Mozarts Requiem:
muziek om naar de hemel te gaan
IPENBARE WERKEN BEHEERSTE GEMEENTERAAD
PPOSITIE PLEIT VOOR
ERPLAATSING VAN
EIZERSHALLEN
Vivaldi's Gloria:
muziek om er te zingen!
f.
De Voorpost- 23.2.1979 -9
t Jongste gemeenteraadszitting was er een van die weg-
368jelegd was voor Openbare Werken, want de goedkeuring
.688 in enkele Bijzondere Plannen van Aanleg vormden het
lomaamste punt van diskussie. Hoewel er slechts zes
mten op het agenda stonden, werd de vergadering toch
j laat besloten. Want over die BPA's was men niet zo
idelijk uitgepraat.
,320
275"
369
let betrof hier meer be-
lald de BPA's nummer 4
49 Valerius De Saedeleer-
raat», nummer 6 «Schaar-
sek» (beide voorlopige
nvaarding van het ont-
614 ferp-plan) nummer 5 «Sta-
n», 2 «Sint-Jobstraat» en
«Centrum», waarvoor de
incipiöle goedkeuring van
it voorontwerp werd be-
mdeld, en tenslotte het
3A «Paddenhoek» even-
syc
van
77 ins voor principiële goed-
154 luring van het vooront-
298 erp werd behandeld, en
§53 nslotte het BPA «Padden-
T73 iek» eveneens voor princi-
187 Ble goedkeuring van het
55 orontwerp.
44 ilerius De Saedeleerstraat
96 ihaarbeek en Paddenhoek
78 srden zonder veel omhaal
533 inomen. Maar voor het
ïntrum werden wel enkele
)rden omver gelopen. In
eerstgenoemde BPA's
il er niet zo veel verande-
n. Het zijn dichtbevolkte
jkaibieden. In het BPA Pad
rie inhoek zouden wel enige
in nijzigingen aangebracht
no arden. In het domein
dei Ichaubroeck» zou een re-
ouw avatiegebied voorzien zijn.
ouwïhepen De Neve bleef dan
htin)k wat uitvoeriger stil-
wer aan bij BPA Centrum. De
een on voor dit BPA was een
3ngs udie over de verdere evo-
Ü2°Itie van het stadscentrum,
als men wel al weet De
ven beleidslijnen enz. We
Deten daar niet meer op
gt'is( rugkomen. Raadslid Lorie
Hnq VV) maande wel aan tot
3te oed. Ook fraktievoorzitter
j vr ïudron (VU) bleef iets ult-
oeit leriger bij het BPA-Cen-
oor: im stilstaan. Hij loofde de
lant ist waarmee de ruimtelij-
is ordening aldaar was be-
/orc udeerd geworden. «De in-
3. N raak van de bevolking
ntig left aan dit BPA een nog
(ke igere waarde» zo zei dit
tellii adslid. «Het feit dat hier
teld< <ening werd gehouden
ide Bt gefundeerde kritiek van
taa' ikelin'gen en groepen,
doe aakt de inspraak zinvol
ker or wat de plannen zelf
Ien ïreft, valt het op dat het
"JPJ tenbaar nut een belangrij-
oppervlakte in ons Cen-
ertum inneemt». Verdere
|jnn uk op de woonomgeving
0p|, ordt beperkt, zo stelde het
;h r idslid verheugd vast. «De
20rM orziene uitbreiding yan
Openbaar groen zal in
t ontwerp sterk afgeremd
arden. Toch menen wij
it het behoud van het
alst|aarcjev0' Privaat groen
en lor het opleggen van een
ee o 'uwverbod op afdoende
enh jze verzekerd is.»
ijkje kleinschaligheid waar
aar gestreefd wordt inzake
lbouwing vond het raads-
bijzonder positief. Voor-
het aantal bouwlagen zou
,Jprden beperkt. Verheu-
ind noemde hij ook het
it dat de stad zich meer en
eer uitspreekt voor ver-
ersvriendelijk optreden,
aardoor het buurtleven op-
euw gestimuleerd kan
)rden. Positief was ook,
stelde raadslid Caudron,
t voorzien van een pak-
ergebouw in de Pont
raat. Hij loofde de inspan-
ngen van schepen De Ne-
om de staatsgrond (van
00 ormelde parking in de
Fj intstraat) in stadseigen-
im te nemen. Het raads-
I pleitte vervolgens nog
'or enige konkrete maatre
ten:
00 arbetering van de organi-
i tie van het openbaar ver-
er.
en degelijke aanpak van
1 verkeerstechnisch pro-
eem in een aantal Cen-
imstraten zoals de Kluys-
nsstraat en de Arbeid-
aat.
et beperken van het zwaar
nsport in de binnenstad,
nten dus waaraan de ver-
arskommissie een gron-
|e studie zou moeten wij-
n. De VU-fraktie keurde
ken
ing
beir
i
het voorontwerp-bestem
mingsplan goed omwille
van de professionele aan
pak, waarbij rekening ge
houden werd met de mens
en zijn opmerkingen, zo
stelde de fraktievoorzitter
van de VU.
Fraktievoorzitter Willems
(CVP) kwam vervolgens aan
het woord. Het vroegere
«nee» kon de oppositie nu
laten varen, omdat in tegen
stelling met vroeger, nu
toch bij de te nemen beslis
singen wel in voldoende
mate rekening werd gehou
den met de adviezen die wa
ren verstrekt door de bevol
king. De CVP-fraktie ging
dus nu akkoord met het
voorstel van het struktuur-
plan. Toch had de fraktie
nog enige voorstellen te for
muleren
-De woonfunktie in het
stadscentrum kwam hierbij
als eerste punt aan de orde.
«Door de overkapaciteit van
winkels in het centrum en
de uitbreiding van het één-
richtingsverkeer-systeem,
en door het realiseren van
steeds meer verkeersarme
en verkeersvrije straten be
vorderen wij de handels-
funktie van het centrum en
zijn verkeersveiligheid,
maar bemoeilijken wij er
ook het wonen», zo stelde
fraktievoorzitter Willems
die verder de nadruk legde
op het tegengaan van de
ontvolking van het centrum.
Hij vroeg gepaste voorzie
ningen in het struktuur-
plan«Het tekort aan woon
funktie kan volgens het
raadslid opgevangen wor
den door het uitstekend re
novatieplan waaraan de ont
werpers van het struktuur-
plan gedacht hebben. De
uitgestrekte oppervlakte
tussen het politiebureel en
het Kannunik Colinetplein
en het stedelijk zwembad
aan de Capucienenlaan is
gedeeltelijk niet bebouwd
en gedeeltelijk volzet met
stads-, staats- en industrie-
Ie vestigingen die op ter
mijn van bestemming zou
den kunnen veranderen en
dus voorbehouden worden
om er een nieuw groot
woongebied op te richten,
in de onmiddellijk omge
ving van het handelscen
trum. Dit betekent ook, zo
stelde het raadslid, dat wij
zouden afzien van de op
richting op deze plaats van
grote stedelijke hallen, als
mede dat wij tot likwidatie
zouden besluiten van de ge
deeltelijk aangelegde par
keerterreinen langs de
Beekveidstraat. De keizers-
hallen zag het raadslid dan
ideaal geplaatst op het zo
genaamde pleinrzonder-
naam aan de Pontstraat' (de
huidige parking op staats
grond). Daar zou de moge
lijkheid bestaan om de ste
delijke feest- en tentoon
stellingshallen op te richten
en er de bijhorende parkeer
gelegenheid in te voorzien
(parkeergebouw met 5
bouwlagen).
Kleinere parkeergelegenhe-
den vormden een tweede
voorstel van de CVP fraktie.
Haar woordvoerder trok de
opportuniteit in twijfel van
de aanleg van het groot par
keerterrein achter de huidi
ge keizershallen, dat mo
menteel niet alleen in slech
te staat is, maar ook psy
chologisch een hinder
vormt om er te parkeren
men heeft geen onmiddel
lijk zicht op het centrum bij
het verlaten van de auto. Hij
haalde het voorbeeld aan
van Brussel waar een con-
sertium een groot aantal
kleinere parkeergebouwen
had neergezet. Ook in het
stadscentrum van Aalst
zouden heel wat gebouwen
hiervoor in aanmerking ko
men, bv. de achterzijde van
het afgekeurd gebouw van
de rijksschool in de Nieuw-
straat, de vrijliggende gron
den van de rijksschool
langs de Arbeidstraat, de
terreinen van een tabaksfa
briek aan de Hopmarkt, een
deel van de gebouwen van
het OCMW aan de Katte-
straat, een stuk tuin in het
gewezen eigendom Schelf
hout... Een zware fout zou
het stadsbestuur begaan
door parkeerbeperkingen op
te leggen zonder vooraf
voor alternatieve parkeerge
legenheid te zorgen: «De
automobilisten zoeken par
keerruimte, en keren meer
en meer de rug toe naar de
handeldrijvende straten».
-De openbare groenzones
vormden een volgend punt
van bezorgdheid van de op
positie. «Het openbaar
groen langs de binnenkant
van woningcarre's werd om
zeggens door iedereen ver
worpen, zo zei raadslid Wil
lems, waardoor het bestuur
van dit initiatief afzag. De
tuinen van de betrokken be
woners zal dus niet ontei
gend worden. Nochtans
was de idee van de gezame-
lijke tuin op zichzelf niet zo
verwerpelijk». Het raadslid
haalde het voorbeeld aan
van Nederlandse steden
waar bewoners van een wo
ningcarré vrijwillig, met be
houd van de tuin, tot geza-
melijke inrichting en ge
bruik van de tuinen over
ging. In verband met de
Graanmarkt werd opge
merkt dat het patroon van
pleinaanleg daar verouderd
is. Enkele bomen zouden
volstaan. Voor de rest kon
er parkeergelegenheid wor
den aangelegd.
Tenslotte kwam de CVP-
fraktie op voor behoud van
de levendigheid van het
stadscentrum. De woord
voerder zei dat de fraktie
geen voorstander was van
het weren van de scholen
uit het centrum, omdat de
schoolbedrijvigheid bij
draagt tot het levendig hou
den van het centrum. Het
openbaar bestuur zou in ruil
voor de verkeersveiligheid
moeten instaan. Schooluit-
breiding vond fraktieleider
Willems foutief, ook ai om
dat de nataliteit dalende is.
Ook de kleine ambachtelij
ke bedrijven zouden hun
plaats in de stad moeten
blijven behouden, «voor het
koloriet van het stadsle
ven».
Raadslid Jan Vanderveken
steunde eveneens het idee
van het behoud van KMO's
in de stad, voor zover ze
niet vervuilend waren, ook
al omwille van de tewerk
stelling. Raadslid Van De
Sype had eveneens lovende
woorden over voor schepen
De Neve, wiens beleid ge
tuigde van «visie op de toe
komst» en van «moed om
op te tornen tegen verzet».
De stad, zo zei dit raadslid,
wordt teruggegeven aan
haar bewoners en de bezoe
kers.
Schepen De Neve dankte
voor deze bijval, en wees er
op dat gans het Kollege van
burgemeester en schepe
nen achter zijn visie stond,
en dat ook de bevolking
ruim de gelegenheid tot in
spraak had gekregen. Hij
zei verder dat de kleine am-
bachtbedrijven inderdaad
zouden kunnen blijven, dat
de woonfunktie beschermd
moest worden (»de kleine
straatjes valoriseren»),
maar wees er verder toch op
dat heel wat problemen in
de bijzondere kommissies
moesten besproken wor
den. De schepen van Open
bare Werken zei tot slot dat
het de bedoeling was de
woonkapaciteit in het cen
trum van 13.400 inwoners
op te trekken tot 18.400.
Momenteel zijn er in dit
centrum 4.282 eengezins
woningen, naast 784 woon-
gelegenheden in apparte
mentsgebouwen.
WL
CANTATE DOMINO:
gib neq.
b ni Ie -. sic
Maandag in de Sint-Martinuskerk.
Een verlichte koepelruimte, bloemen en rood-ontstoken
kaarsen, een grandioos zingend Cantate Domino, een goede
Philharmonie van Antwerpen, een evenwichtig kwartet, een
stipt dirigerende Vandernoot.
Van twee reuzen uit de muziekgeschiedenis hebben we mu
ziek gehoord.
Ze hebben uit hun levensloop een paar zaken gemeen, daar
onder de stad waar ze oegraven weroen: wenen en de wijze
waarop: in de grootste armoede. Wenen is dus ondanks zijn
uitgesproken muzieksfeer en traditie geen vriendelijke stad
voor genieën.
De aarde lag nog niet op Vival
di's kist als hij al vergeten was.
Nu 't is een rare vent geweest.
Hij werd beschouwd als een
onvergelijkbaar viool
virtuoos en een verschrikkelijk
snel komponist. (een opera op
5 dagen. Op zaterdagnamid
dag het libretto binnenbrengen,
de week nadien mocht je hem
komen halen!). Het laatste jaar
uit zijn leven is duister. Hij sterft
dus in Wenen en wordt er be
graven 'van den arfnen' (al
hoewel hij tijdens zijn leven
veel geld verdiend heeft). Van
dan af verdwijnt hij uit de mu
ziekgeschiedenis; alle compo
nisten uit de negentiende eeuw
hebben nooit over hem ge
hoord. In een muziek uit 1920
krijgt hij een lijntje (zeer nega
tief dan nog, vermeld wordt dat
Bach zijn concerto's herwerk
te.). Als men in het begin van
deze eeuw in Florence in een
paar musea grote schoonmaak
houdt, vindt men tientallen
concerto's van dezelfde man:
een zekere Vivaldi. Het blijkt
niet alleen speelbare, maar bo
vendien prachtige en goede
muziek te zijn en langzaam,
maar zeer langzaam begint zijn
renaissance. Het is bijna met te
geloven, maar niemand die nu
is. en altijd in de muziek geze
ten heeft, heeft bijna zeker voor
zijn 40e nooit van hem ge
hoord. Hij is onbedreigd koplo
per op het gebied van klassieke
platenverkoop. Hij verslaat met
straten voorsprong nummer
twee op de lijst (de heer van
Beethoven). Omdat hij priester
was verwacht je toch dat zijn
religieuze muziek het meest ont
dekt of gepubliceerd zou wor
den. Nu dat is helemaal niet het
geval Deze Gloria is wel over
bekend verder is er nog een
Credo, de Stabat Mater en een
paar Motetten en we zijn rond.
De platenmaatschappijen kon
digen de uitgave van zijn psal
men en missen aan, maar dat
zijn er zo'n pak dat we nog jaren
in verwachting levenVivaldi
is zo'n groot komponist, zo'n
prachtig instrumentalist dat ik
me afvraag wie ik ben dat ik
daar woorden mag aan wijden.
Het is een man die met muziek
alles mooier maakt: een ruiker
bloemen is een haven van
schoonheid, en als je daar een
largo bijhoort, worden de bloe
men minuut na minuut nog
mooier.
Ik gooi de volgorde van het
programma heel bewust door
elkaar. Ik schrok me rot toen ik
merkte dat het Gloria na het
Requiem kwam.
Het Requiem, de belijdenis, de
levensverklaring van een ster
vend mens is zo'n compleet
werk. dat daar gewoon niets na
mag. De stervende Mozart die
deze muziek zo schreef dat het
slechte opnamen gesproken: in
1964 zette J.P. Paillard het op
plaat met een vals zingende alt,
en in 69 kwam de versie van I
Virtuosi di Roma (wat zijn de
Italianen toch een bescheiden
volk). De conceptie van alle vo
cale werken van Vivaldi was tot
voor kort zo romantisch dat
men een nieuw componist bij-
geschapen heeft. Viverdi. Die
romantiek bleek weer heel
even toen Vandernoot in de
sopraansolo bij het herhalen
van een kort motiefje duidelijk
aanstipte: echo, echo! Toch is
dit een overrompelende brok
geschiedenis hoeft niet her
haald. Misschien wel dat Mo
zart er tot op de dag van zijn
dood aan gewerkt heeft. Tot
zijn schoonzus die hem die
avond komt bezoeken zegt hij:
«Blijf hier, vannacht sterf ik, ik
heb de doodsmaak in mijn
mond.». Hij sterft ook die nacht,
met een tema uit het Requiem
op zijn lippen. Heel wonderlijk
is dat Mozart, een klassiek
componist bij uitstek, hier een
stuk met een barokke opvatting
geschreven heeft: de hoofdac
tie wordt door de koren gedra
gen. de solisten hebben in ver-
Het prachtige konsert had plaats in een overvolle St. Martinuskerk (EDV)
Cantate Domino in (je Sint-Martinuskerk (EDV)
lijden van een blij levend mens,
door de schoonheid van stem
en instrument vertederd wordt
in het testament van de godde
lijkste componist, die al het
menselijke in zich had.
Alseréén Vivaldi-fan rondloopt
ben ik het. Maar in 's hemels
naam niet na Mozarts Re
quiem! Dan hoef ik niets meer,
alleen stilte en bezinning. Geen
gebuig, geen geknik, geen ap
plaus, stilte. Dus eerst naar de
Gloria Het programma ver
meldt de eerste ongelukkige
opvoering in 1939. Door om
standigheden onafhankelijk
van mijn goede wil, kon ik daar
helaas niet aanwezig zijn. Over
muziek. Vivaldi is zo'n knap
kenner van zijn publiek dat hij je
nooit op adem laat komen. Die
man schrijft met een psycholo
gisch bestudeerde afwisseing.
Er is bijvoorbeeld het prachtige
duo sopraan-hobo: «omine
Deus», met een decoratieve
hobo-melodie. Er is de altaria
waarin Ria Bollen mijn hart
breekt.
Ze kent het werk natuurlijk van
voor naar achter want zij heeft
het pas op plaat gezet. Cantate
Domino barstte uit in de feno
menale fuga op 'Cum Sancto
Spirito', een tema dat hij leende
voor deze Gloria.
En dan het Requiem. De voor
houding een minder belang
rijke rol. Zeer, zeer mooi is het
Kyrie waarin de sopranen door
de drie andere stemmen opge
jut worden, van beneden tot he
lemaal bovenaan de si b. Can
tate Domino zong prachtig: alle
korte nootjes en alle loopjes
correct, geen gesleur, geen
gesleep. De verhouding in de
stemmen is perfect (heel even
duwen de bassen de tenoren
eruit in het 'confutatis') Het 'la-
crimosa' is adembenemend
mooi. En in het 'hostias' de idee
verdedigd dat na het 'hostias
(het laatste deel dat Mozart zelf
geschreven heeft) de dirigent
even zou poseren. Dat lijkt mij
als eerbewijs aan een der
grootste componisten en aan
een der grootste werken uit de
muziekliteratuur, en ook aan dé
uitvoerders veel hoger dan na
afloop van dit laat ons maar
zeggen testamentair werk ir?
een rechtstaande ovatie uit te
barsten.
Het Benedictus voor de vier sor
listen is bijzonder mooi. De
sopraan Mariette Kemmer,
wiens stem wat wapperde in de
aanvang raakte daarna zeer
goed op dreef. De tenor Philip
Langridge is inderdaad één der
meest vooraanstaande teno
ren van zijn generatie. Alt Ria
Bollen beheerst niet alleen het
kwartet maar drukt haar stem
pel op het ganse orkest, en op
het ganse werk. De bas Ste
phen Roberts, die eigenlijk een
lage bariton is (zijn stem begint
zeer mooi te kleuren vanaf de
c) deed me één keer schrikken
toen hij in zijn openingsaria
(Tuba mirum) de korte nootjes
plat streek. Maar het zijn werke
lijk vier klasse-zangers.
Dirigent André Vandernoot, die
de twee werken dirigeerde
kreeg uiteraard het meest ap
plaus. Het moet toch onder
streept dat dit in de eerste
plaats toch diende te gaan naar
een man die onverdroten zijn
leven dag na dag in de muziek
stopt: Michael Ghijs. Zijn naam
kwam zelfs in het ganse pro
gramma niet voor. Ook naar de
vele kleine en grote knapen die
eindeloze uren en alle vrije tijd
stoppen in herhalingen, om
prachtige concerten te kunnen
geven voor een publiek dat dik
wijls blijk geeft van vreemde
motivaties.
Eén randbemerking. Er was
een tijd dat Cantate Domino
voor een optreden onzichtbaar
bleef. Op het juiste uur werden
de knapen door een 'introitor'
naar hun plaats gebracht. Dat
had een dubbel doel: er heerste
onmiddellijk een heel serene
sfeer, en het werd doodstil,
want iedereen voelde dat het
concert aanving. Vorige maan
dag, een half uur voor de aan
vang, zaten de knapen er al. Ze
wiebelden, ze lachten, en ze
wuifden. Vanaf de eerste noot
zie je dat het een koor met
enorme koortucht is. Ze heb
ben de oren verblijd, maar het
oog wil voor en na het concert
ook wat.
Een persattaché gaf na afloop
het al bekende geheim door dat
het koor tijdens de paasvakan
tie naar Columbia gaat.
Is er misschien nog een plaats
vrij voor een verslaggever?
FC
