BULGARIË EN VLAANDEREN
-CAF
door Marcel De Bisschop
6 - 29-7-77 - De Voorpost
Wij Vlamingen zullen misschien best het sterk nationaal gevoel van een volk, dat vijf eeuwen
onderdrukt werd, kunnen begrijpen.
Eigenlijk ligt ons drama als volk ook enkele eeuwen geleden. Na de geuzenstrijd, waarin het
zuiden van de Nederlanden een veel groter aandeel had dan het noorden, werden wij ook als volk
onderworpen aan vreemde overheersers, die geen eerbied opbrachten voor onze taal en kuituur.
Gelukkig werd onze taal gered door het Noorden, waarheen vele van onze vooraanstaande
landgenoten waren gevlucht Want voor onze kuituur is noch het Spaans, noch het Oostenrijks
regiem gunstig geweest Onder keizerin Maria-Theresia was de officiële taal tussen Wenen en
Brussel de Franse taal.
Maar het ergste voor ons was de Franse republiek na 1894, waarbij volgens de jacobijnse geest
het volksbegrip vervangen werd door het staatsbegrip La republique sera une et indivisible. Aan
deze staatsopvatting hebben heelwat volkeren hun eigen wezen verloren als de Sovoyarden, de
basken, de bretoenen maar vooral de provencalen, les gens du langued'oc. Zij hadden een wonder
mooie taal en literatuur, die door de fransen van het noorden werd vermoord.
België is een produkt van deze
franse herveroveringspolitiek.
Niet de Belgische opstandelingen
maar een Frans leger onder de lei
ding van generaal Gerard verjoeg
het leger van Willem den Eerste der
Nederlanden uit het land.
De Belgische opstand, die vooral
gedragen werd door de Walen en
de franssprekenden bourgeoisie uit
Vlaamse land, schiep een sterk
centraliserende staat naar Franse
geest, waar met onze taal en kui
tuur geen rekening werd gehou
den. De Schelde werd terug geslo
ten. de Antwerpse handel die na
honderde jaren terug opgebloeid
was, ging terug failliet. Vlaanderen
werd ekonomisch arm, zelfs tus
sen 1831 en 1840 was er grote
hongersnood in het vlaamse land
en weken vele Vlamingen uit De
Vlaamse arbeider moest zijn boter
ham gaan verdienen in voor hem
vreemde streken en zijn eigen
vooraanstaanden vervreemden
zich van hem.
Onze Vlaamse heropstanding,
waarvan wij misschien nog de eind
fase zullen beleven, is werkelijk een
wonder.
Deze gedachten schrijf ik neer,
omdat er zoveel .gelijkenis blijkt te
zijn met de Balkan-volkeren vooral
de Bulgaren.
Het Bulgaarse volk heeft vijf eeu
wen moeten leven onder het otto
maanse juk, en evenals ons land
werd het de speelbal van de Euro
pese grootmachten, Rusland,
Pruisen, -Oostenrijk, Hongarie, en
Engeland.
Maar evenals bij ons heeft de
godsdienst een rol gespeeld, de
Turken waren Mohamedanen, de
Balkanvolkeren kristen. De plaatse
lijke priesters de popen hebben een
grote rol gespeeld in de opstanding
en van de Bulgaren de Roemenen
en Serviers Slechts een klein ge
deelte van de Bulgaren hebben zich
laten verturken, de popenscholen
behielden de Slavische taal. en het
volk bleef zijn Bulgaarse liederen en
balladen zingen. In de 19de eeuw
kwam ook de verlichting De Bul
gaarse koopmannen waren de
meest bereisde van gans den Bal
kan Zij brachten de ideeën van
vrijheid en mensenrechten mee uit
?het westen Bloedige opstand ge
paard met wreedheden langs beide
';kantenverdrukkers en verdrukten
'Eindelijk bekommerde zich het
westen om de Grieken en de Turkse
.vloot werd verslagen door een ge-
jzamelijke vloot van Duitsers. Fran
sen, en Engelsen. De ganse Balkan
kwam m branding. Servië wordt
'.vrij, Griekenland en Roemenië vol
gen. De Tsaar van Rusland sluit
:een verdrag met Roemenië om vrije
doortocht door hun land voor de
hulplegers aan Bulgarië Eindelijk
worden de Turken verslagen en
moeten zij in 't verdrag van Ber
lijn, het bovenste gedeelte van
Bulgarië vrijgeven Eerst in 1908
komt gans Bulgarië vrij door het
verdrag van Stefano.
De Turken hebben altijd iedere uit
ing van Slavische kuituur onder
drukt Maar het bloed kruipt waar
het niet gaan kan Reeds in het
begin van de 19de eeuw waren er
Bulgaarse dichters en schrijvers,
die hun geestesarbeid klandestien
lieten drukken in het buitenland
Ook wij hebben veel aan onze dich
ters en schrijvers te danken Dich
ters en schrijvers zijn de herauten
van de wederopstanding van een
volk.
DE STAD GABROVO
Gabrovo is gelegen aan de oever
van de Jantra, de bergstroom die
ontspringt in de Balkan en afvloeit
naar de Balkanstroom de Donau.
In de 14de eeuw vlucht uit de stad
Tarnovo de koopmansvrouw Bos-
hana voor de invallende Turken de
bergen in en gaat zich vestigen in
de vallei van Boshentsi, met haar
zoon Ratscho, de hoefsmid en later
de stichter van Gabrovo.
Boshentsi is nu een museumdorp,
waar onze Vlaamse delegatie een
genoegelijke voormiddag en een
halve namiddag beleefden.
Niet ver vandaar stroomt de
jantra-bergstroom en vormt aldaar
fcngs zijn bedding de passage-weg
Tver het Balkangebergte, de
Ihipka-pass Men schrijft soms
ik Sipka of Sjipka.
wie m de late middeleeuwen en
fe moderne tijden van tracie het
Iuidig Turkei. naar Walachei, het
lUidige Roemenië wou reizen,
noest met ziin paarden of ziin ezels
door deze pass. Nu deze dieren
moesten beslagen worden, Ratcho
de zoon van Boshana de gevluchte
koopmansvrouw, had de stiel van
het ijzerbewerken door het hete
vuur geleerd. En hij vestigde zich in
de vallei van Gabrovo, aan de linker
oever van de Jantra. Ingenieus ge
bruikte hij de kracht van de be-
«ystroom om door een waterrad
zijn blaasbalg te doen werken en
later schiep hij op hetzelfde idee, de
waterkracht, een mechanische
hamer En hij had sukses en kreeg
volgelingen.
Weldra zag men in deze vallei me
nig vuur branden en kreeg men het
harde geklop van de hamers op het
vuurgloede ijzer ver te horen
En rond deze smeden, kwamen an
dere ambachtslieden zich vestigen
o.m. houtbewerkers, zeeldraaiers,
spinners en wevers, leerlooiers en
allen gebruikte de methode van
Ratcho Op de bergstroompjes
werden waterraderen gesteld die
de mechanische drijfkracht gaven
om hun zelfgemaakte tuigen, die
eigenlijk prilitieve machienen wa
ren doen te draaien.
Gabrovo en de geest van Onafhan
kelijkheid.
De streek van Boshentsi heeft geen
Turkse bezetting gekend en te Ga
brovo was slechts een huis, waar
Turken aanwezig waren het KO-
NAK, deze plaats had voor de Tur
ken vele funkties.
Het was hun garnizoenvesting, hun
administratiecentrum, de gerecht
zaal en de gevangenis
Terwijl in vele steden van Bulgarië
men ofwel een moskee of een mi
naret vind, is dit te Gabrovo niet
aanwezig. Wel getuigt een boog
brug over de Jantra de vroeger
aanwezigheid van de Turken
Op de brug staat het jaartal 1855 en
er nevens een tekst in Arabische
letters Naar het schijnt zou deze
tekst de zin zijn uitgesproken door
de Bulgaarse Khan AMURTAG en
hi| luidt als volgt «De grote wer
ken der mensheid sterven niet
met hun schepper, zij overleven
hem, en blijven voor de mensheid
behouden».
Ekonomiscne taktoren hebben al
tijd hun rol gespeeld in de geschie
denis
De landbouwer.was gebonden aan
zijn grond en dit was de keten voor
zijn slavernij Dit was niet het geval
voor de ambachtsman en zijn eko-
nomische bemiddelaar de koop
man. Hij kon zich vestigen waar het
hem voordelig was. en de Gabro-
vaanse koopman reisde gans het
Ottomaanse rijk af en kwam zelfs
aiover Rusland en de Hanze in kon-
takt met het westen. Hierin ligt de
vrijheidsgeest van deze bergstreek.
En hier kunnen wij terug een paran-
tesis openen met de vergelijking
met onze geschiedenis. Door de
Spaanse inkwisitie, vluchten en
ambachtsmensen en vooral koop
lieden met hun kapitaal naar het
Noorden. Het zijn de Zuidnederlan
ders, die aan de basis zijn van de
Oostindische kompagnie en de
Westmdische kompagnie. die des
tijds de eerste blanke nederzetting
was op Manhatten te New York En
van de eerste gouverneurs aldaar
was een Waal Jean Minuit Maar
onze Vlaamse boeren bleven, ge
bonden aan hun grond, ze bleven
qetrouw aan outer en heerd.
De stad Gabrovo heeft aan zijn
stichter een standbeeld opgericht.
Hij staat met hamer en vuur te mid
den van de stroom Jantra op een
rotseiland.
De inwoners van Gabrovo hebben
in Bulgarië een speciale renom
mee. Ze zijn overdreven spaar
zaam. maar tevens zeer sluw.
Hierom deze anekdote.
Het bestuur van de stad heeft na
lange diskussies besloten het beeld
van Ratscho te plaatsen midden
van de stroom, zogezegd omdat hij
daar op zijn plaats staat, maar in de
Gabrovaanse geest om een dubbel
voordeeleerst kan het beeld aldaar
niet bevuild worden noch door
honden, noch door mensen die aan
een natuurlijke behoefte moeten
voldoen en ook wordt het beeld op
natuurlijke wijze door het water
gewassen en en afgespoeld. Maar
dat lolletje zal nu niet meer passen,
want de Gabrovanen tot spijt hun
Jantrastroom is sterk bevuild. Ze
zullen hun industrieën ook moeten
verplichten hun afvalwater te zuive
ren
HISTORISCH GABROVO
De streek van Gabrovo zou reeds in
de vroeger tijden bewoond zijn ge
weest. Men heeft hier oude men
senvestingen ontdekt die 8.000
jaar oud zijn. Toen wij de heuvels
bezochten aan de rechteroever van
de Jantra, wees onze begeleidende
burgemeester op 'n oude berg
weg die nog door de Romeinen
was aangelegd.
Op deze heuvel was een bron met
zeer zuiver water, en hier werd een
zeer oude versterking ontdekt
Deze vesting met dubbele muur
was goed verstoken en bijna on
vindbaar en hierover vertelde hij
ons de legende
De waterbron lag buiten de vesting
en de waterdragers waren ver
plicht de versterkte burcht te verla
ten. Hier leefden huisgezinnen, die
voor de Ottomaanse indringers ge
vlucht waren
De Turken wat ze ook zochten,
vonden de burcht niet, tot ze door
toeval een jong meisje gevangen
namen. Deze weigerde de plaats
aan te duiden ondanks de bedrei
ging van foltering. De Turken sta
ken haar in een ton met punten en
lieten haar, om de zwijgende hals
starrigheid van de berg rollen.
Later vond een Turkse ruiter de
bron. Zijn paard, die dorst had, liet
hem de plaats kennen op zoek naar
water.
Hij trof hier een oude vrouw, die
door folterino het geheim van de
versterkte plaats prijs gaf.
Toevallig voelden de bewoners dat
de Turken hen verblijfplaats ont
dekt hadden, de mannen lieten
vrouwen en kinderen in de bossen
vluchten en zij storten zich aan el
kaar gebonden van de muur in de
diepte van de ravijn.
Zo werd het ons verteld langs de
mond van Pepa door een van de
burgemeesters van Gabrovo.
DE OPENLUCHTMUSEA
VAN DE
STREEK GABROVO
De Zweden kwamen het eerst op de
gedachte van openluchtmuseum.
Te Gamala - Upsala of oud-Gamala.
dichf bij de grafheuvels van hun
eerste koningen hebben de Zweden
een verzameling geschapen van
oude Zweedse hoeven en boeren
woningen
De Duitse Nedersaksen hebben zo
een museumdorp geschapen te
Cloppenburg. Aldaar kan men vas-
stellen dat in vroeger tijden de stal
len van het vee een waren met de
leefruimte van de buitenmensen
Zowel de lichaamswarmte als de
fermentatie van het dierenmest
hielpen de winterkoude buiten
houden. Waarschijnlijk was hun
neus met zo gevoelig als de huidige
stadsmens, die zou algauw van
luchtbezoedelmg spreken, maar de
lucht die hij zelf verpest en giftig
maakt met de verbrandingsgassen
van zijn auto. hiervan heeft nij geen
begrip, de kool- en stikstofoxyden
plus de kankerverwekkende stof
deeltjes, die hij opjaagt, hebben
geen geur, dus bestaan ze niet voor
hem.
En deze gedachte laat me toe de
vervoerpolitiek van de Oosterse
landen toe te juichen, daar bevor
dert men zeer sterk het collectief
vervoer en beperkt men het privaat
vervoer. Resultaat energiesparing
voor de gemeenschap en minder
vervuiling van de lucht.
In de streek van Gabrovo, het
hart van Bulgarië, zijn er drie
museumdorpen een Etar of Etara
op 8 km. Trjavna op 21 km en Bos
hentsi op 16 km van het Gabro-
vaans centrum.
OPENLUCHTMUSEUM
ETARA
Dit is 't Bokrijk van Gabrovo. Langs
een poort, waar men normaal beta
len moet, maar niet wij, genodig
den van het stadsbestuür, komt
men in een lange straat, niet te
breed en met afzonderlijk ge
bouwde huizen. Hier heeft men de
oude ambachten bijeen gebracht,
vooral diegene die met de water
kracht werkten. Als meubelma
kers. zeeldraaiers, smeden en
leerbewerkers. Zo werd voor ons
getoond hoe een met waterkracht
bewogen zware houten hamer het
leder beslagen wordt om het soepel
te maken.
Wij hebben mechanische hout
bewerking gezien maar het meest
interessante was de koordenmake
rij. waarin door een vernuftig me
chanisme gedreven door water
kracht. de koorden gevlochten
werden
Maar ook andere ambachten waren
hier samen gebracht, bakkers
houtsnijders, koperslagers, vel
lenbewerkers en makers van kle
ding in leder. Er was ook een ta
verne en een souvenirhuisje, en
hier zijn enkele geldbriefjes van ons
gebleven. Een van ons kocht zich
een Bulgaars chapka, dit is een
herdersmuts.
Diapositieven en ansichtkaarten
ziin ook meeqenomen.
DE STAD TRJAVNA
OF TRIAVNA
Deze stad is bekend voor haar kerk
en haar speciale huizen. Zo toonde
ons Pepa een huis ingericht als een
vesting, om zich te beschermen
tegen de Turkse ruiters
De kerk is zeer merkwaardig, maar
toen wij met andere toeristen deze
plaats wilden bezoeken, stonden
we voor een gesloten deur, de pope
was afwezig. Dit is nu een geluk
geweest voor ons, want wij zijn la
ter de pope tegen gekomen en Pepa
kende hem goed, want de pope
was zeer bevriend met een familie
lid van Pepa
Wat een geluk dat wij Pepa'hadden
Wij gingen eerst het beroemde
DASKALOV-HUIS bezoeken.
Aan dit huis is een geschiedenis
verbonden. Het gebeurde in 1808.
Deze streek was toen al bekend
voor zijn meesterschap in houtbe
werking vooral het houtsnijden.
Hier woonde een meester in hout-
snijderij en hij had 'n buitenge
woon begaafde leerling en een
mooie dochter In zover dat de
vraag zich stelde aan wie gaat hij
zijn dochter ten huwelijk schenken,
en wie is de beste en bekwaamste
houtsnijder, de meester of de leer
ling. Men besloot beiden te be
proeven. Ze werden beiden met
eten en drinken opgesloten elk af
zonderlijk in een kamer met als op
dracht een houtenzoldering te ver
sieren
De leerling liet het eerst zijn werk
zien. Hij werd zeer geprezen om die
wondermooie besneden zoldering.
Maar groot was de verwondering
van de keurders, toen ze het werk
zagen van de meester, omdat het
motief van beide kusntenaars het
zelfde was met dit verschil, de
jonge kunstenaar had de lentezon
gekozen met korte vlammen en
lange lichtstralen, terwijl de oude
meester de zomerzon had verbeeld
met langere vlammen en kortere
lichtstralen
Geen van beiden werden bekroond,
doch de leerling kreeg de hand van
de mooie dochter van zijn meester
En er kwam een puit. och ik weet
met of in Bulgarië de vertelsels ook
zo eindigen maar deze historie
moet toch op wat waarheid berus
ten, want de beide mooie zolderin
gen met huizen, hebben wij kunnen
bewonderen
Op dit ogenblik is er te Trjavna een
kunstenaarsschool. voor houtsnij
den en muurbeschilderen.
Aan het Daskolov-huis is een mu
seum aangebouwdwaar oude zeer
oude ikonen bewaard worden, be
nevens scheppingen van zilver- en
goudsmederij en houtsnijderij.
Hier werd ons een merkwaardige
koffer getoond, die vroeger ge
diend heeft om ikonen te schilde
ren. Ikonen zijn geschilderde heili
genbeelden op hout. soms omge
ven met gecisileerde en naar vorm
geslagen zilveren platen.
In deze koffer met schuifjes waren
de verfpotjes met nog de vroeger
pigmentkleuren aanwezig, alsook
het verdere nodige gerief om beel
den van heiligen te schilderen
SOFIA, DE HOOFDSTAD
zeer excentrisch gelegen, slechts
40 km van de Joego-Slavische
grens, maar meer dan 400 km van
badsteden aan de 7wartp 7pp
Sofia vierde onlangs zijn 5000 jarig
bestaan als mensennederzetting
Sofia heeft zijn miserie gekend,
eerst de Romeinen als bezetters
maar ook beschavers. later dan By-
zantynen, in de 5de eeuw verwoest
door de Hunnen, in de 11de en
12de eeuw kwamen de kruisridders
hier oorlogen, en werd Sofia terug
Byzantijns.
Rond 1386 veroverd door de Otto
maanse Turken, bleef het 5 eeuwen
onder hun bewind, om eerst in
1878 met de hulp van de Russen en
Roemenen bevrijd te worden om
dan residentie te worden van de
koning en zo hoofdstad te worden
van Bulgarië.
In den ondergrond van Sofia zijn
nog veel overblijfsels van vroeger
vestingen aanwezig. Zo heeft men
in een ondergrondse doorgang
voor voetgangers, gelegen aan het
Dimitrof-mausoleum de vestingen
vrij gemaakt van een oude Ro
meinse burcht. Zo zijn nog torens
te zien, met zeer sterke dikke mu
ren. gemaakt uit aan elkaar met
potaarde gebonden natuurlijke ste
nen Hier was ook een Romeinse
paardenrenwagen te bewonderen
Het centrum van Sofia wordt ge
vormd door het 29 september-
plein met langs de linkerzijde hel
Georgi Dimitrovpmausoleum.
Georgi Dimitrof ligt hier opgebaard
en wnrdt bewaakt door twee solda
ten in Nationaal uniform. Naar het
schijnt moeten ze daar een uur on
beweeglijk staan. Wij begrijpen nu,
dat ze 'n flinke parademars in zetten,
als ze afgelost worden, kwestie van
de bloedcirculatie te herstellen. Die
wachtaflossing is een mooie pa
rade, hetzelfde gebeurt in Oostber-
lijn aan het gedenkteken voor de
slachtoffers van het nazi-regime.
Georgi Dimitrof is de eerste presi
dent van de Bulgaarse volksrepu
bliek, hij wordt aanzien als de vader
des vaderlands.
Maar die Dimitrov is wel een histo
risch figuur.
Keren we terug tot de eerste maan
den van het jaar 1933.
Hitler is sedert 30 januari rijkskan
selier, aangesteld door generaal
Von Hindenburg. Op 27 februari
1933 wordt door Marinus Van der
Lubbe een psychopaat uit Holland
maar wonend te Berlijn, het ge
bouw van de rijksdag in brand ge
stoken Op dit ogenblik is het histo
risch bewezen dat Goering, de pas
aangestelde voorzitter van de
Rijksdag met opzet dit gebouw
heeft laten in brand steken om het
parlementair regime té knakken, en
nazipartij een overwinning te be
zorgen in de voor de boeg staande
parlementsverkiezingen. De zwak
zinnige Van der Lubbe had men
doen meespelen, hij was een bui
tenlander en hij had een lidkaart
van de Nederlandse communisti
sche partij op zak, toen hij aange
houden werd.
Ook Georgi Dimitrof was een bui
tenlander en gekend te Berlijn als
een overtuigde kommumst. Hij
werd beschuldigd de aanstichter
van de brand te zijn.
Het proces had plaats een maand
later. De rechtbank was nog van
het oude parlementair regime Di
mitrov verdedigde zich hardnekkig
en beschuldigde publiek de natio
naal socialisten van deze brand
stichting. Hij werd vrijgesproken,
maar verbannen, Van der Lubbe
werd schuldig bevonden en ont
hoofd
Dimitrof vluchtte naar Rusland,
waar hij tot 1946 verbleef. Na de
bevrijding van zijn land, stichtte hij
de volksrepubliek naar Sovjetmo
del. werd president maar stierf in
1949
Terwijl wij zaten te wachten, werd
onze aandacht getrokken door een
mulaat-kindje, half zwartje. Zijn
moeder was een blanke en de vader
een Amerikaanse neger. Ze zaten
rechtover ons aan tafel. Wat de
kleinen aan ons verloren had, we
ten we niet, maar hij kwam zo maar
bij ons zitten. Maar wat was dat
kind gelukkig toen Odilon hem en
kele zelfklevers van onze karnaval
gaf. Hij vloog er mee tot bij vader
en moeder en toonde ons ge
schenk. De vader kwam ons be
danken en diende zich aan als vol
geling van Fidel Castro
Mogelijk krijgen we nu nog een in
vitatie naar Cuba.
Jacky heeft dit tafereeltje gefoto
grafeerd, de kleine Cubaan op onze
schoot. Later zijn we nog gevlucht
voor de regen in een patisserie.
Ik kan U verzekeren dat de taartjes
zeer lekker waren, ongelukkig geen
koffie te krijgen en de Tsaai ofte
thee werd weder op erbarmelijke
wijze gemaakt met een zakje in een
half koud tas water. Wij zullen de
Bulgaren eens moeten leren thee
zetten
Sofia was ons laatste pleister
plaats. jammer dat wij zo weinig
tijd hadden, want in de nabijheid
van Sofia zijn veel merkwaardige
zaken te zien.
Bulgarië heeft zijn waarde als toe
ristisch land, een land met een
vriendelijk gastvrije bevolking De
badsteden aan de Zwarte Zee schij
nen in ons land zeer in trek Wij in
elk geval, wij alle vier hopen nog
eenmaal in ons leven Bulgarië als
gastland te mogen bezoeken.
De jonge dame, die ons geleidde,
beweerde dat de samenstelling van
deze verven nog niet bekend was,
wat voor mij niet kan zijn.
De huidige analysemethoden zijn
zo ontwikkeld, dat voor de weten
schap geen geheimert meer be
staat, en zeker wat pigmentverven
aangaat. Wat interessanter was de
uiteenzetting over de schilderkunst
van de Ikonen
Deze kunst was in handen van de
popen, de orthodokse priesters, en
aan de verwezenlijking werkte de
ganse familie mede. vrouw en kin
deren. Ongelukkig stichtten zij geen
In vele Bulgaarse gedichten en
strijdliederen wordt zijn naam ver
noemd. Niet ver van dit Mauso
leum staat beroemde Alexander
Newskikathedraal Gebouwd naar
Byzantijnse stijl in de jaren 1904
1912. Alexander Newski is Groot
vorst van Novgorod, die zijn land
bevrijdde van de Zweden en ook
verdedigde tegen de ridders van de
Duitse orde.
Het hoofdaltaar is aan hem gewijd,
hij is heilig verklaard door de Rus
sische Orthodokse kerk. De twee
neven altaars zijn de ene aan heilige
Cyrillus. de andere aan de heilige
Methodus gewijd.
Deze kathedraal heeft wel vier ver
schillende koepels. In de kerk is het
zeer somber, al het licht moet uit de
grote koepel komen De frescos
zijn moderne muurschilderingen
met taferelen uit het nieuwe testa
ment als de bruiloft van Kana, de
wandeling op het meer van Gene-
sareth door Christus, kind Jezus
met de schirftgeleerden m de tem
pel enz.
Heel wat Mariabeelden komen er
ook in voor, wat bewijst dat de moe
der Godsverering zeer oud is bij de
Kristenen.
Wij waren inkwartierd in het hotel
Slavianska Besada, in de Rakovski
Straat, een hotel van de oude
stempel. Men kon er wel slapen
maar niet eten.
Wii kunnen U het restaurant BU
DAPEST aanbevelen. Hongaarse
specialiteiten met een zeer nette en
goede bediening. Wij zijn er twee
maal gaan-eten de vrijdagmiddag
en dito-avond Maar voor onze
laatste avond hebben wij ei een
flinke guelleton of een smulpartij
van gemaakt, ons leva's moesten
op-
scholen, maar behielden zij de
techniek van de ikonenschildenj
geheim.
Hierdoor is deze mooie kunst te
loor gegaan.
In Trjavna staat ook het woonhuis
van Petko Ratsjow Slaveskov
(1827 tot 1895). Hij was de eerste
Bulgaarse dichter-filosoof Hij
leefde van 1866 tot 1912 Zijn ge
dichten berusten meestal op oude
Bulgaarse volksliederen en balla
den. Zijn onvoltooid werk «Het
bloedige lied» is een epos op de
Bulgaarse opstand tegen de Tur
ken.
Zoals wij reeds gezegd, dank zij de
onschuldige relatie tussen Pepa en
de plaatselijke Pope, mochten wij
de magnifieke ortodokse kerk van
de stad Irjavna bezoeken.
De kerk dateert eigenlijk uit de 11 de
eeuw en is dus zeer oud, maar ze is
gans hersteld geworden na de be
vrijding
Naar het schijnt is het dak moeten
verlaagd worden, omdat het kriste-
lijk kerkgebouw niet mag uitsteken
boven het islams minaret
Onze Joodse gids, zei ons destijds,
wilt ge een Latijnse kerk vinden
zoekt een minaret op. en meestal
daaronder zult ge een kristelijke
bidplaats vinden. De Islam vernie
tigde met de kristelijke kerken,
want Kristus was voor hen een der
grootste profeten, maar ze bouw
den immer erboven een minaret,
om te doen geloven dat de Islam
groter is dan het knstendom.
Er waren ook wondermooie Ikonen
te zien en zeer oude muurschilder
ingen i'iist boven het altaar
Het meest merkwaardige was de
Bisschopstoel. aanleunend tegen
een pijler van de kerk. Dit was een
meesterwerk yan boj^nuwerkwflin
uitgezaagd of uitgehaald met
mes. 1
Maar wat waren wij verwoif
toen de pope ons het fijne klei]
toonde, het juweel van deze*
Het wordt bewaard onder slofl
waarde is onschatbaar en hetp
gaars gouvernement heeft ditp
derkruis reeds geleend aan n
te Washington en Londen.
Het kruis is twee armig g
schat 15 cm op 15 cm Het 1
een zilveren bewerkte schri|n|
het houten kruis zijn 9 taferele
gebeeld van het lijden van Krijt
leder vierkantig tafereeltje is Sferen
cm. De beelden zijn uit het^cheei
uitgehold door middel van,'uuaar
speld. Het is zuiver mimskui^orden
duldwerk. Wij waren blij, dai^erwet£
Pepa, dit te mogen zien en bev
deren, want we kregen het pP onz
voor ogen, omdat Pepa er bijfen Wl
HET DORP BOSHENTSI rark'
>en vo
We bezochten Boshentsi de i}a|qro€
gen van onze laatste dag te. Jr dj
brovo. Naar het schijnt zou
hentsi geen Turkse bezetting r
ben gekend. Het werd gesticle
de 14de eeuw door Bulgaf.3
vluchtelingen uit Tarnovo, toerP9"
lige hoofdstad van het Bulga«e ul,_?
!en Bi
keizerrijk.
Hier heeft het Bulgaarse volk'eker-
oude dorpswoningen bewaardP er
merkwaardigste is het koopmperg i
huis. vnó c
Hier heeft een koopman geleog. K
die relatief rijk was, en veel gerpaarsc
heeft, want menig souvenir Ier in d
hij uit andere landen meegebraloeg
De gelijkvloers is de stapelpaog fu
voor de goederen en de staö dan-
voor koets en paarden. Een p)at de
geeft toegang tot de straat lèrben
woonplaats is de bovenverdiepjenis i
men heeft toegang langs een jjna 2
die op de straat uitkomt je pg,
De woonplaats is de Soba,||ub i
voorzien is van een verwarmiijoms y
kachel in steen, maar die verwa^ogge
wordt door een open vuur, die i^ar q,
daar achterliggende werkplaa^erjev
«KASCHTI» gelegen is, zodat ifi)olte
woonplaats geen vuur nog Qe{jrj,v
ontstaat. J
In de werkplaats was een tir
weefgetouwen boven de tafel r 9
een kinderwieg met twee koof°u
aan de zoldering opgehangen.!aar
een lint kon de moeder de /es1er
bewegen '.en 9*
Een eigenlijke slaapkamer ipS a!
niet, wel vertelde men ons dat tiarnav
ten uitgerold werden waarop »r 'n
dan sliep ilinam.
Merkwaardig het jonge meisie.en *bi
ons begeleidde was modern jlét al
kleed en zou gerust onopgemjiarki
in onze straten kunnen wandelen u
Daarentegen de oude vrouw djachi
den hof met een hark aan het sq,
Nanm
felen was. was nog gekleed ^jdda
Turks model Rond hoedje. aan
gehouden met een sjaal ronc iqenj
hals. een blouse en een pofbi ee
en sandalen met omgekrulde f«p vril
ten. En dit alles in donkere zw
stof ande
Brouc
Maar toen ik nog jong was. difear
grootmoeder Van Impe, de aaist
Impes waren onze geburen, PChi
zondag hare laken zwarte kaprrLer|eN
tel, waarvan de kap met zwias
kleine pareltjes versierd was 0 ai hi
Vlaamse schilders van die tijd I ,e
ben deze Vlaamse kapmantels
vereeuwigd. Wie van onze ie, H
kent nog deze Vlaamse kapman
Boshentzi is een pleisterplaats v
kunstenaars, vooral om de i
mooie taverne. Hier werden
vergast door onze burgemee ^aa'
op een specifiek Bulgaars eten n'Jn
Dit was een steack op hout gei ,('p;
leerd met boven op een gebra an v<
worst. Hierbij kwam op tafel #ls 9(
plat brood, waarvan eenieder fegeli
stuk moest afbreken, zoals heffee
het evangelie staat >ij ui
Zulk brood heb ik zien bakken dl iaat s
een bedouinenvrouw in Tunes» wat vi
Hierbij de methode. de na
In een doorbakken potaarde tobl ie' t
wordt houten takken gebrand tot Een
wand gloeiend heet is en onder a^er n
nog asse aan het gloeien is. D er ei
wordt het brooddeeg tegen >iaa.
wand geplakt! 'en de tobbe afgesl )e h
ten Door middel van een stol ifeer
werd nagekeken of het brood dol jj. -
bakken was. Nu kregen we h
hetzelfde brood te verorberen.
Op de terugreis wero ae Daila
ons uitgelegd: Het gaat om e2en
vrouw van gezegende ouderdo[Tas'
die droomt dat ze omgeven is vkaar
een troep mannelijke aanbidder |ers'
wijl ze teruig een mooi begeren Er zij
waardig meisje geworden is. v/aar
kan er niet toekomen een besluit ge-ui
nemen en een bruidegom uit te ki suks
zen tussen al die kandidaten na draci
haar hand beiia
Juist als ze gaat besluiten, wordt n fe
wakker en weet ze dat dromi sein
slechts bedrog zijn. e p
Zoals ge hoort, de Bulgaren zi 1924
ook romantisch. Br 1,
Hiermede heeft U nu het bewijs ^eei
de streek van Gabrovo voor e V1|l(1
Westerling zeer interessant is lnor
voor mij hoop er nog mogen ten r
te keren al was het maar om hi
karnavalfestival bi| te wonen en 1 ;j|
sympathieke gastheren uit 6
^royo ,opgeens te pntmoeten q
stapt
teerc
