DE TIJD VLIEGT SNELHET JAAR
ROND IN WOORD EN BEELD
WEDERZIJDSE ERVARINGEN NA EEN JAAR FUSIE
ALOSTIANA
STADSSEKRETARIS WILLEMS
OVER DE FUSIE
ALOSTIANA 1
12 - 30-12-1977 - De Voorpost
Psychologisch is er volgens burgemeester D'haeseleer in zijn toe
spraak in de Kamer van Koophandel waar hi j zijn ervaringen na één
jaar burgemeesterschap van Nieuw-Aalst weergeeft, nooit fusie, laat
staan anneksatic geweest.
Aan de basis ervan lag waarschijnlijk de vrees van het zich beknot
voelen in eigen geaardheid, het toch grote onderscheid platteland-
stad, de drempelvrees en de schrik voor het voor velen toch onbe
kende en de al dan niet gewettigde angst van de bevolking der
randgemeenten.
Het behoud van gemeentehuizen,
getransformeerd in dienstencentra
met een weliswaar beperkte maar
toch werkelijke hulp aan de bui
tenbevolking was een eerste maat
regel die het stadsbestuur hierte
gen plaatste
De veldwachters bleven ter plaatse
met de nadrukkelijke opdracht als
vertrouwensman van de bevolking
een levende schakel te blijven tus
sen inwoners en bestuur. In de
dienstencentra bleven meest, he
laas niet overal, plaatselijke be
dienden aan 't werk die de mensen
kenden bij naam en toenaam en
aldus het bestuur nog een schijn
vat} menselijk gelaat verleenden,
lien mobiele dienst voor o a pen
sioenaanvragen en tegemoetko
mingen aan minder-validen hield
regelmatig zitting in elke deelge
meente. Ook de zitdagen van bur
gemeester en schepen op dinsda
gen in de dienstencentra waren
bedoeid als een nauwer kontakt
met de bevolking die er echter
weinig van profiteerde.
Nieuw-Aalst Gróót-Aalst- doet
denken aan een slokop die de laat
ste beetjes landelijkheid doet ver
dwijnen door verkavelingen,
bouw van weekendhuisjes en in
dustrialisatie heeft een centrum-
funktie die nog moet worden
geaksentueerd terwijl de deelge
meenten meestal een landelijke
funktie hebben die moet worden
bewaard.
Via de beleidsverklaring en de in
formatiebrochures kwam men tot
inspraakvergadering, tot hoorzit
tingen die deels informatief waren
en anderzijds gelegenheid waren
tol vragenstellen, misschien wel in
een te algemeen kader De ene
slaagde al wat beter dan de andere
maar die van Aalst-stad zelf leek
beslist een tegenvaller door vooral
een gebrek aan opkomst en aan
interessante vragen. De burge
meester onteert hierbij dan voor
een participatief 0111 alle inwoners
in de diensten van de stad wegw ijs
te maken Grote rem op dit geheel
is echter dat de personeelskaders
voor drie jaar geblokkeerd zijn en
dat bovendien moest worden ge
zorgd voor de integratie van de
medewerkers van std en deelge
meenten in een nieuw geheel.
Aalst heeft wel de primeur zowel
als ontwerper en als bouwheer bij
het realiseren van kollcktoren voor
het waterzuiveringsstation. De
nieuwe aankoopdienst noemt de
burgemeester ook een pluspunt en
ook wordt gezorgd voor een
daadwerkelijk personeelsbeleid
met efficiency door overleg met de
medewerkers, instruktiebrochu-
rens («rode boekjes-). follow-up
en kontrole op de uitvoering.
Dit alles moet resulteren in een
betere werking, meent de burge
meester.
Hoe de fusie nu overkwam bij de
gewone man. welke ervaringen
Jan - met - de - pet beleefde in dit
eerste fusiejaar is uiteraard een
ander paar mouwen. Wie een
funktie bekleedt waardoor hij veel
met de stadsdiensten in aanraking
komt beleeft, niettegenstaande
klaarblijkelijke goede wil van de
overheid op dit stuk. dan toch wel
vaak onprettige zaken waarbij ver
tragingen, misverstanden, vergis
singen en een ingewikkelde admi
nistratieve poespas aan bod ko
men.
De gewone man verkeert echter
niet in dit geval. Als hij toch bij de
gemeentelijke administratie moet
aankloppen, al ware het voor een
kleinigheid, ondervindt hij echter
dadelijk dat het moeilijker gaat.
dat het langer duurt, dat 111 het
dienstcentruin veel niet kan wor
den geregeld, dat hij moet terug
keren of naar Aalst moet waar hi j
in een doolhof verward raakt.
Dat de jongeman die wil trouwen
daarvoor te Aalst bij niet minder
dan zes diensten moet (burgerlijke
stand, militie, bevolking, terug
burgerlijke stand, ontvangerij.
met het briefje terug) is wel van
het goede te veel. Slechts met
kennis van de lokalen en de geplo
genheden. gepaard aan een dosis
geluk, kan men dit rijtje afhande
len in een halve dag Groepering
van de kantoren van burgerlijke
stand, militie en bevolking drin
gen zich dus op. Als men dan vaart
als de kandidaat die om fiskalc ze
gels werd gestuurd (90 fr ,45 fr
stadszegel) en die dan. om zeker te
zijn. uit het postkantoor er dade
lijk om 150 fr meebrengt maar
toch niet de «goede» heeft wordt
het wel eerder tragisch.
Koördinatie schijnt soms ook
zoek. Zo bleven telefoons die niet
meer werden gebruikt maanden
lang aangesloten niet de financiële
gevolgen ervan terwijl men even
verder in de school er een nieuwe
wil aanleggen. Een langere draad
had waarschijnlijk volstaan.
De mobiele dienst voor pensioe
nen wordt wel als positief en als
een verbetering ervaren. Hier
heeft men dan met iemand te doen
die de zaken a fond kent en dan
ook voor maksimalc begeleiding
kan zorgen.
Een échte ervaring zal de gewone
plattelander echter ondervinden
bij de volgende betaling van de
stadsbelasting. Verschillende
vroeger niet bestaande belastingen
als WC's (300 fr). innemen van de
openbare weg. en dergelijke als
mede verhoging van reeds be
staande (huisvuil 500 fr voorop de
buiten slechts één wekeiijke opha
ling. drankslijtcri jcn nu 1/5 van de
huurwaarde, taks op rcklame._op
vermakelijkheden waarbij bvb de
Faubourgjaarmarkt niet als sociaal
kon worden aangezien, op benzi
nepompen (3000 fr per distributor)
en op verplaatsbare (die reeds ver
dwenen) en nog vele andere laten
wel een wrange nasmaak achter.
V(x>ral de verhaalbelasting
boezemt de mens uit de deelge
meenten vrees in Voor verbre
ding. voor nieuwe riolering, voor
nieuwe voetpaden wordt ze im
mers van toepassing. Niet voor
reeds bestaande wegen in zover ze
niet verbreed worden en evenmin
omdat er een andere soort bestra
ting zou komen. Kassei, beton of
asfalt, dit speelt dus in dit geval
geen rol.
Als men weet dat de belastingdruk
in Baardegem in 1976 2.086 be
droeg, in Gijzegem 2.823. in Hof-
stade 1.683. in Moorsel 1.999. in
Erembodegem 2.711. in Herdcr-
sem 3.172. in Meldert 1.826. in
Nieuwerkerken 1.736 en in Aalst
Stad 3.865 fr en dat die nu overal
komt op 4.292 fr voelt men wel
waar men financieel aan toe is.
Waar in '76 Aalst samen met de
deelgemeenten 257 miljoen op
haalde aan belastingen is dit voor
'78 90 miljoen meer of een verho-
ak
w< inf
ging van 35 in nauwelijks
jaar.
Het vroegere argument dat fusii k)j
besparend zouden werken wei lei
dan ook reeds lang gelaten voj
wat het is. Het wordt di
«meer betalen voor minder se bil
vice».
Dat niettegenstaande vroegere b( ka
loften in de stadsbcrichten
verscheen hoe verenigingen tool e
gen moesten aanvragen werd oc
minder geapprecieerd.
L.*s
i 011
HISTORISCHE
B1.I DRAGEN
TeFlgt'legeiiheid van de eerste verjaardag van de stichting van liet
Genoot'schap voor Aid ster se Geschiedenis geeft de vereniging
haar eerste verzameling studies in hel licht. Deze brengt op
verantwoorde wijze gerichte informatie over diverse aspekten
betreffende de historiografie van Aalst
RESULTATEN EN OPTIES
Op 26 april 1977 maakte Aalst met enerzijds de burgemeester Louis
D'haeseleer en anderzijds stadssekretaris Christiaan YVilIems te
Luik een goede beurt op de 7*' algemene vergadering van het Insti
tuut Administratie-Universiteit.
Als inleiding tot een paneelgesprek hield de stadssekretaris er een
zeer opgemerkt referaat met als tema «Nieuwe Gemeenten voor een
Beter Beleid?».
Om U juist te situeren in de mate
rie hierbij een overzicht van zijn
betoog in vogelvlucht.
verkenning van het tenein
door een bezoek aan Brugge in
juni 1975
eerste bezinningsfase (eind
'75 begin '76) over ambtelijke or
ganisatie, het personeelsprobleem
en de verhouding bestuurders -
ambtenaren.
inventarisfase (eerste helft
'76): «van negen naar één».
tweede bezinningsfase (eer
ste helft '76) over de opbouw van
nieuwe organisatiestrukturen en
huisvestingsproblemen na II .'77
aanloop van de fusievoorbe
reiding (aug. - sept. '76) met ont
werp van de beleidsschets en de
reakties erop. de definitieve for
mulering van de beleidsvisie met
konkrete beleidsplannen en konti-
nue evaluatie.
eindrapporten (vanaf sep
tember '76) van de ambtelijke
werkgroepen.
kontakten met het kwasi-
bevoegd kollege van burgemees
ter en schepenen (laatste maanden
van '76).
1977 zou een overgangsjaar
worden waarbij nog vele inspan
ningen nodig zouden zijn om de
administratie een meer menselijk
gelaat te verlenen, om ook inner
lijk een goede sintese te vinden
vooreen taak- en mensgericht ma
nagement. om mensen te motive
ren en om mee te werken aan het
scheppingsproces van Groot-
Aalst.
VOORBEREIDING EN
UITWERKING VAN
DE FUSIE-OPERATIE
Stadsckretaris Chr. Willems stond
ons bij het einde van het eerste
fusie-jaar welwillend te woord en
we geven hierbij dan ook zijn in
zichten met de eventuele realisa
ties. We laten hem graag zelf aan
't woord.
-I. Betere amtelijke organisa
tie:
Nog zelfs vóór de fusie voorberei
ding echt aan gang was besefte ik
dat het zou nodig zijn een betere
ambtelijke organisatie op te tim
meren om de fusie zonder schok te
kunnen opvangen.
Het organigram, uitgewerkt tus
sen einde juni '76 en begin "77 en
verder gekorrigcerd. deed het in
derdaad!
2. Personeelskader
Wellicht minder voor de bestuur
ders was het wel primordiaal voor
de aangestelden. Waar zou het
personeel terecht komen? Zou dit
met de grootst mogelijke tevre
denheid kunnen gebeuren? Zou de
toestand van het personeel zich
vlug kunnen stabiliseren door
vlugge goedkeuring van een
nieuw personeelskader?
Dit kader werd inderdaad in de
laatste zitting, op 21.12.77 goed
gekeurd, Zij het wel op de valreep,
toch zit cr naar onze eigen be
scheiden mening wel de kans in
dat de toestand van het personeel
van de randgemeenten met terug
werkende kracht op 11.77 tot hun
aller voldoening zou kunnen wor
den geregeld met wat goede wil
van de voogdij-overheid.
3. Bestuurders-ambtenaren
Aandacht, goede wil. inzicht en
inspanningen zouden nodig zijn
om te komen tot een optimale rela
tie. waarbij de bestuurders zich
zouden gesteund voelen door een
goed ambtelijk apparaat dat zich
op zijn beurt wederzijds zou ge
rugsteund voelen door de bestuur
ders.
In niet steeds gemakkelijke om
standigheden groeide in '77 inder
daad een behoorlijke vertrou
wensrelatie.
4. Relatief kleinere problemen
kwam de eenheidsbegroting
'77 nogal laat. die van '78 kwam
des te vroeger.
dc in november '76 volein
digde éénmaking van de politic-
reglementen werd hernomen in
mei'77.
de éénmaking van politie- en
brandweerkorpsen gebeurde naar
best vermogen (het «probleem»
van de veldwachters is nog akuut.
n.v.d.r.)
de informaticsistcmen van de
bevolkingsdicnsten funktioncer-
den op 11 .'77
fusie van de bibliotheken is
niet in uitzicht. Wel werd die van
Baardegem merkelijk verbeterd,
is er een filiale in Nieuwerkerken
en zullen er nog volgen.
samenstelling van het perso
neelskader: het basiskader is zoals
gezegd op 2112'77 goedgekeurd
en het definitief wordt voorbereid.
dékoncentratic van de dienst
verlening geschiedt via dc dienst-
centra.
5. De huisvesting
Een projektgrocp samengesteld in
'76 vond tegen 1.1.'77 huisves
ting voor het personeel, zij het
soms in heel voorlopige oplossin
gen.
Ik verdedig de groepering of de
centralisering van de stadhuis
diensten zo dit mogelijk is. Het
relatief kleine «landhuis» aan de
Grote Markt (klein: feestzaal,
trouwzaal, binnenkoer) kon in de
bestuursperiode 65-70 worden
uitgebreid met de C.O.O.-
gebouwen van de Kattestraat. In
de bestuursperiode '71-'76 kwa
men er het klooster van de Zwarte
Zusters en dc rechtbank (Hotel
Van Langenhove) bij. Als dc bi
bliotheek. nu in de Kattestraat.
kan verhuizen naar het Kultureel
Centrum komen er een veelheid
aan lokalen vrij. In 1977 werd het
eigendom «De Bolle». Kapelle-
straat. gekocht en daarmee doen
wij alles wat we in de eerstko
mende tien jaar. en misschien nog
later, willen.
Dat de rekendienst en de Juridis
che Dienst tijdelijk zullen uit
zwermen naar het vroegere eigen
dom «Ons Huis aan de Hopmarkt
om het bestuur toe te laten, de res
tauratie aan het Hotel Van Lan
genhove uit te voeren zou daarom,
naar mijn oordeel, een voorlopige
oplossing moeten zijn. Immers
van zodra een dienst gedécentrali-
seerd werkt moeten kunstmatige
middelen worden bedacht om de
gehele werking van het stadhuis
met deze «vrijschuttersdienst»
nog enigszins globaal en koherenl
te houden.
Las ik niet dat de stad St.-Niklaas
eraan denkt een gans nieuw admi
nistratief centrum tc bouwen om
dat het huidige stadhuis te klein is
liever dan te décentraliseren. Een
wijze maatregel!
Aalst heeft het gemakkelijker.
Onze stad heeft ter plaatse moge
lijkheden en reserves maar wij
moeten wijs w illen zijn. Alleszins
is het verstandig te noemen dal
geen dienst naar kasteel Terlinden
verhuist.
N.v.d.r.: Hierbij moet ons dan
persoonlijk wel van hel hart dat dc
huisvesting wel zeer degelijk ge
beurt maar toch eerder moeizaam.
6. Bewegwijzering
Een goede poging op dit stuk werd
gedaan, zowel ten stadhuize als in
de info-brochure. Naar aanleiding
van de hearings werden informa
tiebladen verspreid.
RESULTATEN VAN
DE FUSIE-OPERATIE
NA 1 JAAR
Werd de fusie-operatie, technisch
gezien, voorbeeldig uitgevoerd
dan zit men toch nog van mense
lijke zijde met w at brokstukken en
scherven.
I Dc oud-sekretarissen en
ontvangers die niet herbenoemd
werden zeggen mij dat zij. en ik
dan ook. er verkeerd aan deden zo
gewillig, aktief en zelfs geestdrif
tig de fusie in 1976 te hebben
voorbereid. Mede door hun inzet
ging het zó vlot dat men buiten hen
sommige politici, personeels
leden van klein Aalst en burgers
het lukken van de fusie-
operatic als vanzelfsprekend is
gaan beschouwen.
In andere gemeenten waar op
11.77 niets was voorbereid, en zo
zijn de meeste in België, js het nu
nog een komplete warboel.
Maar zeggen mijn kollega's. de
oud-sekretarissen en -ontvangers,
het bestuur en dc bevolking leven
als het ware uit dc handen van de
vroegere sekretarissen en ontvan
gers die zij alleen in staat
zijn orde op zaken te stellen zoals
Aalst het deed vóór II .'77. Wie
had dat nu als bedanking voor het
gepresteerde reuzenwerk ver
wacht?! Wie zou er zich op voor
hand laten door beïnvloeden om
niet te doen wat wij dedenEn toch
zit in de opmerking van de oud-
sekretarissen en -ontvangers
grond van waarheid.
2. De bestuurders staan straks,
na wat zij terecht het «overgangs
jaar» hebben genoemd, voor hun
eerste min of meer normaal be-
lcidsjaar. Maar wij worden nu al
gewaar dat uit dat overgangsjaar
nog heel wat moeilijkheden zullen
overkomen om van 1978 werke
lijk een normaal jaar te maken.
3. Buiten de zoëven vermelde
oud sekretarissen en -ontvangers
zijn er nog ruim duizend andere
personeelsleden. Sommigen
hebben zich in 1977 goed weten
aan te passen. Anderen voelen
zich evenwel nog ongelukkiger
dan 'n jaar geleden omdat ze hun
draai niet vinden, echt heimwee
hebben naar hun vroegere ge
meente en naar de gemoedelijke
aanpak aldaar, ondergaan in gi
gantisme en anonimitiet en. zoniet
de zin voor het leven, dan toch de
kleum de geur en de smaak ervan
verliezen.
WAARHEEN NU
MET DE FUSIES?
IIn gans België beleven we nu
nog steeds de pioniersfase van de
fusie.
Deze fase kenmerkt zich door:
veel goede wil om te overleven
ekstreme zorg en aandacht
voor de kliënt-burger waarbij
wordt gepoogd nevenreakties tot
het minimum te herleiden.
Zorg die zich uit door openhouden
van loketten in de dienstcentra. in
formatiebrochures, stadsbcrich
ten, perskonferenties, veldwach
ters laten in de deelgemeenten,
mobiele dienst, zitdagen van bur
gemeester en schepenen, hoorzit
tingen, de eerste om psychologi
sche, de laatste om menselijke af
stand te overbruggen.
mogelijke konflikten met het
ambtelijk apparaat dat nog in zijn
totaliteit moet herbenoemd wor
den en daarop zit te wachten.
Deze pioniersfase is er dan ook
een van «bedachte improvisatie»
2. Daarna komt, naar mijn oor
deel, een rationaliseringsfase, in
dewelke men oog zal hebben voor
het laten funktioneren van het ap
paraat. Aanvankelijk zal het een
dominante geven van de ambtena
ren gesteund door de politieke be
stuurders die per se zullen willen
rationaliseren.
3. Utieindclijk zal die fase wor
den omgebogen tot een integra
tiefase, een fase waarbij de schei
ding van wat ambtelijk deskundig
wordt voorbereid enerzijds en wai
anderzijds politiek dient te worden
beslist, voor een deel altans, zal
vervagen.
Reeds nu determineert de ambte
lijke voorbereiding voor een groot
percentage de beleidsbeslissing in
moeilijke dossiers.
Mettertijd wordt het nodig of ge
wenst dat de belcidsman even te
ruggaat tot in het domein van dc
voorbereiding om samen met de
ambtenaren een eindje weg af te
leggen.
Dan zit men aan, wat men momen
teel graag noemt, het geïnte
greerd beheer».
Pas dan kunnen fusies volop
vruchten afwerpen omdat pas dan
de door de schaalvergroting
beoogde ontwikkelingskansen van
dc gemeenten optimaal zullen zijn
benut Dc gemeenten zullen cr ge
loofwaardiger bij worden t.o. v. de
burgers en t.o.v. de voogdij.
Toch zuilen moeilijkheden bij dc
schaalvergroting blijven bestaan.
Ze kunnen slechts worden opge
lost door nog te vinden formules.
Ik denk hier o.m. aan paneelbe-
vragingen waarbij 200 goed ge
kozen burgers op tijd en stond hun
idee zeggen, aan informatiever
gaderingen voor de inwoners van
bvb. een bepaalde straat waar men
werken plant. enz.
Dat deze formules kunstmatig
zijn blijft wel een fundament*
bezwaar tegen de gigantische f
sies waar de natuurlijke formul
van buurtwerk, vercnigingsle
op mensenschaal, mogelijkhe
tot persoonlijk kontakt met dc
stuurders c a. praktisch uitge:
ten zijn.
Karnaval 1977 was een groot sukses, veel volk en een mooie stoet (JM)
Op zoek naar karnaval 1978 (JM)
