HOE VINDT EEN DUIF HAAR KOT TERUG?
lïlecJi/ch praatje
HOE HET ZOU
KUNNEN EN
I0E WIJ HET DOEN
VRV-
JUMPING
TE
TEMSE
Waasland
liiiiiiHHHyiksa
De Voorpost - 11.5 1979 -37
nleiding
e moderne postduif werd in het midden van de 19e eeuw in België ontwikkeld, maar de
bewonderenswaardige eigenschap van duiven om hun weg terug te vinden is al bekend
tolang er geschreven geschiedenis bestaat: de legers van de Assyriërs, Egvptenaren en
"hoeniciërs verzonden al boodschappen per duif vanuit het strijdperk.
)°k is het bekend dat er regelmatig communicatie bestond via de postduif in de dagen van
Jjolius Caesar, en - veel recenter - bereikten gedurende het beleg van Parijs in 1870 meer dan
|1.000.000 boodschappen ingesloten Parijzenaars via duiven die per luchtballon de stad
uitgesmokkeld werden; en om hun roemruchte geschiedenis tot deze eeuw te voltooien,
hebben de afstammelingen van de Columba livla dermate waardevolle diensten verricht in
Ide beide wereldoorlogen, dat er monumenten voor werden opgericht in Brussel en Lille.
nDit referaat over oriëntatie- en navigatlevermogen van de postduif zal zoveel mogelijk
ntsgewijze de factoren behandelen die van invloed zouden kunnen zijn op de koersdrift
n duiven.
Accuratesse van oriëntatie
navigatie resp. aan begin
Téta tijdens de vlucht.
Reeds lang is het bekend, dat
lostduiven zich vanuit hun
iplaats kunnen oriënteren
n de richting van hun hok.
Maar om de accuratesse
liervan te bepalen was het
nodig te weten hoe ze zich
gedroegen tijdens de thuis
reis en welke weg er precies
jevolgd werd.
)m hieromtrent nader geïn-
brmeerd te worden volgden
r vaijonderzoekers vluchten dui-
nale*en »n kleine vliegtuigjes
Griffin 1952. Hitchcock
1955. Yeagley 1951). Eén
lerzoeker (wagner 1972)
olgde één duif per helicop-
er door bergen en dalen in
Iwitserland.
De algemene conclusie luid
de dat duiven, wanneer ze
losgelaten werden, een halve
tot enkele cirkels boven de
losplaats draaiden om ver
volgens binnen 40 tot 200
seconden in de juiste richting
te verdwijnen.
Tijdens de reis volgden de
duiven een ietwat onregelma
tige koers naar huis. In
Zwitserland was het duide
lijk waarom: daar duiven
maar tot een bepaalde hoog
te vliegen, moeten ze de
bergen ontwijken, maar bij
de onderzoeken op dit gebied
in de Verenigde Staten
verricht, was het onduidelijk.
Volgens Walcott (1974) zou
dit ten dele het gevolg
kunnen zijn van de conse
quentie die het vliegen in
relatief rechte koers te zijn die waarbij men denkt dat
(Michener 1967). Wat nu duiven via bepaalde ken-
waren de beweegredenen van merken van het gebied dat
die duiven om deze koers te tussen losplaats en hok ligt,
volgen? hun weg naar huis vinden.
zgn. vluchten met zich mee
brengt. Hoog gesocialiseerd
als duiven zijn. kan het
zigzaggen van de vlucht
verlaat en gaat «leiden». Het
was daarom dan ook nuttig
om één duif over vlak land te
volgen. Daar men een duif
die per vliegtuig gevolgd
wordt snel uit het oog
verliest, werd deze voorzien
van een transistorzender die
een bereik had van 10 mijl
gedurende vier dagen (Coch
ran 1967). Door een voortdu
rende peiling op deze zender
te verrichten kon de gevolgde
koers nauwkeurig vast
gesteld worden. Door deze
proef herhaalde malen uit te
voeren, kreeg men een beeld
van de koers die één duif over
vlak land volgt. Dit bleek een
2. Factoren die bij «homing» Deze overtuiging werd ge-
een rol zouden kunnen voed door het feit dat duiven
spelen. die zgn. trainingsvluchten
2.1. Landschapskenmerken doormaakten (in afstand
Een heel oude opvatting is va"®rend van tol ongeveer
20 km) betere thuiskeer-
prestaties leverden, dan dui
ven die deze vluchten niet
meegemaakt hebben. Om
deze veronderstelling te veri
fiëren werden duiven op
steeds dezelfde vlucht per
vliegtuig gevolgd, waarbij
bleek dat er toch steeds een
verschil optrad in de richtin
gen die gevolgd werden
(Walcott 1974).
Hieraan kon de conclusie
verbonden worden dat de
duiven geen landschapsken
merken gebruikten om hun
weg naar huis te vinden.
Toch schijnen landschaps
kenmerken soms belangrijk
te zijn: in vier gevallen
werden duiven losgelaten op
hun trainingsroute bij be
wolkt weer. waarbij de zon
niet zichtbaar was. In alle
gevallen volgden de duiven
een hoofdweg die leidde van
vertrek naar eindpunt en een
slingerend verloop had.
Dezelfde duiven, nu losgela
ten bij zonnig weer, volgden
een koers die rechtstreeks
van begin naar eindpunt liep
(Walcott 1974).
Conclusie: duiven kunnen
landschapskenmerken ge
bruiken, met name by be
wolkt weer, maar deze zijn
niet noodzakelijk voor een
accurate oriëntatie en navi
gatie.
2.2. De zon
Matthew (1953) beschreef
dat accurate «homing» van
duiven alleen mogelijk was
bij de aanwezigheid van
zonlicht.
Schmidt-Koenig (1965) on
derzocht de invloed die de
zon eventueel op de terug
keer van duiven zou uit
oefenen d.m.v. experimen
ten. waarbij hij gebruik
maakte van zgn. «clock
shifted» duiven en van de
veronderstelling dat bij dui
ven een zgn. interne of
biologische tijdklok aanwe
zig was.
Dit laatste is op zichzelf geen
onbekend fenomeen, daar de
aanwezigheid ervan ook bij
de mens is aangetoond, wat
zich laat illustreren aan het
volgende voorbeeld.
Veel reizigers die zich per
vliegtuig verplaatsen naar
een bestemming waar de tijd
bijv. acht uur verschilt met
het vertrekpunt, hebben
moeite om zich in korte tijd
aan te passen aan dat andere
tijdsritme. Slapeloosheid 's
nachts en honger gevoel op
daarvoor niet bestemde tij
den zijn duidelijke sympto
men van een ontregelde
biologische tijdklok.
De wijze waarop Schmidt-
Koening de ontregeling van
de biologische tijdklok tot
stand bracht bij duiven was
als volgt: de duiven werden
gehuisvest in een van de
buitenwereld afgesloten ka
mer met kunstlicht dat zes
uur uit fase was met het
daglicht: normaal was de
zonsopkomst om zes uur
vm., in de kamer vond dit
verschijnsel om twaalf uur
vm. plaats.
Ook voor zonsondergang
werd hetzelfde verschil aan
geboden. Uit de proeven met
«clock shifted» duiven bleek
dat deze een tijdcompense-
rend zonnekompas gebrui
ken. Het houdt in dat een
duif die in de richting van het
hok vliegt, geen constante
hoek met de zon aanhoudt,
maar die hoek Iaat variëren
met de tijd van de dag, i.e.
met de veranderende zonne
stand t.o.v. de aarde.
'aratyfus
)eze ziekte wordt veroorzaakt
óor Salmonella typhimurium
ar. Copenhagen. Het zijn
parte biotypes die duiven aan-
isten, zodanig dat men gerust
an zeggen dat de bewering
an sommigen, als zou de dui-
enparatyfose gevaarlijk zijn
poor de mens, totaal onge
brand is. (Van Oye). Af en toe
ian ook nog wel eens een an-
lere Salm. (vb. S. Dublin...) bij
iuiven geïsoleerd worden,
let symptomenbeeld is sterk
fhankelijk of de ziekte bij oude
if bij jonge duiven optreedt. In
en groep jonge duiven ziet
men over het algemeen een
it ziekteverloop. Plots (dk-
na een aankoop van een
w (besmet) duitje), ziet
enkele dieren die inge-
ten zitten, een sïjmige <Sar-
vertonen en zeer snel af-
iageren. Sommigen vertonen
m opgezet (rood, ontstoken)
ik- of ellebooggewricht. Het is
lelemaal geen zeldzaamheid
lm in zo'n aangetaste toom
sen duif die daags voordien
log in goede toestand was
fanderendaags dood aan te
■effen
lij oudere duiven verloopt de
'skte over het algemeen meer
ironisch. Af en toe ziet men
duif die mager wordt en die
met een hangende vleugel op
de vloer aan het hok rondloopt
en niet meer in staat is om in
haar bak te vliegen.
Na een zekere tijd verschijnt in
het ellebooggewricht soms een
paratyfusknobbel. Doch dit is
maar in een zeker percentage
der gevallen waar. Regelmatig
ziet men ook duiven die een
min of meer erge (soms dode
lijke) enteritis vertonen. Af en
toe kan men een duif waarne
men met nerveuze stoornissen
(vb. opistotonus).
Later ziet men dat meer en
meer eieren (waarvan het em
bryo afgestorven is) niet meer
uitpikken Dit komt door het feit
dat de paratyfuskiemen ook de
geslachtsorganen (zowel het
ovarium als de testikels) heb
ben aangetast. Gewoonlijk
sterven ook veel jongen in het
nest of blijven abnormaal klein
en vertonen enteritis. De plui
men blijven ook veel te lang in
de buisjes zitten. Veel van de
jongskens die toch de speen-
leeftijd bereiken, vertonen bij
het uit het nest nemen, ver
lammingen. Eens de ziekte vol
op haar intrede gedaan heeft
op het hok, is deze kolonie
(zonder behandeling) ge
doemd om langzaam uit te
sten/en.
Bij autopsie ziet men naast de
lm nog maar eens terug te komen op het slechte weer,
ant dat heeft het al die tijd terug geweest. Regen, wind,
agel, sneeuw en wat wilt u nog meer.
fij hebben onze duiven gedragen op maandag 30 april:
uivinnen op 5 km., jaarling weduwnaars op 10 km. en
ude weduwnaars op 30 km. 's Avonds hebben wij deze
atste nog meegegeven op Quiévrain. Ze zijn allen goed
tuisgekomen Als ik zeg «goed thuisgekomen», dan was
5 laatste 2 uur na de eerste thuis en voor ons was dat
oed omdat ze gevlogen hadden,
e hebben nog altijd geen duivin gezien. Die krijgen ze na
aterdag als wij inkorven voor Noyon, een 2-tal minuten en
rug bij thuiskomst en dan zijn wij vertrokken. De vol-
mde week gaan ze mee naar Dourdan, dus van 189 km.
lar 325 km. Het is geen hinder voor oude duiven en ook
at voor jaarlingen.
westie van zich te oriënteren, daarover hebben wij dus
an artikel in een van deze kolommen die ik de melker
aoprijs daar ze zeer interessant schijnen te zijn en ons ter
Bschikking gesteld worden door de firma Upjohn om te
ibliceren in OKABEE.
oor de oefening van mijn weduwnaars heb ik geen pro
amen. Ze blijven gemakkelijk een 20-tal minuten in de
cht. Niet alleen dat vliegen, ook dat afketsen en uiteen-
totten van de bende zie ik graag.
ze zich op het dak neerzetten, schieten ze enkele
akonden later weer de lucht in en dit wijst toch reeds op
^k°nditie d'e 3an het komen is' Dan maar hoPen dat ze
'at de jonge duiven betreft, die gaan we beginnen ople-
Nl, zodra de karwei klaar is met jaarlingen en fond-
winnen (want een karwei is het, daar is geen weg naast)
aar het houdt ons fit en maakt onze sport zo schoon.
Hjs de jongen moeten nog wel een paar dagen wachten,
en moet zoiets ook allemaal wat planmatig kunnen doen,
iders loopt alles overhoop.
ülgende week worden de jongen ook ingeënt tegen pok-
in. Ook nog een serieus werkje. Ik ben er nog altijd
torstander van omdat de veearts zegt dat het zeker de
uchtprestatie niet kan beïnvloeden.
VRM
gewrichtlokalisaties, gezwollen
jever, milt en nieren, etterhaard
jes op de lever - erge opzetting
en ontsteking van de darm - et
terige eileiderontsteking en fi-
brineuze ontsteking van de
naastbijüggende buikluchtzak -
totaal ongelijke en ontstoken
testikels. Praktisch in alle orga
nen kunnen wel eens lokaSsa-
ties worden aangetroffen.
De diagnose kan ook worden
gesteld door een sero-
agglutinatie uit te voeren, of ook
door een kuituur aan te leggen
van een cloacale swab of van
verdachte organen.
Maatregelen en
behandeling
Best worden alle magere en
klinisch zieke dieren afge
maakt. Enkel de zeer waarde
volle en gezonde duiven wor
den overgehouden alzo wordt
ook de bezettingsdichtheid
kleiner Gedurende ongeveer 1
maand wordt het kweken stop
gezet. Het hok dient zeer goed
gereinigd te worden en ontsmet
(vb. met javelwater - Dettol
enz...).
Zeker moet in zo'n gevallen het
voeder en het drinkwater onder
hygiënische voorwaarden wor
den verstrekt.
De duiven zelf kunnen een 15-
tal dagen worden behandeld
met Furoxone aan 1 gram/10
liter water. Ook kan men 1
gram/liter Ampicilline (of Chlo
ramphenicol) toedienen gedu
rende een 7-tal dagen
Inden men toch een zeer
waardevolle duif indvidueel wil
behandelen kan men dt doen
met deze dagelijks een capsule
Chloramphenicol (100 mg.) op
testeken gedurende 1 week.
Na een orale behandeling wor
den de duiven gevaccineerd
0,5 ml (olie in water geëmul
geerde geformoleerde ent
stof) subcutaan in de nek-
streek. De immuniteit duurt 9
12 maanden Bij hokken waar
de ziekte nog maar bij enkele
duiven aanwezig was, geeft de
behandeling in de regel goed
resultaat. Bij kolonies de reeds
jarenlang met het probleem te
kampen hebben, moet men de
volledige behandeling soms
herhalen. Herhaling van de
vaccinatie brengt dan ook dk-
wijls ernstige entreacties met
zich mee. Optreden van groie
knobbels op de injectieplaats
en soms afmageren van enkele
dieren die dan uiteindelijk best
worden verwijderd
Linco-Spectin
Daar Linco-Spectin nog niet zo
lang beschikbaar is als ge
neesmiddel bestaat er weinig
weerstand tegenover dit pro-
dukt.
Daarom is Linco-Spectin het
middel bij uitstek voor een af
doende, vlugge en veilige be
handeling van snot, ornithose
en zelfs paratyphus bij duiven.
Behandeling: meng 4 maatle-
pels Linco - Spectin 12.5% per
5 liter drinkwater gedurende 3-
tot 5 dagen.
Praatje met onze
veearts
Wormen
1. Nematode»
A. Spoelwonn
Zijn grote ronde witte womicn die
4 5 cm lang kunnen worden. De
mannetjes zijn merkelijk kleiner
dan de wijfjes De cmbryonering
van een eitje in de buitenwereld
gebeurt het vlugst bij een warme
cn vochtige omgeving. In dc regel
duurt dit een 14-tal dagen. Als nu
dit geëmbryoneerd eitje opgeno
men wordt, duurt het ongeveer 40
dagen (3 7 weken) alvorens üe
worm volwassen is en zelf begint
eitjes te leggen, uit ten minste als
het over een vrouwelijk exemplaar
gaat
De spoelwormen bevinden zich in
het voorste deel van de dunne
darm en leven van het voedsel
door de gastheer aangebracht. Re
gelmatig worden duiven gezien
waar verschillende honderden
exemplaren zorgen voor een prak
tisch volledig obstruktie van de
darm Zulke aangetaste duiven
worden natuurlijk mager en heb
ben meestal een fel opgezette
buik.
B. Haarwormen
De wormen zijn slechts 0,08 mm
dik, de mannetjes zijn ong. 1 cm
cn de vrouwtjes ong. 16 mm lang.
Na 6 tot 8 dagen worden de eitjes
infekticus.
Tussen de opname van een infek
ticus eitje, het volwassen worden en
het verschijnen van de eerste eitjes
in de mest verlopen slechts een
25-tal dagen. Deze kleine worm
die zich in het slijm van de mucosa
nestelt en leeft van epitheel weef
sel, richt veel meer schade aan dan
de grote spoelworm. Duiven die
ernstig besmet zijn vertonen vrij
snel enteritis. De voedsclopname
is gestoord, wat leidt tot een erge
vermagering.
Dc diagnozc van wormen wordt
gesteld door aantonen van eitjes in
de mest. De behandeling van de
grote spoelworm kan gebeuren
met: Tetramyzole of Pipcrazine
Haarwormen worden meestal be
streden met een eenmalige behan
deling Mcthyridinc, subcutaan of
oraan toegediend of met herhaalde
toediening van Tetramyzole of Ha-
loxon.
Het is minstens even belangrijk
van het hok wormvrij te maken als
dc duiven te behandelen. Meestal
ziet men wormbesmettingen uit
gaan vanuit de duivenvolières.
Duivinnen zijn in het seizoen pre
cies de minderwaardige burgers
van dc duivenmaatschappij, want
in het seizoen zorgt de melker eerst
voor zijn vliegduiven. De duifin-
nen zitten gewoonlijk met een veel
te groot aantal in een te kleine
minne, en krijgen gewoonlijk
slechts I maal per dag voeder,
soms niet eens in een bak. Hokken
worden ook minder gereinigd
(Wat ideaal is voor de wormont
wikkeling). Dus is het belangrijk
van dc hokken eerst goed te rein
igen, uit te branden met een steek
vlam, te voederen in bakken met
deksels en dc volières van een
draadbodem te voorzien, zodanig
dat dc mest buiten het bereik van
de duiven terecht komt
II. Gestoden
Lintwormen
Deze wormen zijn in onze streken
zeldzaam Zij hebben een scolex
met zuignappen en een lichaam
bestaande uit schakels. Dc tusscn-
gasthercn zijn slakjes. Meestal is
slechts één duif op het hok drager
van een lintworm.
Deze wordt meestal opgemerkt
door de eigenaar bij het zien van
enkele schakels die uit dc cloaca
hangen.
Een lintworm kan gemakkelijk af
gedreven worden door nuchter 0,5
gram Yomesan op te steken,
III. Treniatoden
Deze wormen zetelen in de dunne
darm. De tussengasthercn zijn
slakjes. De duiven vermageren
snel en vertonen een muco-
hemoragischc enteritis. In ons
land hebben wij met deze ziekte
slechts uiterst zelden af te rekenen.
Men zou deze wormen kunnen be
handelen met metheridine
VRM
VC Temse won de irolleybalbeker van Oost-Vlaanderen. (dw)
De ininieinenjeugd van VW Hamine speelde zich zowaar kampioen; hier de fiere en uitbundige
snuiten.' (md)
Na de motoravond van Rijschool Waasland op
vrijdag 5 mei waar de 5 renners van het
Rijschool Waasland Team onder grote belang
stelling werden voorgesteld, en gehuldigd voor
hun fair-play in de wedstrijden ging zondag 7
mei te Axel de eerste cross door die de jonge
MC Waasland inrichtte. Schoorvoetend was
zondag de lente teruggekeerd... en de
crossliefhebbers. Door de volledige inzet van
de voorzitter Walter Haentjens en de hulp van
de weermaker werd de organisatie een volledig
sukses.
De uitslagen van het team waren minder
suksesvol. Zij hebben het te goed willen doen.
De renmotoren piekfijn in orde gesteld om
goede uitslagen te rijden lieten onze renners in
de steek. Bijna allen hadden af te rekenen met
mekanische defekten.
Etienne Maes reed in zijn 1e reeks prachtig en
eindigde 7e, in zijn 2e reeks ging het nog beter,
maar halfweg liep de motor vast.
Theo Maes werd reeds in zijn 1e reeks door een
vastlopende motor uitgeschakeld.
Rony Mertens heeft nog altijd last van een
letsel opgelopen in een vroegere cross. In zijn
eerste reeks moest hij zich tevreden stellen met
een 43 plaats. In de 2e reeks ging het absoluut
niet meer en moest met tranen in de ogen de
motor stilleggen.
Tony Hofman reed de eerste ronde in 3e
positie, dan een val die de ketting deed aflopen
en werd daardoor naar de 31e plaats verwezen.
In de 2e reeks kon hij de 14e afgevlagd worden,
de einduitslag gaf hem de 20e plaats.
De Temse Wedstrijd Rui
ters hadden voor de
Nationale BGLSR wed
strijd van zondag 6 mei
bergen werk verzet,
vechtend tegen een over
last aan water, in een
poging hun piste en
paddock berijdbaar te
krijgen en te houden.
Daarin waren ze ge
slaagd, de bodem van de
piste was zeer goed
berijdbaar en de piste
bouwer, Dhr. Georges
Martens zorgde voor een
prima omloop.
Gelukkig regende het
zondag niet te veel, een
fikse plensbui in de
vroege namiddag niet te
na gesproken. Het werd
een geslaagde dag met
meer dan driehonderd
omlopen, die door de
jury onder leiding van
Henri Volkaert op een
deskundige wijze vlot
afgewerkt werden
De ruiters traden zeer
gedisciplineerd op en
alles verliep in de beste
stemming. Er werd goed
gereden, sommige plaat
selijke TWR ruiters
slaagden erin zich prima
te klasseren, evenals ver
schillende VRV kombi-
naties. Geen slecht re
sultaat gezien de klasse
van de deelnemers. j
We vernoemen er enke
le:
Kamiel Meersman, Karin
Duerinck, Nadia Bulteel,
Peter Kievit, Etienne Van
de Walle, Herwig Bul-
teel, Walter Meersman
en Jan de Potter.
De sterren waren onge
twijfeld de winnaars in
de onderscheiden proe
ven:
Kamiel Meersman met
Pirouchka en Johan Ma
thijs bij de juniors I
Willy Vannitsen en Bert
Mathijs bij de seniors 1
Bij de juniors 2: Guy De
Pelsmaeker en Johan
Mathijs die samen met
wisselende kans boksten
voor de overwinning.
In de seniors 2 proeven:
terug Bert Mathijs, Willy
Vannitsen en Karin Ves-
ters, met Frans Meers
man die met wisselende
kans om de ereplaatsen
streden.
VRV-voorzitter en TWR-
sekretaris, Johan Maris
die een ganse week en
zondag op z'n zenuwen
leefde kon na afloop een
zucht van voldoening
slaken, ondanks alle
handicap van de weers
omstandigheden, kon
den de TWR leden zich
gelukkig prijzen met een
geslaagd evenement,
waarvan er in het Waas
land nog mogen komen.
Zondag a.s. 13 mei
springen de VRV ruiters
te Londerzeel aanvang te
10 u.
