ALST,
N
0DERN
VERWARMDE
STAD!
De Voorpost - 9-2-1979 - 17
Inleiding
De afstandsverwarming is haast even oud als de
elektriciteitsverdeling Reeds in 1882. werd in New-York
gestart met een stoomdistributie voor de verwarming van
bepaalde stadswijken
Deze twee technieken van energieverdeling hebben een
sterk uiteenlopende evolutie gekend Elektriciteit wordt
heden, in de economisch ontwikkelde gewesten, haast
overal geleverd aan ieder bedrijf, aan iedere woning, tot in
de verste uithoek. Dit is niet het geval met de
warmtedistributie, en het zal het wellicht nooit zijn. Indien
verscheidene honderden steden over de wereld verspreid
reeds genieten van de voordelen van de stadsverwarming,
zijn ontelbare andere er nog van verstoten.
De oorzaken van deze uiteenlopende evolutie liggen op
verschillende vlakken onvoldoende concentratie aan
warmtebehoeften, ongelijkmatige verdeling van deze
behoeften over de seizoenen, verspreid ontstaan ervan in dr
tijd Alle oorzaken leiden naar hetzelfde gevolg moeilijke
rentabilisering van de erg kapitaalintensieve infrastruktuur
te meer daar de concurrentie tussen de afstandsverwarminc
en de individuele verwarmingsprocédés zeer scherp is
De laatste decennia stellen wij nochtans, in al de ons
omringende landen, en ondanks de vele handicaps, een
versnelde expansie van de afstandsverwarming vast. Dit
komt voornamelijk omdat men meer belang is gaan hechterl
aan de socio-ecologische voordelen die deze formule biedt
te weten zuiniger brandstofgebruik, minder
luchtvervuiling, meer welzijn
500
V"
lengte in k
m.
400
300
200
100.
Jaarafname
lengte van het net
40
30
20
1960 1965
1970 1975
lis niet enkel de ajuin-, de karnaval- en de bloemenstad, niet alleen de stad reeds lang bekend om haar vertegenwoordigt,
ieke perikelen en esbattementen, met zijn «Interstoom», de vroegere «Intervapeur», wordt Aalst ook de De aangeslotenen op het Inter-
iste stad, altans op gebied van verwarming de meest moderne van het hele Vlaamse land. Waarover de stoomnet kunnen er zich bijgevolg
iniond elders wel spreekt van «geef maar gas» geeft men nu te Aalst liever stoom. rekenschap van geven dat hun
It Frederica, een stad in Denemarken met 35.000 inwoners over drie jaar de eerste stad van Denemarken warmtebevoorrading. zelfs in de
isschien van de hele wereld waar alle huizen worden verwarmd met afvalwarmte vjn een industrieel slechtste weersomstandigheden,
jjf (daartoe werd toch voor een paar weken een overeenkomst gesloten met het chemisch bedrijf nooit in gevaar kan komen,
rfoss), Aalst kan in elk geval bogen op 35km stoomleidingen gedurende de laatste kwarteeuw
lelegd.
quasi uniek in ons land
inZwevegem een klein broertje
enkel levert aan de industrie,
eert, en in Wallonië, Verviers
lonceau is Aalst de énige stad
iua verwarming voor een be-
njk deel is afgestemd op
m. Voor de bloeiende tekstiel-
voedingsnijverheid werd in
de elektriciteitscentrale («de
opgericht als klassieke
lie. Met een vermogensont-
iling van 7000 kW in 1923,
)0 kW in 1924, 27500 kW in
en 40000 kW in 1929, een
idruk van 21 ata met 350 gra-
ilsius was Aalst op dat ogen-
in van de grootste centrales
!t land. Gezien het gering de
in de gekanaliseerde Dender
;e moeilijk als kondensatiecen-
worden uitgebreid en in de
1930, na de oprichting van
iktrisch koppelnet dat de ver
lende centrales met elkaar
klanmfi werd dan ook om aan de
ds stijgende elektriciteitsbe
ten te voldoen het energiedefi-
meer en meer via dit koppelnet
stanlevoerd- De centrales werden
~|!ier en moderner, werkten in
l0 ekonomische voorwaarden
v°?lrongen Aalst terug tot de rol
d" «piekcentrale», centrale dus
N°l ooral met voeding van het net
irr,ei belast worden op piekmomen-
t dabvb. rond de middag,
nitefe jaren 1950 stond men echter
at ef de keuze: sluiting of rekonver-
nveren met het oog op het behoud
riderpe werkgelegenheid besloot In-
lefolbm de elektrische centrale
ndajt te rekonverteren in een
jrukiniverdelingscentrale. Onder-
peld. Toch is stoom blijkbaar be
langrijkst want de elektriciteit
wordt maar geproduceerd in funk-
tie van de behoeften aan stoom.
Door gebruik van de tegendrukme-
tode in plaats van de kondensatie-
metode wordt dan ook minder elek
triciteit (13% i.p.v. 40%) opge
wekt maar is de produktie van
stoom gestegen van 50 naar 70%
Gebruikte grondstof voor deze
produktie is, meest en vooral aard
gas. Voor het ogenblik draait men
mixt (aardgas en stookolie) en 's
winters wordt meer stookolie ge
bruikt.
Ook voor het water voor sanitair
gebruik, bvb. badwater, biedt de
stoom een goede oplossing.
Verspreiding in de stad:
Door stoomleidingen die zich in al
lerlei bochten onder de straatbe
dekking wringen worden dag en
nacht duizenden ton stoom ge
duwd om allerlei gebouwen, zo of
ficiële als private te verwarmen.
Zelfs de strengste vorst die we de
laatste weken gekend hebben stelt
aan Interstoom geen problemen.
Voor het ogenblik zijn er ongeveer
46 industriële afnemers met Amy-
lum als belangrijkste klant en 520
stadsafnemers waaronder 24
staatsgebouwen, 22 gemeentege
bouwen en de rest partikulieren. Zo
zijn bvb. alle stadsgebouwen, het
0..V. Ziekenhuis en het OCMW-
hospitaal, homes voor ouden van
dagen, kolleges en instituten,
brouwerij De Geest, slachthuis, po-
lykliniek, Inno, GB Nieuwerkerken
en centrum, buildings als Park-
houses, Piccadilly, Ascot, Espla-
iet d
de2fen waren de zelfstandige
n on imketels van de lokale tekstiel-
oedingsbedrijven verouderd en
r de bouw van een stoomverde-
n •jsnet konden de geïnteres-
rde bedrijven de nodige stoom
;elv« 'deliger vanuit de centrale be-
heken
tige 955 werd dan een moderne
O toB drukketel met tegendruktur-
in bedrijf genomen zodat elek-
irmifhe energie kon worden opge-
sen I zonder beroep te moeten
met n op Denderkoelwater.
te historiek:
tes» g
•stol
risti
me te
*'jnftii
kan i
Pen^j,.
rna m|
van
schi
inde
rds-
dag
ine-
ruik
de teloorgang van de tekstiel-
trie in het Aalsterse verloor
stoomverdelingsnet tussen
en 1965 verschillende be-
jrijke afnemers zodat steeds
iwe uitbreiding nodig was om te
overkapaciteit in de centrale
voorkomen. Om deze reden
d dan ook overgegaan tot aan-
ing van openbare en partiku-
gebouwen, eerst op het be-
inde stoomnet en nadien ook
netsuitbreidingen.
zu8fti bleven de bedrijfsomstandig-
in moeilijk en was de expansie
lferkt.
1973 stelde echter de petro-
ikrisis deze energieoptiek in
volle daglicht en betere toe-
ie nstperspektieven openden zich
ar het ogenblik is Aalst uitgerust
een uiterst waardevolle infra-
iktuur die haar op gebied van
warming tot de modernste stad
Vlaanderen maakt.
h |ie hinkt achterna
de ons omringende landen kent
LH techniek van deze stadsverwar-
ig veel bijval, zowel in Duits-
d. Oostenrijk en Zwitserland als
frankrijk en Nederland.
I België achterna hinkt door het
dat urbanisatieplannen bij ons
r op gang kwamen en zonder
imatige urbanisatie komt
:omdistributie moeilijk op gang
Aalst gaan produktie van elektri-
lit en stoom aan elkaar gekop-
Hoe verwarmt men een gebouw
met Interstoomaansluiting?
Vaak hoort men de vraag: «Komt die
Weverijstraat, Windmolenstraat, stoom rechtstreeks in de radia-
Wijngaardveld, Zeebergkaai, Zes- tors?». Dit is zeker net het geval,
hoek, Zonnestraat. Het zou wegens te hoge tempera-
Een typische warmtewisselaar. (EDV)
Van waar komt al die stoom?
ledereen kent zeker de elektrische
centrale tussen de Dender en het
Stadspark - welnu uit deze centrale
vertrekken de Interstoomleidingen
naar de stadskern toe.
In reusachtige ketels langs de wan
den bekleed met duizenden meter
waterpijpen, spuwen verschillende
vuurmonden een enorme hitte.
Door verdamping van het water in
de ketels ontstaat stoom op een
bepaalde druk en temperatuur.
Door de kracht van deze stoom
worden turbines in beweging ge
bracht, die een alternator aandrij
ven, waardoor elektriciteit opge
wekt wordt. In plaats van aan de
uitlaat van de turbine de stoom af te
koelen in een condensor en het wa
ter ervan terug te doen keren naar
de ketel, wordt deze stoom in het
Aalsters stoomverdelingsnet ge
stuurd, bij 235°C en 14,5 bar druk.
De centrale te Aalst vervult aldus
een dubbele funktie
Stoomproduktie voor het «INTER
STOOM» net en elektriciteitspro-
duktie voor de gedeeltelijke voor
ziening van het elektrisch verbruik
van de streek.
Stoomlevering steeds verzekerd?
Zelfs indien bij strengste vorstweer
de grootste ketel zou uitvallen, kan
de centrale nog steeds aan elke
stoomafname voldoen, gezien haar
totaal vermogen meer dan het dub
bele bedraagt van het maximum
nade, Terbeke enz op het stoom
net aangesloten alsmede tal van
partikuliere woningen en quasi alle
industriële bedrijven.
De grote lus die aldus in en rond
Klein-Aalst werd gelegd loopt voor
het ogenblik langs volgende stra
ten, alfabetisch gerangschikt.
Albert Liénartstraat, Albrechtlaan,
Appelstraat, Arbeidstraat, Alfred
Nichelstraat, Bauwensplaats,
Beekveldstraat, Bergemeersen-
straat, Bertha De Dekenstraat, Bo-
terstraat, Bredestraat, Brusselsè-
stwg.. Burgemeesterplein, Ca-
pucienenlaan, De Coninckstraat,
De Gheest, Denderstraat, Dender-
mondsesteenweg, De Ridder
straat, Désiré De Wolfstraat, Dirk
Martenstraat, Drie Sleutelstraat,
Eikstraat, Eilandstraat, Erembode-
gemstraat, Esplanade, Esplanade
straat, Eugeen Bosteelsstraat, Fa
briekstraat. Gasthuisstraat, Gee-
raardsbergsestraat. Gentsestraat,
Graanmarkt, Grote Markt, Gulden
Boomplein, Gustaaf Papestraat,
Heilig Hartlaan, Hertshage, Hoge
Vesten, Hoogstraat, Hopmarkt,
Houtkaai, Houtmarkt, Bertha de
Dekenstraat, Hovenierstraat, Hugo
Lefèvrestraat, Kalfstraat, Kanunnik
Colinetplein, Kapellestraat, K.v.d.
Woestijnestraat, Katoenstraat, Kat-
testraat, Kerkstraat, Koolstraat,
Keizerlijke Plaats, Korte Nieuw-
straat, Korte Zoutstraat, Lange
Zoutstraat, Léo De Bethunelaan,
Leopoldlaan, Marktweg, Meule-
schettestraat, Molendries, Molen
straat. Moorselbaan, Moutstraat,
Nestor De Tierestraat, Nieuwbeek-
straat, Nieuwstraat, Onderwijs-
straat, Oude Vismarkt, Parklaan,
Pastoor Lauwerijsstraat, Priester
Daensplein, Pontstraat, School
straat, Sint-Joris, Sint-Jozefstraat,
Statieplein, Stationstraat, Stoof-
straat, Vakschoolstraat, Vaart
straat, Van Langenhovestraat, Van
Wambekekaai, Varkensmarkt,
Veldstraat, Verbrandhofstraat,
Ververijstraat, Vilanderstraat,
Vlaanderenstraat, Vredeplein, Vrij
heidstraat, Wellekensstraat, Werf,
stoom.
Wordt het stoomverbruik geme
ten?
Nadat de stoom zijn warmte heeft
afgegeven in de warmtewisselaar,
gaat hij vanzelfsprekend als water
kondenseren.
Dit kondensaatwater wordt nauw
keurig gemeten in een konden-
saatmeter, vermits 1 kg stoom ge
lijk is aan 1 liter water, kan van deze
meter gemakkelijk afgelezen wor
den hoeveel kg stoom er gedu
rende een bepaalde periode ver
bruikt werd.
tuur en druk risiko's inhouden.
Bij aansluiting op het Interstoom-
net wordt aan stoomleiding die in
de straat ligt, een aftakking ge
maakt naar het gebouw.
In de plaats van de traditionele ma-
zoutketel wordt door Interstoom
een warmtewisselaar geplaatst
waarvan hiernaast een afbeelding.
In deze warmtewisselaar, geeft de
uit de leiding afgetakte stoom, zijn
warmte af aan het water van de
centrale verwarming, dat een zo
lang mogelijk weg moet afleggen
door de buisjes, die in de warmte
wisselaar in kontakt zijn met de
hete stoom, teneinde een zo groot
mogelijke warmte op te slorpen.
Aldus wordt het water dat vertrekt
naar de radiators van de centrale
verwarming opgewarmd tot de
temperatuur die de gebruiker ver
kiest.
Na afkoeling in de radiators die zich
in de woonvertrekken bevinden,
keert het water terug naar de warm
tewisselaar om terug opgewarmd
te worden en aldus de kringloop te
herbeginnen.
Bijgevolg dient bij vervanging van
de verbrandingsketel door de
Interstoom-warmtewisselaar, in
feite niets gewijzigd te worden aan
de bestaande centrale verwarming
installatie.
Ook de regeling van de warmtetoe
voer, die de gebruiker wenst, bv.
met een kamerthermostaat in de
living, kan behouden blijven.
Wat echter opvalt is de eenvoud
De industrie vorm (EDV)
verbruik.
Anderzijds wordt de brandstofbe
voorrading veilig gesteld door het
feit dat de basisketel zowel met
aardgas als met fuel kan gestookt
worden
Wat fuel betreft werd de brandstof-
opslagkapaciteit opgedreven tot
ong. 16.000 ton, hetgeen onge
veer 3 maanden stookolieverbruik
van de Interstoom-installatie met
zijn kompakte kleinere omvang in
vergelijking met de gewone stook-
ketels. Volledigheidshalve, dienter
ook op gewezen dat ook het warm
water, nodig voor keuken, badka
mer, enz ..gemakkelijk kan beko
men worden door naast de warm
tewisselaar een warmwaterboiler te
voorzien, eveneens gevoed met
Is een aansluiting bij Interstoom
duur?
Hierop kan geen algemeen ant
woord gegeven worden, gezien de
aansluitingskosten volledig afhan
kelijk zijn van de plaatselijke toe
stand.
Er kan echter formeel bevestigd
worden dat bij iedere aansluitings-
aanvraag een studie gemaakt wordt
om de aansluitingskosten voor de
klant zo laag mogelijk te houden.
Voor ieder gebouw of woning
wordt een warmtewisselaar be
paald met een vermogen aangepast
aan de grootte van de te verwarmen
lokalen en wordt de gepaste regel-
apparatuur opgesteld.
Iedere kandidaat klient krijgt vooraf
een gedetailleerde prijsopgave
waarvan na akkoord het bedrag
kontraktueel wordt vastgelegd zo
dat voor de verbruiker de
Interstoom-aansluiting geen bij
komende kosten meer kan veroor
zaken.
De prijzen van de Interstoom-
warmtewisselaars zijn zeer konku-
rentieel met de installatiekosten
van de traditionele verbrandingske
tels.
Anderzijds dient rekening gehou
den te worden met het zeer belang
rijk voordeel: eens de aansluiting-
betaald, later géén kosten van
vervanging of onderhoud meer!
Gans het onderhoud wordt gratis
door Interstoom uitgevoerd, waar
van het personeel steeds ter be
schikking staat van de kliënteel.
Anderzijds verkrijgen de gebouwen
voorzien van een Interstoom-
installatie een meerwaarde tegen
over deze uitgerust met klassieke
verbrandingsketels, aangezien de
warmtebevoorrading van deze ge
bouwen volledig verzekerd is, zon
der onderhoudskosten.
Hoeveel kost stoomverbruik aan
partikulieren?
Naar onze zegsman ons mede
deelde alleszins minder dan wan
neer gestookt wordt met mazout.
Wanneer men van een bepaald ge
bouw het jaarlijks mazoutverbruik
kent, hetzij het kalorisch vermogen
dat nodig is voor de verwarming
ervan-, kan vrij nauwkeurig bere
kend worden hoeveel ton stoom
per jaar zullen nodig zijn. Zelfs
wanneer enkel de vergelijking ge
maakt wordt tussen hetgeen jaar
lijks dient uitgegeven te worden
aan brandstof of een gelijkwaardige
hoeveelheid stoom - is deze laatste
goedkoper.
De balans slaat echter totaal door in
het voordeel van stoom, indien
men bij mazoutstoken ook reke
ning houdt met de jaarlijkse kosten
an ketelonderhoud, schouw kui
sen, elektriciteitsverbruik van de
brander en afschrijving van de ketel-
aankoop
Vanzelfsprekend schommelt de'
stoomprijs zoals elke energieprijs
in funktie van de officiële
brandstof- en loonparameters.
Dat de stoomprijs echter niet on
derhevig is aan grote schommelin
gen, bewijst het feit dat de prijs van
één ton stoom heden slechts 2,-fr.
duurder is dan in december 1976.
Wie kan aansluiten bij Inter
stoom?
Omdat de bebouwing in de stads
kern het dichtste is en de potentiële
stoomafname grootst zijn de
stoomleidingen gekoncentreerd in
de stadskern En vermits Inter
stoom geen staats- of parastatale
instelling is zoals velen denken
huldigt ze het gezond principe dat
iedere netuitbreiding op aansluitng
in verhouding moet zijn tot moge
lijke stoomafname. Wanneer men
zich daarbij rekenschap geeft van
de vele moeilijkheden die aanleg
van stoomleidingen in de onder
grond meebrengen begrijpt men
dat daar hoge investeringskosten
bij te pas komen. Dit was dan ook
de reden waarom aan sommige
aanvragen tot aansluiting geen
gunstig gevolg kon worden ver
leend. Het gerucht dat wel eens de
ronde doet dat Interstoom geen
partikuliere woningen meer zou
aansluiten is volledig uit de lucht
gegrepen. De maatschappij vraagt
immers niet liever dan zo veel mo
gelijk woningen aan te sluiten langs
de bestaande leidingen. Systema
tische prospekties teneinde aange
paste netuitbreidingen te realiseren
zullen dan ook worden gevoerd.
Is verwarming met stoom dan in
teressanter?
Voor de bewoner van een aange
sloten gebouw zijn alleszins plus
punten het feit dat er geen enkele
brandstofbevoorrading meer is,
geen problemen qua levensduur,
onderhoud of herstelling. Bij de-
fekt wordt de eigenaar evenmin
lastig gevallen daar de
Interstoom-service alles ter plekke
regelt. Verder is er uiteraard geen
brandrisiko uit hoofde van ketel en
brandstofopslag.
Voor nieuwbouw dient men geen
schouw meer te voorzien wat be
sparing qua metselwerk en bekle
ding betekent en evenmin ruimte
voor een tank.
Voor de hele bevolking is deze
verwarming minder vervuilend en
komt door het feit van de onder
grondse leidingen minder ver
keersdrukte in het centrum door
allerlei bevoorradingswagens.
Baanbrekend!
In het licht van een toekomstge
richte energiepolitiek heeft Inter
stoom met haar verwarmingsnet
baanbrekend werk verricht.
Haar verwarmingsmethode is in
derdaad gerieflijk (volkomen au
tomatisch), voordelig (billijke prijs
en betaling achteraf), tijdloos
(energie kan worden geproduceerd
met elke energiedrager), energie
besparend door beter rendement
en milieuvriendelijk (liever één hoge
schouw buiten de stad dan 1000
kleine in het stadshart). Bovendien
is ze door de kompaktheid van haar
installaties en het niet nodig heb
ben van een brandstofkelder
plaatswinnend, een alvast niet te
onderschatten voordeel.
LH
geen nazicht van een ketel noch
onderhoudskosten. De maat
schappij heeft immers een besten
dige dienst (dag en nacht) die voor
onderhoud zorgt en waarop men
steeds gratis bij defekt beroep kan
doenFinancieel gezien is er het feit
dat de werkelijk verbruikte warmte
slechts achteraf wordt betaald en
geen voorschotten worden ge
vraagd.
Voor de eigenaar die een aange
sloten huis verhuurt stellen zich
