SEDICHT VAN GEZELLE IN STATION DENDERLEEUW
EN POOLS PRIESTER
I AALST
Tentoonstelling en kunstmonografie
Etienne Bauwens
r
«De vijf provincies» kende
belangrijke Aalsterse inbreng
i we ^w001*"
De Voorpost - 17.8.1979 - 5
rjïfi gedenkplaat met een gedicht, en dan nog een Vlaams gedicht, is in een
>orwegstation in onze kontreien zeker een unicum», zegt ons de vierentachtig-
ge voorzitter VTB-VAB, Jozef Van Overstraeten. Hij was steeds, is en blijft een
iot Vlaams strijder, een naar eigen zeggen «idealist» die hoopt in goede gezond-
ei te kunnen blijven tot Vlaanderen een zo groot mogelijke zelfstandigheid heeft
en te realiseren. Hij ziet een andere alle heil in tenadering tot onze noorderbu-
tot nauwe banden tussen Noord- en Zuid-Nederland.
prijs die zijn vereniging wil instellen, een jaarlijkse prijs van 100.000 fr, zal dan
t naar de wil van de algemeen voorzitter worden toegekend aan wie zich meest
dienstelijk heeft weten te maken om deze toenadering te stimuleren,
in een van onze belangrijke spoorwegstations, en zulks op een zeer goed
'htbare plaats, nl bij de kaartjesknipper waar iedereen voorbij moet, een gedicht
^ïonze grote Vlaamse dichter Guido Gezelle kon worden geplaatst, verheugt dan
Vlaming ook ten zeerste.
<efodetas Pro Ecclesia Speranti (S.P.E.S.) organi-
e»erde op donderdag 9 augustus 1979 te 20 u een
(Bsprek met een poolse priester en zijn familie in
etun sfeervoile lokalen In de Gentsestraat nr. 109 te
3xialst. Het doel van deze ontmoeting was niet eng
«cpgevat «ie religieuze achtergrond In Polen», maar
g^ar ruim, «haal de mens bereiken en beter leren
«•n. Staf Van de Vreken, de geestelijke direkteur
e%n S.P.E.S., die deze ontmoetingen tussen O. en
organiseert en persoonlijke kontakten met deze
ene» wereld onderhoudt via briefwisseling,
ilpveriening (financieel en materieel) en reizen,
lies erop dat er nog kontakten voorzien waren In
inabije toekomst.
'd P.E.S. bestaat als organisatie reeds 20 jaar en
n[ left een lokaal in de Artoeidstraat nr. 42, gekend
,v s stapelhuis voor de verzending van hulppakket-
k n. Onlangs werd in de Gentsestraat een nieuw
veHis geopend (O.W.O.C.: Oost - West - Ontmoe-
•gscentrum), wat er wei degelijk op wijst dat deze
fganistie niet «bij de pakken blijft zitten».
teBn Poolse Priester
di
tiet was in de poolse
irtamer (alle kamers zijn
legewijd aan een pater,
ardinaal, aartsbis-
techop,... uit Polen,
n^Bjechoslowakije, Joe-
Dslavië) dat we «een»
r1oolse priester ontmoet-
sl m, die ons naar gelang
>nfet gesprek voroeroe,
1 ij eerlijk en objektief
erkwam. Het was de
j iester zelf die vóór de
ragenstelling» er ons
j" wees dat in Polen de
Yl Bnsenvrij zijn en dit in
Tonstelling met zijn
^uitlanden. In Polen
men vrij kritiek
ven en doen wat men
gesprek met onze
Iester verliep in «vraag-
>rm».
n de objektiviteit niet
schaden, geven we
n letterlijk verslag van
en antwoord, wel
*l n onder één noemer
j| 0roepeerd.
ik horen zeggen
zitten in Polen de
i vol ouderen, die
meer te riskeren
en blijven de
weg.
In Rusland,
ioslowakije, enz...
het wel zo dat de
vol oudere men-
izitten! Maar in Polen
er jeugdmissen
Iragen, catechese
juist omdat er
jonge mensen zijn
naar de Kerk gaan.
instaande ze in
partij ingeschreven
om hun werk te
len, gaan er velen
[fle jongere generatie
de Kerk.
invloed had het
op Polen?
Zowel de aanstelling van
een Pool als Paus en het
bezoek van de paus, had
een enorme uitwerking
op Polen. Voor de Kerk
waren dit enorme goede
zaken, voor de partij
enorme slecht! Vele
mensen zijn nu terug
gekeerd naar de Kerk.
(geleerden,...).
De verkiezing van de
paus was juist op het
ideale ogenblik, niet te
vroeg of niet te laat. De
paus is een groot diplo
maat. De kommunisten
in het land wisten niet
hoe ze zich bij het paus
bezoek in hun land
moesten gedragen. Ze
waren gegeneerdde
paus omhelsdeze!
Een ander element van
het Pausbezoek is de
bouw van de kerken in
Polen. Dit jaar, dank
zij het bezoek is er
toelating gegeven tot hel
bouwen van 17 kerken.
Normaal wordt er slechts
1 toelating verleend per
jaar
Hoeveel verdient men in
Polen en hoe is er de
levensstandaard?
Een arbeider verdient in
Polen tussen de 3 en
4.000 frank per maand,
in Belgische frank uit
gerekend. De voedsel
prijs zal ver overeenko
men met de onze, wel is
het zo dat de andere
artikelen allicht goed
koper zullen zijn in
Polen.
Het is wel moeilijk om
met Pools geld materiaal
te kopen. Je hebt buiten
lands geld nodig wil je
werkelijk iets kopen dat
de moeite waard is. Zo
komt het dat rond deze
winkels veel Polen lopen
dieirj® drie maal zoveel
Pools geld willen geven
als dollars waara zijn. in
die winkels zijn er zeker
20 vreemde munten als
betalingsmiddel aan
vaard. Het zijn vooral de
dollars die er gewenst
zijn.
In Polen is het zo ook dat
er veel «gestolen» wordt,
doordat de mensen in
feite te weinig hebben.
Ze stelen niet bij de
gebuur, die heeft ook
niet veel, maar in de
fabriek staatsonder
neming) waar men werkt,
wordt er materiaal en
materieel meegenomen
dat dan voort verkocht
wordt. Zo heeft men een
tweede inkomen.
Wanneer dit te ver gaat
grijpt de politie in, doch
kleinigheden worden
door de vingers gezien
In Polen zijn er geen
«doppers» zoals wij die
kennen. Vooreerst zijn er
geen gastarbeiders, die
nemen het werk van de
anderen maar af zoals
hier bij jullie in België.
Wanneer in Polen
iemand werkloos zou
zijn dan oefent hij on
middellijk een ander be
roep uit, als hij maar
werkt. De rol van het
diploma speelt niet zo'n
grote rol. In Polen geeft
men, en is men soms
verplicht het te aanvaar
den, doodgewoon een
ander werk dicht bij
huis.
Welke levensstandaard
heerst er in Polen
Niettegenstaande Polen
een agrarisch land is en
er heel wat gekweekt
wordt, is er voor de Pool
slechts weinig vlees te
koop.
In Polen bestaat de rant
soenering van het vlees
en kan men er slechts
kopen als men heel lang
in de rij aanschuift (van
middernacht tot bij de
opening van de winkel)
De huizen in Polen (ap
partement sgebouwen)
worden berekend per
persoon. Ongeveer 9
m2/persoon is de norm
waarmee gerekend
wordt. Als er bezoek
komt geeft dat natuur
lijk problemen. Van lo
gees is er in het geheel
geen sprake.
De lage levensstandaard
brengt een grote gelo
vigheid met zich mee.
«Als ik alles heb, heb ik
God niet meer nodig».
In Polen worden er (als
men iedereen goed kent)
moppen gefluisterd. Zo
doet de volgende mop
momenteel, daronde- -
DICHTEN
IN EEN STATION!
In 1877 verkeerde Guido
Gezelle in een zeer depres
sieve toestand. Een van zijn
illustere leerlingen, Hugo
Verriest, raadde hem aan
zijn broeder Gustaaf Ver
riest, professor in de ge
neeskunde aan de Leu
vense Alma Mater, een te
gaan opzoeken. Misschien
kon die voor troost of soe
laas zorgen.
De reis Kortrijk-Leuven
duurde in die periode een
goede drie uur en te Den
derleeuw diende te worden
overgestapt na ongeveer
een half uur wachten.
In dat station schreef Ge
zelle zijn gedicht, «O Dich
tergeest» en plaatste eron
der «Station Denderleeuw,
27.07.1877».
EEN MIJLPAAL
De verzamelde werken van
Guido Gezelle beslaan ette
lijke dikke boekdelen. Het
gedicht in kwestie is echter
niet «het eerste het beste».
Het betekent immers in het
leven van Gezelle een ware
mijlpaal.
Echte Bruggeling, er gebo
ren en gestorven (1830 a
1899), beleefde deze pries
ter een eerste grote dich-
tersperiode als leraar aan
het Klein Seminarie te Roe-
selare. Men wilde hem er
echter kwijt en Gezelle
werd achtereenvolgens
onderpastoor te Brugge en
te Kortrijk van 1862 tot
1877.
Deze 15 jaar lange periode
was voor Gezelle zeer on
gelukkig Dichten deed hij
niet meer! Hij had zich im
mers «vergooid aan be
krompen partijpolitiek» en
vulde snertblaadjes als «'t
Jaar 30» en «'t Jaar 70» met
vulgaire polemieken tegen
de liberalen. Ver van de
grote dichter te zijn verviel
hij in steriele pennetwisten.
Als hij dan, na 15 jaar zwij
gen, weer een gedicht
schrijft, gebeurt dit te DEN
DERLEEUW in het STA
TION, op een bank gezeten
en schrijvend op de knie-
en.
Dat gedicht «O Dichter
geest», betekende dan ook
een milpaal in zijn dichters
leven en was de aanzet van
zijn tweede grote dichter-
speriode die zou duren tot
bij zijn dood.
AUTOBIOGRAFISCH
Voor wie Gezelle kent is dit
gedicht volkomen biogra
fisch.
In de eerste strofe spreekt
hij zijn ontgoocheling uit
over zijn eigen verleden
(«hebt gij mij. arme knecht,
verlost»).
De derde strofe is wel de
voornaamste. Na de ont
goocheling en de geslagen
wonden voelt Gezelle de
dichtergeest weer in hem
varen.
Het vormt het begin van een
merkwaardige opgang van
de zoon van een tuinman,
lange tijd machteloos on
derpastoor en ook
sociaal-ekonomisch niet
onbeïnvloedbaar.
Gedurende de halte te
Denderleeuw kwam het
gedicht op papier doch be
grijpelijk zal tijdens de tocht
Kortrijk-Denderieeuw
reeds heel wat ervan zijn
opgekomen in de geest van
deze dichter.
ER
HOE DE
GEDENKPLAAT
KWAM?
In 1877, een eeuw na het
schrijven van het gedicht in
kwestie, schreef de filoloog
die op een proefschrift over
Gezelle doktoreerde, Ber
nard Van Vlierden, beter
gekend als Bernard Kemp,
een studie over «Gezelle en
de Lokomotief». Voor de
mensen uit de tijd van toen
was de trein immers nog al
tijd een bijna hels gevaarte
dat tot de verbeelding bleef
spreken. Gezelle zelf
schreef er menig gedicht
over, vaak met typisch
klanknabootsende woor
den en verzen. Dergelijk
gedicht schreef Gezelle ook
eens in het station van Tor
hout waar hij het opdroeg
aan een illuster leerling, dr
Eugeen van Oyen. Dit was
dan wel maar een van de
vele gedichten en geen
haar op het hoofd van voor
zitter van Overstraeten zou
er durven aan denken dat
gedicht ergens op te han
gen.
Dat van DENDERLEEUW
echter wel. Dat betekende
een markante datum en
een wending in het hele le
ven van Gezelle immers.
Toen Van Overstraeten het
boek van Kemp las, waarin
deze laatste o.m sugge
reerde dit gedicht te ver
eeuwigen in het station
waar het werd geschreven
wat zou moeten gebeuren
ofwel door de NMBS ofwel
door VTB, reageerde hij
dadelijk. Aan Kemp, Lim
burger uit Hamont, momen
teel in de hoofdstad wo
nend waar hij reeds 17 jaar
docent is aan de Militaire
School en 10 jaar professor
aan de St. Ignatiusfakulteit.
schreef Van Overstraeten
dat wat door de NMBS niet
mogelijk zou zijn zou ge
beuren door de VTB.
Beeldhouwer Pausenber
ger uit Zomergem die voor
de VTB reeds een gelijk
aardige opdracht uit
voerde aan het huis van H.
Van Doorne te Poeke, zou
instaan voor de realisatie
van de gedenkplaat.
NMBS EN
GEMEENTEBESTUUR
HELPEN
Bijna per omgaande ant
woordde de NMBS op
vraag van Van Overstrae
ten dat de hoofdingenieur
en de architekt van de
NMBS kontakt zouden op
nemen. De ontmoeting had
in het station dan dra plaats,
toelating de gedenkplaat te
plaatsen verleend en een
gepaste plaats uitgekozen.
De muur werd proper ge
maakt en Pausenberger
kon de plaat ophangen.
Ook het Gemeentebestuur
van Denderleeuw met Bur
gemeester Van Isterdael en
het hele Kollege steunde ef-
fektief.
Na de onthulling, een plech
tigheid die in een station
zeer kort moet zijn en waar
bij vanwege de NMBS de
hoofdingenieur, de archi
tekt en de stationschef
aanwezig waren, van de
VTB de algemene voorzit
ter en leden van de plaatse
lijke afdeling met de aktieve
vertegenwoordiger De Vij
ver en de Portugalspecia-
liste Agnes Van Vaeren-
bergh en vanwege het ge
meentebestuur eerste
schepen Gustaaf De Bac
ker had een feestzitting
plaats. Bernard Kemp en
Jef Van Overstraeten voer
den er het woord en de bur
gemeester dankte en bood,
namens het gemeentebes
tuur, een receptie aan.
Elke dag schuiven duizen
den mensen voorbij deze
unieke gedenkplaat. Waar
schijnlijk draagt deze in alle
eenvoud bij tot een groei
end Vlaams bewustzijn.
O DICHTERGEEST
O Dichtergeest, van wat al banden
hebt gij mij, arme knecht, verlost,
en, uit uw, handen,
wat heeft uw dierste gunst mij weinig werks gekost!
Gij Godlijk wezen doet mij leven
waar menig ander sterven zou,
en on gegeven
is nog de grote gift waarom 'k u derven wou.
Gij zijt genezing, en de wonden,
de diepe, o wondre, toen gij, teer,
die hebt gevonden,
getint en toegetast, zijn gave en zonder zeer.
Hoe menigwerf, hoe duizend malen
hebt Gij, o Geest, mij dit gezeid:
maar hoe herhalen?
'k gevoel 't, enzuchte, eilaas, naar uw, welspreken-
heid!
In het station van Denderleeuw Guido Gezelle
26 juli 1877.L.H.
In de eerste dagen van februari 1980 wordt de
Aalsterse kunstschilder Etienne Bauwens vijftig.
Meer en meer wordt die leeftijd «Cet age royal de la
vie» zoals de Chavannes zei beschouwd als een
tijdstip in het leven van een kunstenaar. Meer en
meer is die verjaardag dan ook de gelegenheid
geworden om een overzichtelijke tentoonstelling
van zijn werk In te richten en zo mogelijk, eeen
monografie over de man en zijn kunst te brengen.
Voor Etienne Bauwens
zal dit gebeuren van 12
oktober tot 4 november
1979 in het Oud-Hospi
taal met een tentoonstel
ling van wat hij sedert
1969 heeft geschilderd.
Op hetzelfe ogenblik ver
schijnt bij Lannoo een
fraai geïllustreerde mo
nografie waarin het por
tret van de kunstenaar
wordt geschetst en het
karakter en de verschei
denheid van zijn kunst in
het licht gesteld.
Marcel Duchateau noemt
zijn doeken ongekun
steld, eenvoudig en pre
tentieloos, met weinig
kleur, schier geen détail,
maar veel gevoel en
stemming.
De personages op zijn
doeken behoren tot een
dubbele wereldzij
leiden een dubbel leven,
een zichtbaar en een
onzichtbaar. Dit laatste
is dan het leven van de
verwachting. Dit is dan
tenslotte het leven dat
Etienne Bauwens, met
opvallende bescheiden
heid en schroom tracht
te schilderen.
De stem van Bauwens is
een stille. Men moet in
het huidig lawaai goed
luisteren om ze te horen.
De monografie van de
hand van kunstkritikus
Marcel Duchateau, met
een voorwoord door
minister Mare Galle, ver
schijnt op 12 oktober
e.k. Op houtvrij mat
kunstpapier in offset ge
drukt en met 24 inge-
kleefde kleurenillustra
ties en 10 tekeningen op
volle pagina heeft een
formaat van 270 bij 230
mm en telt 96 bladzijden.
De oplage bedraagt 526
waarvan 26 gemerkt van
A tot Z die niet in de
handel komen en 50
genummerd van 1 tot 50
voorzien van een origi
nele akwarel in ver-
kroomde lijst 50 bij 60
cm.
Prijs bij voorintekening
1000fr. Na 12 oktober
1200 fr. Bibliofiele uit
gave met akwarel 6500 fr.
Besteladres: Yvonne
Bauwens-Robyns, St.
Vincentiusstraat 18 te
Aalst (tel. 053/21.61.27)
LH
In Polen zijn er 3 soorten
worst a) de demokra-
tische, die groen uit
slaan, b) de pompier
worst, die vol water zit
en c) de religieuze worst,
God alleen weet wat erin
zit.
Kan het regime ver
anderen?
- Onmogelijk. De ver
kiezingen zijn een paro
die. 99,9% van de stem
men zijn voóf het re
gime!!
Het regime zal van zich
zelf niet eindigen, maar
wel geleidelijk aan evo
lueren tot een soepelere
vorm van regeren (op
lange termijn).
- Rebellie, staking, be
togingen zijn onmogelijk
daar er zeer vlug op de
mensen geschoten
wordt. De soldaten en
politie worden zeer goed
betaald (t.o.v. de an
deren) en twijfelen er
niet aan de ontvangen
orders uit te voeren.
- Er kan in Polen niets
gedrukt worden zonder
kontrole van de staat!
Het is verboden om een
stencileermachine te
hebben! Dus kan men de
mensen bijna niet be
reiken.
- Toen er boeken moes
ten gedrukt worden voor
de paus, was de uit
vlucht: «er is geen
papier genoeg». Wan
neer men dan in de
Skandinavische landen
geldinzameling hield en
3 wagons papier zond,
.koaraen niet anders dan
de boeken drukken, doch
slechts op een kleine
oplage!
Om Russische boeken te
vertalen is er steeds
papier in overvloed!
-De enige katholieke
krant in Polen moet
zowel het katholieke
nieuws, als de kom-
munistische informatie
weergeven. Doch voor er
gedrukt mag worden, is
er zoveel geschrapt en
«aangepast» dat men in
Polen zegt«In de krant
staan er slechts 2 waar
heden de datum en de
prijs
Godsdiens-relatie
De relatie tussen de
parochianen en de pries
ter is enorm goed, er is
een wederzijds vertrou
wen en ze kunnen op
elkaar rekenen. De Oos
terse Kerk verwacht van
het Westen een grote
steun, zowel in gebed
als in materiële hulp. De
verhouding van de Polen
tgo. de Duitsers, Fran
sen, Belgen,... is goed.
Het is niet aan de in
woner van Polen gelegen
dat er grote verschillen
zijn tussen O. en W.
De seminaries leven van
de giften van de gelo
vigen en van de Kerken
(percentages). Op een
bevolking van 1,5 mil
joen inwoners zijn er dfts
jaar 28 priesters gewijd.
G.V.D.B.
Daar waar Aalst verleden jaar op geen enkele wijze
deelnam aan de Oost-Vlaamse inbreng voor de TV-
wedstrijd de Vijf Provincies, hadden de organisatoren
ditmaal onze Keizelijke Stede niet vergeten. Het tema
van de uitzending, dat zaterdagavond op de BRT werd
uitgezonden, onder de titel «Ik ben een nar» leende
zich hiertoe uitstekend.
Een uitzending in de sfeer
van de echte karnavals- en
feesttoestanden zonder
een belangrijke Aalsterse
deelname was nu eenmaal
niet denkbaar geweest.
Reeds kort na de start ver
scheen de Aalsterse groep
Alkuone voor de schijnwer
pers. Stijlvol zoals het
hoorde en zoals men van
hen het gewoon is, bege
leidden zij Leen Persijn bij
haar liedje «Wij zijn voor de
vrijheid geboren» Gedu
rende gans de uitzending
zorgden zij als een «fil rou
ge» voor de gepaste over
gang tussen de verschil
lende optredens en meteen
voor de originele dekorwis-
selingen. Deze bestonden
voornamelijk uit grote ku
bussen, waarop oorspron
kelijk de naam van onze
provincie op vermeld was.
Op de tonen van een uitste
kend aangepast karnaval-
deuntje kwamen even later
de Komissesloipers aan de
beurt, gekleed als buiten
aardse wezens. Naar wij
goed meenden te zien
droegen zij ook een aantal
panelen waarop ondermeer
volgende teksten vermeld
stonden: «Rook macrobio
tisch» en «'t jaar van het
kind». De hoekige dans
passen van deze gekende
Aalsterse karnavalgroep
pasten uitstekend op de
karnavaleske melodie.
De volgende Aalsterse ve
dette, wiens naam alleen
reeds op luid applaus werd
verwelkomt, was niemand
minder dan Keizer Kamiel
Sergeant. Wat kon hij beter
brengen dan «Oilst viert
Karnaval» en wij vermoe
den dat heel wat Aalste-
naars in de huiskamer uit
volle borst meegezongen
hebben
Zijn onafscheidelijke Kamil-
lekes zorgden er terzelfder-
tijd voor dat ook het oog wat
had. Rekening houdende
met het feit dat bij de aan
vang van de uitzending de
Klaproosjes uit Oordegem
rgeds voor een show zorg
den. Na
nog enkele optredens van
bekende figuren als Wim
De Craene en Paul Codde
was het de beurt aan de
karnavalgroep D'Abala-
does om hun draak over het
het podium te floreren. Als
rustpunt tussen de talrijke
zangnummers was dit een
goede vonst, meteen ook
zorgend voor extra-
propaganda van onze Aals
terse karnavalstoet.
De vraag blijft natuurlijk
open in hoeverre de jury
van deze vriendschappe
lijke televisiewedstrijd dit
opzet ook zal weten te
waarderen. Men
had zelfs het gevoel een
originele music-hall mee te
maken, geschraagd door
zeer goede muziek en uit
stekende vertolkers zoals
Leen Persijn, die de vrijheid
symboliseerde. Paul Cod
de, die een saterfiguur was.
en Wil Huys, die de kontes-
teerder voor zijn rekening
nam. Ook de dualiteit tus
sen diegenen die een mas
ker nodig hebben om din
gen te doen die zij anders
met zouden doen en diege
nen, die alle dagen zonder
masker kunnen leven en
zichzelf zijn uitstekend
weergegeven.
Daardoor al
leen reeds komt de provin
cie Oost-Vlaanderen in
aanmerking als laureaat
van dit vriendschappelijk
tornooi.
VEHE
