AALSTERSE TEATERWEEK OP
Vlaamse toneelauteurs in
branding
HOE STAAN AALSTERSE
AKTEURS TEGEN AUTEURS?
INBRAAK IN ROCHUSKAPEL
LAAG PITJE
Nieuw stedelijke zwembad
3 - 19-1-1979 - De Voorpost
Vervolg p 1
«Lange Roza», «De
zevende zoon» e.m.a.
Vooral op hedendaagse
Vlaamse auteurs was de
teaterweek geaxeerd en zo
zagen we bvb. de eerstvol
gende produktie van St-Bar-
bara met «Dansen op Kris
tal» van Luc Vilsen met en
kele merkwaardige uitspra
ken als «in dit land zijn we
allemaal een beetje katoliek
en een beetje geus en zij die
het niet zijn zijn de onver-
draagzamen». Ook «Vast als
Eik» uit de deelgemeente
Hofstade zette zijn beste
beentje voor met Martens
«Parochievrijers» als laatste
in een lange reeks produk-
ties.
Tussendoor zag men dan
nog zeer oude vaandels, ei
gengemaakte kostumering
en op een paar plaatsen was
een doorlopende dia-mon
tage zoals bvb. ook bij KLV
en de Barbaristen aan de
gang.
De Vereniging van Vlaamse
Toneelauteurs vestigde de
aandacht op reeds haar zes
de jaargang van de reeks
«Hedendaags Toneel» aan
geboden in abonnements
vorm voor 375 fr. met in de
laatste editie werken van
David Meijvis, Freek Ney-
rinck, Jan Christiaens, Gas
ton Geheuens, Luc Vilsen
en Eddy Asselbergs.
Enkele aktiviteiten waren
ook gepland voor de scho
len doch daar geen enkele
school hierop positief had
gereageerd moesten de film
van Bert Struys, een ge
sprek met toneelauteurs en
een toespraak door Paul
Van Morckhoven achterwe
ge blijven.
Naast de opvoeringen van
de eenakter bleef dan als
hoofdschotel een paneelge-
sprek toneelauteur-toneel
maker maar hierover meer
elders in dit blad.
Stellen dat de TEATERWEEK te Aalst onder een gunstig ge
sternte van start ging zou inderdaad meer zijn dan de waar
heid geweld aandoen. Door gladde wegen en Siberische
sneeuwval werden de meeste belangstellenden thuis gehou
den zodat slechts een paar tientallen aanwezigen de ope
ningsplechtigheid bijwoonden. Onder hen noteerden we
schepen van Kuituur Herman Roels, raadslid Gracienne Van
Nieuwenborgh en voorzitter van het Feestkomitee Frans
Wouters. Ook enkele auteurs en afgevaardigden van de Aais-
terse toneelverenigingen waren present.
passages ingeoefend en 's
avonds reeds op de planken
gebracht. Als het stuk dan uit
eindelijk op Broadway arriveert
is het volledig uitgetest en is
aan eventuele gebreken ver
holpen. De auteur is dus hele
maal ingeschakeld in de pro
duktie die hij, ook fysisch volgt.
Van de hedendaagse auteur
Hugo Meert en Fred Muylaert (alias David Meijvis) openden de teaterweek. (JM)
Maar ook bij de organisatoren
liep het allerminst van èen leien
dak. Voorzitter van de V.V.T.,
de Vereniging van Vlaamse
Toneelauteurs Alfons Van Im-
pe, ambtenaar, was op zending
en dus verontschuldigd. Gas
ton Gheuens, ondervoorzitter
die voor de vervanging zou
zorgen had een slippertje ge
maakt, uiteraard met de wagen
en Toon Brouwers, dramaturg
X.N.S. Antwerpen, die bij. het
paneelgesprek als moderator
zou optreden, had zich bezeerd
aan het kaaksbeen en kon on
mogelijk spreken.
De vergadering werd dan uit
eindelijk geopend door Fred
Muylaert die het stadsbestuur
dankte voor de akkomodatie
alhoewel hier ook nog pro
bleempjes schenen te rijzen en
de toneelverenigingen voor
hun quasi algehele spontane
reaktie en medewerking.
De feestrede werd dan gehou
den door Hugo Meert met als
tema «De auteur, een levens
noodzakelijke peiler, ook In
het teater».
In een merkwaardig referaat
werd de plaats van de auteur in
de historiek van het toneel gesi
tueerd en werden uit de konsta-
taties passende konklusies af
geleid.
In de oertijden van het toneel
werden in het toenmalig «ritu
eel toneel» alle funkties in één
persoon verenigd. De auteur
die uiteraard zelf yoor de tek
sten en het verloop van het
«stuk» had gezorgd was tevens
vertolker, regisseur en, via al
lerhande vuureffekten, belich
ter.
In de tijd van de Grieken waren
deelnemers aan wedstrijden
zowel akteur als koreograaf,
verantwoordelijk voor de kos
tumering als auteur. De auteur
was om zo te zeggen de pro-
duktieleider van de totaliteit.
Korter bij ons stellen we vast
dat wat de auteur presteerde
vaak konkreet gericht was op
de mogelijkheden van de eigen
groep. Zo was Shakespeare
zowel auteur als akteur en
schreef hij vaak speciaal in
funktie van de eigen kring,
zoals trouwens ook Molière.
Ook Heyermans had de eigen
prestatie op het oog en gaf
slechts toe aan de algemene
smaak, met bvb een komedie,
als de slechte financiële toe
stand hem daartoe noopte.
Gewoon als middel om de leef
baarheid van de groep te ga
randeren.
Heden zien we dat de auteur in
het geheel helemaal is geïnte
greerd. Wat bvb op Broadway
op het podium komt werd, na
dat de auteur het had geschre
ven en het werd gerepeteerd,
eerst «op de buiten» getest om
de reakties van het publiek te
kennen. Vaak gebeurt het dat
de auteur, die het gezelschap
begeleidt, na een avondverto
ning bepaalde passages hele
maal herwerkt zo ze niet in de
smaak van het publiek vielen.
Dat is dan nachtwerk, 's Mor
gens worden de vernieuwde
wordt verwacht dat hij nauw en
onmiddellijk kontakt heeft met
het levend teater, dat hij het
publiek kent en bereid is voor
dat publiek zijn pen te scher
pen Ook onmiddellijke her
kenbaarheid is voor de drama
turg van essentieel belang. Zo
kan bvb gebruik van dialekt bij
dragen tot onmiddellijke her
kenbaarheid. Belangrijk voor
de toneelauteur is ook dat hij
helpt bijdragen om de eigen
heid van het Vlaamse volk te
helpen bewaren. Onder voor
wendsel het «wereldrepertoi
re» ook in Vlaanderen op de
planken te brengen mag het
werk van eigen bodem niet
worden versmacht.
Subsidiëring van de auteur
wijst spreker a priori af. Wel
moet aan de auteur worden
gegeven wat hem toekomt via
auteursrechten. Als men nu
weet dat de toeschouwer
slechts de prijs van de zetel
voor 25% betaalt en dat drie
vierden van de onkosten via
gemeenschapsgelden worden
betaald loopt het wel mank als
de auteursrechten als basis
louter de toneelontvangsten
hebben. Auteursrechten zou
den dus moeten worden ver
viervoudigd om de auteur te
geven wat hem toekomt Sub
sidiëring zou ten andere het to
neel hinderen in de samenstel
ling van het repertoire.
Verder dringt een komplete
mentaliteitsverandering zich
op. Absolute voorrang dient te
worden verleend aan eigen
Maar dan voor eenden.
De parkwachters sloegen op een plaats hel ijs stuk zodat eenden en ganzen in het water konden
zwemmen. Ze hadden niet zoveel plaats om te zwemmen als in het stedelijk zwembad. EDV
dramaturgie en eigen bewer-
king. «Vertalen» noemt spreker
uit den boze. Dat doet de
Fransman bvb ook niet. Hij
«adapteert». In plaats van te
vertalen zouden Vlaamse let
terkundigen beter doen te «her
talen», aan te passen rekening
houdend met de eigen geraad-
heid en gebruiken. Dit zou ten
andere zeer bevorderend in
werken voor de eigen stiel
vaardigheid. Praktisch gezien
nam de VVT dan ook enkele
konkrete besluiten. Naar Ame
rikaans sisteem doet men aan
groepswerk, aan kritisch en
kreatief schrijven, «creative wri
ting» waarin het schrijfproces in
afzonderlijke onderdeeltjes
wordt opgesplitst en uitgetest
zodat de problematiek van mo
noloog, dialoog of situatie kon-
kreet in elementen wordt erva
ren. Het is hier dan vooral een
technische benadering van
fragmenten van een totaalpro-
blematiek die in groep wordt
ervaren zodat elk lid, (er zijn er
momenteel een twaalftal) een
bepaalde deelopdracht dient te
verwerken en daarna ieders
werk kritisch wordt onderzocht,
besproken en getest door de
andere groepsleden
Ook via een steekkaartensis-
teem wil de VVT het de groe
pen mogelijk maken een over
zicht te hebben van de
Vlaamse toneelwerken zodat
ze zich niet verplicht voelen de
werken op het programma van
beroepstoneelgroepen af te
snoepen of na te apen. Derge
lijke steekkaarten zouden per
toneelwerk worden uitgegeven
met technische gegevens, een
sinopsis, een paar beoordelin
gen en het adres van de uitge
ver zodat ze een hulp beteke
nen bij gemotiveerd kiezen van
een nieuwe produktie. Tot slot
oppert de heer Meert nog vol
gende bedenkingen:
Besef van eigenwaarde,
een gematigd chauvinisme,
z®u moeten worden aange
kweekt. Vlaamse akteurs wor
den bvb wel boven de Moerdijk
naar waarde geschat, zelfs ge
zocht. Maar op vlaams toneel
werk wordt nogal eens
schouderophalend neerge
keken.
We zouden moeten terug
grijpen naar struktuur van
Landjuweel en rederijkerska
mers. Maar dan wél met oor
spronkelijk Vlaams Toneel
werk.
Een experimenteel podium
waar auteurs aan hun oeuvre
zouden kunnen dokteren mits
respons van publiek zou goede
resultaten kunnen afwerpen.
Dit zou echter voor dit soort
«laboratoriumgezelschap» in
vesteringen op korte of langere
termijn veronderstellen
L.H.
Ook 'Voor Taal en Vrijheidhad een mooie stand vol mannequins waarop de klederen van de laatste prod
werden tentoongesteld. (JM)
Hoofdschotel op het menu van de Aalsterse Teaterweek
waarvan verscheidene gangen weinig werden gesmaakt of
gewoon van de spijskaart afgevoerd was ontegensprekelijk
het paneelgesprek op niveau waarbij de Aalstenaars zich
niet onbetuigd lieten.
Moderator Toon Brouwers,
dramaturg KNS Antwerpen,
werd vervangen door Hugo
Meert die 's morgens ook
reeds de feestrede had uit
gesproken. In het paneel za
ten Boudewijn Van der
Plaetse, direkteur van Tea
ter «Vertikaal» uit Gentbrug-
ge en dit als regisseur, Gas
ton Gheuens, Fred Muylaert
en Mark De Bie als auteur,
Theo Van Gijseghem als re
gisseur van vrijetijdstoneet
en Toon Van den Bruele ge
woon als «toneelmens».
Voor een beperkt maar zeer
aandachtig luisterend, ge
past inpikkend en reage
rend publiek zette eerst elk
paneellid zijn visie over de
relatie auteur-regisseur in
een paar minuutjes uiteen.
Gaston Gheuens bekloeg er
zich herhaaldelijk over dat
de auteur veelal als
lettan'~t, als een 'klungelaai
wordf versleten, als de pre
ducent van n iet-speel baar
toneelwerk. De man die op
de repetities van zijn eigen
stuk met alle middelen
wordt geweerd. Nochtans is
de auteur gewoonlijk wel
bereid tot aanpassing van
zijn oeuvre aan de mogelijk
heden maar het broodnodig
kontakt met het teater
wordt hem voor de première
meestal niet gegund.
Boudewijn Van der Plaetse,
regisseur en direkteur, ziet
de relatie toneelauteur-to
neelmaker als een wissel
werking. De auteur levert
een geschreven tekst in die
moet speelbaar zijn en de
regisseur zorgt voor de
vormgeving ervan. Loopt
het dan toch mis dan vindt
de auteur dat men zijn werk
«verraden» heeft terwijl de
regisseur vindt dat hij met
een niet te spelen wange
drocht had te maken. Au
teur en regisseur zouden
moeten gelijkgericht zijn en
hun werkterrein vooreerst
nauwkeurig afbakenen. Om
een degelijke samenwer
king te garanderen moet het
werk allereerst 'door beiden
samen worden doorgeno
men terwijl op de repetities
de auteur zou moeten kun
nen aanwezig zijn om even
tueel bij te sturen. Dat wei
nig auteurs in Vlaanderen
wegens het niet full-time,
zijn van deze job dit onmo
gelijk kunnen betreurt Van
der Plaefse.
Oplossingen hierbij kunnen
zijn dat auteur en regisseur
dezelfde persoon zijn of dat
men komt tot een «huisau
teur», een dramaturg die
stukken schrijft voor het ei
gen huis. Vele regisseurs
verkiezen echter te werken
met een persklaar stuk dat
reeds sukses kende in het
buitenland.
Mark De Bie heeft het dan
over de stielkennis van de
auteur. Reeds van in zijn
prille jeugd toneel-minded
bleef hij steeds met het to
neel en zijn problematiek
begaan. Langs enkele be
kroonde opstellen en gepu
bliceerde kursiefjes en na
een goed stuk te hebben
vertaald kwam hij tot to
neelschrijven. Vanuit de in
spiratie wordt het stramien
van een stuk opgebouwd
waarbij de dialogen dan de
literaire kant vormen. Kopij
kan men wel overal afgeven
maar gewoonlijk zonder
sukses. De BRT zag het wel
zitten in zijn werk en het
sukses kwam dan uiteraard.
Theo Van Gijseghem wil
hier spreken als akteur en
leider van een vrijetijdsto
neet veren ig i ng met een
sterke bezorgdheid over de
inspraak van de auteur in
het toneel maken. Van be
lang is vooral dat het stuk
een beetje écht leven is dat
door het publiek kan wor
den begrepen. Dit hoeft
daarom per sé geen volksto
neel te zijn. Zoeken naar
gepaste regisseur mubuww»
Theo voor liefhebbersgezelAals
schappen niet realistischjdsb
Die keuze hebben ze nietMAV
Bij hen is het eerder zoekerfted<
naar een gepast stuk! Mef1^®]
goede voorlichting kunner'an
liefhebbers eventueel stuk^
ken aan die het beroepstoJ?!
neel links laat liggen.
)e k
Toon Van den Bruele kaatsleze
de bal weer door te zeggeran
dat de amateurtoneelspedurs
Iers ook wel al eens vaak alsorm
«klungelaars» worden ge
doodverfd. 'dviz
en ii
Met de doorstroming vanan9
toneelwerk schijnt wel wa!'ar,["
te haperen en bij de 700 ver^'e
enigingen door de VVT aanus
geschreven om zich te a-'ienv
bonneren op nieuw uit t(®*®
geven eigen werk was ec®,
slechts reaktie van een 25^e vj
tal kringen. Nochtans "io&,ad
ten de auteurs het voora£en
hebben van die amateursomt
want in de officiële schouw-^,
"burgen en het kamertoneel,
raakt men maar zo niet binfcda
nenl jinge
Aktrice Liva Willems wijive"
op de menselijke facetten IC®
de relatie auteur-regisseu.
en meent dat kleine problfl|Lri
men escaleren zo men niet^
durft te spreken. ,e|j.
Dat weinig Vlaamse stuk>jch]
ken worden gespeeld i^,en
vaak een gemakkelijkheidsjoeii
oplossing voor de regisseuuurr
en een financieel zich veiliflvee:
stellen door de direktie. jevc
Wil men dan toch realis-jitgé
tisch zijn en schrijven iistan
funktie van een bepaald gejat
zelgschap dan krijgt men ofiect
de vraag met hoeveel spe*an
Iers kan worden opgetredei»^
volgend antwoord, zeg?an-
Gheuens: «Maximum met1an<
vier, als het kan met drie2aa'
liefst met twee of nog betel®*
kulti
met één plus een rekorder».
«Als men van alle tien stukje
ken die men schrijft er éér^la
ziet opgevoerd kan men nieL,^
klagen», zegt Gheuens. «Ilfe h
probeer daarom dan oolurot
maar alleen telkens da^
«tiende» stuk te schrijven!»ven
LHbep
den
—hou
Uitgerekend éen week vóór de viering door de «Broeder
schap» ofte «Konfrérie» van de H. Rochus was de Rijkswacht
op speurtocht rond de mooie, landelijke Rochuskapel te Nie-
vel, Meldert.
In deze kapel, waarvan de eer
ste vermelding in de annalen
teruggaat tot 1560, werd im
mers ingebroken.
Altijd was de kapel voor de toe
rist een blikvanger, gelegen als
ze is even naast de hoofdweg
tussen hoge bomen. Sinds het
Meiderts gemeentebestuur
vóór de fusie, samen met de
Walburgakerk, ook zorgde voor
een mooie verlichting, kwam ze
ook 's avonds en 's nachts be
ter tot haar waarde
Rijkswachters op ronde, onder
leiding van opperwachtmees
ter Renette, waren echter ge
prikkeld door een naar hun me
ning te grote slagschaduw
Even gaan kijken en ze moes
ten vaststellen dat de nochtans
zware ingangspoort was gefor
ceerd en dat er werd ingebro
ken.
Binnen heerste een wanorde
van jewelste en op het altaar
scheen zo wel een en ander
weg. Na navraag bij kapel
meester Walter Van Brempt
werd spoedig vastgesteld dat
op het altaar een vijftal merk
waardige glazen stolpen met
«gouden» bloemetjes erin wa
ren verdwenen en ook een
zwart altaarkruis was zoek. De
schade wordt op verschillende
tienduizenden fr. geschat. Via
een foto uit ons aller Voorpost,
gepubliceerd in een reportage
over deze merkwaardige kapel,
hoopt de politie nu de verdwe
nen voorwerpen te kunnen te
rugvinden.
De inbraak zou zijn gepleegd
tussen woensdag 10 januari te
20 u. en vrijdagavond.
De kapel zou eerst toegewijd
zijn geweest aan de H Maagd
doch na een pestepidemie
werd ze een Rochus-heiligdom Half-Ooqst, houdt
waarheen telkens er pest chuskring er zijn nu
heerste processiegewijs gerrecht verkregen
werd opgetrokken. hondenshows.
In augustus, de zondag na
gen
de Rede I-
reeds bur-gmc
hebbendtmal
He:
Binnenzicht van de Meldertse RochuskapelDe 3 stolpen e
altaarkruis werden meegenomen. (JM)
Bij de officiële opening die
's avonds zou doorgaan,
voorafgegaan door een toe
spraak door de burgemees
ter kwam deze niet opdagen
en beperkte men zich dan
maar tot het drankje. Niet
tegenstaande het bestaan
van zoveel toneelverenigin
gen in Aalst was de belang
stelling dus tot de eenvou
digste vorm herleid.
Het initiatief van de organi
satoren kwam onvoldoende
uit de verf. Een teken aan de
wand?
LH
