Cum
KOMEDIE EN TRAGEDIE...
1 Kerstdag 77. Een der
I grootste komieken aller tij
den, Charles Chaplin is
overleden in zijn prachtige
villa bij Vivey, aan de boor
den van het Zwitserse Le-
man-meer. De Shakespeare
>,gi van de lach is niet meer. En
<oe daar kunnen we enkel maar
ia om bedroefd zijn.
In een periode dat zijn oude
prenten op televisie op-
'ne nieuw worden vertoond en
verschillende van zijn films
weer worden vertoond in de
- zaaltjes.
Qp 88-jarige leeftijd, moe
en versuft is zijn levensblad
afgedwarreld. Het guitige
ventje met de bolhoed, het
spannende jasje, de grote
schoenen en de wandelstok
behoort nu definitief tot het
verleden.
Een leven, een geschiede
nis vol humor, levenswijs
heid en... tragedie.
De VoorDOSt - 27-1-1978 - 27
GARDINER
'MUSCOVICH
Mildred Harris, zijn eerste
vrouw.
Onder!ussen huwde hij in
1918 Mildred Harris, maar
verlaa: haar weer na twee
jaar huwelijk. Het vak liet
hem niet los en er was hem
veel werk op de plank. Hij
had zich voorgenomen te
slagen in zijn vak en dat zou
hij doen.
De films van Chaplin waren
gevuld met een lach, maar
ook mei een traan. Al spoe
dig bleek dat het een heel
gevoelig iemand was, die
de reakties van zijn mede
mensen niet zomaar naast
zich kon neerleggen. Hij
had begrepen dat de mens,
in eender welke situatie,
dikwijls alleen staat en tot
spot wordt van de hem om
ringende massa. Het indivi
du bestond voor hem nog
en was méér dan de aan-
dachi waard.
ROEM
In 1919 sticht hij een ar-
liesienvereniging, terwijl hij
vooriging met filmen.
Hij had weer tijd gevonden
om in het tweede huwelijks-
booije te stappen en trouw
de op 24 november 1924
mei Liia Grey. Een jaar later
wordt zijn zoon Charles jr.
geboren en nog een jaar la-
ier Sydney. Maar ook met
deze vrouw zou hij het geluk
nie! vinden. Ook dit liep op
een scheiding uit.
Onderiussen had hij weer
de gelegenheid gekregen
zijn talent te bewijzen. Het
was voor hem een «grote
periode».
«The Gold Rush» (1925)
waarin met harde satire de
schijnwelvaart aan de kaak
word gesteld en nog later
«City Lights», waarin de op
hol geslagen mens wordt
geiekend, die ronddoolt in
een wereld waarin werke
lijkheid en droom een dage
lijkse konfrontatie vormen,
(wie herinnen zich nog de
ontroerende scène met het
blindemeisje?)
Di; was de eerste periode in
he: leven van Chaplin, die
als «Charlot» niet enkel
Amerika, maar de hele we
reld had verovert
In die jaren ontmoet hij de
19-jarige Pauletie Goddard.
In 1933 treed hij met haar in
het huwelijk en een nieuw
gouden lijdperk is voor hem
aangebroken.
He: was de periode waarin
hij «Modern Times» kreeër-
de. Ditmaal had Chaplin de
verschrikking van de me
chanisatie en industrialisa
tie op de korrel genomen.
Niet vóór de tweede Wereld
oorlog was dit al hevig an
de gang. Alhoewel «Modern
Times» van de ene ko
mische situatie in de andere
val:, werd in deze prent een
verschrikkelijk beeld van de
toekomst opgehangen. Het
was inmiddels 1936.
In 1940 draait hij zijn be
roemdst geworden films.
«The dictator», een parodie
op Hitier en het nazisme.
He; was zijn eerste geluids
film. Chaplin zei over deze
film: «Had ik echt de ver
schrikkingen van de oorlog
en de concentratiekampen
gekend, was deze film
waarschijnlijk nooit vol-
;ooid geweest. Parodie was
hier misschien op de ver
keerde plaats.»
Cinema-affiche.
TEGENSTAND EN KRITIEK
Na «The Dictator» brak er
een grote stilte aan voor
Chaplin. Hij stelde zich te
vreden over het nadenken
over zijn films, het geven
van lezingen en voorspel
lingen omtrent de toekomst
van hei medium.
Hij vond dat hij niet meer
mocht meedraaien met de
mallemolen van de filmin
dustrie. Die jaren brachten
hem weinig geluk want in
1941 scheidde hij van Pau
letie Goddard.
Twee jaar later huwt hij
Oona O'Neill, dochter van
de bekende dramaturg.
Oona zou tot de laatste da
gen van zijn leven bij hem
blijven. Ze was slechts 18
jaar, hij was 54. Hij werd
terug aktief in de filmwe
reld.
In 1947 (net na de oorlog)
kwam hij klaar met «Mr.
Verdoux». De prent, waarin
hij afscheid nam van het
personage dat hem wereld
beroemd had gemaakt.
«Charlot».
Moderne tijden...
De tegenstelling individu-
maatschappij kwam weer
aan bod. Chaplin trok de
lijn door Hij tekende
scherp zijn afkeur voor de
oorlog met niet enkel de
vernietigingskampen van de
Duitsers, maar ook de bom
op Hiroshima, wat in poli
tieke Amerikaanse kringen
Scène uit «City Lights» (1930) waarin komedie en tragedie samengaan.
Ontroerend.
niet in de goede aarde viel.
De bom ook niet en daar
ontplofteze...
Vanaf dat moment ging het
met Chaplin niet zo goed
meer in het land dat hem
wereldberoemd had ge
maakt.
De betrekkingen verslech
terden vlug en Chaplin
dacht eraan naar Europa te
verhuizen, want ook Europa
kreeg interesse voor zijn
kreaties. Hij werd tenslotte
uit de V.S.A. verbannen om
zijn communistische ideeën
en gevaarlijke politieke con
tacten.
Het verleden had hem even
wel nog niet los gelaten en
in «Limelight» (1952) gaf hij
nog eenmaal gestalte aan
Charlot, een oude ont
goochelde clown, die voor
hem en de anderen zoveel
had betekent.
Dit betekende dan ook met
een de definitieve breuk met
de Verenigde Staten, want
na de opnamen vestigde hij
zich met zijn hele familie in
Zwitserland.
Het zou trouwens in Europa
zijn dat hij zijn andere films
zou draaien als «A King in
New York» (1957), een satire
op de banale levensge
woonten in de V.S. en
«Countess of Hong Kong»,
een gewone amusements
film.
DE KINDEREN
Charles Chaplin hield zelf
zeer veel van zijn film. In de
eerste plaats, omdat hij ze
zelf gedraaid, gefinancierd,
geregiseerd en gekompo-
neerd had en in de tweede
plaa:s omdat het iets was
da: hij zijn kinderen kon na
laten, die er later, naar hij
hoopte, zeer veel plezier
zouden aan beleven.
Allerlei offiicële instanties
in Frankrijk en Engeland
verzochten om de heruitga
ve van zijn vroegere films,
wa: Chaplin toestand, te
gen een hoge prijs.
Zijn leven lang is hij be
vreesd geweest voor armoe
de, een herinnering uit zijn
jeugd.
De man, die ooit kandidaat
is geweest voor de Nobel
prijs, woonde in een prach
tige villa met 22 plaatsen,
omringd door prachtige
land en bos, zwembad en
tennisveld.
De laatste jaren van zijn le
ven stond hij op om 8 uur 's
ochtends, ontbeet en las de
krant. Hij las de krant en
maakte wandelingetjes.
Een gesprekje met de buur.
Een lachje kon er af en toe
af. Zeer kalm, hij wou zelfs
niemand meer ontvangen.
Vooral geen journalisten.
Charlie Chaplin en zijn vrouw Oona tijdens een persconfe
rentie te Rome. De film «Lime Light» werd aan het publiek
voorgesteld. We schrijven 1952.
HrfwWMI Hij heeft ooit beweerd dat
M J III meer hie,d van geld dan
van humor, omdat hij de
Hwerd verbannen, verlaten...
Evenveel keer stond hij
in geld belangrijker wordt
dan de mens. Chaplin werd
verweten kommunistische
sympatieën te hebben, té
links...of hoe je het ook
noemen wil. Dit is de trage
die van het leven, ook van
zijn leven.
Wie hem vandaag of mor
gen weerziet, zal weer om
hem lachen tot het moment
komt dat hij inziet, dat kij
ken naar «Charlot» kijken in
de spiegel is.
Verschillende van zijn films
werden heruitgebracht.
GENIE
De filmmaker dacht de
laatste jaren van zijn leven
na over al zijn kreaties, zijn
leven, zijn werk, waarin hij
zelf de hoofdrol speelde.
Hij had de volledige kreati-
viteit van zijn film zelf in
handen.
Men mag het zo steiien, dat
toen «Charlot» zijn meester
Chaplin heeft verlaten, de
roem aan het keren was.
Weinigen weten iets te zeg
gen over de films waarin
Chaplin opirad zonder snor
retje, zonder bolhoed, zon
der grote schoenen...
Di- talent, gepaard aan de
grote werklust heeft hem in
staa- gesteld, later, ook
toen hij oud was. van een
grote populariteit te genie
ten.
Een populariteit, die ook na
zijn dood, zal verder leven.
Een genie sterft niet.
KOMEDIE EN TRAGEDIE
De onmacht van het indivi-
due, de kleine man die het
slachtoffer wordt. Zijn films
zitten er vol. De tragi-kome-
die.
Chaplin kreeerde in het to
taal 81 werken, waarvan 11
langspeelfilms
aan
SUCCES
Het figuurtje alleen voldeed
hem nie:Hij zou zich enke
le typische trekjes eigen
maken. Zo zien we hem in
•alrijke prenten van toen
s eeds weer dezelfde geba
ren makende groet met de
bolhoed, de naar buiten ge
keerde voeten en het kwak
kelgangetje...
De filmbonzen zagen het
ook wel zitten in dat gum-
mi-manneije en de aanbie
dingen bleven niet uit.
In 1915 tekend Chaplin een
kontrak: met Essenay in
Chicago legen 1250 dollar
per week!
Een jaar later biedt «Mutual
Company» hem 10.000 dol
lar aan er een premie van
150.000 dollar. Chaplin was
toen 27 jaar en keek op een
geweldige toekomst. Hij
verga: er bijna zijn armoe
dige jeugd door...
He: werd de periode van de
eerste successen. In 1917
draait hij «Charlot ont
vlucht». Kort daarop «Char
lot politieman» en «Charlot
soldaat». Ook de dikke ko
miek Fatty speelt mee in
enkele van deze produkties.
(Keystone Film Company).
Charles Chaplin treed op in
he- «Colonial Theatre» te
New York. We schrijven in
middels 1910.
Mack Sennet t merkt hem
daar op en engageert
Chaplin voor het maken van
34 korte films, allemaal, u
raad he: wel, van het ko
mische genre. Hierdoor
leerde hij zijn vak. Begon
nen als boefje schakelt hij
hoe langer hoe meer over
naarde «clowneske» figuur.
En op een dag wordt «Char-
k> geboren. Tijdens één
van zijn korte filmpjes, trekt
hij een veel te grote broek
aan, e grote schoenen, een
bolhoedje en een bamboe
Wandelstok...het zou hem
wereldberoemd maken.
«Charlot» was geboren.
Maar het was 1921, dat het
eerste echte meesterwerk
werd geboren. «The Kid».
In al die jaren dai Charles in
de V S. was. had hij zijn
moeder gemist, aan wie hij
enorm veel te danken had.
Hij had zich niet kunnen
losmaken van zijn jeugd en
precies in het script van
«The Kid» vindt hij stof ge
noeg om een deel van zijn
eigen leven in filmtaal om te
ze-en.
Charles' moeder. Zijn vader
stierf op 37-jarige leeftijd.
KORTFILMS
Charles werd geboren te
Londen in 1899 als zoon van
rondtrekkende komedianten
Reeds vroeg stond hij op de
planken. Zijn moeder was
zijn inspiratie. Ze danste en
zong in het theater en als
vijfjarige bengel mocht hij
af en toe mee op de plan
ken. Toen hij groter werd
wou hij meer levensruimte
en meer geld, want hun in
komen was schaars. Daar
om probeerde hij het als
krantenverkoper, glasbla
zer, kortom, manusje-doet-
alles. Het beviel hem echter
nie zo en al spoedig raakte
hij terug verzeild in het
theaterwereldje. Hij wordt
opgemerkt in verschillende
gezelschappen en vlug
blijk: dat hei jongetje over
een zeldzaam talent be
schikt. Hij kan de mensen
aan het lachen krijgen. Als
17-jarige komt hij terecht in
he Karno gezelschap, maar
moet daarvoor de plas over-
seken.
