BASISSCHOOL «DE WEIDE»
HET KAN OOK ANDERS
EN MAAR SLUIKSTORTEN...
UITZONDERLIJK
IMPROVISATIEBEIAARDRECITAL
VRIJDAG 17 JUNI 20 UUR
8 - 17-6-77 - De Voorpost
Waar vóór enkele weken de kleuterschool van de Brusselse
steenweg een openschooldag hield, dag die flink werd bijge
woond,was 't nu verleden zaterdag de beurt aan de basis
school van «De Weide», een niet-autoritaire school waar men
wil bewijzen dat het, in navolging van de Engelse «Summer-
hill» dat reeds een 50-tal jaren bestaat en waar ook kinderen
van medestichters van «De Weide» vertoefden, ook anders
kan.
Leerlingen en Personeel:
Voor de kleuterschool kreeg
men een terrein ter beschikking
gesteld en richtte men de ge
bouwen zelf op. Te Erpe, aan
de Sevecootstraat, vlak bij de
spoorweg, werd in 75 een ruim
huis met stalling, koertje, tuin,
boomgaard en speelweide af
gehuurd, «De Oude Bakkerij».
Momenteel zijn er elf kinderen,
acht jongens en drie meisjes,
verdeeld in twee leefgroepen.
Leefgroep 1 omvat de kinderen
van het 1e en 2e leerjaar, in
totaal zes, en wordt geleid door
M. Spitaels, onderwijzer gedi
plomeerd aan de Rijksnor
maalschool te Gent. Groep 2,
de kinderen van het 3e tot en
met het 6e, wordt geleid door
Sien, een maatschappelijk as
sistent, eveneens uit het Ge
ntse. Verder zijn er twee half
time krachten die ook in de
Kleuterschool doende zijn.
Doelstellingen v.d.
school
Vertrekkend vanuit de konkrete
lëef- en ervaringswereld van
elk kind en van de groep kinde
ren en begeleiders wil men
middels een ruimteschep
pende relatie (noem het niet-
autoritaire) de kinderen opti
male ontplooiingskansen bie
den en dit zowel op het per
soonlijk, het sociaal, het maat
schappelijk als het intellektueei
vlak. Merk hierbij op dat «intel
lektueei» niet vóóraan in het
rijtje staat.
Niet met het boek wordt be
gonnen maar uitgegaan wordt
van de eigen ervaringswereld,
het eigen milieu dat wordt ge
ëxploreerd zoals trouwens ook
in het basisonderwijs van het
klassieke model dient te ge
beuren. Het huis met zijn ver
schillende vertrekken, met zijn
klaslokaal voor de kleinsten
onderaan en het klasje voor de
groteren op de verdieping, met
leefruimten en knutselhoekje,
met het werkmateriaal, met de
vissen en de vogels in de ver
anda, met de vele planten, met
de belevingen van het kind zo
wel thuis als in de groep, vor-
De leerlingen van -De Weide- tijdens een geïmproviseerd toneelstukje (SJ)
Een prachtige berg oude autobanden, overwoekert het tuintje aan de Bertha de Dekenstraat te
Erembodegem. (SJ)
de Rasschaertlaan en de Stijn Streuvelstraat
De zandbakken van de kinderen werden op de hoek
de vuilnisbakken van de grote mensen. (SJ)
men een uitdaging.
De begeleiding, jonge frisse
krachten, met misschien weinig
ervaring maar alleszins goed
gemotiveerd, gaat op deze uit
daging en op de reakties in,
biedt ruimte maar brengt ook
een eigen aanbod waarop de
kinderen al dan niet kunnen in
gaan.
Vanuit de aanbreng van werk-
themata ontstaan kleine «pro-
jekten» waaraan kan gewerkt
worden en waarbij de begelei
ding zorgt dat elk kind kan aan
bod komen. De voortdurende
konfrontatie tussen het aanbod
van de kinderen en dat van de
begeleiding resulteert in
vormings- en veranderings
processen zo bij kind als vol
wassene. Deze kunnen de
vorm aannemen van bvb ge-
dachtenwisselingen tussen de
betrokken ouders of kontakten
met andere projekten realise
ren.
Is er een Leerplan?
Als vrije school, niet gesubsidi
eerd, is men niet aan een vast
leerplan gebonden. Wel wordt
het als richtlijn gehanteerd.
Leerboeken zijn er ook, vast en
zeker voor wiskunde waar de
gradatie in de moeilijkheden
streng dient te worden onder
houden. Voor andere vakken
gebruikt men handboeken
waar men het nuttig oordeelt.
Er is ook reeds een kleine bi
bliotheek die nuttige diensten
kan bewijzen.
Hoe verloopt een dag in «De
Weide»?
Tussen acht en negen uur wor
den de kinderen op school ge
bracht, meestal met de wagen.
Het eerste half uur lopen ze wat
rond, vertellen van de voorbije
avond of het voorbije week
end. Sommigen zetten direkt
een werkje van de vorige dag
verder. Anderen gaan een
aangebracht idee uitwerken. Of
iemand heeft een stuk speel
goed meegebracht waarbij ook
de andere kinderen betrokken
worden.
's Voormiddags wordt dan in
het klasje gewerkt, een klein lo
kaaltje met primitieve middelen
dat weinig aan de gewone
school doet denken. Wel hangt
in beide klasjes het dan toch
onmisbare bord.
Bij de kleinsten staat vooral het
leren lezen, schrijven en reke
nen centraal. Er wordt deels in
dividueel en deels in groep ge
werkt.
Met de oudere kinderen wordt
een weekprogramma opge:
steld, bvb 'n thema waaraan
de eerste dag vrij kan worden
gewerkt, waarbij de tweede
dag ook wordt getekend, waar
bij de derde weekdag de taal-
aspekten van dat thema aan
bod kunnen komen en de reken-
aspekten de volgende dag om
dan de laatste klasdag der
week het thema te verwerken
op gebied van natuurkennis,
verkeer, geschiedenis of aard
rijkskunde.
Naast het verwerven en be
heersen van een zekere on
misbare kennis staan ook
waarden als zelfwerkzaam
heid, leren volgens eigen
tempo en op eigen niveau,
werken in groep voorop. Be
langrijk is hierbij dat de bege
leiding de motivatie van de kin
deren niet alleen opmerkt maar
ze tevens bevruchtend han
teert.
's Middags wordt er gegeten.
Eerst wordt besproken wat
men wil eten. Gezamenlijk gaat
men dan naar de bakker, de
kruidenier, de beenhouwer en
eet dan in het knusse lokaaltje
Niemand heeft een vast opge
legde plaats, ook niet in de klas.
maar van zelf trekt na een tijdje
elke leerling naar de hem ver
trouwde zitplaats,
's Namiddags volgt dan een
aanbod van de begeleider op
't vlak van de kreativiteit: klei
en, timmeren, schilderen,
knutselen, toneel (er is ook een
mini-podium), wandelen, in de
tuin werken, enz.
De kinderen kunnen op het
aanbod ingaan of kiezen zelf
hun eigen aktiviteit. Wel is met
de groep een taakverdeling
voorzien i.v.m. de afwas, het
opruimen van lokalen, het ver
zorgen van de dieren en het in
orde houden van de materia
len.
Elke vrijdag is er «meeting»,
ontmoeting, waarbij iedereen
aan- of opmerkingen kan ma
ken over aktiviteiten of gebeur
tenissen. Hier ook worden vaak
ideeën voor volgende aktivitei
ten of uitstappen aangebracht.
Hier leren kinderen hun eigen
Nicolas en Bart voor één van hun eigen gemaakte huisjes. Ook binnen in is het gezellig wanneer je vrienden I
bezoek krijgt. (SJ)
gevoelens verwoorden, luiste
ren naar deze van anderen en
samen oplossingen zoeken
voor problemen... Dus, in
spraak van de kinderen in het
hele schoolgebeuren.
Wat doen hierbij de Ouders?
Om de veertien dagen komen
de ouders van beide scholen
samen met de staf en de me
dewerkers en bespreken zowel
pedagogische als didaktische
en praktische problemen. Een
kleinere «stuurgroep» bereidt
deze algemene vergadering
voor en houdt zich bezig met 't
dagelijks beleid.
In de basisschool is er dan ook
een maandelijkse vergadering
waar informatie wordt uitge
wisseld en problemen wordt
besproken en waar de hele be
geleiding zo door ouders als
door staf kan worden geëvalu
eerd. Ook zijn er stafvergader
ingen om te komen tot een kwa
litatieve verbetering van het
werk en ter ondersteuning van
elkaar.
Ook voor het praktische werk
zijn de ouders ingeschakeld.
Een aantal ouders helpt vol
gens een beurtrol bij zwem
men, timmeren, ven/oer en uit
stappen, ook voor het kuisen
en voor noodzakelijke herstel
lingen.
Hoe kan mijn kind er bij ko
men?
Ouders van kandidaat
leerlingen worden op een ver
gadering van de stuurgroep
uitgenodigd waarbij deze groep
uitleg geeft over de doelstellin
gen en de werking van de
school en de ouders van hun
kant zeggen wat ze in de school
voor hun kind verwachten. Het
kind komt dan gewoon eens
meedoen, maakt kennis met de
andere kinderen en de bege
leiders en beslist dan zelf, in
overleg met de andere kinde
ren, de staf en de ouders, of het
nog verder wil komen.
En de financies?
De kleuterschool is erkend en
wordt gesubsidieerd. De basis
school echter niet. Toch kost ze
geld, véél geld. Er zijn perso
neelskosten, werkingskosten
en weet ik veel. Om dit te kun
nen financieren betalen de ou
ders maandelijks een vrijwillige
bijdrage, elk naar eigen vermo
gen en intentie. Wel wordt hen
de lijst van de uitgaven voorge
legd en een goed verstaander
kan zich daarop dan wel rich
ten. Daarnaast is er een steun
groep van simpatisanten die
elke maand 100 fr storten.
Staan de kinderen op peil?
Een der ouders, wiens kind ook
reeds in Summerhill was en die
dus wel een fervent verdediger
van deze school is, antwoordde
ons op deze cruciale vraag: «Al
les hangt ervan af op welk
standpunt U zich stelt. Zo U het
zuiver intellektueei bekijkt dan
is hun peil uiteraard wel lager.
Beziet U het echter op alge
meen menselijk vlak dan staan
ze veel, veel hoger. Zo zal mijn
zoontje van acht elke week
thuis een paar zeer goede bro
den kunnen bakken. Hij is dui
delijk zeer kreatief terwijl mijn
andere zoon van 11 meer een
lezer is, meer het intellektuele
type. Reeds drie jaar wilde
deze oudste ook naar «De
Weide». Nu is hij er. Hij is zeer
goed in wiskunde doch de eer
ste maanden deed hij er niets
meer aan. Hij maakte kennis
eerst met al wat er in de school
reilde en zeilde doch nu is hij,
van zelf, weer aan de wiskunde
begonnen. En hij is er uitermate
gemotiveerd voor want het is
de ruimtevaart die hem interes
seert en hij ziet wel in dat hierbij
veel wiskunde komt kijken.
Door zijn huidig gedrag stimu
leert hij ook zijn medeleerlingen
in de wiskunde tot betere pres
taties.»
«Voor hem zie ik dan ook geen
enkele moeilijkheid bij de over
gang naar het V.S.O.
Wat zegt een der Stichters?
Een der medestichters staat
ons te woord. Hij wil meer ont
wikkeling van de persoonlijk
heid en minder voorrang voor
het intellektuele bij de kinderen.
«In de gewone school komt ook
het gevoelsleven van de kinde
ren te weinig aan bod. Nadat ik
Summerhill had bezocht, een
gelijkaardige school maar wel
'n internaat, vond ik dat in Be
lgië nood was aan een dergelijk
initiatief. Uiteraard zijn er moei
lijkheden, en vele Er zijn de
financiële problemen die niet
kunnen over het hoofd worden
gezien. Er is het feit dat men
hier stroomopwaarts wil roeien
en dat brengt trubbles mee.
Verder heeft men wel af te re
kenen met de eigen twijfels en
is men, bij gebrek aan ervaring,
niet absoluut zeker van het
punt waar de leerling zal belan
den. Verder zijn er natuurlijk in
een vrije groep spanningen
tussen de kinderen onderling
en ook spanningen tussen de
kinderen en de ouders.»
Rijksinspekteur Zenner in
een Paneelgesprek
In het paneelgesprek wil me(
het hebben over «alternatievj
opvoeding». In vele klassiek
scholen, wordt gezegd, hee
men onvoldoende oog voor
ontwikkeling van de totale pei
soonlijkheid van het kind. D
inspekteur ervaart voortduren
dat de vemieuwingsideeën nic
doordringen omdat de betrok
ken leerkrachten er zelf nu
van overtuigd zijn. Te dikwijl
worden deze ideeën aangeziö
als opgedrongen en komt vat
kindgericht onderwijs weinig i
huis. Het hele onderwijs zo
moeten vertrekken van de vrij
expressie. Wanneer ook de of
voeders zich zelf zullen lere
kennen in vrije manuële, muz
kale, korporele expressie zu
len ze hun eigen mogelijkht
den herontdekken. Dan een
zullen ze de kinderen niet mei
afremmen en hen de mogelijl
heid bieden tot volledige on
plooiing.
De heer Zenner vroeg dan aa
mej. Sien Van Boven, social
assistent, onder welke vorme
deze expressie in de basis
school «De Weide» aan bo
komt. Van de talrijke voorbee
den hebben we vooral onthoi L
den hoe kinderen, na ee
schouwburgbezoek, zelf eej
toneelklas hebben in elkaa
geknutseld en daarin met eiger
middelen musiceren en drama J
tiseren op zelf ontworpen ve
halen. Dekors werden getf l
kend, getimmerd, beschilder! Q
alle expressievormen kwame
erbij aan bod.
Dat de ouders wezenlijk bij d ,o
opvoeding betrokken zijn blijl
zonneklaar uit het feit dat gei R
week voorbijgaat of er is een
andere vergadering waar ge E
programmeerd wordt, take
verdeeld en geëvalueerd
Sexuele opvoeding biedt gee l D
enkel probleem want ze won
niet gezien als een apart va
doch als een in het dagelijk
leven van jongens en meisje
samen geïntegreerd deel.
Ook élders kan het anders!
De noodzaak wordt beklem
toond te komen tot een samei
bundeling enerzijds van jong
krachten die ook in andei
scholen kindgericht willen wei
ken doch door direkties of ot
dere leerkrachten worden afg<
remd en anderzijds de gemol
veerde stafgroep met oudei
van «De Weide». Voorlopi
heeft «De Weide» echter
haar energie nodig om financ
eel de kop boven water te hoi
den. Zoniet waren er zek<
reeds initiatieven in die richtin
genomen. L
Het volgende beiaardkoncert van dit jaar belooft iets zeer
uitzonderlijks te worden. De gastspeler is Kristiaan Van In-
gelgem, onze stadsgenoot, en één van onze grootste orgel-
virtuozen, maar die toch ook op de beiaard zijn man weet
te staan.
IMPROVISATIE
Kristiaan Van Ingelgem
brengt ons geen gewoon
recital, maar wel een impro
visatie-recital. Kristiaan is
namelijk professor in im
provisatie aan het Konser-
vatorium te Brussel. Impro
viseren is in feite het on
middellijk uitvoeren van
muziek zoals ze in het
hoofd van de vertolker op
komt. Het is dus een vorm
van componeren, maar
zonder dat er iets geschre
ven wordt. Het spreekt van
zelf van dit een zeer moei
lijk iets is, en dat, zoals Dr.
Jan Broeckx het zegt, enkel
de allergrootsten onder de
musici tot een waardevol
improviseren in staat zijn.
Kristiaan Van Ingelgem
brengt ons geen vrije im
provisatie, maar wel een
improviseren om een gege
ven thema. Men geeft dan
aan de uitvoerder een melo
die en met vraagt hem daar
op verder te werken,
meestal met nog bijkomen
de opdrachten, zoals een
vaste vorm. Onze
beiaardier krijgt de opga
ven slechts wanneer hij de
toren binnengaat, en kan
dus niets op voorhand voor
bereiden.
Programma
Gezien de speciale aard va
dit koncert kunnen wij o
voorhand geen programn
bekend maken. Wel zal
tracht worden tijdens h<
koncert toelichting te vei
schaffen aan de luisteraal
op de luisterplaats (parkin
achter stadhuis). Ee
beiaardkoncert in deze sti
is voorzeker een unieke gi
beurtenis voor België. Wi
iets voor onze beiaard voe
zou zeker deze uitzonderli
ke gelegenheid niet moge
missen.
p.d.i
ki
