DE FAMILIE DE VIS: EEN BROK
GESCHIEDENIS OP ZICHZELF
F
EERSTE KINDER-HAPPENING IN DE R.LS.
NR3 TE AALST
fototentoonstelling::
P.P.RUBENS GEOPEND
18 - 2-9-1977 - De Voorpost
Vervolg van vorige week
Van MADELEINE en IRMA DE
VIS is veel minder bekend al
hebben beiden, maar vooral
dan Madeleine, jarenlang het
jaarlijkse huurgeld van de tal
rijke pachters en huurders in
ontvangst genomen in het no
tarishuis aan de Molenstraat.
Het is duidelijk dat de jongste
IRMA in de schaduw van haar
oudere zuster leefde ook al
werd zij voor een heel klein
stukje betrokken bij het beheer
der goederen;maar misschien
was dit wel uit zuiver bereke
ning aangezien zij althans
teoretisch de langste levens
kansen had en dus zeker in
goede banen moestworden ge
leid.
Daartegenover was van de an
dere zuster MARGUERITE
nauwelijks wat te merken in het
openbare leven. Er wordt van
Margeurite gezegd dat zij beeld
schoon-zou zijn geweest en
zoals soms nog geldt zal het
«soit belle et tait toi» zeker van
toepassing zijn geweest en
men het bij deze drie «juffrou
wen» over hun respektieve
taak zou hebben, dan zou men
kunnen stellen dat Madeleine
eigenlijk het familiegoed admi
nistratief beheerde, in direkte
opdracht van Leon. Hierbij was
Irma de praktische uitvoerster
van de orders en deed dus alles
wat haar door Madeleine werd
opgedragen voor zover dit niet
verder ging dan de eigenlijke
huishouding zelf. De beeld
schóne Margeurite mocht zich
tevreden stellen als hulpje voor
de keukenmeiden.
DE EIGENDOMMEN DE VIS
Hier alle eigendommen, gron
den en gebouwen van de fami
lie De Vis opsommen zou op
zijn minst alleen reeds een vier
tal VOORPOST pagina's in be
slag nemen. Er werd steeds
gezegd, en wij willen dit zonder
moeite geloven, dat tussen de
wijken «Ten Rozen (Mijlbeek)
en het Waterkasteel te Moor-
sel, een De Vis niet van zijn
eigen grond moest gaan om
zich van de ene naar de andere
plaatste begeven. Dit illustreert
duidelijk de uitgestrektheid van
de bezittingen van deze familie,
die praktisch in alle omliggende
gemeenten een belangrijk ge
deelte van de totale opper
vlakte zijn eigendom kon noe
men. Eigendom van De Vis
vindt men o.a. te Aalst, Meldert,
Moorsel, Baardegem, Herder-
sem en Erembodegem
zoals bleek uit de familiehi*-
toriek en verder nog te Bug-
genhout, Wieze, Lebbeke, Le
de, Erpe, Brussegem, Essene,
Hekelgem, Denderbelle, e.a.,
dit dan voor zo ver wij dit kon
den nagaan aan de hand van
officiële stukken, alleen reeds
voor dit gedeelte werden de
SLiccsssierecnien, ut is/uij
het overlijden van Madeleine
De Vis, door de Registratie ge
heven op een geschatte basis
waarde van 80 miljoen frank,
en dit dan voor een vierde van
de totale waarde.
Als wij dit bedrag met 4 verme
nigvuldigen dan hebben wij me
teen een idee van de officiële
waarde, in 1972, der onroe
rende goederen De Vis, al
thans voor dit gedeelte. Daar
naast heeft de familie De Vis
nog eigendommen en bezittin
gen in heel het land en ook
daarbuiten. Volgens sommigen
die het kunnen weten, al lijkt
ons hierbij enige onbewuste
overdrijving niet uit te sluiten,
(wie verliest de tel niet bij zulke
astronomische bedragen) zou
het totale familievermogen,
aan de hand van de successie
rechten welke in 1975 dienden
te worden betaald bij het over
lijden van de jongste der kinde
ren, Irma De Vis, op niet minder
dan 2 miljard mogen worden
geraamd.
Wie intussen die vele eigen
dommen, gronden en gebou
wen, in huur heeft of ze op een
of andere wijze benut of in ge
bruik heeft, is amper na te
gaan. Al de inningen van huur-
en pachtgelden, door de familie
De Vis, zijn sedert het overlij
den van Madeleine en Irma ge
heel in het honderd gelopen.
Als er bvb 1.000 huurders en
pachters samen zouden zijn
en dit is niet onwaarschijn
lijk— dan zullen er hoogstens
een 100 150 tal regelmatig
hun huur- of pachtgeld betalen.
Het moet gezegd dat Leon De
Vis daar zeker voor een groot
gedeelte zelf de schuld draagt.
Toen na het overlijden van Irwa
De Vis de meeste huurders en
pachters niet meer in de Mo
lenstraat terecht konden zoals
zij dat jarenlang reeds gewend
waren, is hen op geen enkele
wijze bericht waar of langs
welke weg voortaan hun beta
lingen dienden te gebeuren.
Diegenen welke zich aanmeld
den aan het Kasteel «Ten
Berg» waar Leon De Vis
woontwerden gewoonlijk te
ruggestuurd omdat zij hun be
zoek niet van te voren hadden
aangekondigd. Af en toe wil het
nog wel eens dat een of ander
pachter toch nog wordt aan
gemaand om zijn 2- of meer
dere achterstallige jaren
pachtgeld te voldoen. Dit ge
beurt echter zeer sporadisch
en duidelijk toevallig naarge
lang het Leon De Vis nog invalt.
De kontante betalingen, zowel
als van de binnenkomende
chequés als van de overschrij
vingen, worden door de huis
houdster bijgehouden in een
«groot boek». Talrijker zijn ech
ter de eigendommen waarvoor
geen huurgeld wordt betaald
hetzij omdat zij niet meer ingé-
bruik zijn, hetzij omdat de ge
bruikers gewoon vergeten te
betalen. Als er dan huurgeld
wordt geïnd dan ligt dit meestal
aan de ongewoon lage kant. Zo
wordt bvb. voor de te Meldert
zogeheten «Kiekenvilla» een
gebouw met domein van 30 ha
slecht 1800 fr maandelijks
huurgeld betaald. Voor het ho
tel «Groot Van Vlaanderen» be
taalde de brouwerij De Gheest,
tot voor een jaar nog, slechts
5.000 fr huurgeld per maand.
Anderzijds zijn de leegstaande
gebouwen of braakliggende
gronden voor geen geld meer
te huur of te koop. Voor het
herenhuis van wijlen advokaat
Joseph De Vis zou een
Leuvense brouwerij niet
minder dan 10 miljoen
hebben aangeboden, tever
geefs. Alleen te Aalst staan er
minstens een 25-tal woningen
leeg en met deze van de omlig
gende gemeenten zullen dit er
makkelijk een 50-tal zijn.
Sommige van. deze gebouwen
zijn intussen echt bouwvallig
geworden en er diende zeirs
gerechtelijk opgetreden om tot
afbraak te kunnen overgaan
van sommige huizen die we
gens instortingsgevaar een
bedreiging vormden voor om
wonenden en voorbijgangers.
Als men uiteindelijk de staat op
maakt van de familie De Vis en
zijn nalatenschap dan is er
weinig positiefs aan over te
houden. Al bij al een trieste be
doening! De vraagt stelt zich
echter, wat er met dit alles gaat
gebeuren als straks ook de
laatste zoon van notaris Char
les De Vis, Leon, het tijdelijke
leven voor het eeuwige gaat in
ruilen. Zoals in de bijbel wordt
gezegd zullen hier ook, zich ve
len geroepen achten maar of er
evenzoveel uitverkorenen zul
len zijn blijft hier een open
vraag. Dat ook de stad Aalst
ergens tracht bepaalde eigen
dommen te verwerven is zeker
niet onbekend, al is het even
zeer bekend dat dit tot op heden
te vergeefs is geprobeerd. Zal
de stad Aalst bij de erfgenamen
zijn, zal de verre familie alles
krijgen, gaat alles naar de huis
houdster en haar familie of
wordt het geheel verdeeld tus
sen de verschillende klooster
gemeenschappen die regelma
tig hun zonen en dochters uit
zenden naar «den boer» die
sterft..., of krijgt iedereen iets of
wellicht... niets? Alleen Leon
De Vis weet dit en zou hierop
kunnen antwoorden, maar dit
antwoord zullen wij pas krijgen
als hij niet meer zal zijn!
Wellicht tracht Leon De Vis
toch op een of andere wijze zijn
zielezaligheid veilig te stellen
want zoals een der vroegere
vrienden van de familie De Vis
schrijft: «Rijkdom bedekte veel
kwaad, maar zoals ik de familie
De Vis ken aanzie ik ze als
arme mensen, daar ze niets
bezitten dan alleen maar hun
rijkdom»!
E.V.d.E.
JOSEPH, LOUIS, MARII
DE VïS
Op zal
deze fc
Bedoel
zijnde
zaken
tweede
Aalst 1
wekeli
van all
lasser
Aalst t
dekees
tapijte
bloem*
katten
ennoe:
Destijc
markt
plaats
kennis
moetei
praten
bomen
je kon
over d<
Aalstei
Deze
weleer
waardt
ziet m(
die voo
de sta<
vlug h»
anks
ten el
tlrijkf
Vorige dinsdag 30 augustus startte de Riikslagereschool nr. 3
te Aalst met 'n nieuw initiatief: de eerste kinder-hèppening
voor kinderen van 5 tot 8 jaar. Over wat er juist schuil gaat
onder deze naam en welke de eventuele toekomstplannen zijn
hadden wij een kort gesprekje met de direkteurs van respek-
tievelijk de rijkslagere school en de rijksmiddenschool en de
hr. Bob De Winne.
Het gebouwenkompleks aan
de Binnenstraat nr. 308 omvat
twee scholen, de rijkslagere
school nr. 3 in de rijksmidden
school nr. 1. Kinderen vanaf 2,5
jaar tot 16 jaar kunnen in deze
scholen terecht voor hun oplei
ding. Hetzij in de kleuterklas
sen, de lagere school, de aan
passingsklas of het vernieuwd
sekundair onderwijs. Ook kan
men er terecht in het eerste be
roepsvoorbereidend jaar en het
voortgezet beroepsonderwijs.
In het schooljaar 1976-77 telde
de R.L.S. 3 in de kleuter- en
lagere afdeling 410 leerlingen.
De RMS 1 had 240 leerlingen,
en daarvan zijn er 75 die on
dergebracht zijn in het filiaal in
de Leuvenstraat te Erembode
gem.
In overleg met de direkteurs, de
heren Antoine Couck (RLS 3)
en Paul Piens (RMS 1), poog
den enkele leraars dit jaar van
start te gaan met 'n nieuw ini
tiatief; een eerste kinderhap
pening, meer bepaald een te
kenwedstrijd voor kinderen van
5 tot 8 jaar.
Het is een algemeen verschijn
sel aldus de hr. Bob De Winne
dat de wijkkermissen overal
uitsterven. Hoe het komt is voer
voor psychologen, maar het is
nu eenmaal zo, ze verdwijnen
stelselmatig. De bloeiende
wijkkermis van den Arend is
ook aan het uitsterven.
Anderzijds is het ook zo dat de
mensen meer en meer begin
nen te leven van het 'retro', het
teruggrijpen naar oude gebrui
ken zoals volksspelen,
Vlaamse kermissen antiek e.d.
Dus in principe moet het moge
lijk zijn om deze wijkkermissen
die een zeer belangrijk sociaal
karakter hebben terug in leven
te roepen.
Met deze feiten voor ogen re
deneerden de initiatiefnemers
door. De school, die midden in
dergelijke wijk gevestigd is, in
dit geval de Rijkslagereschool
in de wijk Arend, hoeft niet al
leen een opleidende funktie te
vervullen, zij kan ook een so
ciale funktie vervullen. Tot vorig
jaar bleef de school gedurende
gans het verlof geslote n. Dit be-
tekende dat een volledige in-
frastruktuur gedurende twee
maand inaktief bleef, terwijl zij
voor beters kon gebruikt wor
den. Dit jaar kwam er reeds een
lichte verandering. De speel
ruimten en de akkomodaties van
de school werden ter beschik
king gesteld van de jeugdate
liers die tijdens het verlof door
de stad Aalst georganiseerd
werden.
De initiatiefnemers zien hun
projekt echter los van deze ste
delijke initiatieven. Zij willen
zelfstandig iets brengen. Een
eerste poging was dit jaar de
tekenwedstrijd voor 5 tot
8-jarigen. In de toekomst kan
dit echter uitgebreid worden tot
het organiseren van rally's,
zomerkavakades en dergelij
ke. Momenteel wil men alles
nog beperken tot één dag. Een
dag die moet vallen tijdens de
wijkkermis van den Arend.
Daarmee wil men het sociale
aspeki van de schooi in de wijk
meer laten naar voor treden
De initiatieven zijn trouwens
toegankelijk voor iedereen.
Men beperkt zich niet tot leer
lingen van de school zelf. Het
doel blijft immers het sociale
aspekt te bevorderen tussen
school en wijk. Komen tot een
ouderparticipatie binnen de
school. In feite je voeten vagen
aan de voorgeschreven regel
dat ouders, eenmaal hun kin
deren afgeleverd in de instel
ling, daar niets meer te zoeken
hebben. Integendeel, de
school mag niet binnen haar
beperkte grenzen blijven, zij
In de RLS 3 konden de kinderen naar hartelust tekenen, op de grond, met
hieraan een wedstrijd verbonden SJ
moet haar sociale funktie 'uit
braken', zoals men in de psy
chologie zegt, zij moet verder
rijken dan de schoolmuren.
De talrijke opkomst voor deze
eerste aktiviteit bleek een suk-
ses te zijn. Een bewijs dat de
mensen nog kunnen warm ge
maakt worden voor dergelijke
initiatieven. De organisatoren
streven helemaal geen finan
ciële bedoelingen na. Het gaat
hen louter om het sociaal-
pedagogische aspekt.
Momenteel kan men zeggen dat
de school in een 'verouderde'
wijk is gelegen, binnen afzien
bare tijd zal daar echter veran
dering in komen. Er zijn de
nieuwe wijken en sociale
woonwijken die er reeds ge
deeltelijk staan of die nog moe-
Een beeld van de eerste kinderhappening (SJ)
ten uit de grond rijzen. In de
onmiddellijke omgeving is er
het Park De Blieck, de tuinwijk
«Ten Berg», de vernieuwde
Rozendreef en het projekt van
een 400-tal sociale woningen
bovenaan de Binnenstraat.
Meer en meer jonge gezinnen
vestigen zich in de buurt en
binnen afzienbare tijd zal het
probleem van een gezonde
jeugdopvang in deze wijk zich
dan ook stellen.
Tekenwedstrijd
Zoals reeds gezegd bestond
het eerste initiatief uit een te
kenwedstrijd voor kinderen van
5 tot 8 jaar. Om 14 u. verzamel
den zij op de speelplaats van
de school en kregen zij een
groot stuk bruin papier en
kleurkrijtjes ter hand gesteld.
Bij elkaar geplaats op de ste
nen van de speelplaats konden
zij aan hun kreatieve arbeid
beginnen. Tussendoor werd
hen een verfrissing aangebo
den. Rond 15 u. werden de
werkjes ingezameld en boog
een kritische jury bestaande uit
de Hr. Louis Van Der Meirsch
(Leraar-kunstenaar aan de
Akademie voor Schone Kun
sten te Aalst - schilderklas
etalage), Mevr. Simone
(Jouck-Van Cauwenberg,
(ere-direktrice en voorzitter van
de raad van toezicht van de
Stedelijke Akademie), Mevr.
Olivia De Pus-Van Melckebeke
(lerares plastische kunsten
RMS 1 - Aalst), en Lutgarde De
Gendt (lerares dokumentatie-
tekenen aan de stedelijke Aka
demie voor Schone kunsten)
zich over de krijttekeningen om
er de beste uit te pikken en te
bekronen met een priisie.
Wij hopen samen met de initia
tiefnemers dat er kan verder
worden gegaan op de ingesla
gen weg, en dat de aktiviteiten
hun vruchten afwerpen.
S.J.
fd(
Vorige week werd de fototentoonstelling, gewijd aai
werk van Pieter Paul Rubens geopend. In een voorga
edilie onderstreepten we reeds het belang van deze
festatie. Prof. Vyncke verzorgde de inleiding. De fot
toonstelling wil een overzicht geven van de schilderij©
Rubens hand die bewaard worden in Antwerpse kerke
musea. De namen Rubens en Antwerpen mogen en ku
in een adem worden genoemd. Deze grootmeester de
rok werd vierhonderd jaar geleden geboren te Siege de Bot
Antwerpse ouders. Een groot deel van zijn leven brac!
te Antwerpen door en hij schiep er talrijke meesterwerl
De tentoonstelling die door
gaat in het Museum Oud-
Hospitaal te Aalst is nog
toegankelijk tot 11 septem
ber, alle dagen van 14.00 tot
17.00 uur op zondagen van
10.30 uur tot 15.30 uur. Op
vrijdag is de tentoonstelling
niet toegankelijk. De gepre-
senteérde groot formaat-fo
to's werden in kronolo-
gische volgorde opgesteld
zodat de bezoeker er zich
een idee kan van vormen
hoe Rubens kunst zich ont
wikkelde en evolueerde naar
de zwierige hoog-barok
stijl.
De kleurenweergave is ver
rassend mooi en levens
echt. Een pluim op de hoed
van de realisators «Foto
werken Frans Claes» en
«Fotogravure De Schutter
N.V.». In totaal zijn 38 wer
ken gereproduceerd. Ze
gaan van Rubens jeugdja
ren (toi 1600), Over de ita-
liaanse periode, het hoogte
punt van de barok (met de
grote reeksen, o.a. de be
roemde Medici-reeks be
waard in het Louvre te Pa
rijs) tot Rubens laatste le
vensjaren.
Rubens eerste grote werken
worden nog gekenmerkt
door invloeden van zijn leer
meester Otto Venius. Toen
Rubens in het begin van de
zeventiende eeuw fungeer
de als hofschilder te Man
tua (Italië) onderging hij de
invloed der grote Italianen
als Michelangelo en Corag-
gio.
Rubens keerde uit Italië
naar Antwerpen terug bij
het vernemen van het
nieuws dat zijn moeder erg
ziek was; dit in 1608. Het
daaropvolgende jaar werd
hij hofschilder der Aartsher
togen, maar mocht zich
evenwel te Antwerpen
vest igenUit die periode da
teer: zijn eer-ste huwelijk
met Isabella Brant. In zijn
werken traden de eerste
sporen op van zijn dyna
mische stijl, hoewel hier en
daar nog Italianiserende
elementen aan bod kwa
men. We spreken van de ja
ren 1609-1612. Over een
meer rust uitademende
periode kwam Rubens tot
wa; we de typische barok-
kunsi kunnen noemen. Hier
kenmerkt zijn stijl zich door
de sierlijk en uiterst be
weeglijk opgezette kompo
sities. De grote altaarstuk
ken die hij in die tijd maakte
behoren tot zijn meest gran
dioze scheppingen. Van
1622 tot 1625 werkte hij aan
de beroemde Medici-reeks i
een serie allegorisch u
beelde taferelen uit he
ven van de opdrachtgee Plaats
Maria de Medici; Fr dingsst
koningin
Van grote bekendheid
is «De Aanbidding der
zen», bewaard in het
werpse Museum voor S
ne Kunsten
Van september 1628
april 1629 was Rul
werkzaam als diploma;
Madrid en tot april 163
Londen. Deze bedrijvig
verzwakten evenwel zijl
tistieke produktiviteit
Terug in Antwerpen hl
Hii i r-, HnoAmKAr
hij in december 1630
Helena Fourment.
laatste tien jaren van zij bloeme
ven (hij overleed op 30 eerst di
1640) aanvaarde hij de ggoed e:
opdrachten minder en
der. De uitwerking der
heb je c
'.uivelp
werpen, die hij zelf ma; vind je
liet hij over aan mede
Dit is slechts een
schetsmatig overzicht
Rubens levensloop,
informatie verstrekt
brochure die ter geleL
heid van de tentoonste f
uitgegeven werd en te
krijgen is aldaar. Elk
toongesteld werk wordt j',
en bondig, niettemin
efficient, toegelicht en5(
plaats in het kader van i
bens levensloop; kroniekstiel
gisch. Zodoende krijgiKomme
bezoeker een relaas e
woord en beeld.
Alles bij elkaar, een zee onze ma
nietbare tentoonstell111
prachtig gepresenteerd
niet te missen. De toejOFFICl
is gratis. De manifest
werd georganiseerd
het Stadsbestuur van l nenwer
■tuur ee
varen u
oe. Dr
Jeginne
ille kop
samenwerking met
Ministerie van Nederlai
Kuituur en Vlaamse aa
legenheden.
In het kader van deze
denkingstentoonstellinèvordt
nog een rondgang vooi !en gr
in de Sim-Maartenskerparme'
Aalst onder leiding van
vrouw Van De Velde,
rondgang gaat door op
dag 4 september te 1
uur. Vorige zondag
reeds een eerste rondt J
plaats. Speciale aand
wordt besteed aan het
tentieke Rubens-werk
Aalst rijk is: «De Pes
der». Een bezoek aan
unieke tentoonstelling
leerrijke rondgang bev
we onze lezers van
aan. Dank ook aan de o|v;
nisa;oren voor het
initiatief.
niet de
(Prachtig
otaal v
IOO.OOOI
'amelijl
draag
'et gehe
rat mei
raagt d
ramers
'e kram
het bic
ieringei
aar om
sta
;as dezi
mfiaal, nu
fouwlu'
vercl de
A. De Grifaar de
en no
zeemv<
hot-do
kon lek
Het k
de 'sjai
hun gi
'nachtw
Die all
uitp
altijd,
thuiskc
De ma
die he
praten
voor in
zegd aa
<Norm;
35F 't
Ook o|
specific
•at ve
Daarac
hele bo
confekt
post scl
le voeti
net scl
treek t
adders
Nieuws'
tan hui
en bij d
Op de
icharen
le klon
en en f
le 400
liet vii
'inden.
aarlijk;
Marktk
