faluintjes
1
Hop en hoppepluk
in de streek
De hopduvel
S'F
HOPSTREEK AALST-ASSE IN FEEST
Pee Klak, Moorselse volksfiguur!
Dorpseigen
aftelrijmpjes
VIER DECENNIA
D.F. HERDERSEM
ani
In de Faluintjes, en dan vooral in Meldert en Moorsel, Pastoorshop
wordt nog heelwat hop gekweekt. Vele boeren bereik- onder de pluktijd trok de
ten er met deze vrucht welstand en hop is dan ook in pastoor met de koster of
deze dorpen niet weg te denken. een kerkmeester er op uit
Nu talrijke brouwerijen in ons land verdwijnen,—waar om de «kerkhop» of «pas-
er vóór 14-18 3200 waren zijn er momenteel nog een toorshop» op te halen. Vol-
paar honderd kan het de moeite lonen kennis te gens de belangrijkheid van
maken met het oude brouwersmateriaal en de vroe- hun bedrijf gaven de boeren
gere manier van brouwen.
Karei de Grote en zijn
«Hommelhoven»
In ons land wordt hop ge
kweekt in de streek Aalst -
Asse en rond Poperinge
«aar men liever spreekt van
hommel».
jdens het bestuur van Ka-
I de Grote rond de jaren
X) waren er hier reeds
tommelhoven» vooral
nd de kloosters. De hop
erd dan gekweekt met
edicinale doeleinden.
een te Leeuwarden in
*69 uitgegeven «kunst-
oordenboek» lezen we
imers: «Hop heeft een
aatig verwarmende, ge-
zende, pisdrijvende, zeer
jedzuiverende en pijnstil-
ide kragt en is zeer dien-
g tegen verstoppingen
ar lever, milt en andere in-
39wanden en derhalve een
3er beste middelen tegen
nypocondrie (ziekelijke
droefgeestigheid), melan-
colie, scorbuit en geele ziek
te. alsmede tegen allerlei
schurft».
Einde 19e eeuw werd door
onze hopboeren een hevige
strijd geleverd om te kunnen
voortbestaan en dit met tal
van pamfletten. Als gevolg
van de invoer vooral uit Bei
een aantal kg hop die dan
streek te vinden kruiden, ^rd gezakt en door de
Deze kruiden werden op stoeltjeszetter op een krui-
een vat bier gelegd tot ze wagen vervoerd. Gelovigen
helemaal doorweekt waren. ™e9er h0P gekten
Ook kon men deze kruiden 3even nu 9ew00n 9eld'
stampen en op brandewijn Dc Hophandel
lSl^™:aeS«: is onded1ev'9 aan
vrvond hevi9e prijsschommelin-
- gen. Vandaar de gezegden
Gezien het groot bierver-
bruik konden de heren van
«Gruuthuse» te Brugge,
toen een stad met 50.000
inwoners, rijkelijk leven van
de tolrechten die ze op de
grute hieven.
Het gebruik van hop kwam
hen dan ook niet gelegen en
zo zien we dat Jan van
Gruuthuse in 1351 een
klacht indiende tegen «ene
Catherine de Rode dat sy
bier tapte dat men heet
hoppenbier, dat gebrouwen
was met ander grute danne
minen heer Jans' grute».
Jan zonder Vrees be
schermde de hop
In 1410 trof Jan zonder
Vrees verscheidene maat
regelen om teelt en handel
van hop te beschermen. De
grute werd dan ook geleide-
De Meldertse SL Rochusgroep gevolgd door bedevaarders tegen de pest Erachter de Kon.
Fanfare SL Cecilia (LH.)
ihel
Vóór de laatste wereldoorlog lag het begrip «hopdi
vel» alleen maar in de mond van de hopboeren zei
Hij was het zinnebeeld van de stormwinden die einde
augustus zo vaak de hopvelden kwamen teisteren en
de hopboeren onnoemlijke schade deed lijden. Brak feta;
deze stormwind vroeger individuele hopstaken vaak Hei
af, tegenwoordig legt hij soms een modern hopvek
tegen de grond.
Tegen deze stormwind, de schrik der boeren, was ter
weinig bestand. Zag men het vroeger beter zitten in d«
beewegen naar een hopheilige als St-Rochus te ron
Meldert of de Kruisborre te Asse, momenteel houdl zod
men het liever bij het zeer stevig opbouwen van een
hopveld wat wel een hele investering vergt.
In de stoet wordt de hopduvel voorgesteld door
grote, kunstig gemaakte strooien pop, «scherre|<in
lings» op een bierwagen gezeten.
Via liederen, schilderijen, toneel, volksspelen, teke 1
ningen, lino's en skulptuurwerk is de hopduvel in dt
hele hopstreek een begrip geworden in een levenck
folklore.
Simboliseert de hopduvel «het kwaad», zowel mate-
rieel als geestelijk, tegenover hem staat de fratsen chl<
makende hopnar, de lacher, de vriend van de hopEt 1
boer en vijand van de hopduvel.
Hij bevecht deze immers in al zijn uitingen als d(
storm, de ziekten, de zwammen, het «wit», hef1*,
«zwart» en «de rode spin».
titt
erd
reli
Een kind kan hop verko
pen» of «de hop is een wilde
markt».
Het komt erop aan te verko
pen op het juiste moment,
noch te vroeg, noch te laat.
De winstgevendheid van de
hop is dan ook zeer wissel
vallig.
De fakteur
De fakteur, nee, niet de
postbode, is de man die
voor rekening van brouwer volgen zo men akkoord
ge verkopen». jute met blauwe strepen in gebracht worden waarna de
de lengte. Voor zeer grote boer voor de huisgenoten
De hopzakker zakken gebruikte men Duits een «bellekoek» mee-
Na de fakteur verschijnt de lijnwaad. bracht. Knechten en meiden
hopzakker die de verkochte Enkele dagen na het zak- kregen hun bellekoek onder
bellen in zakken doet. De ken vervoert de boer zijn vorm van een fooi of kle-
man kruipt in de zak en hop naar de koper waar de dingstuk.
genheid. Palmslag en Irak- stampt er de hop aan. On- hop gezwaveld en geperst Is het een goed hopjaar ge-
teren met genever kunnen dertussen kontroleert hij de wordt. weest, zei men, dan kond
Na de hop te hebben over-
nepen en beroken doet hij
een bod waarna boer en
boerin zich «in de kamer»
terugtrekken om te overleg
gen want de hop verkopen
is een belangrijke aangele-
of groothandelaar bij de
hopboeren hop gaat kopen.
raakt. De volkswijsheid zegt
«als de fakteurs-lopen moet
hop op haar kwaliteit. Tot vóór een zestigtal jaren
In de streek waren de zak- moest de hop uit onze stre
ken uit Aalsters lijnwaad, ken naar Aalst «ter waag»
he dit zien «aan de boer
zijne gang en aan de boerin
hare kam».
Hop en heraldiek
In de heraldiek is hop
nebeeld voor vrolijkhi'st|
Een krans hop verdrijft
zorgen en tevens is hop
ken van vertrouwen en
derigheid. In het wap ~n
schild van Erembodeg lse
vinden we hop, nl. <tn
bloeiende hoptak in nati
kleur (1843).
Verleden week-end was de Hopstreek in feest. stakenhuizenspokende
Niet alleen zijn de prijzen van de hop dermate dat hopduvels, een groep
Hik veTdronren^Hoowerd optimistische vooruitzichten mogen worden gekoes- zwarte raven en hopnarren.
dan reeds naar Engeland' terd, bovendien was het zonnetje verleden zondag van De lente volgde met vogels
aan reeas naar cngeianu ,j„h Unn uarm.iAn en hnmen in bloei maar ook
mooi uitgebeeld. Deze vende St-Rochus, gevolgd
uitgevoerd en dit duurde tot
eren en WSIowatéje bji^de ee;s.e wereldoog
kregen de hopkwekers het
inderdaad moeilijk.
Ook de abt van Sint-
Bertuins in de streek van
Poperinge bemoeide zich
met de belangen van de
hoptelers.
Hop was de «Bourgogne
des Flandres»!
Hop plukken
Begin september
begint
Meer dan ooit immers is de
«hopduvel» een simbool
geworden van eigen aard
en oorspronkelijkheid van
de hopstreek in een tijd
waarin landelijkheid en Ie-
De vrouw brouwde het
bier
De kunst van het koken van
wort met hop, reeds door de
Babyloniërs gekend, was
totaal verloren gegaan.
Eerst in 1079 voegde de H
Hildegardis, abdis op de ÖIlvll
Ruppertsberg aan de vroeger allemaal handwerk, staan De feesten rond de
Rhein, hop toe aan het bier momenteel gebeurt het h0pdUvel zijn dan ook een
als veredeling. Brouwen meestal machinaal. Geplukt manifestatie van de levens-
was vroeger een huisarbeid kon worden op het veld zelf, wj| van de bevolking uit de
en die werd door de vrouw maar ook in een stal of ge- ^ele hopstreek Asse - Aalst
verricht voor dat werk door woon in huis. Op lage stoel- Ron(jom ons verdwijnen er
mannen werd overgeno- tjesgezeten.de rank op hun voortdurend «hoplochtin-
de partij zodat de hele hoppestreek zich kon vermeien en bomen in bloei maar ook
in een typische Hopduvelstoet te Asse. met de onheilspelende
Minister Chabert en staatssekretaris Lydia De Pauw hopduvel. Een hopkees-
zaten samen met een aantal prominenten in de tribune tenwagen doet smullende
feestvierders het water in de
mond komen waarna in
bloemen verkleden meisjes
de spartelende hopduvel
verjagen.
In de zomer komen hopdu-
velse zomerstormen en de
voor het schouwen van deze uit 53 groepen bestaande
folkloristische stoet.
een expo als bloemlezing
van vijf Hopfeesten (1956,
1960,1965,1975 en 1979)
en met medewerking van
NMBS en NMVB een ten
toonstelling gewijd aan het
groep gaf aan het geheel,
alhoewel volledig in het
thema blijvend, een mo
derne tint die blijk gaf van
kreativiteit en vindingrijk
heid. Scouts en Gidsen ha
len er zeker eer van. Ook de
«kruisborre» met de miraku-
leuze boom waarheen de
hopboeren ter beevaart to
gen kwam met een proces-
siegroep aan bod. Wanneer
reusachtige torren door
mekaar wemelden het hop-
insektengroep die naar veld aanvallen gaat een
onze appreciatie de show groep spruiters hen te lijf.
..WWMi .w.« IVWI.W.Wl....y WW. ..w. VI Itv U|/f/ll.VIWUb WW wi.w.. g.ü.r -r w ..w.. .w .j -
men te plukken was net venskwaliteit op het spel 100-jarig bestaan van de stal. «De rode spin» werd Ook het publiek moet er wel
spoorlijn Dendermonde - werkelijk realistisch zeer eens aan geloven. Een le
door bedevaarders die deze
pestheilige smeken hun
hopvelden te willen be
schermen is een bijdrage
van de hopboeren van Mel
dert - Nievel.
Komt dan als centraal punt
de hopduvel zelf, de storm
wind die de hopstaken af-
knakt en de hoppebellen
verstrooit.
Ook een Duitse groep was
van de partij in dit gedeelte,
nl de verbroederde ge
meente llsede uit de Bunds-
republiek en dit o.a. met een
turngroep.
De herfst is de periode van
de hoppepluk, van de «p j
toorshop», van de «be ii
pap» en van de hopmar
Hop is een element van I
en aan dit vocht wordt
apoteose hulde gebn
o.a. door een échte Tii
groep «Silvretta;
Besloten wordt dan ooki
«De Koning Drinkt» uil|E]
beeld door de toneelk
«Vrij en Blij».
En voor de dorstigen kv
dan nog de tapwagen
voor ai wie een stenen
pot had gekocht, drank r
believen.
>raC"
rcQ
men en geïndustrialiseerd, schoot worden de bellen
«belleken-één» geplukt en
Bier was de énige drank! jn een mand gegooid.
In het gezin kwam bier, als Ook wefd aan huispluk ge-
énige drank, zowel bij ont- daan waarbij niet-boeren
bijt, middagmaal, vieruurtje hielpen bij het plukken
als bij het avondmaal op ta- waarvoor zé dan per kilo-
fel. Bij wegblijven van de gram vergoed werden,
borstvoeding kregen de ba- Ook de kinderen hielpen bij
by's dan ook bier. de pluk en in de Faluintjes-
Slechts in de 15e en 16e gemeenten, inzonderheid
eeuw werd bier door de nu dan te Meldert, begon het
ingevoerde koffie en thee schooljaar niet op 1 maar
verdrongen. wel op 16 september om de
Vooraleer de hop gekend kinderen toe te laten te
was om smaak aan het bier plukken en iets bij te verdie-
te geven gebruikte men nen. Met de wet op de kin-
«grute». derarbeid verdween ook het
Grute was een samenstel- georganiseerd kinderpluk-
ling van verschillende in de ken.
gen» en wie overblijft moet
Voor de kinderen was er
daarenboven een kinder
show met Micha Marah,
voor de jeugd een hopdu-
velbal met Blaaskapel en
met An Christy en Nico
vechten tegen buitenlandse Haak en voor gepensio- Voorouders van Pee Klak waren o.m.
konkurrentie. Toch wil de
bevolking de hoppefolklore
levendig houden in een ui
ting van gezonde, volkse le
vensvreugde.
Niet alleen ging het er ech
ter om leute en pret want
neerden een dansfeest met
Eddy Wally.
Topper van het hele gebeu
ren bleef uiteraard de stoet
verleden zondag. Na een
opening met heraut, hoppe-
ridders uit de hopgemeen-
niet minder dan drie ten- tenendeSt-Pietersgildeuit
toonstellingen kaderden in Mazenzele wordt de hop-
het hele opzet: een schilde
rijententoonstellingen met
deelname van een dertigtal
schilders uit de hopstreek,
duvel met zijn esbattemen
ten plastisch uitgebeeld in
de vier seizoenen.
De winter komt aan bod met
In het kader van het 11" ALLERHEILIGENFESTIVAL dat
plaats heeft in het Affligems Kultureel Centrum van 31
oktober tot en met 4 november organiseert het plaatse
lijk VTB-VAB-bestuur Hekelgem een originele teken
wedstrijd. Deze wedstrijd is uitsluitend bestemd voor
scholen te Essene Hekelgem Meldert en Teralfene.
Het thema ervan is «onze als beloning aan de win-
dorpseigen aftelrijmpjes» nende klassen.
Reeds een jaar lang werden Alle ingezonden werken zul-
dan niet nog in gebruik, in- tijdens het festival. De uit-
gezameld. Deze worden reiking der prijzen heeft
gebundeld en ter gelegen- plaats op allerzielendag
heid van het «jaar van het vrijdag 2 november te 15
Kind», tijdens het Allerheili- uur. De werken dienen vóór
genfestival uitgegeven. 15 oktober te worden be-
Wat de tekenwedstrijd be- zorgd aan Mw Marie-Rose
treft wordt gevraagd dat van Nieuwenhove - Ne-
elke klas vanaf het 1" tot en vens, Pastorijweg 42 te He-
met het 6" van elke lagere kelgem. De prijsuitreiking
school, de tekst van het uit- wordt opgevrolijkt door ver
gekozen plaatselijk aftel- tellingen door de bekende
rijmpjes aanbrengt op een Vlaamse jeugdschrijfster
paneel van twee meter lang Yvonne Waegemans en Fa
en op dit paneel de tekst uit- Plinke tekent. Alle kinderen
beeldt of illustreert om op die aan de tekenwedstrijd
centen te laten ontfustelen
en om een naam te geven
Jan Baptist De Rop, ge- tharina Nissens, Lebbeke aan het kind van de vrouw,
huwd met Martine Me- 4.03.1832 en te Moorsel Deze verdween immers
ganck, te Moorsel geboren overleden op 17.11.1908 reeds op de huwelijksdag,
op 19.09.1732 Domien Kamile De Rop, Beloit Putteman, ere-
Willem De Rop, Moorsel Moorsel 7.04.1860 en er schoolhoofd uit Baarde-
30.08.1766, en overleden te overleden op 30.04.1928, gem, schreef een humoris-
Aalst op 16.06.1830, ge- gehuwd met Clementine tisch bedoeld, vrij ruw ver-
huwd met Anne Catherina Colpaert, uit Ophain haal over «Pee Klak» dat
Vermoesen, Moorsel Deze laatste, Domein Ka-
25.02.1763 en te Moorsel miel De Rop, was Pee Klak.
overleden op 5.06.1845 Een volkse figuur die veel
Leonardus De Rop, miserie heeft gekend. Een
Moorsel 11.08.1800 (23 dompelaar die de kommer
thermidor an 8) en overle- van het dagelijks leven wist
den te Moorsel op te verbergen onder een
1.03.1884, gehuwd met vloed van onschuldige
Theresia Lievens, Moorsel grappen en schalkse ge-
27.02.1799 (27 pluviose an zegden. Een lotgenoot van
7) en er overleden Wannes Raps
21.01.1847 Zijn huwelijk bleek een eer-
Frans De Rop, Moorsel der tragische gebeurtenis te
27.02 .1828 en er overleden zijn die er enkel op gericht
8.11.1908 gehuwd met Ca- scheen zijn luttele spaar-
uitgroeide tot een b H
seller in de Faluintjesstrt
De Meldertse «Cl<
haegse Comedie» braclf
een reeks geslaagde
voeringen van het i
Fons De Koninck voor 0i
neel bewerkte volks $4
«Pee Klak».
STREEKNIEUWS Baardeeem
VLAAMSE KLUB
Op vrijdag 28 september 1979 om 20 u. richt de Vlaamse I
een avond in om U allen wegwijs te maken met de pas gestciv
wet over het vernieuwd kadastraal inkomen.
De uiteenzetting gebeurt in de zaal Maxens, Opwijkstraat!
wordt gegeven door Frans Jansegers.
De uiteenzetting is uiterst belangrijk voor elke eigenaar
onroerende goederen. Tevens zullen U praktische raadgeyii
bezorgd worden.
Inkom gratis. Inrichters: Willy De Valck, Marc De Bie, w
Cobbaut en Gust De Boeck.
HOOP IN DE TOEKOMST
Opvoering van de komedie «Oscar» in zaal Ons Huis, Ho
straat op 9, 10, II, 14 en 16 november. Details volgen.
TOMBOLA W.S.C. BAARDEGEM SPORTIEF
Hierbij de lijst der winnende nummers. Prijzen af te halen in»
nccuacciipai iai iy »ti vj<-i i -
plaatselijke aftelrijmpjes, al len worden tentoongesteld Veertig jaar geleden werd te Herdersem de lokale afde- Ons Huis, Hoogstraat 86 tot en met 2 december e.k. Nad
JU„.^ no „it. ||nQ VZ. het Davidsfonds over de doopvont gehouden, worden zc eigendom van <fc orgamzatoren
DU feft wil het huidig bestuur alvast niet onopgemerkt 550 7698 8165 2423 1149 6811 4782 5934 3047 9206 2
laten voorbijgaan zodat een brede waaier aktiviteiten 9012 7949 6268 4371 8534 5705 9863 7120 3663 320
werd gepland. Aktiviteiten dan «voor elck wat wils» 7lftQ 7807 8744 4Q,Q S48R ,V72 10,3 6386 5409
het even welke manier
bvb schilderen, tekenen,
kleven enz. De jury is sa
mengesteld uit zandschil-
der Roger De Boeck, kunst
schilders Etienne Le
Compte en Gaston Rossig-
nol en mw Marie-Rose Ne-
hebben deelgenomen, of ze
al dan niet een prijs won
nen, worden op zaterdag
namiddag te 14 uur te Affli-
gem verwacht op het koste
loos St.-Maartenfeest. Een
ballon, een tekenboek en
snoep krijgen ze alvast.
De Meldertse hopduvel tussen hopperanten. (LH)
vens als afgevaardigde van Voor verdere inlichtingen: L.
VTB-VAB Van der Schueren, Kruis-
Meer dan honderd sierlijke straat 23 te Hekelgem
T-shirts worden door de or- LH
ganisatoren geschonken
lingvan het Davidsfonds over de doopvontgehoujte^ m 9m
9012 7949 6268 4371 8534 5705 9863 7120 3663 320 9
2109 7893 6231 8744 4919 5488 1572 1013 6386 5409 1
3041 4137 253 7522 9968 8767 7698 2923 7452 8541 I
In het zwembad van het «Lorejas» treedt dan voor 4706 6619 885 2377 3088 5074 6213 3141 4839 1505 4
«groot kollege», Pontstraat hen op. Voor de muzieklief- 346 2677 3990 6754 5383 8449 9126 7097 918 4665 9:
te Aalst, wordt telkens op hebbers komt een konsert 857 5245 6233 1489 5328 8874 4020 7136 2747 3587
woensdag van 21 uur tot 22 door de Schola Cantorum 6956 8765 1592 9014 4863 6411 2359 9180 3246 5631
uur een zwemkursus ge- «Cantate Domini» uit 1162 4228 474 8026 7395 1777 6647 5902 4536 968131
geven. Aalst. 2416 1064 2589 4760 1133 6853 399 8705 3244 5320 6j
St.-Maarten komt op 9 no- Magda Hutsebaut leidt 7071 7192 9977 8061 4286 6110 434 9858 7727 1646
vember in alle huisgezinnen daarna van 19 februari tot 5985
van Davidsfondsleden op en met 18 maart een dans- |>l.«u.rvi.nummers-
bezoek. De ouden van da- kursus en Miel Cools »"*-rvtnummers-
gen in huize «Denderrust» treedt samen met Herwig en
worden niet vergeten Paul Vagant op 29 maart
Op 30 november spreekt Buiten de grenzen van Her-
Mare Gevaert over «Achter dersem wordt getreden op
de schermen van het 13 april voor een uitstap
nieuws». naar Brussel en op 18 mei
De eigenlijke viering heeft voor natuurexploratie in
plaats op zaterdag 22 de- het Neigembos.
cember. Hierover later meer Het jubileumjaar wordt dan
détails. feestelijk afgerond op 14
Ook voor de kinderen volgt juni met een barbecue -
een festiviteit en zulks op de avond en op 11 juli met een
vooravond van Driekonin- guldensporenviering.
gen, 5 januari. De groep LH
1* prijs nr. 5461 tot 15.12 79
1" prijs nr. 4158 tot 31.12.79
2prijs nr. 7226 tot 31.12.79
3" prijs nr. 1904 tot 31.12.79
CHIRO ETENTJE
Voor »le derde maal organizeert Chiro Joepie een etentje en
op zaterdag 6 en zondag 7 oktober e.k.
Voor 200 fr. krijgt U soep, frieten met stoofvlees en appehno
koffie en gebak, of soep. frieten met kip en appelmoes en kol
met gebak.
Dc kinderschotel, een kleinere portie, kost 150 tr
Zaterdag vanaf 20 uur en zondag van 12 tot 15 uur.
