firn bij mu man
Ayatollah Urbanus
in zijn volgelingen
MAATSCHAPPELIJKE REALITEIT
CENTRAAL IN KUNST VAN JAN DE NIJS
32 - 9-2-1979 - De Voorpost
Jan De Nijs bij een mobiel. EDV
zelfde mobiel in beweging. (F.DV)
Een tot barstens toe gevolde zaal... Een publiek dat applaudisseert
en lacht bij het minste dat zich op het klaarstaande podium durft te
bewegen. Hier moet wel iets erg groots aan de gang zijn of op zijn
minst worden verwacht. Een optreden van Jan-Paul II wellicht, die
na een rondreis doorheen Centraal-Amerika nog even komt
binnenwippen? Of zijn het de volgelingen van de ayatollah die de zaal
van het Jeugdcentrum Zonnestraat bezetten? Een of andere
organizator van de «vergadering» tracht het publiek tot bedaren te
brengen. Ergens horen we de naam Urbanus. En weer een
oorverdovend applaus.
Jan De Wilde, sfeervolle liedjes
met af en toe een gepaste
kwinkslag. (EDV)
Maar het blijft wel even wachten
op Urbanus van Anus; het eerste
gedeelte van het optreden wordt
namelijk verzorgd door een
andere meester, nl. Jan De
Wilde. Het wordt een even
bekende als boeiende Jan De
Wilde, zoals gewoonlijk door
zijn vrouwtje. Lieve Van Steen-
berghe op de bas. en André Van
De Velde op gitaar, op een
sobere wijze begeleid. Met
oudere en nieuwere liedjes
(«Joke». «Eet meer kittekat»,
«Plus minus zestig», «O dokter»,
«Evaluatie» en het erg mooie en
sterke «Zoiets houdt je
overend»), aaneengepraat door
pittig-humoreske bindteksten,
weet hij het publiek op zijn
gewone, d.w.z. licht ironische
maar toch erg sympathieke wijze
van praten en zingen, in zijn ban
te houden. Hoewel men zich niet
altijd van de indruk kan ontdoen
dat er parels voor de zwijnen
worden gegooid. Veel sukses
oogst hij alleszins en het weze
hem gegund, want een optreden
van Jan De Wilde blijft toch nog
steeds een belevenis (of her
belevenis) van het hoogste allooi.
En dan wordt het even pauzeren
geblazen: tijd voor een pintje,
een «jus de fruit» zelfs, om de
met veel moeite ingehouden lach
nog even naar lagere regionen te
kunnen verhuizen; straks zal
men nog genoeg lachkansen
kunnen benutten.
En dan weer naar boven. Na nog
even op de proef te zijn gesteld
door deze en gene informatie,
verschijnt de baardige mythe op
het podium... Een gelach en
gebrul van jewelste. Zijn para
bels en fabels onderhouden de
zaal, brengen het publiek in de
hoogste sferen. Het gelach welt
op uit de lage regionen en deinen
onophoudelijk de zaal in. De
hot-dog, de groepies. het Jezuie-
tenkollege, de Hells Angels, het
Plezante liedje voor Lut»,
«Theo-aan wie vaarwel wordt
gezegd», de «Lieve Jongen, die
Ik was het stencilletje vergeten dat mij door kunstenaar Jan
De Nijs werd toegestuurd en waarop te lezen stond dat hij
op «mijn» medewerking beroep zou doen om een projekt uit
te voeren. Een beetje verdacht dat ondeugend ding. Het
komt immers maar zeer zelden voor dat kunstenaars open
lijk de medewerking van het publiek nodig hebben om een
'kunstwerk' te maken. Toch in die zin dat het uiteindelijke
werk bestaat uit onderdelen van door het publiek aange
brachte elementen.
Jan De Nijs vroeg in het
stencilletje dat men zou
meebrengen, naar eigen
smaak één van de mooiste
afbeeldingen, een van de af
schuwelijkste of één van de
prachtigste herinneringen.
In mijn oude boekenkast
vond ik er geen want alles
wat ik heb is van middelma
tig allooi. En vermits ik het
werk van Jan niet om zeep
wou helpen...
Jan De Nijs (29) behoort tot
het kransje kunstenaars in
het Aalsterse die proberen
er wat aan te doen. Aan
wat? Wel, hij probeert een
nieuwsoortig mechanisme
op gang te brengen waarbij
de burgers zich niet meer zo
afzijdig gevoelen. Zo is ook
zijn eigen werk hanteerbaar.
De allemaal kleine onderde
len zijn verstelbaar. Je kan
ze afhaken en elders aan
plakken. Dat is mogelijk
door het gebruik van mag
neten.
Dat alles wil nog niet zeg
gen dat het hier om een
demokratisering van de
kunst te doen is. Want dat
stukje afbeelding dat ik
meebreng en dat net zou
passen in het werk van kun
stenaar Jan De Nijs brengt
me geen bal op. Let wel, het
kan eventueel door de kun
stenaar verkocht worden!
Maar het hoeft ook niet aan-
geschroeft te worden deze
redenering omdat het in zijn
ware betekenis niet zo be
doeld wordt.
altijd misdienaar is geweest»,
«De kartonnen tulp van
Montreux», ze worden allemaal
ver-leevend-igt. En tijdens de
twee toegiften klinken het ge
lach en gebrul nog een laatste
maal op. De spitsvondigheden
van Urbanus van Anus, afgewis
seld met minder geslaagde
grappen en grollen, behoren
weer 's tot het gesprek van
morgen. Morgen...
Morgen kunnen we dan naar
onze lieftallige Micha kijken die
wellicht niet eens de «Wassen
chrysant van Jeruzalem» zal
kunnen in de wacht slepen. Of
toch? Wie weet...
Dan is Urbanus me ondanks
alles toch heelwat liever.
DDT
De Nijs probeert de onbe
kende artistieke kwaliteiten
van de massamens op te
sporen en te verbruiken in
zijn persoonlijke aktiviteit.
Die onbekende kwaliteit van
de massamens maakt het
ons duidelijk dat ze zonder
het te beseffen kunst voort
brengen. In feite tracht de
kunstenaar hier op een sim-
plistiese manier een onder
zoek te openen.
Wanneer al die onbekende
elementen in de handen te
recht komen van Jan De
Nijs dan worden deze in een
meer kunstzinnige funktie
omgebogen. Zo ook de aan
gebrachte stukjes die in een
plastiek huls gezamelijk ten
toon hangen.
Verzameling
De expositie welke Jan De
Nijs van zijn werk in de ka
pel van het Oud-Hospitaal
heeft ingericht geeft ons
een ontluikend beeld van
hoe de kunstenaar zichzelf
ziet als aanbrenger van i-
deeén. Hij verzamelt al
sinds lange tijd (VP 26/8/
77) laarzen, beha's, slipjes
enzoverder. Kortom kon-
sumptiegoederen. Wat hij
daarover heeft op foto of uit
tijdschriften tekent hij over,
maakt er kopij van of doet
het door middel van frotta-
ge een techniek uit onze
jeugd. Dat alles wordt ge-
kombineerd in een werk.
Dat werk wordt dan nog
maals door Jan bewerkt. In
de meeste gevallen worden
de werken met overhoekse
strepen als het ware vernie
tigd. Het zou ook wel kun
nen zijn dat die behandeling
enkel maar tot doel heeft de
realiteit te muilbanden of
ons een blinddoek op te
hangen.
In een kijk-kast vol licht,
met centraal de lieve 'smile'
van een meisje, zitten ver
schuifbare heldere en ge
kleurde glazen. Je kan ze
verschuiven in de kombina-
tie die jezelf verkiest, en zo
kom je tot rare vaststellin
gen die gaan van de venster
etallage van een vrouwen
bordeel tot de nette gla
mour touch van het meis-
ie od de foto.
Dit werk leidt ons echter
onherroepelijk terug tot de
pop-art kunst. Deze kunst
richting reageerde ook al te
gen de maatschappij en in
Deze week is het terug erg rustig in onze bioskopen.
vallen weinig wijzigingen te noteren,
in cinema Feestpaleis blijven de twee films van vorig
week doorlopen. In de grote zaal 1 is dat «Death on tfi
Nile», een Agatha Christieverfilming. In zaal 2 gaat «Grea
se» zijn negende week in.
Wat cinema Palace betreft, ook daar een verlenging, nl. c
film «Convoy» in de benedenzaal.
In de Studio gaat vanaf vandaag een film die wij stei
aanbevelen: «ifigeneia». Deze Griekse film naar het gelijk
namige werk van de oude Griek Euripides ging in premièn
op het Festival te Brussel. Hij kwam er, werd gezien ei
overwon er. Met deze film ook sloot Michael Cacoyanni
zijn Euripides-cyklus af. Zoals u misschien reeds bekem
verfilmde hij voorheen reeds «Elektra» en «De Trojaans
vrouwen».
d m-
De geschiedenis speelt zich af tijdens de oorlog tegen Tro
jeOm Menelaos, wiens vrouw Helena er met Paris vandoc fót e<
ging, te wreken verzamelen de Griekse koningen hun troeft van
pen in de baai van Aulis. Zij kunnen echter niet uitvare )tigd<
omdat de wind is gaan liggen. Wanneer er gebrek aa gbar
voedsel komt laat Agamemnoon de heilige dieren van hoiruike
gepnester Calchas slachten. Ook het hert van Artemi* rel
wordt daarbij gedood. Als zoenoffer vragen de goden. ze< wig j
Calchas Agamemnoons oudste dochter Ifigeneia akti<
Om zijn dochter naar Aulis te lokken verzint Agamemnoo eg ze
een list. Hij laat haar zeggen dat ze zal uitgehuwd wordefele
aan Achilleus. Vol vreugde gaat Ifigeneia samen met haaisioei
moeder Klytemnestra naar Aulis. Daar wordt haar de ompr vai
vang van het drama duidelijk. Agamemnoon kan niet meeflrijf v
terug want duizenden eisen de dood van zijn dochter Ifigej) ges
neia zal tenslotte toestemmen in het offer. over
Het verhaal van Euripides werd door regisseur Cacoyanni izelf
in een modern kleedje gestoken. Zo ziet hij de dood vai dure
Ifigeneia als zijnde een politieke moord. Daarnaast zijn e die
ook nog een aantal andere tema's die de film bijzonde iters'
boeiend maken en die hem daarnaast uitstekend geschik ingoi
maken voor opgenomen te worden in het schoolprogram i ree
ma. Een aantal scholen bespraken trouwens reeds voor4jeder
stellingen in cinema Palace
Naast het sterk aangrijpende drama in een prachtige filmi
sche vorm is er ook nog de sfeerrijke muziek van Miki
Theodorakis.
Een film die wij dus van harte aanbevelen.
S.Ji
de werken van sommige
kunstenaars wordt het alle
daagse verheerlijkt opge-
somt. Tot een echte bewus
te stellingname is het ech
ter nooit gekomen. Juist in
dat domein wil De Nijs zich
wel uiten. Eerlijkheidshalve
moet ik er aan toevoegen
dat ik mij niet geschokt heb
gevoeld door het werk van
De Nijs.
Zijn werk komt mij over als
de weerspiegeling van een
maatschappelijke ervaring.
Hij wil deze ervaring ook bij
de burgers overbrengen en
om daar maximaal in te sla
gen betrekt hij hen bij zijn
luikt.
werk. Deze bemoedigerp
taak komt hem ter ere.
slot nog dit. Dezer dagf
was ik in het Van Abbe i
seum te Eindhoven gjaars
kijken naar de tentoonsém. 9
ling van Hans Haacke, 1
van de weinige kunstenal
die een duidelijke politieH
inhoud geven aan hun we mer
In de ruime zaal van het nigger
seum hing een vergrote #ur -
vertentie op welke door
lips was geplaatst in eer^'
raanse krant en waarin lel,a
bedrijf zijn steun toezeg ka
aan het regime van de Sji"ULJI
Haacke gebruikte ze aat
werk in zijn tentoonstellii *7R
Roger D'Hoi
Een pluimpje ook voor de begeleidingsgroep v
De Wilde. (EDV)
Urbanus, druk aan hel uitleggen hoe zijn vinger
onder de tram geraakte. (EDV)
ANTRAKT—11 FEBRUARI 79—20u30—
STADSSCHOUWBURG
Op zondag 11 februari om 20u30 vertoont de filmklub
Antrakt vzw in de Stadsschouwburg aan het Vrede
plein te Aalst de film «Freaks» van T. Browning. Een
Amerikaanse produktie uit 1932.
Het verhaal speelt zich af in een cirkus. De artiesten
zijn in twee kampen verdeeld en misprijzen elkaar.
Enerzijds is er het kamp van de 'normaalgevormde
mensen' met de traditionele trapezisten, ruiters, goo
chelaars, enz., en anderzijds zijn er de 'lilliputters' de
attrakties van het cirkus.
In dit wereldje probeert een van de dwergjes het hof
te maken aan een mooie koorddanseres, die natuur
lijk prompt weigert, tot op de dag dat zij verneemt
dat 'haar dwergje' een grote erfenis heeft verkregen.
Ondanks deze bijna onuithoudbare show van gruwel
en lelijkheid is 'Freaks' toch de filmgeschiedenis
ingegaan als een meesterwerk van poëtische en
tedere fresko's.
In dit Jeroen Bosch-achtig aandoend gegeven zullen
wij tenslotte het ware monster ontdekken. De amazo
ne Cleopatra die perfekt gevormd is, maar moreel zo
afgrijselijk is dat ze een dwerg verleidt om zijn fortuin
te kunnen pakken. De wraak van de minderbedeelde
wezens zal echter evenredig zijn met hun onmenselij
ke miseries.
De toegang voor deze voorstelling bedraagt 55 fr.
CJP-ers, TTT-ers en 65-plussers betalen slechts 45
fr.
KFL—15 FEBRUARI 79-20U—
KOLLEGEZAAL PONTSTRAAT
Op donderdag 15 februari om 20 u loopt in de
kollegezaal aan de Pontstraat de volgende KFL-film
«La Chaise vide» van Pierre Jallaud, een Franse film
uit 1974.
Pierre Jallaud is in ons land onbekend en in zijn
eigen land, Frankrijk, marginaal. Na zijn filmstudies
aan het IDHECte Parijs ging hij zich aan de montage
wijden. Daarna draait hij een tijdlang korte films.
Ook schreef hij scenario's, meestal over marginalen,
die al dan niet verfilmd werden.
In 1971 schreef hij dan het scenario met als centraal
tema de eenzaamheid van een ongehuwde moeder.
Hij zou tot in 73-74 moeten wachten alvorens hij met
beperkte middelen deze film zou kunnen realiseren
Scenario.
De tweeéntwintigjarige Anne, bediende in een foto
teek, woont met haar driejarig zoontje Samuel op een
kamer in de Parijse «banlieue». Het is de dagdagelijk
se tocht van «métro-boulot-dodo» en de voortduren
de zorg voor haar kind. Anne's geliefde is vier jaar
geleden als fotoreporter met onbekende bestemming
naar een Afrikaans land getrokken en nog altijd niet
teruggekeerd. De man wist ook niet dat hij een
zoontje heeft. Het blijft voor de jonge vrouw wachten
op de geliefde, wachten op de vader. Intussen maakt
zij kennis met een ocarina spelende musikus. Ze
groeien naar elkaar toe. Maar een reaktie van Samuel
doet haar aarzelen. Voorlopig althans, wil zij Maxime
niet meer ontmoeten. De tijd is nog niet rijp om haar
kind een nieuwe vader te geven, noch om een andere
man lief te hebben.
MARCEUNOKLUB—11 FEBRUARI'79-
14U— KAPUCIJNENLAAN
Ook de ieugdfllmklub heeft terug wat in petto voor de
jongere kijkertjes. Op zondag 11 februari om 14u
vertoont zij in de filmzaal aan de Kapucijnenlaan te
Aalst de Walt Disneyproduktle «Nanou, het jungle-
kind» of de belevenissen van een jongetje in de
.ungle, temidden van de wilde dieren. De voorstelling
eindigt rond 16u30.
