IKONENTENTOONSTELLING
TE AALST EN AFFLIGEM
GROOT-AALST,
RENDEZ-VOUS EN MEKKA
DER VIRTUOSEN?
20 - 4.4.1980 - De Voorpost
Ikonen zijn blijkbaar aan de orde van de dag. De Jonge
Uitgerekend op dezelfde avond, verleden vrijdag, Kamer
ging zowel te Aalst als te Affligem de opening door Voorzitster Ria Verstraete
van tentoonstellingen van merkwaardige ikonen. Te rnocht jn het Oud-Hospi-
Aalst op initiatief van de «Jonge Ekonomische Ka- taa| een gr0ot aantal ge-
mer», te Affligem door de raad van beheer van het nodigden verwelkomen
«Kultureel Centrum». waaronder schepen van
onderwijs, kuituur en toe
risme Herman Roels.
beogen zodat verbeterin
gen in de werking van de
lokale Kamer voelbaar
worden.
Door het volgen van vor-
mingskursussen, door
permanente training van
elk lid in leiderschaps
technieken wordt de per
soonlijke vorming gesti
muleerd en door aktivi-
teiten die de ekonomi
sche, sociale, geestelijke
en kulturele ontwikkeling
bewerkstelligen wordt de
gemeenschap gediend.
De «Jonge Kamer» die
mensen groepeert uit de
leeftijdsgrens tussen 18
en 40 jaar werd in volle
wereldoorlog opgericht
in de States in 1915 en
telt momenteel 600.000
leden en 14.000 Kamers
verspreid over 84 landen.
België heeft een zestigtal
dergelijke Kamers en vijf
jaar terug, op 19 april
1975 werd de Aalsterse
lokale Kamer gecharterd
zodat ze nu aan haar eer
ste lustrumviering toe is.
Het voornaamste doel
van Jaycees International
is de vorming van het
individu tot een betere
burger, een betere leider
in een betere maatschap
pij. Centraal staan dan
ook als arbeidsvelden or
ganisatie, individu en ge
meenschap.
Organisatie omvat alle
werkzaamheden die een
effektief management
Een Russisch ensemble op een ikonententoonstelling. (per)
XVario ii
gesprek met de zondaar, (per)
Vierdelige ikoon (Rusland 19de eeuw) die 4 grote feesten van het
kerkelijk jaar voorstellen, (per)
Oef, maart zijn pijp is uit. en de onze bijna ook. Acht
concerten zijn er deze maand geweest. Al wie hier te
lande iets of wat van naam heeft, is op de planken
komen staan. Voeg bij die prestaties de Academie
die aan het uitpakken gaat, en je kan zelf uitrekenen
wat er aan lege tijd overblijft. Muziek blijkt niet
alleen een prettig tijdverdrijf, het wordt ook een
vorm van energiebesparing: nooit thuis.
Als laatste boeketje kwam het 'Collegium Instru
mentalis Brugense' met Patrick Peire als dirigent.
Over hun kwaliteiten en verdiensten straks meer. De
blikvanger en lokvogel was immers Dirk Vermeulen.
Hij is onze kandidaat voor de Elisabethwedstrijd, en
hij kwam andermaal iedereen verbazen door zijn
enorme vioolbeheersing. Het ziet er naar uit dat we
met hem een fameuze troef in handen hebben voor
de komende festiviteiten.
Nu valt alleen nog af te wachten wat men in het
zuiden des lands binnenkort als compensatie gaat
vragen.
Als we in deze stad wil
len. ik zeg wel 'als' dan
loopt de goede wil van
de muren. De kerstbollen
hingen nog in de bomen
toen de affiches van dit
concert al verschenen
waren. De invitaties vie
len als rijpe taarten uit
de bomen, twee symfoni
sche kringen verleenden
hun medewerking aan
de Stedelijke Dienst Cul
tuur, en de programma
brochure haalde de goe
de Festivaldagen voor
ogen. Dirk Vermeulen
die de laatste maanden
niet meer uit de concert
zalen weg te halen is,
kreeg hier andermaal de
kans om zijn meesterlijke
beheersing van de viool
kunst te tonen. Een der
inrichters verklapte me
dat het zijn droom was
een volle zaal te beko
men, een luxe die alleen
voor de service-clubs
schijnt weggelegd te
zijn. Hij misrekende zich,
het was geen dromerij,
de zaal liep vol.
Omdat de wereld klein
is, en dit land nog veel
kleiner, zijn omzeggens
alle musici hier vroeger
al te gast geweest. Zelfs
Vermeulen schudde een
paar weken geleden in
Wieze wat losse grapjes
- uit de kunstmouw. Zijn
naam was ongetwijfeld
het grote knipoog, en het
deed warm aan het hart
dat de zaal (behalve de
vele Aalsterse liefheb-
bers-violisten, die duide
lijk gekomen waren om
te zien hoe groots een
kleine viool kan zijn)
- boordevol zat met echte
muziekliefhebbers.
De avond start met Vival
di's dubbelconcerto voor
twee hobo's. Het meer
dan degelijk programma
geeft een heleboel tech
nische details en situeert
het concerto in Vivaldi's
muziekevolutie. Voor de
catalogusridders (en dat
is niet vermeld) gaat het
om het concerto op. 7 nr.
9. Ik zei al dat de wereld
klein is en goede hobo
ïsten kunnen daarenbo
ven in een notedopje. Je
kijkt dan ook altijd tegen
dezelfde mensen aan.
Als het knoeiers zijn, is
dat een ramp, maar als
het om meesters gaat is
het een zegen, want je
leert de uitgebreidheid
van hun kunst en de
vaardigheid steeds meer
ervaren. Paul Dombrecht
en Paul Beelaerts zijn
zo'n beheersers van de
hobo dat hun prestaties
in woorden samen vatten
alleen maar kleinerend
voor hen zou overkomen.
Je weet gewoon bij voor
baat dat hun optreden óf
zal zijn. Mijn grote verba
zing ging echter naar het
'Collegium Instrumenta
le Brugense' met Peire
als dirigent. Veel van de
leden zijn hier vroeger al
geweest en het ensemble
zelf was vorig jaar in
Baardegem te beluiste
ren. Het zit boordevol
van links naar rechts vol
beroemde namen, en je
zou dus verwachten dat
zo'n vedetten gewoon
weg vanzelf steengoed
zijn. In de praktijk is het
echter dikwijls zo dat ze
elkaar gewoon voor de
voeten lopen. Maar wat
is dit een knap gezel
schap! Wat een orkestdi
scipline! In de beroemde
duw en hijgstijl, in hele
korte fragmenten de me
lodie opchargerend cre
ëren ze een adembene
mend notenbeeld. De op
rukkende stootjes, de in
gebouwde echo-effekten
van de tutti-violen zijn
ware openbaringen. Het
gesprek tussen de ho
bo's, de cello en het cla-
vecimbel (wat een
klank!) in het gedragen
largo krijgt daardoor nog
een intiemere klank. De
lenige dissonanten zijn
daardoor nog overmoedi
ger en klagender. Ik
schrijf hier nu reeds wat
de conclusie van het arti
kel en de avond zou moe
ten zijn. Natuurlijk was
Vermeulen dé vedette,
en natuurlijk stal hij de
show, maar het klank
beeld en de rimpelloze
gaafheid van het orkest
waren voor mij dé verras
sing van de avond. Deze
opmerking kreeg zijn de
finitieve zekerheid in Co-
relli's concerto op. 6 nr. 2.
Toen in de zestiger jaren
I Musici (U weet toch al
dat ze binnenkort naar
Aalst komen?) de een na
de andere Italiaanse Ba-
rokcomponist op plaat
zetten in een toen he-
melshoog geprezen en
nu inflatiediep verguisde
romantische versie, en
iedereen storm liep om
Albinoni, Vivaldi, Sam-
martini, Legranzi, Riccio-
ti en al die anderen te
horen, was Corelli ook
een vooruitgeschoven
voorpost. We draaiden
zijn twaalf concerti van
het fameuze op. 6 zo dik
wijls dat je er bijna een
Indigesti van kreeg. Co
relli is altijd al een
invalspoort voor de klas
sieke muziek geweest,
omdat het de meest men
selijke gevoelens uit
straalt: barok maar met
tot de essentie herleide
romantiek erbij. Zijn op.
6 is daarenboven niet
nog maar zo een baro-
kwerk, maar een der
hoofdpalen uit die perio
de. Gelukkig spelen ze
niet het overbekende en
gespeelde Kerstmiscon
certo, maar het tweede
uit de reeks. De twee vio
len (Hilde Van Keer, Ma
rie-Christine Spnnguel)
en de cello (Paul Poppe)
bouwen een wonder
baarlijk heerlijk klank-
stramien. De allegro's
gaan in een razende
vaart, de adagio's nooit
slijmerig, de crescendi in
hele korte maatjes als
zweepslagen opgejut.
Het clavecimbel sluimert
in het grave in het luitre-
gister, en heel even in
het laatste allegro dwar
relen uit de eerste viool
onverwachte arpeggio's
uit de partituur. Het
wordt een wonderbaarlij
ke adembenemende Co
relli. Ik wist dat zijn mu
ziek rijk was, maar zo
rijk, nee. Een nieuwe
ontdekking van heden
daagse barokkunst-
uitvoering: dé revelatie.
En dan komt Vermeulen
met het Rondo in A voor
viool en strijkers van
Schubert. Bij het schrij
ven van dit artikel blijkt
het dat het programma
blaadje woest ijnwit ge
bleven is. Dat is een heel
goed of een heel slecht
teken.
De meeste concertgan
gers die ik na afloop
sprak hielden deze Schu
bert voor een hoogte
punt. En inderdaad, hoe
de componist hier weer
in slaagt om met amper
twee bewegingen een
sfeer en een stuk te
scheppen dat zo'n gevoel
van grootheid uitstraalt,
is onbegrijpelijk. Je leest
wel dat de invloed van
Beethoven en Mozart hier
aanwezig is, maar het
blijft zo op en top Schu
bert, dat het herleiden
naar andere componi
sten gewoon vernede
rend zou zijn. Vermeulen
die in alle periodes van
de muziekgeschiedenis
thuis blijkt te zijn laat de
(ik vind helemaal geen
vrolijke) Schubert zo zin
deren, dat zijn solopartij
tegenover de andermaal
sublieme strijkers van
het tot orkest gepromo
veerd kwartet, in het kor
te adagio en het daarop
volgend tweede thema
als een veld crocusjes
openbloeit.
Pauze. De pauze is de
barometer voor het con
cert. Als die lang uitloopt
is het meestal een teken
dat er behoefte aan is, en
dat je beter thuis een
boek zat te lezen. Nu lie
ten de solisten de zaal
minuten lang wachten
alvorens Mozart op de
planken kwam. Twee
keer Mozart zelfs om te
sluiten. Het Divertimento
KV. 137: het werkje van
een zestienjarige, dat
vooral interessant is om
de solistische behande
ling van de vioolpartij.
Het is ook een voorbeeld
van een grappig, geestig
en vooral boeiend ding.
De Italiaanse zon lonkt
tussen de notenbalken
door en de warme gezel
lige sfeer hangt zo in de
zaal te ronken. Het alle
gro trippelt en danst, de
melodieën van het an
dante stromen als de
adem van een jonge fee,
de bassen stommelen
wat op en neer, en het
(vlug gespeelde) allegro
assai duikelt met een
perfekte eenheid tussen
solist en orkest vol ritmi
sche discipline naar de
eindnoten.
Maar er komt nog het
vijfde vioolconcerto. Is
het Mozarts mooiste
vioolconcerto? Wat valt
hier het meest te prijzen:
de prachtige passages
met de dissonerende ho
bo's, het thema uit het
adagio (Goddank opteer
de Vermeulen in Wieze
voor het laatste deel), de
chromatische toonreek
sen van het rommelend
orkest uit de finale, de
cadenza uit het eerste
deel, de subtiele koloriet
die de beide horens en
de hobo's (fluiten?) aan
de strijkers toevoegen, of
Vermeulen zelf die met
een vleugje show en
stuntwerk het humor
snuifje uit de partituur
tovert?
Het publiek, dat voor de
pauze al uiting over zijn
enthousiasme gegeven
had vroeg en kreeg een
bissertje.
Vermeulen schonk het
het 17e Cappricio van
Paganini.
De Elisabethwedstrijd
lonkt aan de horizon.
Dood aan de melodie.
Sprongen des springboks
tot kunst verheven.
Reclame voor Mozart.
In aanwezigheid van mi
nister van Financiën Wil
ly De Clercq gesticht als
«Jonge Economische Ka
mer» in 1975 werd de
naam gewijzigd in «Jon
ge Kamer» in 1977-78. Ze
telt momenteel 35 leden
en 3 kandidaat-leden met
elke maand een werk- en
een ontspanningsverga
dering.
De Jonge Kamer reali
seerde in de tijdspanne
van nauwelijks vijf jaar
reeds heel wat.
In 75-76 stelde ze
kunstwerken door
kunstenaars uit het Land
van Aalst tentoon en pu
bliceerde twee merk
waardige brochures:
«Hedendaagse Kunste
naars in en om het Land
van Aalst» en «Heden
daagse Schrijvers in en
om het land van Aalst».
Vanaf 76-77 werd gestart
met het welsprekend-
heidstornooi dat zich in
een steeds stijgend suk-
ses mag verheugen. Ver
der was er een tentoon
stelling te Affligem en
trad het Belgisch Blazers
kwartet op te Aalst.
In 77-78 en 78-79 zagen
we de akties «Kinderui
twisseling» en «Unicef»
in het kader van het «Jaar
van het Kind» en een pa-
neelgesprek over de toe
komst van vrije onderne
mingen.
Dit jaar hadden we
onlangs nog het welspre-
kendheidstornooi met
een dertigtal kandidaten
over de waarde van het
«individu» eh werd een
Jongerenonderneming
met werkzoekenden op
gericht.
Naast een biblioteek, een
diskoteek, een diateek,
een videoteek en in het
lyceum een mediateek
komt nu ook te Aalst door
de J.K. een ludoteek
waarbij een hele berg
speelgoed komt aanruk
ken voor onze kinderen.
Ook op r-ekreatief gebied
verdiende de J.K. reeds
haar sporen met voor
drachten, wandelingen,
vieringen, bezoeken en
week-ends en het organi
seren van het World Tra-
de Game, een vorm van
«Monopoly» te spelen
met 30 a 40 deelnemers.
Schepen Roels
Schepen Herman Roels
feliciteerde de Jonge Ka
mer om haar vele presta
ties en dan meer in het
biezonder wegens deze
ikonententoonstelling die
nauw aansluit bij het eer
ste credo van de Jonge
Kamer: «dat het geloof in
God aan het leven zijn
betekenis en doel geeft»,
een beginselverklaring
die zeker terug te vinden
is bij ikonen.
Doelstelling die trouwens
ook in de brochure door
Herwig Van der Borght is
terug te vinden.
In tegenstelling tot de re
ligieuze kunst in het We
sten waar zeker sinds de
Renaissance de idee
«schoonheid» een alles
overheersende rol heeft
gespeeld is de kunst der
ikonen ondergeschikt ge
bleven en onverbrekelijk
verbonden met de litur
gie. Zo in opzet als in
funktie verschilt de ikoon
dus duidelijk van de we
sterse kunst. Kunsthisto
rici en archeologen vin
den in de ikonen een
onuitputtelijke bron van
kostbare dokumenten en
aan de esteticus open
baart de wereld der iko
nen een ongedroomde,
lichtende schoonheid vol
artistieke bekoorlijkheid
en rijkdom. Uit de kleu
renpracht der ikonen
blijkt ongetwijfeld een
bewust hemelse atmos
feer.
Dat evenwel de moderne
mens enigszins kan afke
rig staan tegenover de
bijna hiërarchische star
heid van deze godsdiens
tige levensvorm is wel te
begrijpen. Zonder erva
ring neemt de moderne
mens immers vaak
slechts een schema waar
i.p.v. een vitaal organis
me. Eens ingeleefd in de
strekking van deze kunst
manifesteert zich echter
een heel aparte bekoor
lijkheid.
Mare De Bolle, nationaal
voorzitter JK en te Göte-
borg verkozen tot wereld
ondervoorzitter (niet tot
voorzitter van de onder
wereld), Aalstenaar van
afkomst, had tal van lo
vende woorden voor wat
de JK Aalst in nauwelijks
vijf jaar tijd reeds wist te
realiseren, nu in het bie
zonder met deze tentoon
stelling van ikonen op
hoog niveau.
Verder beklemtoonde hij
dan vooral de specifieke
geest van de JK en de
onderlinge verstandhou
ding die ze steeds moet
kenmerken.
Professor Voordeckers,
professor geschiedenis
en Byzantijnse kunst aan
de RUG en KU Leuven,
hield de feestrede. Zelf
stichter en oprichter van
het studiecentrum «le-
kon» dat zich ten doel
stelt het fenomeen Ikoon
wetenschappelijk te be
naderen is hier wel de
rechte man op de rechte
plaats. Sinds 1960 toen er
in ons land nog (bijna)
niet werd gesproken over
Ikonen is deze vorser ak-
tief op dit gebied o.a.
door het verlenen
zijn medewerking aan h 1
organiseren van tentoo
stellingen. De belangrij
ste op dit stuk was w
«Ikonen in Belgisch par
kulier bezit» die in 19',
plaats had in de Sint-Pi gr
tersabdij te Gent. De f
tentoonstelling, mei
door het voorbereider v
wetenschappelijk we,dj,
van Voordeckers,
meteen baanbreker jf
voor België. j d
Waar van de profess 0flj
een uiteenzetting
het klassiek patroon wel
verwacht, werd het e<
zeer originele toespra
door de aanwezigen t<
zeerste naar waarde g
schat. Uitgaande van h i
begrip en de naam «ek
nomie» sloeg hij op i
verschillende manier#
een brug naar «ikone
waardoor hij de opport
niteit van de Jonge Ek
nomische Kamer die ha
interesse laat gaan na
«ikonen» ten volle mo|
veerde.
Het geheel verliep in ei
typisch authentieke Ri
sische sfeer. Er was e
zangkoor, een gelege
heidsformatie van
aantal Russen verspre
over het Belgisch gron
gebied met zangen,
geleid met gitaar of
kordeon, die de typis
Russische sfeer vol we
moed en heimwee opri
pen. Gebracht werd ei
programma met Rus
sche kuituur- en stei
mingsliederen waarbij
baszanger a la Chaliapi
tot indrukwekkende die
ten met sonoor orga
afdaalde in imponere
kontrast met de schitl
rende, niet schetteremfc
sopranen. Allen in Rus
sche klederdracht rr
begin 19de eeuwse bief,
ses, handgeweven
overgeleverd van i
der op dochter, uil
nationaal museum
Kiev. Achter de spijsta af
eveneens lieden in Rus
sche kledij die hadd
gezorgd voor o.m
hete «borsht», een so
op basis van rode bi
rode kool, ajuin, kamp
noelies en rapen gedo
peld in rijk vleesnat
vermengd met room. I
teraard waren ook tal v
hapjes voorradig
schonk men er de écl
Russische vodka «Sl
lychnoya».
Het Russisch zangko
wist dermate te boei
dat een Avond met Rus
sche koormuziek een i
gend objektief wordt
de zeer gevarieerde wa
er aktiviteiten van de
«Jonge Kamer»
11e
nil
>1
tbli
De gastvrijheid van Abraham, Sarah bewezen aan Jaweh. (per)
Ook te
Affligem
Ook in het Affligems K
tureel Centrum was
het voorbije weeke
veel belangstelling vo
de eveneens mooie v
zameling ikonen. Op b
de plaatsen werden
trouwens een zeventig
aan het publiek voorg
steld waaronder ook e
aantal reisikonen, klei
formaat en vaak in rr
taaiuitvoering.
Toegankelijk
Aalst, Oud-Hospitaal
zondag 13 april, elke
(uitgezonderd op dii
dag en woensdag) van
tot 19 uur. Op zater<"
en zondag van 10 tot
uur.
Affligem: Kultureel Ci
trum, tot zondag 20 api
op zaterdagen van 14,
tot 20 uur, op zondai
van 11 tot 13 uur en
14.30 tot 20 uur en
Paasmaandag zoals
zondag.
