LEON VAN HUFFEL:
«Ik bleef altijd maar
hopen dat mijn
onschuld kon
bewezen worden...»
H,
K
Louis De Lentdecker
over de zaak Van Huffel
Serie
Vanaf volgende week
in dit blad:
Na 31 jaar gevangenis weer thuis in Kallo
Het drama in de Sint-Niklase Botermelkstraat:
wie kent de waarheid en niets dan de waarheid?
Na 31 jaar opsluiting in de centrale gevangenis van Leuven is Leon Van Huffel weer
op vrije voeten. De kortgedrongen boerengestalte met brede schouders van weleer
heeft sterk aan allure ingeboet. Een half gebroken man voor wie de draden van het
leven slecht gesponnen werden zit voor ons met naast zich zijn vrouw Clara: een
tengere vrouw, kromgewroet van de harde labeur op het land. Maar vooral een
moedige vrouw die dertig jaar alleen een boerderij met 11 ha grond wist te runnen.
Zonder verbitterd te worden zag ze de mooiste jaren van haar leven voorbijvlieden.
Het verdikt
Vrijdag 5 december 1948 om 14 u.
stipt. Na een proces dat twee da
gen geduurd had deed voorzitter
Bossaert voorlezing van het arrest:
Leon Van Huffel werd door het
Assisenhof van Oost-Vlaanderen
veroordeeld tot levenslange
dwangarbeid wegens doodslag op
zijn vader «met het oogmerk om te
doden». Wenend, met zijn zak
doek voor het gelaat, verliet de
veroordeelde het gerechtsgebouw
langs de zijuitgang. In looppas
ging hij plaats nemen in de groene
celwagen die hem stond op te
wachten.
Het doek was gevallen over een
proces vol onduidelijkheden, on
juiste en onvolledige verklaringen
van" wetsgeneesheren en valse
verklaringen van verschillende
personen.
De feiten
Maandagochtend 10 maart 1947 is
het allemaal begonnen. Na weken
vorst en sneeuw was de eerste dooi
eindelijk ingetreden. De wegen
lagen vet en modderig.
Rond half zeven fietste de jonge
boerenzoon Leon Van Huffel in
allerijl naar dokter Paul De Smedt,
de huisdokter van de familie. Er
was dringend hulp nodig, want
vader Frans Van Huffel had zich in
de hooi loods verhangen. De zieke
huisdokter De Smedt stuurde Leon
verder door naar dokter D.S. Daar
werd hij door de meid wandelen
gestuurd. Tenslotte belandde hij
bij dokter R.D.M. die onmiddel
lijk kwam. Ook onderpastoor P.P.
werd opgeroepen en de zusters uit
de Ankerstraat.
Leon vertelde dat hij vader in de
hooischuur gevonden had, ver
hangen met een koezeel aan de
balk van de zoldering. Met de hulp
van broer Willy hadden ze (aldus
Leon) vader op het stro neergelegd
en moedererbij gehaald. Deze had
getracht het slachtoffer met een
emmer water weer bij te brengen
maar dat was vruchteloos geble
ven. Dokteren priester, die beiden
te goeder trouw waren, kwamen
overeen op aanvraag van de
moeder om tegenover de bui
tenwereld maar te gewagen van
een natuurlijke dood. Hierdoor
zou de goede naam van de familie
tenminste niet in opspraak ge
bracht worden. Beiden wisten ech
ter honderd procent zeker dat het
een onnatuurlijke dood betrof.
Ook de twee zusters die dezelfde
ochtend de dode aflegden merkten
onder de kin van hè? slachtoffer
een insnoering en wezen moeder
Hortense Marie Annaert op het
onnatuurlijk overlijden.
Voorlopig bleef alles echter in de
«doofpot- Zelfs moeder Overste
van de zusters verklaarde achteraf
tegen tante Julia (de zuster van de
overledene): «Laat alles rusten
wat rust. Er is nu toch niets meer
aan te doen
De naamloze
brief
Op 2 januari 1948 viel bij de
B.O.B. te Sint-Niklaas een naam
loze brief in de bus waarin het vol
gende te lezen stond: «Mijnheer
van de geheime dienst, ik ben er
zeker van dat boer Van Huffel
geen natuurlijke dood gestorven
is. Zijn zoon die ergens in de pol
der woont zal wel weten hoe hij
zijn vader afgemaakt heeft. Gij
zult gemakkelijk vinden over
welke Van Huffel ik het heb. Hij
woonde tegen Heimolen te Sint-
Niklaas. Ik teken deze brief niet
omdat ik in deze zaak niet wens
tussen te komen...»
Een onnauwkeurig
onderzoek
Onmiddellijk hierna is het gerech
telijk apparaat in werking getre
den. Na tientallen ondervragingen
van getuigen en verdachten stond
men nog even ver. De wetsge
neesheren maakten de ondervra
gingen van Leon mee. Nadat deze
de meest verschillende verklarin
gen had afgelegd bekende hij in
eens zijn vader te hebben gewurgd.
Wist de jonge boer op dat moment
nog wel goed wat hij vertelde?
Uit het psychologisch verslag cite
ren we: «De jonge boer die ganse
dagen zijn werkzaamheden in de
wijde natuur verrichtte moet nu
ineens in een besloten midden
gaan leven. Deze grote afzonder
ing is op zichzelf voldoende om
een gestel in verwarring te bren
gen». Na deze bekentenissen
volgde een lijkschouwing. Het
was nu slechts een koud kunstje
om de resultaten van de lijk
schouwing te doen kloppen met de
afgelegde bekentenissen.
Bekijken we echter ook eens de
andere kant van de medaille. Prof.
Picard ontving in hoedanigheid
van anatomo-pathologist een
deeltje van de hals van het slacht
offer. Daar de blauwe vlekjes
klein waren, terwijl bij een dood
door wurging de blauwe vlekken
meer verspreid en groter zijn, oor
deelde prof. Picard dat de doods
oorzaak eerder bij verhanging
diende gezocht te worden. De
wetsgeneesheren P. en D.F.
brachten destijds kritiek uit op de
visie van prof. Picard. Naderhand
sloot prof. Picard zich aan bij de
thesis van de twee wetsgeneeshe
ren omdat hij bepaalde anatomi
sche stukken niet gezien had.
Maar hij kreeg die anatomische
stukken later ook niet meer te zien.
Ze waren verdwenen en zijn nooit
meer uitgekomen...
Waarom liegen?
D.V.P.: Uiteindelijk hebt u toch
bekend Uw vader gedood te
hebben?
Leon Van HufTel: Ik was ten
einde raad. Ik wist niet meer wat ik
vertelde die dagen. Bovendien
hadden mijn twee advokaten me
aangeraden deze bekentenis maar
af te leggen. Het zou in mijn voor
deel zijn en achteraf zou ik wel
vlug vrijkomen.
Vlak vóór de dood van vader had
Leon en zijn verloofde Clara in
Kallo een boerderij gekocht. Kort
na vaders dood was het paar ge
trouwd en was zich in Kallo gaan
vestigen op de pas gekochte
hoeve. Niet voor lang. Na de aan
houding van Leon op 6 januari "48
bleef Clara alleen op de boerderij
achter. Sindsdien moest zij het
werk op de hoeve helemaal alleen
doen. Een onmogelijke opdracht.
Vandaar dat Leon Van Huffel be
reid was elke verklaring af te leg
gen als hij maar vrijkwam.
Men had aan dergelijke bekente
nissen geen waarde mogen hech
ten. ledereen wist dat ze bestemd
waren om de hoeve, de beesten en
het erf te redden. Het gerecht
dacht alleen aan de moord. Hij aan
de boerderij...
Ging het om geld?
Het hof te Kallo had het toekom
stige paar te Kallo gekocht voor
om en bij de 600.000 F. Clara had
van vader De Vos een bruidschat
van ongeveer 250.000 F meege
kregen. Leon vroeg thuis 100.000
F. Hij kreeg slechts 75.000 F.
Vader Van Huffel had immers nog
vier andere grote kinderen en
wilde elk van zijn kinderen even
veel meegeven. Daar over moet in
elk geval een ernstige diskussie
ontstaan zijn. Het hof te Kallo
werd op 8.3.47 bij kompromis ge
kocht. Op 9 maart was Leon bij
zijn verloofde en werd alles gere
geld om voor het tekort van
250.000 F een lening aan te gaan
bij de Boerenbond.
Op 10 maart, de dag vóór het
drama, moet er in elk geval heftig
Volgens ons is het drama het ge
volg van ongelukkig toeval, hele
maal buiten de wil van de betrok
kenen en in elk geval zonder enige
voorbedachtheid.
Een andere
hypotese
Hoe meer stukken we uit het dos
sier lazen, hoe groter onze twijfel
werd omtrent de schuld van Leon
Van Huffel. Waarom achtte sub
stituut - prokureur generaal Ste-
rget
ertek
de on<
Ike mir
bezoi
uitzie
den e
De hoeve langs de Botermelkstraat
doende vaststellingen in de verkla
ringen der verschillende getuigen.
De verslagen der deskundige dok
ters P. en D.F. zijn onduidelijk,
slecht in elkaar gestoken en zij
gaan in hun besluiten de objek-
tieve vaststellingen te buiten...»
Tot een herziening van het proces
is het echter nooit gekomen.
A
Een half miljoen frank aan advokaten betaald(hmc)
gediskussieerd zijn tussen vader
en zoon Van Huffel over deze
geldkwestie. Leon zou aan zijn
vader een onderpand gevraagd
hebben voor het te ontlenen kapi
taal. Dit werd geweigerd. Volgens
vader Van Huffel wilde Leon in
eens «te groot» beginnen en deed
hij er beter aan maar wat met een
voudiger middelen van wal te ste
ken. Wetende dat vader Van Huf
fel en zoon Leon beiden opvlie
gend van karakter waren (hetgeen
overduidelijk blijkt uit de talrijke
getuigenissen) kunnen we ons 31
jaar later nog best voorstellen
welke vlaag van passie er op dat
moment tussen beiden moet los
gebarsten zijn. Is het in de vroege
morgen van 10 maart terug tot hef
tige ruzie gekomen? Leon beweert
van wel. Heeft Leon daarop zijn
vader gewurgd? Leon beweert 31
jaar later nog steeds van niet.
De jury op het Hof van Assisen
oordeelde er anders over. Hij zou
deze daad zelfs gesteld hebben
met het inzicht van te doden...
In oktober vorig jaar gingen we in Kallo Leon Van Huffel opzoeken. De man had dertig jaar
in de Leuvense gevangenis doorgebracht Onschuldig?!
Leon werd indertijd tot levenslange dwangarbeid veroordeeld: vadermoord, luidde het
Maar de Waaslander hield, houdt z'n onschuld staande, al wou hij dan géén verzoek om
genade ondertekenen waardoor hij uit de gevangenis kon worden ontslagen. En nu is hij
'doorlopend voorlopig invrijheidgesteld'.
Het schrijnende verhaal dat we u hierbij voorleggen is de aanloop tot een artikelenreeks
die vanaf volgende week door Louis De Lentdecker over de zaak Leon Van Huffel in De
Voorpost wordt gepubliceerd. We stelden vorige herfst aan de man van de Sint-Niklase
Botermelkstraat enkele vragen, kregen inzage van het dossier, namen enkele foto's: de
neerslag daarvan vindt u hiernaast Maar let wel, toen de bijdrage naar de zetterij ging
was het eind oktober vorig jaar, al doen die tijdsomstandigheden er verder weinig toe.
Naar aanleiding van het vrijkomen van de 'banneling' vonden we het opportuun (de affaire
is trouwens aktueel) onze lezers in te lichten over de ophefmakende zaak Van Huffel. De
Antwerpse publicist Jos Cels heeft trouwens een boek in de maak over de affaire,
decennia volgde hij het wel en wee van de Wase boerenzoon op de voet Zodra het boek op
de markt is melden we u dat Inmiddels, en in afwachting van het feuilleton van LDL, die
de zaak Van Huffel al evenzeer heeft nagepluisd, dit uitvoerige bericht van onze eigen
redaktie.
vigny het tijdens het proces niet
nodig om de moeder en broer van
de verdachte als getuigen terug op
te roepen? Zij waren op de plaats
van de misdaad samen met Leon.
Vreesde het openbaar ministerie
misschien dat de verklaringen van
deze kroongetuigen zodanig uit
eenlopend zouden zijn dat spoedig
zou blijken hoe zwak de bewijzen
waren die pleitten in het nadeel
van de verdachte.
Men kan zich zelfs afvragen of
Frans Van Huffel wel aan zijn eind
kwam in de veldschuur. Op die
plaats lagen overal kleine deeltjes
stro op de grond. Als het lichaam
van het slachtoffer daar op de
grond gelegd werd en met water
begoten (om de levensgeesten te
rug op te wekken) moeten er on
getwijfeld toch stukjes stro aan
zijn kleding blijven hangen zijn.
De kloosterzusters die het lijk af
legden verklaarden echter: «Er
was geen enkel stukje stro aan de
kleren te bespeuren» Kwam va
der Van Huffel niet ergens in huis
aan zijn eind? Hij is wellicht ge
storven zonder dat iemand zijn
dood wilde.
In het ergste geval had men dus
kunnen spreken van slagen en
verwondingen met de dood als ge
volg, maar toch niet van doodslag
met het inzicht van te doden.
Verzoekschrift
tot herziening
In 1963 werd prof Paul Moureau
door mr. Elisabeth Sneyersen mr.
Fr. Claessens, advokaten bij het
Hof van Beroep te Brussel, ver
zocht het dossier na te zienMet de
toelating van het Parket-Generaal
van Gent richtte hij in aanwe
zigheid van een gerechtsdeur
waarder - een nieuwe wedersa-
mcnstelling in. Wc citeren zijn vi
sie achteraf: -Het dossier bevat
tegenstrijdigheden en onvol-
Toen Leon naar de dokter was
heeft de echtgenote van Frans
V.H. de stukjes stro weggeno
men. gewoon uit 'proprcteit',
zoals trouwens iedere huisvrouw
zou doen
Na32jaar houdt Leon VanHuffel,
nog steeds, z'n onschuld staande
Daar is een lang verhaal over te
schrijven, en we willen nog eens
terugkomen bij gelegenheid op de
hele affaire in een later af te nemen
interview.
Brandende vragen
D.V.P.: Zijt ge nu definitief
thuis?
L.V.H.: Voorlopig heb ik drie
maand verlof gekregen. Men heeft
me verzekerd dat tegen het einde
van deze periode mijn •Doorlo
pende voorlopige invrijheidsstel-
lingzal volgen.
D.V.P.: Zijt ge ooit te weten ge
komen wie eind 1947 de rijks
wacht aangespoord heeft tot een
onderzoek naar de doodsoor
zaak van uw vader?
L.V.H.: Mijn tante J. en nonkel
in Sint-Niklaas gaf haar geheimen
F. Zij wilden zich zelfs burgerlijke
partij stellen maar dit werd door
mijn vrouw Clara belet.
D.V.P.: Hoe is de erfenis op de
ouderlijke hoeve afgelopen?
L.V.H.: Ik werd onterfd voor het
vaderlijk erfdeel.
D.V.P.: Is het juist dat ge in de
gevangenis ooit eens gepoogd
hebt zelfmoord te plegen? Zijt
ge daarna aan een speciaal re
gime onderworpen?
L.V.H.:7o, dat klopt. Ik was vol
ledig down en in de war. Wat zou
je willen? Vroeger was ik altijd in
de buitenlucht en dan ineens ach
ter de tralies. Ik heb anderhalf
jaar in Doornik verbleven. Met
onderbrekingen. De eerste keer
dat ik er terecht kwam was het echt
om me uit de put te halen maar de
tweede keer was het om me te pes
ten.
D.V.P.: Hoeveel gevangenen
zitten er in Leuven in de Cen
trale Gevangenis?
L.V.H.: Tweehonderd. Uitslui
tend mannen uit het Vlaamse
landsgedeelteAllen zitten er hun
straf uit wegens een of andere kri-
minele veroordeling.
D.V.P.: Vertel ons eens iets over
de voeding daar?
L.V.H.: Iedere gevangene krijgt
wekelijks een pakje margarine van
250 gr. 's Morgens krijgt men kof
fie en enkele sneden droog brood
zonder toespijs, 's Middags zijn er
aardappelen, groenten en vlees, 's
Zondags is er zelfs soep bij. 's
Avonds: pap, brood, toespijs en
wat fruit. De laatste jaren is de
voeding veel verbeterd.
D.V.P.: Wat is nu feitelijk
«dwangarbeid»?
L.V.H.: Dat bestaat al lang niet
meer. De slechtste periode die ik
meemaakte was de periode tussen
'48 en '50.1 k zat hele dagen afge
zonderd in een cel en mocht per
dag slechts 20 minuten buiten om
eens te verfrissen in -de leeuwen-
kooi Er was was praktisch geen
verwarming. Niet te verwonderen
dat een mens dan reumatiek krijgt.
Na '50 is er stilaan een heel ander
regime gegroeid. Er komen dag
bladen en men mag zich een radio
of t.v. aanschaffen. Sinds twee
jaar is het zelfs toegelaten te kor-
responderen per cassette. Men is
ook niet verplicht van te werken.
Maar wie niet werkt krijgt ook
geen enkele gunst.
D.V.P.: Hoe verloopt zo een dag
in de gevangenis?
L.V.H.: Om 6 u wordt iedereen
gewekt Om 6.15 u al volgt het
ontbijt. Van 7 u tot 11.45 u. wordt
er gewerkt in het atelier. Men kan
kiezen lussen schrijnwerkerij,
smidse, offset, kleurendruk, man
denmakerij enz. Om 12 u. is er
middagmaal. Van 13 u. tot 16 u.
wordt weer gewerkt. Van 16 u. tot
17 u. mag gewandeld worden in de
tuin. Om 17 u. is het avondmaal.
Daarna is er nog mogelijkheid tot
ontspanning kaartenbiljart
en.z) tot 20 u. Daarna vliegt ie
dereen terug achter slot.
D.V.P.: Clara, wij staan vol be
wondering voor U omdat ge na
31 jaar nog bereid zijn Leon als
uw man te aanvaarden.
Clara De Vos: Ik heb in mijn leven
maar één liefde gekend. En wan
neer ik gedurende jaren mijn man
nier meer bezocht in de gevangenis
dan was dit omdat ik tussen twee
nooit prijs,
vuren stond: de familie met
verder moest leven en mijn nu
gaf mijn bezoeken ook op om
alle vertrouwen in het gerech
loren had en zelf op bepaald
"menten aan de zaak geen uitk
zag.
D.V.P.: Leon, wij hebben
de indruk dat gij 15 jaar va
leven verprutst hebt doe
1963 geen genadeschrift te
len ondertekenen. Anders?
gij al 15 jaar thuis geweest
L.V.H.: Ik bleef steeds maai
pen dat mijn onschuld had ku
bewezen worden, maar er k
niets van in huis.
D.V.P.: Hoe zijt ge dan onl
toch tot andere gedachten
komen?
L.V.H.: De. h. Ghislaii
Bock, veehandelaar hier i
buurt, bracht me terug in ka
met Clara. Ook notaris Diei
van Melsele heeft zich vooi
ingezet. Samen met de adj
direkteur van de gevangenis
de situatie dan besproken
hier zit ik nu.
D.V.P.: Hoeveel hebt ge in
leven aan advokaten betaal
L.V.H.: Iets meer dan
miljoen.
D.V.P.; Kan een gevangene
wat spaargeld samen krijg
L.V.H.: Een gedetineerde
dient gemiddeld 6.000 F
maand. In uitzonderlijke gevi
kun dit zelfs meer dan 10.01
per maand bedragen maar
moet men al dag en nacht wet
Nu is het allemaal veel verbe
maar in 1948 verdienden W
centiemen per uur en daar m
hard voor gewerkt worden,
dichtkleven van duizend omsh
leverde ons destijds 1,8 fr.
D.V.P.: Bestaat er ook een s
verlofregeling voor gedetin
den?
L.V.H.: Wanneer één derdi
straf uitgezeten is wordt oi
drie maand een verlof van dri
gen toegestaan.
Met twijfel
in het hart
Wie het zware dossier van
Huffel heeft uitgepluisd
door grote twijfel overm
Vooral wanneer men de bril
van zijn eigen familieleden 1
en die dateren van jaren na
proces. «Wij waren domme ei
nauwde mensen», schreef
moeder toen, «en op al die on
vragingen hebben ze ons zo
en moe gemaakt dat we het n<
lottige «ja» uitspraken.,
geen betekende: Leon is sc fl
dig).
Gedurende zijn 30 jaar opslui
heeft Leon Van Huffel steeds
wensen gekoesterd: de vrijl
zijn vrouw en eerherstelDe et
twee wensen zijn nu toch al in
vulling. Als we in zijn plaats
ren, we zouden ons om die d
wens niet meer bekommeren.
