if
VAN WAAR KOMEN DE GILLES?
De Voorpost - 13-1-1978 - 15
UTCHOUKEN
altijd de dertiende of de veer
tiende. Ik was niet in de wieg
geiegd om te studeren, bij mij
zat e- meer de commergant in.
En daarvoor moet ge niet zo
geleerd zijn, als ge maar 'n
goeie muil hebt. Als ik veertien
jaar was moest ik van mijn va
der schrijnwerker worden zoals
hij en nog anderen in de familie.
Daarover heb ik met hem een
woordeken gehad omdat ik van
,hem niet mocht beginnen met
direkt de machines te leren, uit
schrik dat ik ongelukken zou
gemaakt hebben. Zo ben ik dan
maar in de firma Catala gaan
werken, als tuitenmaker. Er
was in die tijd veel werkloos
heid. Bij ons thuis waren er zes
meisjes, allemaal werkloos.
Maar elke zaterdag en zondag
was ik bij Pierre De Winter,
vuurwerk helpen maken en al
les gereedzetten voor feeste
lijkheden en zo. Met wat ik ver
diende moest ik echter thuis
mijn kosten kopen en ik gaf dan
nog soms wat af ook er boven
op. Daarna ben ik in de
schoenmakerij geweest tot ik
soldaat moest worden. Na mijn
soldaten-tijd ben ik direkt be
gonnen bij een schilder, in de
lichtreklames. Ik heb echter
nooit als leerjongen of als halve
gast gewerkt, ik ging me aan
stonds aangeve n als volle gast.
Ik had daar gelukkiglijk een
oude rat in het vak die me van
alles op de hoogte heeft ge
steld. Maar ik moest wel goed
oppassen en in een schrijf
boeksken alles opschrijven wat
hij me wijsmaakte. Óver de
samenstelling van de verschil1
lende soorten verven en zo.
Juist alsof ik nog naar school
ging. Ik had wel vier jaar aka-
demie gedaan, maar dan voor
schnjnwerker. En zo ben ik in
de schildersstiel gebleven tot
nu, tot ik In mijn pre-pensioen
ben gegaan na een ongeval
waarbij ik gekwetst geraakte
aan de ruggegraat. Nu ben ik
zo goed en zo kwaad als het
gaat opgeknapt, maar soms,
als 't verandering van weer
gaat worden, kan ik nog wel pijn
hebben, maar bij mij zullen ze
dat aan mijn gezicht niet zien.
V.P.: Moest ik je nu vragen
wat je deze middag 't liefst
zou eten, wat zou je dan kie
zen?
Bert: Wat Ik liefst eet, wel luis
ter: rauw witloof met witte boon
tjes, mayonnaise en gebakken
V.P.: En dan op
Hogevesten-kermis, die pel-
lepatatten met haring?
Bert: Och ja, spijtig, ik heb zo 'n
rare maag. Ik zal daar mee van
eten, maar ik moet er erg mee
oppassen. Ik ben echter niet
gelijk die vroegere Burgemees
ter die hier ook op onze kermis
kwam, maar nog niet eens zijn
teljoor vuil maakte. «Maar me
neer de Burgemeester, zei ik,
pak een stuksken haring en snij
dat kapot. Ge moet het daarom
nog niet opeten, maar doe als
of...» «ja Beir, antwoordde
hij, moest ge nu eens andere
vis gereedmaken, dan zou ik
wel eten.»«Luister, zei ik,
als ge ons ne keer een schone
zending vis uit de vismijn laat
brengen, zullen we die voor u
gereedmaken...» En als ge
dan bedenkt dat hij hier midden
in zijn kiezers zat... Maar ikzelf
zal eerder pellepatatten met
kop eten, maar ik zal daarom
niet laten toch ook eens van die
haring te proeven.
V.P.: Om nog eens terug te
komen op die eerste Prin
senverkiezing, hoe zat dat nu
feitelijk in mekaar?
Bert: Ja. 'k heb u al gezegd dat
Fransky verkozen werd niet
waar, alhoewel hij volgens mij
op dat ogenblik daartoe niet in
aanmerking kon komen, hij is
afkomstig uit Denderleeuw.
Maar ja, de Karnaval was in
stand gehouden door de libera
len hé. Met Fred Kelders. Die
heeft er toch voor gezorgd dat
Karnaval weer opgekomen is.
En zo zal er wel een beetje poli
tiek achtergezeten hebben. Ik
moet eerlijk bekennen dat het
een tijdje gewrongen heeft tus
sen Fransk en mij, maar ja dat
is overgegaan. Hij moest het
vooral hebben van de steun
van Charel Fantasie, Charel
was ook een goeie vriend van
mij. Om terug te komen op Fred
Kelders, voor de oorlog was ik
zinnens van hier op de Hoge-
vesten ook een karnavalgroep
te stichten en ik was al tot een
groep van tweeendertig man
gekomen die allemaal wilden
meedoen. Ik bij Fred Kelders, 'k
Zeg: «Meneer Alfred, wij zou
den ook een groep willen op
richten om mee te doen aan de
stoet. De Hogevesten zouden
ook iets willen presteren. Mo
gen wij op een beetje steun re
kenen?» Raad eens, twee
honderdvijftig frank subsidie
konden we krijgen. We moes
ten zelf onze kostuums kopen,
we hadden een reus gemaakt,
maar de mannen die deze reus
moesten dragen moesten
daarvoor elk honderd frank
krijgen...ge kunt gaan denken
dat onze groep er niet gekomen
is, nietwaar. Maar ja, dat was in
die tijd zo, ge moest dat uitslui-
.tend en alleen doen voor Aalst
en ge mocht daar niet veel
steun vocrontvangen. Dat is nu
allemaal toch gelukkiglijk ver
beterd.
V.P.: Maar heb ik niet eens
horen vertellen dat er op een
Catchouken doet zijn karnavaldans voor de woning van Wintjerken
karnavalkwis eens de vraag
gesteld is: wie is de Ajui-
boer?
Bert: Ja dat is juist, dat was op
de kwis in 't Volkshuis op de
Houtmarkt. Daar werd de naam
en de voornaam van de «Ajuin-
boer» gevraagd. Ja, ze wisten
allemaal te zeggen dat die
ajuinboer en 't caoutchouken
dezelfde waren en Beir dat wis
ten ze ook, maar dat mijn naam
Verbestel is, daar kwam nie
mand op.
V.P.: Wat denk je over het
voorstel om in Aalst een Kar-
navalmuseum op te richten?
Bert: Dat zou interessant zijn!
Zo is er eens een karnavalten-
toonstelling geweest in de Mi-
kisklub. Wel, daar heb ik een
hele stand van mij alleen gehad
en dat is zeer in de smaak ge
vallen. Maar dat museum, dat
zou er moeten komen. Ik ben
altijd bereid om daar aan mee
te werken. Ik wil direkt een
ajuinboerenkostuum van mij en
een ajuinboer-hoed afstaan.
Later misschien zelfs mijn ver
zameling van kleine karnaval-
affichen en -vaandeltjes en
sluitzegels. Want daar heb ik
allemaal een hele verzameling
van.
En dat is allemaal gekomen
door Pierre De Winter, die is er
de oorzaak van geweest dat ik
zo heel mijn leven een ver
stokte Karnavalist ben ge
weest.
V.P.: En wat denkt ge nu over
de Voorpost?
Bert: De Voorpost is een blad
dat buitengewoon goed is voor
Aalst. Zo bijvoorbeeld voor de
sport. Er staan verschillende
bladzijden sport in, maar dan
over de sport hier in de streek,
iets wat ge anders in de andere
gazetten niet leest. En dat is
een steun voor die jongens uit
onze streek. En dan al die arti
kels over de Karnaval...en het
toneel en zo...daarvoor is de
Voorpost echt interessant.
Echt, ge vindt er van alles in en
altijd iets speciaals. Voor het
nieuws van alle dagen hebt ge
toch de dagbladen nietwaar...
V.P.: Dank je Bert...en ne ple
zierige Karnaval!
Postscriptum:
Lisken: Ge moet niet alles te
zwaar oppakken wat hij zegt,
zulle. Als mijn man ergens in
Aalst een vlag ziet uithangen,
denkt hij dat het voor hem is...
A.B.
Albert Verbestel ajuinboer (JM)
Show op 10 januari
Op vrijdag 20 januari bij de verkiezing van Prins Karnaval
waarvoor vijf kandidaten in aanmerking komen willen de
«Aalsterse Gilles», in het kader van de 50e kavalkade, een
show brengen die de evolutie van het gillespersonage wil
rekontrueren.
Niet minder dan 5 thema's zullen er worden uitgebeeld, vijf
groepen die invloed hadden op deze evolutie.
toverij: dansers droegen amu-
1. De Primitieven
Van oudsher waren onze voor
ouders aan dans en muziek
gehecht. Hun rituele feesten
zijn hiervan het beste bewijs. In
een ritmische gang bewogen
ze zich voort op het lichaam
slaande of klappend in de han
den. Rituelen met betrekking
tot de vruchtbaarheid van de
grond hebben deze dans ge
meen: in een obsederende on
veranderlijke kadans bewerken
ze als het ware de grond. Deze
kadans werd bij feestelijke ver
eringen als deze die de lente
aankondigt voorai door tam
tams aangegeven. Dit ritme
werd door de eeuwen heen
nooit beïnvloed en we vinden
het nog enkel bij primitieve vol
keren terug.
De eerste muziekinstrumenten
maakten ook deel uit van de
letten om pols en enkels, hals
en middel om het ritme nog
meer te aksentueren. Soms
droegen ze ook maskers als
nabootsing van dieren.
Deze primitieven hebben alles
zins invloed uitgeoefend op
onze Gilles. Het slagwerk dat
de tam-tam vervangt zorgt voor
de hoofdkadans met een onve
randerlijk ritme. De typische
«stomping dance» óf de «dans
met het gebogen been» wordt
eveneens aan onze voorou
ders toegeschreven. Tenslotte
worden de amuletten vervan
gen door de gillesbellen.
2. De Inca's
Het feest van de zon was een
der grote offerfeesten van de
Inca's. In Cuzco verschenen
hoogwaardigheidsbekleders in
pronkgewaden vergezeld van
een karavaan beladen met ge
schenken voor de zonnegod.
Na de gebruikelijke ceremonie
waarbij enkel hoogwaardig
heidsbekleders, priesters en
zonnemaagden de tempel
mochten betreden volgden ne
gen dagen dans en zang,
gastmalen en drinkgelagen.
De offergewoonte heeft de gille
overgenomen. Zoals destijds
werd geofferd aan de zonne
god werpt de gille zijn appel
sienen naar de gemeenschap.
Ook de sierlijke houding, de
praal heeft de gille overgeno
men. De vergulde korenaren
en sterren op de gilleshoed en
de in het kostuum verwerkte
gouddraad doen denken aan
de grote goudbezittingen van
het rijk der Inca's.. Vooral de
Indiaanse inboorlingen bij de
Inca's met hun prachtige plui-
mendracht en haartooi inspi
reerden bij de kreatie van de
gilleshoed.
Tot slot worden de Zonne
maagden opnieuw in leven ge
roepen door de dans met de
lichtgevende linten.
king overgenomen, evolueerde
door de eeuwen heen en werd
door de gilles voortgezet.
4. De Heksen
In de middeleeuwen waren er
regelmatig heksen-sabbats.
Twee maal 's jaars hielden de
heksen ceremoniën om de
rondwarende geesten aan wie
epidemiën werden toege
schreven uit te bannen. Onder
getrommel veegden ze volgens
een bepaald ritueel onder bevel
van een ceremoniemeester de
grond.
De bochel van de gille herin
nert aan de misvorming van
vele heksen en de heksenbe-
zem of rijsbos van de gille doet
dienst om vóór karnaval de
boze machten te verdrijven.
Wanneer 'n gille zonder goed
of in uitgangskledij opstapt
draagt hij zijn heksenbezem.
5. Da Gilles in Aalst
De Ajuingilles. Deze in 1927
gestichte groep droeg een lijn
waden kostuum bekleed met
zwarte en rode leeuwen en
sterren en op de linkerborst het
schild van Aalst. De kraag uit
rode stof was met wit omzoomd
en deze kleuren (de Aalsterse!)
werden ook aan de mouwen en
broekspijpen verwerkt. De
vrouwen droegen een lange
rok en rode klompen. De ajuin-
vormige muts liep uit op een
punt en vanaf 1930 kwam
daarop een rood-witte pluim.
De Ware Gilles. Reeds in 1926
had Gust De Man met zijn ver
eniging de «Gilles van Binche»
uitgebeeld. In 1930 werd dan
besloten door «Door Eendracht
veel vermaak» de «Ware Gil
les» op te richten. 10 struisve
ren hoeden werden in Binche
aangekocht en de rest werd
gemaakt uit papier. Ook de kos
tuums werden gemaakt. Op
haar hoogtepunt kende deze
groep 60 leden en bezat hij 15
struisveren hoeden in eigen
dom. In 1970 bloedde deze
groep, bij gebrek aan jongr
krachten, dood.
De Aalsterse Gilles. Onde
impuls van Gustaaf De Stobbe
lei r en Bert Van Hooriek werden
in 1971 de «Aalsterse Gilles»
opgericht. Door de technische
hulp van hoeden- en kleerma
kers van Binche beschikt deze
groep telkenjare over smette
loze kledij en prachtige hoe
den.
In 1973 brachten ze de eerste
dans met de heksenbezem en
tijdens de laatste Aalsterse
avond voerden ze voor het
eerst de dans der zonnemaag
den op.
Ook reeds twee plaatsjes
brachten ze op de markt: «Lied
van de Aalsterse Gilles» van
Odilon Mortier en «De Gilles,
de Gilles, de Guiles van Aalst»
van Harry Pinky.
De groepering die in 1972 voor
het eerst opstapte in de stoet
met 18 gilles en 13 muzikanten
is ondertussen uitgegroeid tot
30 gilles, 22 muzikanten en een
20-tal andere medewerkers.
Op zondag 5 februari stappen
ze mee op in de Kavalkade en
gooien 20.000 appelsienen te
grabbel. Op maandag 6 fe
bruari is er dan te 14 u de rond
gang rond cfe foor, te 16 u deel
name aan de rondgang van de
Aalsterse groepen en te 20.30
u op de Grote Markt de Ron
dedans met massale sinaas
appelworp onder een sprook
jesachtige verlichting.
L.H.
3. De Indianen
De Indianen waren o.m. zeer
sterk in de verenkunst, hielden
van muziek en rituele dansen
en waren opmerkelijk gekleed
en gemaskerd.
Het lijnwaden kostuum van de
gille vertoont veel gelijkenis
met de geweven stoffen gedra
gen door de Indianen. De ver
schillende tekens op het gilles
kostuum vervangen de tatoe
ëringen bij de Indianen. Ter ge
legenheid van grandioze fees
ten werden gevangen geno
men autochtonen aan keizer
Karei voorgesteld. De unieke
nenrold'ater^doodde bet!o\- 0ck d' jeu8d ingeschakeld hij de .Aalsierse Gilles. (JM)
