodegem,
Etienne Le Compte uit Hekel
gem, Achiel Pauwels uit Maria
kerke, Piet Selhorst uit Gent,
Harold Van de Perre uit St.-
Gillis-Dendermonde en Bert
Van den Broeck uit Opwijk.
Sukses bleef niet uit en onmid
dellijk kende het Centrum een
steeds groeiende toeloop zo
dat een rijk en gevarieerd pro
gramma van tentoonstellingen,
voordrachten en ontspan
ningsavonden kon worden ge
realiseerd. Kortelings ver
schijnt ten andere een «Over
zicht van de aktiviteiten gedu
rende het tweede lustrum».
Via het maandschrift «Medede
lingen v.h. Kultureel Centrum»
dat aan 1.394 families wordt
toegestuurd blijft het kontakt
met de basis onderhouden.
Streefcijfer wordt nu «1500»
En de Toekomst
Vol vertrouwen vatten de bezie
lers van dit Centrum waarbij we
in de eerste plaats Dom Ides
bald Verkest dienen te noemen
alsmede de betreurde Dom
Servaas Visser het derde Lus
trum aan.
Het Kultureel Centrum blijft in
derdaad een voortzetting van
een eeuwenoude traditie van
Affligem: een eigentijdse ma
nier om het kultureel leven te
bevorderen en een band te
scheppen tussen bevolking en
abdijgemeenschap.
L.H.
De feestelijkheden ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan
van de «Koninklijke Fanfare Ste-Cecilia» kende een onverge
telijk slot op 28 en 29 mei 1977.
Prachtige optochten door gans de gemeente van de verschil
lende deelnemende muziekmaatschappijen die dan elk een
optreden gaven van 30 minuten in een reuzetent (in de
Groeneweg), waar een speciale tentoonstellingsruimte was
ingericht. Oude dokumenten, partituren, enz. waren er te be
zichtigen.
Elk optredend korps ontving de herinneringsmedaille, een
wimpel en een bloemstuk. Na hun optreden dienden de mu
ziekmaatschappijen te wachten om dan gezamenlijk de voor
de gelegenheid door Victor van Frachen gekomponeerde
mars «Brabantia Breugeliana» uit te voeren.
Dr jur. Leo Guns die de Hekel-
gemse toondichter-dirigentvan
Frachen een ruiker bloemen
overhandigde en hem ook een
welgemeende hulde bracht.
«De bekwaamheid en het werk
van onze dorpsgenoot is niet
alleen te Hekelgem of in het
land bekend, maar hebben
reeds geruime tijd onze gren-
«BRABANTlA BREUGELIA
NA» is een feestmars van zeer
verdienstelijke waarde, groots
van opzet. Een in geestdriftige,
kernachtige bezieling uitge
zongen volkse doch voorname
lofzang aan Brabant. Door het
jubelend entousiasme. het rijke
orkestrale palet van de toon
dichter groeide deze mars uit
tot een kompositie van grote
betekenis. De toondichter, die
zeer handig gebruik weet te
maken van instrumenten,
zorgde voor een weelderige or
kestratie. Elk instrument krijgt,
naar gelang zijn aard en karak
ter, een speciale melodische
behandeling, waarin wij steeds
de meesterzanger ontdekken.
Presentator Paul Geraerts las
fier een zeer lovende beoorde
ling voor van niemand minder
dan meester Marinus de Jong.
DE MASSAUITVOERING: Een
hele, voor vele dirigenten ge
waagde krachttoer van de
toondichter van Frachen die
zelf zijn prachtig partituut (zon
der herhaling een schitte
rende gestalte wist te geven.
Hij toonde zich weer eens de
grote dirigent die, mede zijn
nodige fysieke kracht, telkens
meer dan 200 muzikanten tot
een overtuigende vertolking
kneedde. Op zijn eigen mees
terlijke wijze wist hij ze tot het
uiterste op te zwepen maar ook
te bedaren. Na de uitvoering
werd hem een denderende
ovatie gebracht door een
geestdriftig publiek en de
muzikanten.
Zaterdag mocht hij bloemen in
ontvangst nemen van onder
voorzitter Jozef Callebaut, ter
wijl hij van de voorzitter Petrus
Bellemans de herinneringsme
daille ontving.
Zondag was het Burgemeester
zen overschreden», aldi
spreker.
Schepen van kuituur Lode V<
doodt bracht hulde aan de di
gent Marcel Rossignol en
zovele Rossignol's die de
uitmaken van de «Koninklij
Fanfare Ste-Cecilia» van Terjy|
fene. En burgemeester
schepen spaarden geen wo<
den van lof voor de in alle c
zichten vlotte organisatie vl
de jubileumfeesten. Niemaj
werd vergeten. Tot slot werd(
de heren voorzitter Petrus E
leman en ondervoorzitti
schepen Jozef Callebaut in f
bloemen gezet.
De heer Paul Geeraerts zorgj
voor een vlotte, spirituele f
sentatie.
Zo eindigde Teralfene's gr#
dioze onvergetelijke jubelvi
ring.
Een mars komponeren die in muzikaal opzicht aan het juiste
kunstdoel beantwoordt, is voor een komponist lang geen
gemakkelijke taak.
Sousa de Marsenkoning kon zich op dit terrein al even
goed meten met de ongeëvenaarde walsen van een Jo-
hann Strauss de walsenkoning.
Een goede mars moet in de eerste plaats «volks» aanspre
ken, d.w.z. bevattelijk zijn voor het volk, doch niet «banaal»
zijn van inhoud. Integendeel, al wat een volkse vreugde
stemming, of feestelijke praal wil karakteriseren, kan door j.v.
een Mars tot volle uitdrukking gebracht worden. rdt
Bij de lezing van de Mars van Victor van Frachen, vielen mij gas
al dadelijk op, dat deze hoofdvereisten ten volle tot uiting fjw,
kwamen: 1. als inzet, een kernachtige melodie, ritmisch a(s
gespierd, vol elan, met dominerend trompetgeschal, die totf
geestdrift kan leiden; 2. een daaropvolgende, mildere,
haast ontroerende zang, door zachte kopers vertolkt;
3. een derde melodie door de trombones, tuba's- *e,c
saxofonen aangeheven, en die als 't ware met een soort [Mi
trots haar scepter zwaait over de hoger gelegen instrumen- Ie I
ten. g. I
Interessant is daarna het chromatisch tussenspel, dat zelfstroi
een koncerterend karakter aan deze Mars verleent.
Na de herneming «Da Capo» van de aanvangsmelodie^
wordt deze Mars met een kort maar kernachtig «Coda»",N
besloten. jPric
We wensen de heer Victor van Frachen van harte geluk metjhet
deze uitzonderlijke kunstprestatie en twijfelen er niet aan of(i /ij
deze Mars zal zijn weg vinden naar vele Harmoniekorpsen. I ge<
Marinus de JONGpg
Een leven bestaat niet uitéén droom alleen. Dat kan gewoon
niet. Zo denken wij er nu ook over ter nagedachtenis van de
pas overleden schilder Felix Everaert. Hij had talrijke projek-
ten op het oog. Dat weten wij uit een periode dat wij elkaar
meermaals hebben ontmoet. Maar hij was erg bescheiden in
zijn schoenen.
Kindertekeningen in het Kultureel Centrum te Affligem (jm)
Toen wij hem eens in het licht
van de dag opzochten in zijn
«Enemolen» te Iddergem heb
ben wij die ervaring opgedaan.
Een van zijn projekten was ooit
in dit olijke dorpje een tentoon
stelling te organiseren met als
onderwerp 'aktuele kunst.
Maar hij moest daar toen nog
een tijdje laten overheen
gaan om 't zover te zien ko
men. Omdat het besef tot hem
pleegde door te dringen dat dit
idéé voor vele van zijn buren
nog te ver af lag. Hij streefde
ernaar om met zijn minikultu-
reel centrum de Enemolen het
terrein te effenen voor zovele
mogelijkheden welke hij zich
voor de ogen zag. Het projekt
van de aktuele kunst zal er door
zijn plotselinge dood wellicht
nooit meer komen. Het zal voor
mezelf als voor hem een droom
blijven. Als kunstenaar had hij
een zeker temperament. Dat
ken niet ontkent worden.
Voorai had hij een geestdrift die
zijn sterke opgang bepaalde
Hij wist dat hij meer aankon. De
kennis van zijn werk blijft be
perkt binnen onze streek. Maar
binnen dit beperkt gebied heeft
hij gewerkt als niet een ander.
Een van zijn eerste tentoonstel
lingen welke wij bezochten was
in de Zuidertoren te Brussel. Wat
er aan de wand hing paste bij de
omstandigheden. Maat
schappijkritiek uitschreeuwen
met het kunstwerk als medium.
Een vastberaden optiek binnen
zijn toch wel funktioneel leven.
Hij had er lak aan suggesties te
doen. Maar drukte ons zijn
zienswijze op de neus. Zonder
pardon. Sterk gevoelig.
Zijn stille opgang naar een
meer bekend kunstenaar heeft
hij zelf gewild. Want ook hier
met het schilderen als uitdruk
kingsmiddel wilde hij niet om
springen zonder het besef dat
die man uit zijn buurt mee was.
Het engagement tot bewuste
sociale relatie is een onder
werp dat hij door zijn plotse
linge dood niet volledig heeft
kunnen uitwerken. Hij had
zichzelf daarvoor nochtans de
middelen aangeschaft. Zijn
schilderkunst en zijn kultureel
informatief centrum de Enemo
len. Beiden hebben een be
scheiden start genomen.
Na een lange onderbreking
troffen wij hem later terug. |Jn 1
dens een tentoonstelling inigJ
Aalsterse belfort: 'Beeld, BNif
ding, Verbeelding'. OntegF'rc
sprekelijk was dit voor hem Q va
hoogtepunt. Het vormde we
element in de trapsgewfd et
vooruitgang. De uitdaging fersr
het sukses, de eer en hetip.
noegen zijn hem nooit bop„
het hoofd gegroeid. Eerst
stevige basis dacht hij. Fl(
komt de rest wel. Deze tri Sl
vastberadenheid toont in alr'S'
facetten de figuur van frTia
Everaert. De schilder en fric
motor die in alle bescheid vor
heid zijn relatie tot de socPmis
maatschappij wilde behouflc cl'
De kring der elitaire kultuu^-
ren was niet voor hem. WelL
worstelde dit probleem in-IVI
hoofd. Velen onder ons zoui
wellicht deze bescheiden»
niet kunnen aanvaarden. I
ROGER D'HOK
Kassel-Wes
Van 24 juni tot 2 oktober wordt in de West-Duitse stad Kassei een van de
belangrijkste en tot de verbeelding sprekende kunstmanifestaties gehouden. De
Documents 6. De insiders weten wat dit betekent. De Documents is een vierjaar
lijkse internationale kunstmanifestatie. Ze gaat nu door voor de zesde editie. In
de kunstgeschiedenis staat ze bekend als een voorloper en steunpilaar van
eigentijdse kreativiteit. Haar streefdoel is ruimte te bieden aan nieuwe elemen
taire principes in het kunstbedrijf. Er wordt op een miljoen duitse marken
gekeken. Ook al om bekende duitse prestigeredenen tegenover andere gelijk-
aaridge manifestaties als Sao Paulo. Venetië of Parijs. Van enige Belgische
aanwezigheid in de Documents 6 is weinig of geen sprake. Daarvoor beschikken
wij ook niet over de noodzakelijke promotie. Het naar alle waarschijnlijkheid
enige Belgische alternatief in de marge van deze gebeurtenis gaat uit van de
New Reform. Een experimentencentrum dat door bemiddeling gedurende één
maand de zaal van het Kasselse stedelijke archief kan gebruiken om er wat te
doen. De Documents en het aangehaalde alternatief willen wij in twee artikels
nader bekijken. Ook al omdat wij weten dat velen uit het Aalsterse die met kunst
wat te maken hebben naar Kassei afzakken.
Tema van deze Documenta
zijn de 'kunstzinnige ontwikke
lingen' sinds 1970, Wij vertalen
hier letterlijk uit het Duits. Kunst
welke sinds die tijd is ontwor
pen en welke een nieuwe ten
dens binnen het algemeen
kunstgebeuren heeft ingeluid.
Vooral is zij begaan met twee
problemen: de vraag naar de
werkelijkheid van de kunst en
ten tweede de medium be
wuste kunst. In feite gaat het
hier om twee met elkaar ver
bandhoudende standpunten.
De werkelijkheid van de kunst
is een vraag die door de kun-
WÊmmÊÊmÊÊÊÊBÊmÊÊÊÊKmm
stenaar zelf is ingesteld. Terwijl
de medium bewustwording
heeft te maken met de eigen
tijdse bewustwording van die
vraag. Voor het documenta
komitee is bovengenoemde
principe niet gemakkelijk in de
praktijk om te zetten. Daarom
dat men in een verklaring ook
spreekt van het feit dat deze
documenta geen mistbank
mag worden. Maar intgendeel
drastisch moet ingrijpen om de
kunst van na '70 voor kwaliteits
loosheid te behoeden
In de zeer recente kreatieve
produktie komt zeer duidelijk
tot uiting de vorm van speciali
satie welke de kunstenaar
zichzelf oplegd. Film, video en
fotografie anderzijds zijn een
algemeen door het volk behan
deld medium. In zijn geheel
draait deze documenta dus om
het medium gebruik door kun
stenaars en hoe zij kunst als
medium gebruiken.
In totaal worden door het komi
tee vier probleemvelden on
derscheiden: Kunst, waarvan
het medium het werk zelf is en
er ook de definities van vast-
legd. Kunst, in dewelke zich
verschillende media vastleg
gen zoals bijvoorbeeld kombi-
naties van foto en schilderwerk.
Kunst, welke als medium
wordt gebruikt om de inhoud
van het werk te verklaren.
Kunst, welke de op media af
gestemde wereld onderzoekt,
waarbij de traditionele midde
len worden verworpen en de
werkelijkheid vooropgesteld.
Voor de eenvoudige lezer niet
gemakkelijk. Maar deze rubriek
zal proberen in de toekomst
klaarheid te scheppen met
konkrete voorbeelden. Dan
liefst met kunstenaars uit het
eigen regio.
In de praktijk komt het dus daar
op neer dat er vooral veel aan
dacht zal besteed worden aan
video, fotografie, film, uitvoer
ingen, boekwerken, environ
ments en schilderkunst.
Er zal ondermeer ook een
ruime afdeling tekenwerk zijn.
Een speciale afdeling zal on
uitgevoerde utopische auto
modellen tonen waarin werk
van de Belg Panamarenko. De
afdeling uitvoeringen, in kunst
termen 'performances' ge
noemd, wordt geleid door Joa
chim Diederichs en is aange
sloten op de zeer recente ak-
tualiteit. Marcel Broodthaers,
welke zijn werk in het staats-
museum te Kassei bijzonder
veel aandacht heeft meege
kregen, zal posthuum ook ver
tegenwoordigd zijn. En daar
mede is de kous voor de Belgi
sche vertegenwoordiging er af.
Maar is dit verwonderlijk als
men verneemt dat ook andere
belangrijke kunstenaars zoals
Wolf Vostell Nam June Paik of
Lèszlo Lakner ook maar voor
de eerste keer worden uitge
nodigd. Vostell wil een oud pro
jekt verwezenlijken. Boven op
het dak van het centrale ten
toonstellingsgebouw wil hij een
startfighter laten plaatsen. Een
monument als aandenken aan
de technische wetenschappe
lijke vooruitgang. Welke zijn wil
opdringt aan deze maatschap
pij. De piloten die er hun leven
bij hebben gelaten zijn lang
vergeten. Dit vormt één aspekt
uit de vele radikale kontrasten
welke een organisatie als deze
tentoonstelling is. Wie zijn va-
kantieuitstap nog niet heeft
bepaald en in kunst is gelntre-
seerd gaat er best even naar
toe. Het zal Uw geheugen op
frissen of verwarren. Deze keer
wordt er ook een soort retro
overzicht getoond van de
rige manifestaties. Zo kam.
zien hoe alles in zijn werk ga®| be
bij een monstermanifestapP3
als deze. In de Verenigde Stflmor
ten is men er jaloers op. To/ 9eni
wel gek die documenta.
Documenta 6: 24 jurfcht 1
2oktober. Kassel-WeJbe,e*
Duitsland.
ROGER
