ST.-LAMBRECHTSKERK
TE BAMBRUGGE
ZANDSTEEN
GROEVE
«STEENBERG»
1
De Voorpost - 7-7-78 - 15
PWIMIWI
v/fr. aeschilderd. In 1908 en ïG
///?r woont de pastoor. SJ
Reeds in het jaar 1117 is er te Bambrugge sprake
van een kerk of bidplaats wanneer Burchaard, bis
schop van Kamerijk, op verzoek van de Abt van
Affligem de kloosterzusters van Vorst in 't bezit van
hun goederen bevestigde, hun terzelfdertijd het pa
tronaat of de altaarrechten van de kerk van Burst,
met aanhangsels Bambrugge en Vlekkem, afstond.
Deze afstand werd 19 jaar later, in 1136, door Niko-
laas, opvolger van bovenvermelde kerkvoogd, be
krachtigd.
Het oudste verslag van
een dekenaal bezoek da
teert van 1574 en ver
meldt als patroonheilige
Sint Bavo. De parochie
van Bambrugge was e-
veneens een appendix v.
Burst, samen met Vlek
kem. In plaats van een
kerk was er toen een ka
pel er was immers geen
sakristie, geen kelk noch
kerkgewaden, doopvont,
biechtstoelen en relie
ken. Er was slechts vier
maal per jaar een Heili
ge Mis. Zoals men ziet
was de „materiele toe
stand er weinig schitte
rend. In de volgende ja
ren wordt er steeds
maar geklaagd over die
erbarmelijke toestand: in
1631 bijvoorbeeld moe
ten muren en dak her
steld worden, maar in
1641 is er nog altijd niets
gebeurd. Pas in 1682
schrijft de deken dat er
nieuwe schaliën op het
dak gelegd zijn. Toch is
er een klok in Bambrug
ge, één schilderij en 2
altaren, die dan nog als
lelijk bestempeld wor
den.
Wanneer deze eerste
bidplaats werd afgebro
ken en door een nieuwe
vervangen, is ons bij ge
brek aan aantekeningen
onbekend.
De huidige kerk, evenals
de vorige toegewijd aan
de H. Lambrecht, bis
schop van Tongeren,
werd herbouwd in 1853
en voltrokken in 1974.
Het is een eerder een
voudig bouwwerk in go
tische trant met drie beu
ken onder één dak. Het
fraai geschilderd koor is
door 5 lansvormige ven
sters verlicht. Verder zijn
er twee zijaltaren ter o-
re van O.L.V. en de H.
Moeder Anna. Er hangt
ook een oud schilderij,
«St.-Rochus bij tde pest
zieken».
Naar deze kerk waren er
drie fel bezochte began-
kenissen op 13 juni ter
ere van de H. Antonius
van Padua, op 26 juli of
de erop volgende zon
dag ter ere van St.-Anna
en op 10 september voor
de H. Nikolaas van To-
lentijn.
De kerk van Bambrugge
werd vroeger bediend
door de pastoor van
Burst die er vanouds vijf
missen las op de dag
De kerk van Bambrugge (SJ)
van de kerkwijding, op
Driekoningen en op de
feestdagen van St.-Bavo,
de Kruisvinding en de
Kruisverheffing. Dit duur
de zo tot 1723 wanneer,
na herhaalde klachten v.
de inwoners, met de pas
toor van Burst werd o-
vereengekomen dat hij
voortaan om de veertien
dagen 's zondags de mis
te Bambrugge zou lezen
waarvoor hem, samen
met de koster, door de
gemeente een som van
21 gulden per jaar werd
toegekend.
Uit een geschrift van
1765 bleek dat de inwo
ners van Bambrugge, en
ook die van Vlekkem,
herhaalde pogingen aan
wendden om «geeste
lijk» van Burst te worden
gescheiden. Daar de
pastoor in 1765 overleed
wendden ze zich door
tussenkomst van «Het
Land van Aalst» tot de
aartsbisschop van Me-
chelen aan wie werd ge
zegd dat de tienden van
Bambrugge meer dan
voldoende waren om er
een eigen pastoor op na
te houden. Ze verzoch
ten hem dan ook hun
verzoek in te willigen.
Dit verzoek viel echter
in geen goede aarde te
Mechelen en het was
eerst in 't begin der ne
gentiende eeuw dat
Bambrugge een eigen
herder kreeg.
De pastorij, gebouwd in
1803, wordt ook beetje
bij beetje vergroot. In
1863 wordt een verdie
ping op het bestaand ge
bouw geplaatst en in
1869 worden er twee, an-
nexen gebouwd.
Het eerste torenuurwerk
werd geplaatst in 1868
en kostte toen 300 fr.
Zoals hoger vermeld was
het koorgebouw nog 'n
oud gebouw. Dit werd in
1872 vernieuwd. In 1876
is het orgel aangekocht
van de kerk van Sinaai
voor 900 frank. Voor dit
orgel te kunnen plaatsen
moest er eerst een hoog-
zaal gemaakt worden.
De plaatsing, herstelling
en bijkomende werken
om het orgel speelbaar
te maken lieten de kos
ten stijgen tot 1.907,45 fr.
De biechtstoelen werden
aangekocht in 1885 in
het kollege van Ge-
raardsbergen. Zij zijn ge
beeldhouwd door Speek.
De stallen in het koor
dateren van 1891 en zijn
gebeeldhouwd door De
Sestre uit Geraardsber-;
gen. De zijaltaren zijn v.
ditzelfde jaar en zijn ver
sierd door Petrus Bau-
wens uit Letterhoutem.
In 1902 wordt de kerk
geschilderd. In 1908 en
1912 is er kiezing voor
Kamers en Senaat. De
toenmalige lijsten waren
de Katolieken, de Libera
len en de Daensisten.
Onder pastoor Dupont
wordt in 1909 een groot
Vaandelfeest ter ere van
St. Anna georganiseerd.
Door giften van pastoor,
burgemeester, gemeen
teraadsleden en leden v.
de kerkraad wordt een
vaandel gekocht voor de
som van 219 frank. Het
Vaandelfeest brengt 2000
man bijeen van Burst,
Vlekkem, Ottergem, E-
rondegem, Erpe, Mere,
Aaigem, Heldergem,
Vlierzele, Letterhoutem
en natuurlijk Bambrugge
zelf.
Elektrisch licht wordt de
1ste maal aangelegd in
1927.
Van de oorlog heeft
Bambrugge niet veel te
lijden gehad de Duitse
soldaten verbleven er
slechts in de nacht van
19 op 20 mei 1940.
In de latere jaren wer
den kerk en meubilair
steeds maar verbeterd
en vernieuwd, o.a. een
grondige herstelling aan
het orgel en in 1957 de
elektrifikatie van de klok.
In 1966 volgde door een
schenking de geluidsin
stallatie en verleden jaar
werd de kerk mooi her-
schilderd.
LH.
De St.-Annagroj, bet Bambrugse bedevaartsoord. (SJ)
De vermaarde St.-Annakapel die nadat een auto nogal wat onheil aanrichtte, vernieuwd werd. (SJ)
Pastoors van Bambrugge.
J. du Baillon
1803
F. de Cuyper
1807
C. van de Keere
1835
J.-F. Genetello
1850
K.L. Mannaert
1865
H. Poelaert
1875
F. Vierendeel
1889
Dupont
1908
Huybrecht
1925
Van den Bossche
1931
Van Migem
1939
Gierts
1963
Van den Bossche
1969
L.H.
De zandsteengroeve, gelegen In de huidige noord-
oosterhoek van de deelgemeente op een 350 m.
westwaarts van de steenweg Aalst-Oudenaarde en
200 m. ten oosten van de «Meulebeek» behoorde
vroeger tot dat deel van Belgie dat gans overspoeld
werd door de zee. Waarschijnlijk heeft zich toen op
de bodem van de zee een grote inzakking voorge
daan zodat het waterpeil verlaagde en zandbanken
boven het water uitstaken. Door aanspoelingen van
klei en zand werd het zeezand overdekt en vormde
zich een soort eiland. Ontelbare krabben, schelp
en schaaldieren die deze bevolkten lieten er samen
met talloze vissen hun geraamte achter.
Hoe de steen zich
vormde.
Door de ontbindende
kracht van de grond
kwam de kalk der schel
pen los en spoelde met
de doorzijpelingswaters
naar de onderliggende
zandlaag waar zich dan
in de loop der tijden de
steenvorming voordeed.
Een tweede, gelijkaardi-
doch veel dikkere steen
vorming zou zich later
hebben voorgedaan bij
een tweede terugkeer v.
de zee naar het vaste
land. Beide lagen ver
schillen nu 5 6 m van
diepteligging.
Steendelvlng.
Ten NO van de huidige
groeve zou in het Ro
meins tijdvak een groe
ve zijn ontstaan nadat
tengevolge van de water
afvoer naar de Meule
beek de bovenlaag zou
zijn meegesleept zodat
de steen blootkwam en
door de Romeinen werd
gebruikt bij de aanleg v.
heirbanen of de bouw v.
hun villae en castella.
Toen de Franken de Ro
meinen verdreven lieten
de Romeinen er beitels,
wapens en gereedschap
achter die later bij op
gravingen werden terug
gevonden.
In de Middeleeuwen
werden andere schach-
te gebruikt. Vele kerken
en kapellen uit die perio
de werden gebouwd met
steen uit deze groeven.
Ook dorpels van oude
huizen en putstenen
kwamen van hier. Bij ge
brek aan vervoer raakte
de steen uit Balegem im
mers niet tot hier.
In het midden der vorige
eeuw was geen spoor v.
uitbating meer te zien
het was weer een gewo
ne heuvel. Rond 1880
werd de «Steenberg»
echter en zanduitbating
en zo kwam weer veel
steen bloot. De echte
delving zou echter eer
der bij toeval een aan
vang nemen. In 1909
werd de spoorlijn van
Aalst naar Burst aange
legd en ter hoogte van
de «Dibboutskouter»
stootte men op 'n steen
laag, dezelfde die voor
komt in de Steenberg.
In hetzelfde jaar werd te
Gent aangevangen met
de bouw van het St.-Pie-
tersstation die moest
worden uitgevoerd in Ba-
legemse steen. Men be
gon ook het terrein van
de spoorlijn uit te baten
doch dit bleek ontoerei
kend zodat door de heer
Domien Van Impe uit Me
re en bouwkundige Val-
cke uit Ledeberg het he
le terrein van de Steen
berg van de verschillen
de eigenaars werd afge
kocht, nagenoeg 2 ha. Er
werd ook steen geleverd
voor'" de restauratie van
de kerk van Roeselare,
voor de ontvangerij van
de posterijen te Gent,
voor het nieuw seminarie
te Gent en voor de res
tauratie van de St.-Mi-
chielskerk. In 1919 werd
het hele gebied verkocht
aan de maatschappij
«Gobertange» en veel
steen ging nu naar Ne
derland voor herstelling
van monumenten te Mid
delburg, Delft en Bergen-
op-Zoom.
Deze steen diende ook
voor de bouw van Neder
landse watertorens, voor
de stadspomp te Loke-
ren, het kasteel te Zout
leeuw, het nieuw ge
rechtshof te Oudenaar
de.
Tot 1924 werd het,een
briljante bedoening doch
vanaf 1925 bleven bestel
lingen uit.
In 1926 verkocht de so
ciëteit van Gobertange
de groeve weer aan de
heer Domien Van Impe
uit Mere en aan H. De
Winter uit Bambrugge
zelf en nu wordt er nog
enkel «zavel» uitgehaald.
Wel wordt de hoeve nog
bezocht door toeristen,
was ze het kader van o-
penluchttoneelspelen en
wordt een rekreatiecen-
trum.
De steen zelf, verbinding
van zand en kalk, wordt
«Balegemse steen» ge
heten. Het is de hardste
en duurzaamste zand
steen die nauwelijks één
millimeter per eeuw ver
slijt en bestand is zo te
gen hitte als tegen vorst.
Sinds een tiental jaren is
de plaats van de Steen
berg geevolueerd tot 'n
rekreatiecentrum met,
naar de trend van nu, de
Angelsaksische naam
«Sun Valley». Het is er
een kamping en kara-
vanning met eetgelegen
heid en, waar vroeger
steengroeven waren, nu
vijvers. Een wel fraaie
gelegenheid in werkelijk
heid zo kort maar schijn
baar zo ver buiten de
bewoonde wereld.
LH.
Deze oude muren naast een lusttuin zün alles wat nog rest van de
oudste watermolen van Bambrugge (SJ)
