OLSJT ONDER DE GROND
FONS VINCK:
EEN MERK
WAARDIGE MAN
<L0K0LE REVIE»
-
16 - 14-4-1978 - De Voorpost
oeik.lacht meh na nog ooit op den
hoeip toe! Foert godomme, ik trek
er hier vanonder, dat er va komt da
wiltj...
De sjampetter lupt oever en t'
weir, gelèk as nen beer in zèn
mooit.
Naa gomen ne kier zing wa dat
d' ander knols doeng in de pit...
Verleden week brachten we hier het eerste deel van wat de
auteur indertijd een «lokale revue» noemde en dat eveneens in
afleveringen verscheen in een maandbladje, dat in het Aals-
terse dialekt geschreven, de naam droeg van «Den Olsjterschen
Tieger». Deze lokale revue bracht ons terug naar het jaar 1926.
Op de Houtmarkt stond het standbeeld van de H. Johannes op
een gans andere plaats met zijn rug naar de kaatsers en zijn
gezicht naar de straat Juist ter hoogte van datzelfde stand
beeld was de straat opengebroken en er was een diepe put
waarin men een tamelijke brede en hoge gang kon opmerken.
Allerlei fantazieën deden hieromtrent de ronde en aanstonds
sloeg de volkse verbeelding op hol. Men sprak van een gans net
van onderaardse gangen, men bracht deze gangen in verband
met het reeds eeuwenlang verdwenen klooster der Sterheren
dat daar in de buurt had gestaan en men betrok er zelfs een
legendarische draak met zeven koppen in. Feit is dat er inder
daad een klooster van de zogenaamde Sterheren in de onmid
dellijke buurt heeft gestaan, vanwaar dan ook de naam van de
Sterrestraat. Bij het bouwen van het huidige Volkshuis is men
immers op fonderingen van dit voormalige klooster gestoten. In
een stedelijk blad verschenen artikels van de hand van wijlen
Petrus Van Nuffel, de man die zich enorm verdienstelijk heeft
gemaakt door het napluizen van de stedelijke archieven en zo
een ganse brok Aalsterse geschiedenis heeft op papier qezel
Petrus Van Nuffel speelt dan ook in deze burleske geschiedenis
«Olsjt onder de grond» een centrale figuur. Daarrond zwermden
in de eerste aflevering een figuratie van mensen uit de buurt,
een politie-agent die de wacht moest optrekken aan deze
«put», een brusselaar die uit pure nieuwsgierigheid ook even
een kijkje kwam nemen en door Sedde, die daar vlakbij woonde
duchtig in de maling werd genomen. Met een verhaal over een
onderaardse zaal vol witte marmer en natuurlijk, dat moest er
nog bijkomen, een lang verstopte schat De schat der Sterheren.
Want het is deze veronderstelde schat die de gemoederen zo in
beroering heeft gebracht Zoals Ellebee, de auteur, het schreef: 3,
in Aalst wordt reeds meer dan 1500 jaar gezwanst Wij zwanzen Meng: Lalieret, lalieret.
agent en de droy ander knols schof
ten heer de pit in.
Agent: (tot Koksken) Hoe hoedje
gè, vrao 'k a?
Koksken: Allei toe, menier den
agent, ge meigd dad azoei ni ap-
pakken, 'twas mor vér te lachen, 't
was te michelen. 't was 'n voort.
Hierzi, die poypekas, dad es men
nen revolder en most den draok na
insj afkommen, ik daaf hem da veir
zèn zeiven neizen en zèn vieting
oeigen en mennen bol af as as 'n
hem va schrik nie 'n bebaat! Allei
toe, champetterke-lief, lotj er meh
iensj in?
Agent: Nie 'k zei 'k a! En lodj meh
na om goesjwil gerést hein, merte-
koe!
Koksken: Mertekoe, mertekoe zei-
kes... len van ons twien! Mor ge
zejje 't a beklaoge zee!
Koksken lodj dat 'n oongoot en
kreupt op hannen en voeten achter
Babbeken en Sedde en springt de
pit in...
VII
Wa zeilen den agent zèn ronde
loten doeng, de madammen loten
voesj proten en in de pit ne kier gon
zing wa dat er meh die vier manen
gebeirt.
Frans, Manewei en Meng, woren
dus al ne gielen toyd vérop, as
Koksken oeik afkwamp.
Koksken: Hei, zég, lenkoors, 'k
ben hier oeik zee. Licht iensj lanst
hier, da 'k meh den nek nie 'n breik
Allei zeg, wo zidj' hè?
verder en gaan kijken wat er zoal gebeurt met de agent, Sedde,
Jef Antik, Koksken, Chaleken, Meng en tenslotte meneer Fel.
Terloops willen we er nog op wijzen dat al deze personen werke
lijk hebben bestaan en dat er in gans het verhaal een grond van
waarheid schuilgaat Alleen met vele korrels zout en veel dich
terlijke vrijheden.
Kom we vervolgen met hoofdstuk
Terwoyl dat den agent en Sedde en
Babbeken on 't lachen zèn, stekt
Jef Antik in iene kier zenne kop
boeven de pit, ziet den agent stoon
en wildj hem verom trekken, mor 't
was te loot. Den agent hooi 't ge
pierd!
Jef: Menier den agent joon, ge
meid het ni kooleg pakken da 'k er
insj in geweist hem, mor ge 'n
kendj ni voejer as de keljer van Tas
Agent: Meh dink het meh! Es 't
dorom dagge der zu lank ingezeiten
hedj? Of peisde geh missching,
sikkeleer da 'k er ni zing inslibberen
hem? Wel dagge 't goy wordj zee of
"t 'n hooi ni woor geweist. Allei
kom boeve woter en lod| iensj zing
wa dagge allemol meigebrocht
hedj?
Jef: Hier zi, pakt iensj oon, 't weig
nogal zwoor zee. Zi dad es eh stik
witte meibei
Sedde: Zooi 't na geloeiven? 't Za
fleis nog woor zèn van die groeite
zool. Lodj iensj zing Jef (gelach).
Es da bogot meibei, 't es eh stik
èrdooin.
Agent: Ba joot, 't es eh stik èr
dooin. Jef joon, "teseh stik van de
bolje hier zi, dat er in gevallen es.
Jef: Ja ja, lacht geir mor, 't ehn
kaan eh meh ni schillen, 'k draog 't
ek ik toch mei! En teis eh? Ge zedj
meh kommen zeggen dat da eh
sardinnendoeiskessleiterken es. 't
Trekt er op mor alles goe bepeisd.
in de joren viertinghonderd beston-
ten der toch nog gin sardinnekes
newoor?
Agent: Moor Jef joon, hoe kejje
bogot toch zu onnoeizel zèn? Hoe
dikkes heid dad hier al ni oepe ge
leigen? Menier Peiteris brocht kier
vé kier 'n ghiel proviezje eite mei
vér dennen draok meh zeive kop
pen, vér goed in zèn groosje te
stoon, omdat 'n hem allemoo! de
schatten zol lote zing die hier in
liggen. (Algemien gelach).
Jef: Stillekes mensjen, op heir ge
maksken, ge moedj domei ni la
chen. Dennen draok, da zèn
voorten, da wil ek oonneimen. mor
dat er hier schatten liggen, dad es
zeikes. Door teif ek menne kop op
verwedden. Menier Peiteris, azoei
ne gelierde maan. die alles zoei veir
opgezocht en beschreiven heit,
moet er toch iet van weiten, zo 'k
geloeiven.
Chaleken De Fi was oeik iensj
komme zing en most vanoyges
oeik iet zeggen
Chaleken: Jojoot, dad es woor Jef.
dad es woor... Feil schatte, hier
onder, feil, feil, ons Chalot, ons
Chalot heid dadde oeik gezeid Ze
wed) da van here kamerood Jo-
wannes - Jowannes, want ze klapt
er alle daoge mei, alle daoge
Jef: Zwoygd' agaa toe, Chaaken.
G'hedj tattood heweist en in e
broek heseete, G'hedj op anne blaa
vessoeit hepist.
Chaleken: Poffebommepoffe-
bomme... foet lieke toeiffel... foet
zeik' a!
Algemien gelach, Chaleken
stapt' het af en Jef oeik meh zenne
«frontong» op zèn schavers.
VI
Vesge, zei Smeikes.
Koksken en Frans kommen verom,
gevolgd van Manewei en Meng.
Koksken hei nen haomer onzer zèn
vest en Frans nen bietei.
Koksken: (tot Frans) Frans Joon, 't
za blasel zèn. Sjampetter stoo
geer. Mor alia, wa zeilen toch mor
iensj probeiren. Ge kendj ni wei
ten.
(tot Agent) Menier den agent,
meige men der ast-a-blieft iensj in
goon?
Agent: Mor nieg jonges, ge meig
geir do ni in goon!
Koksken: Jommer zi, 't en za nim-
mani spannen en die madammen
zeilen jakken smoezen, hein ma
dammen?
Sedde: Wee ne niemen, benk. Mor
zedde ni benaad van dennen draok
meh zeive koppen? Zie de gèh dat
'n a leefdeg inslikt?
Koksken: Allei toe, hoe hee 't goy
na op7 Peisde goy na dammen
door on geloeiven? En doboy,
most het na nog woor zèn, 'k stak
hem bogot menne revolder veire
zèn gip!
Agent: Watte, sakker. Ah g' hedj
ne revolver? Annen naom? Wacht
maan, a affeereken es kleer! Dracht
va verboei waopesprossés ver-
ieken! Hoe hoedj gè?
Den agent pakt zèn boeksken
en zè krejong. Babbeken en Sedde
kommen dichterboy. veiren den
past op
heiun en bikt a. Ja, kom na mor
statelèk deir. 't Es nor aa damme
wachten. Weir hemmen t' allekan-
ten al geklopt en gekapt en hier es
iet da ni zjust 'n es. Hier zi, boeven
anne kop. Slood oeik iensj!
Koksken: (klopt) Godoere, da
klinkt hol1 't Es pesies 'n oyzere
valdeir. Licht iensj goed? Joot. 't
es 'n deir. Allei zee, meh mane
geloyk! Daven! Gezwee. hup! Ge
zwee... hup! Halt! Halt! 't Es al 'n
betje verschoeven. Zé! Dat er na
lenen van ons tift nor boeve
goon... deir richtink volgen en de
stappen tellen vér te weiten woor
damme zitten. Ziede gè dammen
bogot in den Denjer ooitkommen!
Wieje goy goon, Manwei?
Manewei stap het af, teigen zèn
goeste. Wajjer zeilen iensj rèzzekes
meh hem meigoon. Gelèk as 'n
boeve komt. grabbelt den agent
hem ba zenne schabbernak en
geifd hem dor 'n schidderink.
Agent: Gie bogotse snotneisGe
zet er tèn gelèk toch in gekroepen
Wie zèdde geh? (gien antwoerd)
Wie zedde geh, vrao 'k a? Hoe es
annen naom? Vér den derde kier en
ver de léste kier wie zedde geh?
Manewei: Manewei, de zoeng va
meh vooir en va meh moeier
oeik, peis ik. En as ge mier wildj
weiten, komt toensj achter moy.
Manewei trekt hem los en
moost schampavie
den agent zie blaad va kolère en
verstikt pekanst
Agent: Ja., hejje zekken dingen va
ze leven al gezing. en lupt gè dor
na achter! Ge 'n meigd hier ni
weg.postfiks newoor. Mor hè 'n
heig' het ver niet ni gedoon zee. As
ek hem kaan stekken za 't er hè
kenne vér doeng, zee. (teigen de
vraan die lachen): Ja. en gajjer
clb*.
Het toneelgezelschap Hoger-Op, bracht verleden weekend de
laatste vertoning van «De Derde Dag», processtuk van Ladi-
slaus Fodor. De vijf voorstellingen werden 'n kompleet suk-
ses, dank zij de algehele inzet van de akteurs. Toch mogen we
de man achter de schermen niet vergeten!
Regisseur Fons Vinck heeft heel wat werk verzet om de toe
schouwer een prachtig toneelstuk te kunnen tonen. Hij heeft
een eigen en beslist te waarderen stempel gedrukt op het
geheel.
Reeds van op de lagereschool
werd Fons aangetrokken door
't toneelwereldje. De prijsuit
reiking met het klassieke
schoolfeest, was voor hem een
heuglijk gebeuren. Hij trad
graag op voor de ouders van
zijn medeleerlingen. Hij deed
niets liever dan een toneeltje
opvoeren of een voordracht
verzorgen. Van zijn tiende jaar
af werd zijn «meester» of een
okkasioneel voorval het on
derwerp van een rijmpje Op
twaalfjarige leeftijd richtte hij
een klubje op met een vriend
die kon gitaar spelen. Samen
traden ze op ter gelegenheid
van een kermis. Er werd een
liejde gezongen en een ge
dichtje gedeklameerd.
Fons' vader was lid van een
oudleerlingenbond, Rik Mees-
sens, verantwoordelijke voor
de toneelvoorstellingen, vroeg
hem een figurantenrolletje te
spelen, in het overbekende
stuk van Felix Timmermans:
Waar de ster bleef stille staan.
Vader Vinck voelde er echter
niet veel voor.
Na enige tijd was Fons bereid
hem te vervangen. Hij speelde
het zeer kleine rolletje en kon
het publiek enigszins boeien.
De regisseur merkte dit op en
beloofde Fons belangrijker rol
len in de toekomst.
Al vlug vroeg de KWB hem een
rol te aanvaarden. Onder regie
van Jan Van Impe, speelde
Vinck mee in «Waar de lampjes
branden». De oudleerlingen
bond liet hem echter evenmin
los en het volgende optreden in
«Veni, vidi, vici» werd weerom
eensukses (stuk van Paul Ma-
riën) Ondertussen nam hij het
initiatief om in verscheidene ka-
fes een kabaretvoorstelling te
geven. De grote kans kreeg
Fons bij de KAJ: hij speelde er
de rol van Reinaerl de Vos.
Deze voorstelling werd gege
ven in openlucht.
Door het kersttoneel bij de KAJ,
door verschillende aktiviteiten
van deze vereniging mee te
maken en vooral door de stich
ter, Cardijn te horen spreken,
werd Fons volledig gewonnen
voor deze beweging. Hij hield
het toneel nog wel in het oog,
maar voelde zich geroepen tol
een meer dringende kwestie op
dat ogenblik: zich inzetten vooi
de jonge arbeider! Hijzell
moest naar de fabriek op veer
tienjarige leeftijd.
Door een zeer lange ziekte van
zijn moeder en het nederig be
roep van zijn vader was het in
komen niet zo groot en de nood
drong hem een fabriek binnen.
Daar ondervond Fons aan de
lijve wat het betekende te wer
ken. De volwassenen (en de
getrouwde vrouwen waren het
ergst) wilden hem ontgroenen.
De sfeer van pesterij deed echt
denken aan een jammerlijke
modderpoel. De jeugd moest
echter mee of werd moege-
pest!
Hij werd bezield door de woor
den van Cardijn en wou er iets
aan doen. Immers, deze be
langrijke figuur had ooit ver
klaard: door te werken ben je
geen minderwaardige figuur.
Je blijft even goed als de zoon
van een baron. Verder zei hij
ook: je bent geen slaaf, maar
een meester van je machine!
Cardijn vroeg nooit welke poli
tieke opinie iemand had, noch
'of hij 's zondags naar de kerk
ging, maar wel waar hij werkte
en of hij er gelukkig was! Er
werd nog wat toneel gepleegd,
maar op achttienjarige leeftijd
werd Fons, zoals alle vader
landers, ingelijfd bij het leger
Hij werd gekazerneerd te
Soest, vijfde linie.
Al vlug werden kontakten ge
legd met Milac. In dit kader
werd een show-avond ter gele
genheid van de jaarwisseling
ingericht. Fons Vinck kreeg de
leiding toegewezen. Toen hij
terugkwam van zijn leger
dienst, moest hij echter vast
stellen dat de meeste toneel
verenigingen in het Aalsterse
opgedoekt waren. Eén bleef
nog over: de groep van het Da-
vidsfonds op Mijlbeek die nu
Hoger-op geworden is).
Toen kende Fons slechts twee
liefdes: de KAJ en het toneel.
Dus: stoute schoenen aange
trokken en Fons ging bellen bij
Louis Pauwels, de toenmalige
regisseur van Hoger-Op.
Door dit bezoek, kreeg Fons
Vinck een eerste (kleine) rol in
het stuk «Het eeuwige Sani-
drin». Ondertussen klom hij op
bij de KAJ: hij kwam terecht op
nationaal vlak, waar hij vlug de
feestavonden in handen kreeg.
Eerst ging hij mee met een or
kestje als animator. Nadien or
ganiseerde hij verscheidene
kwissen, debatavonden, kam
pen en sportgebeurtenissen
Hijzelf trad ook wel eens alleen
op. Hij bracht de mensen aan
't lachen met moppen, sket
ches en amuzeerde hen met
een plaatje op 'n echte dans-
ue droy knols hoorn al liggen
beraomen wa da ze ginken doeng
ingeval da ze iet vonten. Mor Ma
newei bleif zu lank weg nor heer
goeste.
Koksken: Woor bleift denne snot
neis na toch? Allei zee, wa wachten
ni mier. Kom, meh de manen
damme zèn... gezwee... hup! Halt,
't es nog verschoeven. 'k Kaan der
mennen eirem al deir steiken.
wacht, 'kzal iensj voelen., 'k Voel
haat.
enstroei... en patatten... Jieme-
lis toch! Hier scholdj iet achter.
Ze verschooiven de valdeir tot
as 't er ienen in kaan. Koksken klèf-
fert er in. Hè ziet dor oelje liggen,
flessen bier, patatten enzuvoesj en
hè roept: «'kzien hier ni as hoeilje,
hier es 'n koelmoyn, gedoon, zeg
het mor on iederien zegd on de
sjampetter da 't 'n oeik insj komt
zing en zegt da 't ek ikke ontdekt
hem...».
De jonges loeipen ooit de pit,
mor Koksken was bleive zitten in de
keiier van madame de L., ad hoois
van op 't hoeksken, da naa a
roedj es. De zoeng va madam d
hooi lawoyt g'hoeird en in zen
tabbord. meh eh keespenneke
zen ien hand en ne koeterhao
zen ander hand, komt 'n in iene
de keljer in gestoeken. Koks
mandjegen dat 't spoekten,
hemde pit in en... al hooilen'
schrieven' komt 'n verom 't st
opgevloegen.
Menier Fel. de zoeng van mai
de L. achter hem oon en hè
oeik op 't stroot geloeipen. Ma:
de L. komt ooit heer hoois en
here Fel. dor azoei zie stoon me
boezjie en denne koeterhaok v;
van heer zeiven. Madam wirt
negedreigen deir here zoeng
droy knols wore schooit en Ba
ken en Sedde trokken der oeik
onder (1).
VOETNOOT:
(1) Teis es echt gebeird! De gi
ren kennen da dor getooigen.
nier Fel. 'n hooi na ni beiter op
waaninbreiken. Moras'n'thii
reken hoeirden most er hè me
chen, en alles bleif azoei!
partij. Op een dag vroeg men
Fons op te treden voor gehan-
dikapten. Toen wou hij zich om
ringen met mensen die het ka-
baret waar konden maken.
Daarin slaagde hij en de groep
«De Kabaretina's» werd ge
sticht. (kabaret in Aalst) Waar
de groep overal optrad, kan niet
opgenoemd worden. Feit is dat
ze juist tien jaar bestaan heeft.
Ze groeide uit tot een echt or
kest, dat fel meeviel bij het pu
bliek.
Op zeker moment kwam de gif
tige angel: na een paar optre
dens ter gelegenheid van een
huwelijk, beseften de mensen
dat ze echt geld konden ver
dienen, wat met het kabaret
niet mogelijk was. De groep viel
uiteen. Toch liet Fons Vinck de
moed niet zakken. Hij had di-
rekt een alternatief: in Aalst een
Europese week organiseren.
De verschillende afdelingen
werden verzocht mee te wer
ken, wat wonderwel gelukte. Zo
werd de mogelijkheid gescha
pen 40 Nederlanders, 60 Duit
sers en 8 Zwitserse schonen te
ontvangen en te herbergen. Er
werd een serieus programma
opgesteld waar grootse aktivi
teiten op voorkwamen: met zes
bussen naar zee, een Euro
pese sportnamiddag (voetbal
voor de jongen en volleybal
voor de meisjes) een Europese
debatavond, waar iedere deel
nemer zijn eigen problemer
kon bespreken, en als klap op
de vuurpijl: een Europese ont
spanningsavond in de zaal var.
de FFR. Elk land bracht iets
origineels ten tonele: de Neder
landers brachten een klom
pendans, de Zwitsers zongen
en jodelden, de Duitsers pak
ten uit met 'n koor en de Bel
gen brachten een choreogra
fie. Dit gebeuren werd (en
wordt) bestempeld als het
hoogtepunt voor de KAJ, ge
west Aalst.
Verleden jaar verzorgde Fons
Vinck het derde klank- en licht
spel op Mijlbeek, ter gelegen
heid van het 50-jarig bestaan
van de KAJ. Hierbij werden de
voornaamste gebeurtenissen
van de jaren 27 weer opgeroe
pen: het overvliegen van de
oceaan, de nieuwe regering, de
charleston...
Alles draaide rond het tema:
We zoeken de mens in de
maatschappij. Ondertussen
werd nog meerdere keren to
neel gespeeld. Louis Pauwels
voorzitter van Hoqer-Op, had
reeds jaren regisseren ad
de rug.
Hij moest stilaan gaan uitki
naar een bekwame vervan
Fons Vinck werd hiervoor
gekozen, omdat hij reeds
werkt had onder verscheid
regisseurs en dus enige on
vinding had van verschille
werkwijzen. Fons aanvaan
Hij volgde daarom drie jaar
sus voor regie te Merelb
Zeer vlug pakte hij uit met
eerste stuk:
«Een mal meisje». Veel s
ses. Zijn echtgenote speeld
een Leedse toneelkring. Hl
gisseerde daar «Een schc
moeder uit de duizend».
Zelfs in Wichelen werkte
Maar uiteindelijk werd het I
teveel en bleef hij uitstluil
werken bij Hoger-Op.
Fons is nu twintig jaar ton
speler, met een frekwentie
twee tot drie stukken per j
Hij houdt van toneel, daai
een beetje (veel) gevoelm
is. Voor hem is het een vli
uit de realiteit: hij kan in he
van een ander personn
kruipen en zijn eigen moe
heden aldus eventjes uil
weg lopen. Het teater is ev
eens zeer verrijkend en g
een bijzondere voldoening
het lukt.
Hij heeft zeker wel eens
droomd van een karrière
professioneel vlak.
Hij zou het bijzonder gi
doen, maar beseft tegelijke
dat hij in dit geval nooit n
thuis zou zijn. Daar hij
trouwd is, wil hij zijn echtgei
niet steeds alleen achterk
en blijft hij aldus bij het Aals
liefhebberstoneel We wen
hem alleszins nog veel suk
R. Devij
Elke avond komt
man de lege kroeg bi'
nen. drinkt zwijgend e« f
glas bier, legt zonder ee
woord te zeggen het ge'
op de toonbank en ve
dwijnt. Op een avon
vraagt de herbergier:
Ekskuseer, maar bei
u stom?
Hoe komt u daaroi
vraagt de gast verwo'
derd. Ze hadden me g'
zegd, dat u doof bent
