POTTEN BAKKEN
MET KARIN WAUTERS
door Gustaf
Schitterend recital
Leonhardt
De vlam in de pijp
Revival
Aalsters toneel
OVER KUNST EN AMBACHTEN
PRO ARTE AALST
18 - 20-10-1978 - De Voorpost
Het Pro Arte konsertseizoen 1978-79 werd ingezet met een
absolute voltreffer. Niemand minder dan de wereldvermaarde
Nederlandse klavecinist Gustav Leonhardt was op donder
dag 12 oktober laatstleden te gast in de feestzaal van het
stadhuis. Hij vertolkte werken van Duphly, Domenico Scar
latti en Johann Sebastian Bach.
Velen kennen Gustav Leonhardt via de grammofoonplaat als
ongeëvenaard meester in uitvoering van werken uit de barok
en van oude muziek. Vooral zijn vertolkingen van Bachs kla
vierwerken. waaronder «Das Wohltemperierte Klavier», «Die
Kunst der Fuge», en de «Goldberg Variationen» genieten een
bijzonder aanzien, dat deels te danken is aan de op authentici
teit gerichte houding van de uitvoerder.
Voor vele muziekliefhebbers
moet het dan ook een bijzonder
boeiende aangelegenheid zijn
geweest deze veel besproken
figuur in levende lijve te ont
moeten. En, het mag gezegd
worden, Gustav Ijeonhardt
heeft ons geenszins* ontgoo-
cheld. Elke muzikale zin weet hij
niet bijzondere smaak te frase
ren. Nergens liet hij zich gelden
als virtuoos, ook al had hij dit
kunnen doen in bepaalde stuk
ken. met name in de sonates
van Scarlatti. Neen, steeds
bleef de muzikant aan het
woord, en dit met een eenvoud
en een oprechtheid die bij vele
anderen zo vaak zoek raakt.
Een werk, door Gustav Leon
hardt, vertolkt spreekt sterk tot
het gevoel omdat hij als geen
ander tot een perfekte opbouw
weet te komen Zo werden we
van de eerste tot de laatste
noot geboeid. Voor luisteraars
die meer achteraan in de ruimte
plaats hebben moeten nemen,
kan het geheel misschien min
der sterk uit de verf zijn geko
men omdat het klavecimbel
een instrument is dat nu een
maal niet ver draagt. Toch zul
len de meesten het er met ons
over eens zijn dat het hier een
prachtig instrument betrof.
Gustav Leonhardt zelf ver
klaarde nadien dat het «nog
wat bleekjes klonk». Dit omdat
het een nieuw instrument was,
t.tz nog dit jaar gebouwd
werd, weliswaar naar een oud
instrument en naar het schijnt
op aanwijzingen van Leon
hardt. In elk geval, het was een
uiterst boeiende aangelegen
heid.
Gustav Leonhardt speelde on
der meer een eigen bewerking
van Bachs mi b-groot suite voor
cello solo. Vooraleer tot de uit
voering hiervan over te gaan
verduidelijkte hij voor het pu
bliek het waarom van deze
transcriptie Hiervoor ging hij uit
van de persoon Bach zelf. die
naar zijn zeggen veel en graag
werken van hemzeif en ande
ren op het klavecimbel speel
de, gewoon uit liefde tot het in
strument Tevens was Leon
hardt de mening toegedaan dat
de suite in mi b-groot voor cello
solo misschien oorspronkelijk
voor klavecimbel was gekom-
poneerd. Dit omdat het werk zo
moeilijk «in de hand ligt» wan
neer het op cello wordt ge
speeld Dit verrechtvaardigt
volgens hem een transcriptie
En inderdaad; bij de beluiste
ring ervan viel het ons op dat
deze suite bijzonder goed
klonk. En wel in die mate dat we
vaak de celloklank die we
gewend zijn te horen totaal
vergaten en de muziek als
rechtstreeks voor het klavier
geschreven konden beschou
wen. Het is ook zeer waar
schijnlijk dat Bach zelf deze
muziek vaak op het klavecim
bel heeft gespeeld. Ook al blijft
dit een hypothese, we kunnen
Gustav Leonhardts visie bijtre
den.
Onder de talrijke aanwezigen
bevond zich een afvaardiging
van de Nederlandse ambassa
de. Verder mochten we burge
meester D'Haeseleer en sche
pen Van den Eede begroeten.
Het optreden kon plaats vinden
dank zij v.z.w. Azymuth die de
konsertreis van Gustav Leon
hardt onder haar hoede nam.
Was dit eerste konsert in de
reeks een groot sukses. we ho
pen dat ook de volgende mani
festaties in die zin verlopen.
In januari 1979 treedt in de
Na een welkom, bezinning en
inleiding te 9.30 u. vertolkt
«pastoor van Haagem» Theo
Van Gijseghem een gesprek
tussen enkele bestuursleden
waarna even wordt nagekaart
over de ervaren moeilijkheden
bij de gezamenlijke inzet om
het leven wat prettiger te ma
ken.
Vanaf 10.45 u tot 14.30 u. uit
eraard met een onderbreking
voor het middagmaal van 12 tot
13.30 u, volgen groepsge
sprekken waarbij beschou
wend wordt aangekeken teaen
dagelijkse ervaringen en feiten
door in de Schrift op zoek te
gaan. Afstand nemen van de
dingen uit de dagelijkse tred-
feestzaal van het stadhuis het
«Vlaams Mobiel Kameren
semble» op. Dirigent is Eugeen
Lievens. Op het programma
werken van Stravinsky.
Schönberg en Borodin. In fe
bruari zingt het jeugdkoor
«Concinite» onder leiding van
Karei Aerts gregoriaans en lie
deren van Johannes Brahms.
Deze manifestatie gaat door in
de kapel van de E.P. Jezuiten
In mei 1979 tenslotte, het bui
tenbeentje in de reeks: de
Gregg - Smith - Singers, het
omroepkoor en Jazzorkest van
de B R T. die een Jazz-misvan
G. Smith vertolken. Over deze
manifestatie leest u ten ge
paste tijde meer in dit blad.
Andre De Groeve
molen, tijd vrijmaken om vele
dingen even menselijker te be
kijken en op tot evenwicht en
rust te komen zijn hierbij aan de
orde.
Te 14.45 u houdt Nationaal
Vrijgestelde Eugeen Verdonck
de slotrede waarin hij verduide
lijkt wat ieder kristen in deze tijd
moet doen in strukturen en
ontmoetingen, wat ieder mens
moet kunnen doen in de eigen
situatie
Tot slot te 15.15 u. eucharistie
viering.
Nadere inlichtingen in het
KWB-Verbondssekretariaat.
St.Jorisstraat 26 te Aalst
L.H.
Bondig gezegd komt op de Verbondelijke K.W.B.-Studiedag
op zondag 22 oktober in het Groen Kruis te Aalst het volgende
aan bod: «Vertrèkkend van wat anderen zeggen zoeken we in
de Schrift wat Bijbelse teksten en verhalen voor ons konkreet
betekenen waaruit de gedragslijn van ieder kristen in de eigen
situatie hier en nu kan worden bepaald».
Het potten bakken behoort ongetwijfeld tot de oudste beroepen ter wereld. Evenals andere
beroepen die prat kunnen gaan op deze woorden is het potten bakken gegroeid uit een
primaire noodzaak. Vele honderden jaren terug reeds maakte de mens gebruiksvoorwerpen
uit klei. De vormen werden gebakken in een open houtvuur. Heden ten dage gebeurt dit nog, zij
het dan in een elektrische oven bij een temperatuur van ongeveer 1200° celsius. Het principe
echter is gebleven. De klei die gebruikt wordt is op weinig na dezelfde gebleven. Karin Wauters
heeft haar hart verpand aan het potten bakken en wil van deze ambacht haar beroep maken. Ze
is reeds aardig op weg om deze droom tot werkelijkheid te maken. We gingen even met haar
praten om het wel en het wee van de pottenbakker in het daglicht te stellen.
U kunt reeds vermoeden, beste USKlHKSHHSBB^ESBÉlllillËiiBflMHillli
lezer, dat onze eerste vraag
uitging naar het hoe en het j
waarom van dit merkwaardige
beroep. Bij Karin begon het
ook, net zoals in vele andere I
gevallen, als hobby. Een vijftal
jaar terug volgde ze aan de
Aalsterse akademie avondles, iBgÉSjl
drie maanden tekenen, drie
maanden beeldhouwen en drie «H
maanden keramiek. Dit laatste JBH
beviel Karin het meest, wat er 1
haar toe bracht daglessen
beeldhouwen en keramiek te
gaan volgen. Liefst van al deed
ze keramiek. Na twee en een mESH
half jaar zette Karin deze stu- IImK
dies stop, niet omdat ze vond \F
dat ze genoeg kende, maar wel ^BB
om in de leer te gaan bij Mirko
Oriandini, een Italiaanse pot-
tenbakker die zowat twintig jaar
werkzaam is te Brussel. Deze i
man aanvaardt één stagiair per -Mv
twee jaar. Waarom nu verliet X
Karin de akademie om het pot- v
tenbakken te leren?
K W «In de akademie werd
meer de nadruk gelegd op ke- WÊ
ramiek. Het pottenbakken IMH
sprak mij echter het meest aan AU;
en wat we aan de akademie
hiervan leerden leek mij te be-
perkt. Je kon er weliswaar pot-
ten maken met de hand. maar WKMÊÊÊfm-
een werkelijk degelijke oplei-
ding in het pottenbakken was er ISP: iS
niet. In het atelier van Oriandini
draai je de ganse dag door pot-
ten en op die wijze kan je de WÊ
techniek leren beheersen. Het
is een feit dat wie bij Oriandini in
de leer is gegaan, zijn beroep
kent.
Ikzelf blijf er nog tot nieuwjaar
en nadien ga ik proberen zelf
standig te worden. Dit impli
ceert natuurlijk veel en hard
werken.»
V.P.: «Hoe zie je het beroep
pottenbakken: als zelfstan
dig werkend, volledig vrij of
in dienst van een bedrijf?
K.W.: «Het werken voor of in
een bedrijf schrikt me geweldig
af. Ik zou niet willen dat het
Carine pb:eerl naast een kunstwerk i,
woning. (JM)
serie- of lopende band werk
wordt. Liever werk ik voor win
kels. die je volledig vrij laten, je
geen routine opleggen. In het
laatste geval kan je ook vrijuit
eigen ideeën uitwerken en ik
geloof dat dit ook sukses zal
hebben.»
V.P.: «Vrees je geen konkur-
rentie? Zijn hier in de streek
veel pottenbakkers aan het
werk?
K.W.: «Hier in het Aalsterse zijn
er niet zo veel, maar er kunnen
gips in de tuin van de ouderlijke
er meerdere komen. Ik ken ver
schillende mensen die ook pot
ten bakken. Dat er konkurren-
ten komen vind ik niet zo erg;
trouwens ik zie hen niet als
konkurrent, omdat elkeen
daarin zijn eigen weg gaat. De
ene kijkt niet af van de andere.
In Wallonië bijvoorbeeld gaat
het er goed aan toe bij de pot
tenbakkers. Regelmatig ver
gaderen ze met zijn allen en
bespreken de problemen van
hun beroep. Ik zou het enorm
fijn vinden moest dit ook hier bij
ons mogelijk zijn. En het is mo
gelijk; als het in Wallonië kan
moet het hier in Vlaanderen
ook kunnen.»
We leerden Karin Wauters
kennen op de Aalsterse am-
bachtsmarkt. Hierover spreekt
ze vol lof. Voor haar was het de
eerste maal dat ze aan een
dergelijke manifestatie deel
nam. Wel had ze vroeger reeds
het pottenbakken gedemon
streerd op de jaarbeurs. Met
haar deelname aan de am-
bachtsmarkt wou ze de men
sen laten zien hoe het bakken
van potten juist verloopt. Ze
deed dit zonder behulp van de
draaischijf. De wisselvalligheid
van het weder was de reden
waarom ze dit instrument thuis
liet. Voor hen die haar niet aan
het werk hebben gezien vertelt
ze hoe men te werk gaat.
K W «Het begint natuurlijk bij
de klei. Er zijn twee soorten
klei; klei met chamotte en klei
zonder chamotte. Onder cha
motte verstaat men kleine
steentjes die toegevoegd wor
den. DiFwordt vooral gedaan
voor keramiek, voor beeldjes
en zo. Je kan de klei in zakken
kopen. Ikzelf maak de klei zelf
aan Het is goedkoper en je
hebt meer rechtstreeks kontakt
met de materie. De klei, die be
staat uit een poeder wordt in
een bak met water gemengd.
Daarna wordt de natte klei uit
geduwd op gipsen platen. Op
gips omdat het water hierin oj>
geslorpt wordt. De klei kan ver
schillende kleuren hebben;
rood, wit en zwart zijn natuur
lijke kleuren. Door menging
met kleurstoffen kunnen na
tuurlijk ook andere tinten be
komen worden. Je kan klei zelf
ontginnen, maar dat doe ik niet
omdat het schoonmaken wel
moeilijk is.
De klei moet dan gekneed wor
den tot een bol. Die bol moet
goed in het midden van de
draaischijf komen te liggen. Op
de draaiende schijf, die een mi
nimum snelheid moet hebben
van zo'n zestig toeren per mi
nuut, wordt dan de vorm ge
maakt. Met de duimen wordt de
holte gemaakt en met de han
den wordt de klei naar omhoog
getrokken, en wordt de vorm
bepaald.
Ik gebruik een elektrisch aan
gedreven schijf. Er bestaan ook
Keramiek is de meest geliefde kunstuiting van Carine Wauters. (JM)
schopschijven. Deze worden
aangedreven door met de voet
te «schoppen» op een schijf die
verbonden is met een andere
schijf waarop de klei bewerkt
wordt. Het spreekt vanzelf dat
dit vermoeiend is. Er bestaan
ook draaischijven met trappers
De snelheid van de draaischijf
moet kunnen geregeld worden.
Bij grote werken bijvoorbeeld
moet men naarmate men hoger
gaat de snelheid verminderen
om uitslaan te vermijden.
Als de vorm klaar is wordt hij te
drogen gezet, tot hij «leder-
hard» is. Dan wordt de pot ver
der afgewerkt, want de klei is
nog min of meer bewerkbaar.
Nadien laat men de pot goed
uitdrogen, want er mag geen
vochtigheid meer aanwezig zijn
wanneer de pot de oven ingaat.
Nog vochtige klei barst in de
oven. De temperatuur gaat
langzaam de hoogte in. Ook
het afkoelen moet zeer geleide
lijk gebeuren Dan wordt de pot
afgeschuurd en geglazuurd. Dit
kan op verschillende manieren
gebeuren. Men kan het glazuur
aanbrengen met een penseel,
het er over gieten, de pot on
derdompelen in glazuur enz.
Men kan ook verschillende
technieken kombineren. Er be
staan verschillende kleuren,
mat en glanzend; ook zijn er
oxides. Het gebruik van oxides
en glazuren vereist een grote
ervaring Kleuren die worden
aangebracht kunnen, nadat ze
uit de oven komen deze
moeten dus ook ingebakken
worden er gans anders uit
zien. Je moet die effekten als
het ware kunnen voorzien. Het
duurt zes uur vooraleer de oven
op temperatuur is. Het afbak
ken, het afkoelen van de oven
dus, neemt 24 uren in beslag.»
Het potten bakken is. zoals u
merkt niet zo'n eenvoudige
zaak. Men dient het vak gron
dig te beheersen. En dit is niet
het enige probleem voor een
beginner in het vak. De aan
schaf van een oven moet zowat
honderdduizend frank kosten.
Dit is slechts een minimum
prijs. Allerlei bijhorigheden, al
dan niet noodzakelijk kosten
ook veel geld.
Er zijn echter enorm veel moge
lijkheden in dit vak. Naast pot
ten kan men vele andere ge
bruiksvoorwerpen maken zoals
kommen, borden, schalen enz.
Het ene voorwerp laat zich ge
makkelijker maken dan het an
dere Zo is voor het aanbren
gen van oren niet steeds ge
makkelijk, omdat bij dergelijk
werk het gevaar bestaat dat
luchtbellen gevormd worden.
Bij het bakken zorgen die
luchtbellen voor een eksplosie
die al de potten dip in de oven
aan het bakken zijn in scherven
slaat.
Het maken van gebruiksvoor
werpen is niet het enige dat tot
Karin Wauters interesses be
hoort. Graag ook maakt ze be
eldhouwwerken, die eerder ab-
strakt in vorm zijn. Ook kan,
met of zonder negatief in gips,
in een plat vlak worden gewerkt
met klei. Door opleggen en uit
halen kan een kompositie, al
dus gevormd, tot mooie resulta
ten leiden. Dit merkt u op bij
gaande afbeelding.
Karin Wauters is iemand die
zuiver ambachtelijk werkt. Vele
van de voorwerpen die ze
maakt worden ook machinaal
vervaardigd. Hoe staat zij daar
tegenover?
K.W.; «Het ambachtelijken het
machinaal vervaardigde pro-
dukt zijn twee totaal verschil
lende dingen. Toch maakt het
voor vele mensen weinig ver
schil uit of iets handgemaakt of
machinaal vervaardigd is. Toch
ligt het prijsverschil in mijn
branche niet zo hoog. Ik vraag
voor bijvoorbeeld een tas zes
tig frank. Dat is meen ik niet
overdreven veel
Voor vele mensen is het soms
ook moeilijk te onderscheiden
wat al dan niet met de hand is
gemaakt. Het is steeds zo dat
In de optiek dat in de huidige periode van revival van het
amateurstoneel de Akademie moet bijdragen in de vorming
van zij die het toneel «maken» startte deze Akademie een
kursus regie-initiatie in gekondenseerde vorm. Deze kursus
is reeds ingericht geweest voor drie jaar maar viel dan
nogal zwaar uit. Deze is lichter en soepel, één jaar slechts met
tweemaal een ruime tussenpauze en zonder verplichting de
hele waaier aktiviteiten te volgen. De time-table voorziet 6
maal 3u regie (telkens op zondagvoormiddag van 10 tot 13 u)
met Liel Gheysen, 4 maal 3 grime met Carlos de Tremerie, 3
maal 3 u dekor met Mon Govaerts, 3 maal 3 u belichting met
Jan De Bruyn, 2 maal 3 u. kostumering met Diane de Ghouy, 2
maal 3 u bewegingsleer met Jeanine Bernaus en 6 maal 3 u.
regie-praktijk met Joost Noydens.
Met een typisch «toneelkop
pel». Francine De Bolle en Ro
nald Schollaert. onlangs nog
gelauwerd, hadden we het over
de kursus. nu reeds aan de
vijfde zondag toe.
Beiden vonden het inderdaad
een gelukkig initiatief dat bo
vendien op zijn tijd komt. Er
was immers nood aan derge
lijke initiatie. Dat bewees toch
hen aantal liefhebbers dat
reeds de eerste dag kwam
aanzetten. Ruim 40. Dat er
dergelijke respons was ligt bo
vendien aan het feit dat het uit
ging van de Akademie zelf.
Ware het initiatief genomen
geweest door een of andere
groep dan zouden waarschijn
lijk hier en daar wel remmende
faktoren zijn opgetreden. Een
evaluatie geven over deze kur
sus is uiteraard nog niet moge
lijk. Wel kan men konstateren
dat een vijftiental merisen.
meestal jeugdige, besloten
schijnen te hele reeks te volgen
en dat voor de specialisteiten er
uiteraard een aantal zullen bij
komen.
15 per les noemt Ronald Schol
laert ook een passend aantal.
Meer mag het niet zijn wil men
ook praktisch iedereen eens
aan bod laten komen. De eer
ste vier initiatie lessen waren
zuiver teoretisch maar nu kre
gen de kursisten van Miel
Gheysen reeds een opgave
mee: elk voor hetzelfde stuk af
zonderlijk een regie ineenste
ken en daarna vergelijken en
uitpraten.
Verder beantwoordt deze kur
sus ook aan een nood, een fi
nanciële dan, want een aantal
Klein-Aalsterse groepen werkt
regelmatig of alternerend met
beroepsregisseurs en nu zou
den ook eigen jonge regisseurs
een kans kunnen krijgen. Voor
een vijftal groepen is het hono
reren van een gastregisseur
inderdaad een zware post.
•Door de kursus ontstaan ook
vriendschapsbanden tussen
de leden van de diverse to
neelgroepen en Ronald ziet
niet in waarom men niet ie
mand van de andere groep, zo
het stuk hem «ligt», zou laten
optreden als regisseur.
In deze kwestie, beroeps- of
amateurregisseur, volgen de
groepen niet allen dezelfde po
litiek Sommigen houden het
steeds bij een beroeps, andere
altijd bij een eigen regisseur.
Best ware volgens onze zegs
man, de regisseur te kiezen in
funktie van het stuk. Kan de ei
gen regisseur het aan, neem
hem dan. Zoniet ga dan naar de
beroepslui, wel wetend dat ook
elk stuk elk beroepsregisseur
niet 100% past.
Voor een ware evaluatie wach
ten Francine en Ronald liever
tot de kursus voorbij is: dat hij
onder een goed gesternte is
gestart staat echter reeds vast:
enerzijds zijn er goede, gerepu
teerde leraars en anderzijds
zijn de kursisten jong, toch
reeds met ervaring en vooral
gemotiveerd.
Carine Wauters aan het werk tijdens de kunst- en ambaclttsmarkt(JMfi
een machinaal vervaardigd
produkt egaal van vorm is en
dat het gestempeld is. Met de
hand gemaakt aardewerk ver
toont meer oneffenheden en
twee voorwerpen zijn nooit
identiek gelijk. Bij ambachtelijk
werk wordt het merkteken, dat
in vele gevallen de gestileerde
initialen van de maker voor
stelt, ingewerkt.»
Dit alles is slechts het belang
rijkste van de vele wetens
waardigheden die Karin Wau
ters ons wist te vertellen. We
hopen dat ze met haar werk.
dat om de woorden van haar
moeder te gebruiken «haar
lang leven» is, velen kan doen
beseffen dat de eenvoud van
een met liefde vervaardigd
voorwerp duizend maal meer
waarde bezit dan een kil en on
persoonlijk serieprodukt.
André De Groeve
