V
Stephen Collins in konsert
of de triomf van keizer voetbal
CHRISTIAN LATOUR
GEDICHTEN EN GEDACHTEN
KLV SLUIT PACT
MET PROGRESSIEF TEATER
Jan De Wilde
de lange A
Het Feestcomité van «Levensvreugde» had dus deze avond op
touw gezet Uitgerekend op een voetbalavond. De Nieuw-
Zeelandse pianist Stephen Collins kwam gratis, voor niets, en tegenaan
pro Deo zijn Europese Tournee inspelen. De organisatoren
hadden de service-klubs, de stad Aalst en een aantal vereni
gingen aangeschreven. Die waren allemaal zeer entoesiast, en
met nog groter entoesiasme hebben ze hun kat gestuurd. De
pianist zelf had zijn vrienden meegebracht Die zaten vooraan
in de zaai. Daarachter zaten zij die uit interesse voor de pianist
of het werk van «Levensvreugde gekomen waren. Ik durf niet
schrijven hoeveel er dat waren. De notabelen der Aalsterse
kultuurklubs schitterden op hun leqe stoelen. De burgemees
ter had zich laten verontschuldigen, die treft dus geen blaam.
De rest mag in de ketel met de ziedende pek.
Ik dacht al «zou Stephen Collins muziek en het instrument. Het
nu ook op die draak moeten tema wordt neutraal voorge-
gooit zou het nog
möof klinken ook, in koorversie
voor vrouwestemmen. De me
lodie en de linkerhand zitten
dicht op elkaar in open en toe
slaande tertsen. Alles door
drongen van Gods Zegen en
Eenzaamheid. Het blijft nog
spelen, die vooraan in de Feest
zaal staat, en die men gewoon
lijk piano noemt», ledereen
weet zo stilaan dat de linder-
poot helemaal los staat, zoda
nig dat het gevaarte elk ogen
blik naar beneden kan ploffen.
Bovendien wiebelt het als een
steld en dan volgen de variaties
heel braaf, heel afgemeten. De
zwier en het borrelende van
Haydn liggen te sluimeren. Hij
is duidelijk veel beter op dreef
met «Jeux d'eau» van Ravel
Mensen wat 'is dat toch een
mooi stuk. Zoals de titel het
bootje op de golven over en zegt «Spelemeien van het wa-
weer, zodra je maar een voet op ter»Dat is muziek die je moet
lijkt wel een lied, zo romantisch fenbach zal wel de bekendste een angstig kort motief, dat neur en majeur het knoopt al-
is het wijsje. Als je er woorden zijn, maar niet de mooiste. Het geen kans krijgt te ontwikkelen, lemaal dooreen, dikwijls zelfs
romantisch karakter mocht omdat de (ontstemde) beiaard geen van beiden. Een van de
misschien iets meer naar bo- er boven en doordreunt Zeer grappen uit de muziekgeschie-
ven. Het lijkt alsof Collins wil mooi, zeer knap gespeeld. Ik denis is dat Debussy die de
zeggen: «luister, ik wil wel iets zal me nog tot het Messiaen- Franse Muziek van onder de
romantisch spelen, ik de noten, dom bekeren. Wagnerknoet haalde en ze op
voor de geest zorgen jullie krijgt te ontwikkelen, omdat de opera-, lied-, orkest- en piano-
zelf» (ontstemde) beiaard er boven literatuur een volkomen nieuw
En dan Messiaen (twee keer en doordreunt Zeer mooi, zeer gezicht gaf faalde voor het
zeer rustig, maar Liszt zit al af zelfs) met een koffielepeltje knap gespeeld. Ik zal me nog examen van piano,
en toe te grinniken van «wacht adempauze ertussen. Ik hield tot het Messiaen-dom bekeren. Collins was blijkbaar gewaar-
maar, straks pakken we eens mijn hart vast, want die man Debussy was duidelijk als schuwd over de dikke laag kul-
lekker uit!» De eerste oktaaf- heeft rare teorieën en muziek zalmneusje opgespaard. Het tuur die in de stad bovendrijft,
sprongen in de linkerhand be- verkocht. Zijn orgelmuziek is was beslist met Ravel het Hij scheen het allemaal nogal
ginnen, de melodie krijgt ver- volgens mij nog altijd de beste boeiendste van de avond. Dat is sportief op te nemen. Hij
siering, roef nog een vlucht ar- reklame voor Bach. Hij is door- duidelijk muziek die de pianist schonk de lege stoelen zejfs
peggios, crescendo. Of je nu drongen van mystiek en reli- aardt. Debussy schrijft het stuk nog een toemaatje (ikzou in zijn
een Lisztfan bent of niet, maar gieuze zeg maar obsessie. Vol- bij een schilderij van Watteau plaats nog liever dood gevallen
climaxen opbouwen dat kan die gens de een is het een genie, (een soort mini- zijn)-
man. En zo gaat de ontwikke- volgens de andere een charla- schilderijententoonstelling Ik dacht de hele tijd op het ver-
ling door, naar het eerste hoog- tan. dus). Hoe moet je zo iets spe- haaltje van de bruiloft te Cana.
tepunt. Naar zijn maatstaven Maar hier viel hij bijzonder len? Eerst een jaar alleen maar Daar had men met psycholo-
blijkt het nog allemaal braafjes mee. «Cloches d'angoisse et studeren hoe je moet aanslaan, gisch inzicht ook het beste voor
larmes d'adieu», heet het eer- en dan een jaar op retraite. Het het laatste stuk van de avond
ste stuk. Een dialoog tussen is een vat impressionisme. Mi- opgespaard. Nee echt, De-
de peaaal zet, maar we kunnen
er niet van scheiden. Ze was
diskreet verwijderd van het po
dium en stond in alle pracht en
praal te schitteren aan de in
gang.
De Heer Meessens leidde de
avond in. Hij had het bepaald
zien spelen, gewoon omdat het
visuele muziek is. Technisch
zelf staat het in de pianolitera
tuur model voor pianistieke
vernieuwing: het watergeruis,
de fonteintjes, de watervallen,
de fladderende beekjes, je
hoort het allemaal. Je ziet het
met de dank voor zijn werk niet zo: de vingers meanderen over
getroffen. Het klassieke zin- de toetsen, ze spuiten in heie
netje van «dank voor Uw talrijke toons - toonladders de hoogte
opkomst» kon hij rustig inslik- in. Het borrelt, het glittert, het
ken.
En daar komt Collins: 26 jaar
oud, een doodgewone jonge-
tussen de perken. Je ziet de
eremijt op de top van de kale
rots in opperste Zegen Gods en
opperste Eenzaamheid in mys
tieke vervoering staan. De he
mel zit vol aarts- en gewone
engelen, serafijnen en gobelij-
nen.
Dan komt het tweede tema,
veel rustiger, een beetje mono
loog in eenzaamheid. Bij de re
prise regent het watervalletjes,
allemaal bundeltjes korte
nootjes in waaiers naar bene
den. Knappe Liszt.
Pauze.
Stephen Collins tijdens zijn grandiose uitvoering van
d'eau» van Ravel. (VW)
bussy haalt het met een eiland plaus, glimlachje,
voorsprong. Af.
Collins knipte nog eens, ap-
draaikolkt. Virtuoos tot en met
maar het blijft klankvirtuositeit
je hebt zelfs geen oog voor Na het uitblazen: Chopins Bar
man. Hij ziet er helemaal geen technisch wonderwerk. carolle op 60. Aan de sleutel
pianist uit (op de lange vingers De heer Liszt was er ook. Nee staan ter fringe van wie het
na), hij kon zo voor je in de niet met bravour en alle noten spelen wil zes kruisen. Dat is
«Doe het zelf» zaak staan, en van onder tot boven en terug in no9 maar een voorteken van de
naar plankjes en vernis vragennietszeggend passagewerk, kruisen die de pianist onder het
Daar gaan we met het pro- maar met een vrij lijvig stuk spelen te wachten staan. Cho-
Christian Latour, gestart onder pseudoniem Wallis Chris La-
tour, komt na een aantal ervaringen tot het besluit dat een
pseudoniem eigenlijk het ontwijken van verantwoordelijkheid
is. Hij besluit dan ook om ais dichter niet langer een sluier over
zijn identiteit te hangen en wordt opnieuw de door iedereen
opspoorbare en herkenbare Christian Latour, geboren te Aalst
op 24 juni 1953.
gramma: het andante met va- (Zegen Gods in de eenzaam- Pjn stoPte a' zijn pianistieke
riaties van Haydn heid) Het staat niet op zichzelf, nieuwe vondsten in het stuk
Had ik een kwartier te laat ge- het komt uit «Harmonies Poéti- Het is niet op en top Chopin
komen en moeten raden naar ques et Réligieuses» Een van Het klinkt soms harmonisch
het eerste deel, ik had er nooit de godsdienstige werkjes die zaer modern. Barcarolle is een
Haydn opgezet. Collins houdt hij telkens schreef als er weer visserslied, een lied, een Ita-
zich duidelijk op de vlakte. Het een wijwatervat op zijn kop ge- liaans bovendien, vermomde
wordt net een aftasten van de vallen was. Daar gaat het: het belcanto eigenlijk. Die van Of-
Is het dan zo belangrijk dat
iedereen heel presies weet,
wie een bepaald gedicht ge
schreven heeft?
Ik vind dat een naam onder een
gedicht of een boek, een middel
is om mensen tot kommunika-
lie te brengen. Op die manier
KLV of het Progressief Aalsters Collectief Teater werkt. Ook dit getuigt
(PACT), pakt uit met een eksklusief teaterkursus weer van de ernst waar-
projekt. Belangstellenden worden verwacht op de
informatieavond van PACT op 27 april 79 in café
Landhuis te 20u.
Blijkbaar om tegemoet te
komen aan een behoefte
die latent aanwezig was
bij een aantal mensen,
nam Anton Coöèn het
initiatief om, vertrekkend
van het bestaande KLV-
.eatergezelschap, over te
stappen naar een meer
geëngageerde, meer ge
fundeerde vorm van
spektakel brengen. Ik ge
loof dat een dergelijk ini
tiatief alleen maar toege
juicht kan worden. Toch
spits ik de oren wanneer
ik verneem dat «teater de
grenzen van het amuse-
«ryentaire - het teater als
eventjes eruit zijn - te-
buiten moet gaan». Je
kan hier natuurlijk een
diskussie over termen
beginnen en zo op de
eerste plaats proberen
duidelijk te maken wat
de funktie van teater ei
genlijk is, doch daar
heeft PACT alvast een
recht-toe-recht-aan defi
nitievoor:
«De kreatieve mens die
een bij uitstek sociale
kunst als teater, als uit
laatklep heeft aangegre
pen, heeft in deze span
ningsvolle tijd, behoefte
om een impakt te hebben
op deze gebeurtenissen,
ze te wijzigen, er kritiek
op uit te oefenen of ze
zelfs een krachtig halt
toe te roepen», (sic).
Voeg daarbij nog de door
PACT zelf gehanteerde
termen als «diepsociaal
bewogen» en «progres
sief kritisch» en je be
landt bij het Agitprop
teater zoals het in begin
van de 20e eeuw in Rus
land werd beoefend, na
de oktoberrevolutie.
Vandaar naar politiek
teater, sloganteater
pamflettair spektakel
mee gestart wordt. Al
leen vind ik het jammer
dat hierbij onmiddellijk
wordt opgekeken naar
landen met een sterke
teaterfaam, zoals Enge-
dan nog slechts een klei- 'and, Duitsland en
ne stap. Het is zeker niet
de makkelijkste keuze.
Naast de duidelijke start
positie waarvoor geop
teerd werd, koos men
eveneens voor een werk
methode waar naast re
petitie en opvoering
Frankrijk, alsof wij in ei
gen stal niet over groe-
Hoe dan ook, je kan er
niet onderuit, dat alles
heel professioneel wordt
aangepakt, wat dan toch
een zekere garantie biedt
voor het welslagen van
dit zeer Drestigieuse pro-
jekt. Als openingsstuk
werd gekozen voor «Das
Kleine Mahagony» van
Berthold Brecht en een
oen zouden beschikken tweede stuk op het pro-
zoals De Mannen van gramma wordt Bremer
Jen dam, Het Trojaanse Freiheit» van R.W. Fass-
Paard, ARCA-NET, Are- binder,
nateater, MMT enz..., Het wordt dus ongedul-
Jie allen stuk voor stuk dig uitkijken naar de eer- als middel om meer mensen te
kan er een diskussie ontstaan.
Ik heb graag dat de mensen er
zelf beginnen over te praten.
Vind je dan niet dat een ge
dicht uit zichzelf zo dui-
duidelijk is of zou moeten zijn,
dat er niet over gediskus-
siëerd hoeft te worden?
Dat kan eventueel zo zijn. Doch
het gaat er mij vooral om, dat
wanneer bepaalde poëzie mij
interesseert, ik automaties ook
geïnteresseerd ben in de MENS
die erachter steekt en dan wil ik
met die mens in kontakt ko
men. Zo vind ik het bij mijn
poëzie noodzakelijk dat men mij
kent als mens. Mijn poëzie is
niet zo ruim dat het goed is op
zichzelf. Aanvankelijk schreef ik
uit een «drang», doch langza
merhand evolueerde dit tot een
behoefte om mee te delen. Ik
ging mij dus richten op perso
nen
Wat wii je dan meedelen?
Het gaat hem vooral om het uit
drukken en meedelen van mijn
gevoelens.
Waarom kies je dan de poëzie
als middel?
Misschien omdat ik niet zo'n
vlotte prater ben Het lukt me
beter de dingen uit te drukken
op papier dan mondeling. Na
derhand leek het ook geschikter
was
met gevoel. Zowel vo
schrijver als de lezer is h
overweldigende gebeu
Tenminste zo voel ik het
Christiaen Latour, een dichter in hart en nieren.
doorlopend aan vorming Doeiende dingen hebben ste voorstelling
en opleiding van de ak- Debracht en nog bren- Ja
teur/aktrice wordt ge- 3en-
bereiken. Het summum voor
Jan Dhondt mij was, dat ik als dichter her
kend en erkend werd door de
nensen die mij al langer ken
den en die ikzelf kende. Doch
daar houdt mijn ambitie dan
ook op.
Het is er je dus niet om te doen
beroemd te worden.
zijn die beroemd wordt
Akkoord. Maar op de eerste
plaats is poëzie geen kommer-
siëel medium en ten tweede het
wordt ook te weinig gelezen In
die zin is het dan ook veel inte
ressanter om op andere manie
ren naar buiten te treden. Zo
heb ik vroeger een aantal ek-
sperimenten gedaan met ge
dichten van mezelf op muziek
van mezelf of van iemand an
ders en dan nog eens door ie
mand anders vertolkt, En dat
vond ik een ideale oplossing
Op die manier kon je de mensen
raken. De sfeer welke ik in mijn
poëzie stopte vond je ook in die
muziek en zo werd het voor de
toehoorder makkelijker om
mijn poëzie te begrijpen.
Wat is dan voor jouw eigenlijk
poëzie?
Ik kan het niet beter omschrij-
surrealisties gevoelen.
in een injinitesimaal beleven
van het bestaan
Daar ergens begint poëzie
In een ruimte, onbegrensd
en multidimensionaal
van belevingen, gewaarwor
dingen
en vibrasies...
van kosmieSe krachten
die één worden met de droom
en hallusinasie.
In een ruimte van materieloze
ekstraterrestiële golven.
van energiekwanta van geluk
liefde, haat, melancholie,
sehnsucht
Poëzie betekent zoveel
en terzelflertijd zo heel weinig
Poëzie is de oneindigheid
van het niets
is een nirwana
waar rede en realistiet
inferieur zijn aan gevoel
en surrealiteit
Heeft het werk van andeifger
geïnspireerd om tot deze Fm<
van poëzie te komen? pek
Dat weet ik zelf niet zo duia^
Op mijn zestiende ben ik t
nen schrijven en dat was!
nog een totaal ander soortl
zie, doch weer in funktuej'
wat ik te vertellen had. n
|de;
ee
ïdi
teksten waren scherper en
der. Wat ik schreef en de[
nier waarop, was ruw,
kwetsend
Hoe ben je dan geëvolugjer
naar je huidige vorm en
schrijven?
Omdat ik uiteindelijk vond
wat ik toen schreef, bete
zijn recht kon komen ond?
vorm van proza. Proza is
-en -tui i eaiaeii »vim iuu io B_
lin i a" Poë-Jekemwaariénaksioma: gens mij beier geschikt ;f
een van m in npninhtpn-
nf Ho holloHo lfOnZekern'et! Trouwens is poëzie
UI UG MClllClUG Vdll eens ee" goed middel
Je zou niet de eerste dichter
één van mijn gedichten
Daar ver voorbij de horizon
in een wereld
die een anti-wereld is
in een tijd die een anti-tijd is
Daar waar de rede verdwaalt
in een onberedeneerd
- ik voel. dus ik ben
Dit beredeneren
leidt naar onbegrip
Dit aanvaarden en beleven
leidt naar het ware leven.
Poëzie heeft vooral te maken
eerste keer dat je teksten
van iemand anders zingt.
Hoe bevalt je dat?
Niet het feit dat Jan De Wilde een plaatje maakt, noch ders doen
het teit dat dit plaatje op topdag 5 mei wordt ultge- N ,h dath„.
bracht, doch wel het feit dat het een plaatje met dialekt- "oast het gege»en dat net
liedjes wordt, was voor ons een reden om eens met «e's°a'le°'a
lekt zingt, is het ook de
Jan te gaan praten. - -
plaat in dialekt. Alleen mijn
Jan De Wilde en dialekt. spreekwoordelijke luiheid is
Wat is daar de reden erde reden voor dat het nog
voor? niet is gebeurd. Dialekt, en
In de eerste plaats heb ik dit daarmee bedoel ik alle dia
singletje gemaakt op aan- lekten, vind ik trouwens heel
vraag van Pol De Paepe. mooi. Vooral toen ik Jos
Hijzelf had een tekst liggen, Ghysens boek «Het Aals-
«Ballade in lange A» en ters volksleven I» gelezen
vroeg me die op muziek te had, kreeg ik de kriebel
zetten. De andere kant van goed te pakken,
de plaat heb ik dan hele-
Krijgen die liedjes een
vaste plaats in je reperto
rium?
het leveren van kritiek, voo
op de helling plaatsen van
standen, terwijl poëzie voo
het middel is om gevoel ov
brengen
Kortom, poëzie als uitd
king van gevoelens via w
den.
Precies.
verminderd hebben. Dit is Moeten die woorden ook
wel één van de nadelen van *in hebben op zichzelf of
dialektzingen, dat je slechts het de klanken van die
voor een heel kleine groep hen die duidelijk maken
mensen verstaanbaar bent
maal voor eigen rekening
genomen en zo zijn dan
twee liedjes ontstaan in het
Aalsters dialekt,
Puur toeval dus.
Wat de verstaanbaarheid
betreft, daar zullen de
Aalstenaren alvast geen
last mee hebben. Mis-
maar ik geloof dat ik het schien nog even vermel-
technisch niet aankan. Zelfs pen wje er allemaal heb-
wanneer ik vroeger pro- ben meegewerkt aan de
beerde om vertalingen te uitvoering?
maken van Enqelse liedjes c,
Kin,««rbeeld, lukte me dat Ldnimïltïïïrqtov uo" °,cc' UIC a,,uc"
Hei valt misschien ook weer de inhoud van
woorden illustreert.
Ik doe het niet meer. Niet
omwille van die tekst hoor,
Jan De Wilde in het dialekt (EDV)
Nee, dat niet bepaald, maar
ik vond het wel leuk om
eens iets anders te doen. Je
Zo toevallig was het ook zit tenslotte vast in een be
weer niet. Ik loop namelijk al paald stramien en het is dan
een hele tijd rond met de ook goed om daar eens uit
idee voor een langspeel- te stappen. Eens iets an-
psychólogischteverklaren! ba^^^pair^rókfluit
a eenmansorkestje, Lieve
Hoe komt het dat je al niet Van Steenberghe speelt
veel vroeger met dialekt- eveneens bass-gitaar en ik
liedjes begonnen bent? heb verder zelf de gitaarpar-
Om de zeer opportunistiese P'us een blokfluitduetje
reden, dat ik daarmee mijn met ^ean Blaute
afzetgebied met 300% zou ^an Dhondt
het om gaat?
Ze moeten natuurlijk welOj
hebben, doch daarnaast hef
ook het spelelement Zo sfe
ik soms met woorden
Tangerin Dream speelt
klanken om een harmonu
bereiken, veeleer dan een
lodie te scheppen. Zo prol
ik ook om met de klanken
de woorden een sfeer te scl
pen. Een sfeer die anderz
Dit dus wat je kijk op de p
zie in het algemeen en ji
poëzie in het bijzonder
treft Misschien kunnen
het bij een volgende bab
eens hebben over je werk z
O.K.
Jan Dho
