IbS" obsbroek Planten in het Oshoek
UITNODIGING OM HET LAND DER INKA'S
ZELF TE GAAN ONTDEKKEN
üi
L
PERU-TENTOONSTELLING TE AFFLIGEM
'L_J
tentoonstelling
Eerste kommunie
Toneel in het R.I.T.O.
ÈSs-'
ue voorpost - za.s.iyau -
igna-
ersjffj
Jet deze merkwaardige tentoonstelling, over het
■oude land van de Inka's, willen de initiatiefne-
lers meer dan één venster openen op dit. ontegen-
Krekelijk meest boeiende en meest gediversifieerde
pidamerikaanse land aan de Stille Oceaan. Bij de
lenstelling worden de verschillende aspekten van
jze tentoonstelling ekstra in de kijker geplaatst en
lénadrukt. Op deze wijze wordt getracht om de
JLlangstellende bezoeker op een beknopte, doch
Jevig gefundeerde en overzichtelijke doch daarom
Set minder aangename en eenvoudige wijze, land
p volkeren van Peru te belichten en toe te lichten,
leze introduktie gebeurt vanuit verschillende hoe-
len en vanuit verschillende belangstellingssferen.
met de Romeinen verge
lijken.»
Literarir-Maat schappelijk
Als de literatuur de spiegel
is van het maatschappelijk
gebeuren binnen een welbe
paalde entiteit, binnen een
welbepaalde gemeenschap,
dan zal een literaire bena
dering van de Peruaanse sa
menleving, ons terzelfder-
tijd een duidelijker en een
breder inzicht geven in dit,
zeer zeker, door sijn verle
den getekend land. door
hun voorgeschiedenis ge
traumatiseerde bevolking.
Mevrouw Elza Galle-Dehen-
nin, hisponologe met hart
en ziel overigenstevens
hoogleraar aan de Vrije Uni
versiteit te Brussel, is als
geen ander geplaatst om dit
Peru van vandaag, zoals het
doorheen zijn eigen verle
den is blijven doorleven,
van uit het innerlijk bewa-
gene, vanuit het intellek-
tueel bevattende, van uit
het jaemotioneel aan
voelende, ook even te be
lichten. Het zal niet toeval
lig zijn dat zij zich, om deze
Peru tentoonstelling van uit
haar gevoelswereld in te lei
den. ging inspireren bij de
Peruaanse dichter J.M. Ar-
guedas, die zich zijn ganse
leven lang verscheurd wist
door het grote interene kon-
flikt van dit land, de kon-
frontatie van het «oude» en
het «nieuwe», wat hij in zijn
eigen persoonlijkheid tast
baarder dacht te ervaren en
daaraan ook ten onderging.
Van deze dichter vertaalde
Elza Galle -Dejennin een
voor zichzelf en Peru
sprekende tekst die wij hier
weergeven:
«Neen. ik ben geen kuituur-
loze: ik ben een Peruaan die
trots als een gelukkige dui
vel. kristentaal spreekt en
Indiaans. Spaans en Que
hua. Deze werkelijkheid wil
de ik omzetten in artistieke
taal.
|ultuur-Historisch
i samenwerking met het
j/laams instituut voor Ame-
taanse Kuituren» te
schelen wordt Peru bena-
lerd en voorgesteld van uit
Kuituur-historische hoek.
r. Antoon Vollemaere, van
lenoemd instituut, gezag
hebbend op het terrein van
Tb en kenner bij uitstek der -
^e-columbiaanse Kuituren,
1 in zijn inleiding bij de
jenstelling dit aspekt van
(êru introduceren. De ten-
Donstelling zelf wordt, wat
leze discipline betreft, te-
lens overdadig gestoffeerd
fnet velerlei informatief ma-
jeriaal, brochures, tijd-
|chriften. boeken, e.d.m.
r de Inka en de pre-Inka
periode van Peru. Dit alles
rordt. letterlijk en figuurlijk
ekstra kleurig in de
iijker gesteld en onderlijnd
«ij middel van een doorlo-
egenpende projektie van drie
ia-montages met als
,n lektievelijk onderwerp: de
tude geschiedenis van Peru
pré-Inka en Inka kuituur),
ie pré-Columbiaanse
'unst. de Nacza-lijnen.
)eze drie dia-voorstellingen
luren elk ongeveer 30 minu-
en en gaan om het uur door.
ledurende de openingsuren
Ier tentoonsteliing.
3ver de «oud-Amerikaanse»
wschavingen in het alge
neen. zegt Dr. Antoon Volle-
laere o.m. het volgende in
van zijn kursus-inleidin-
«Een enorm werelddeel
14.000 km2 wordt, voor
at de oudheid betreft, in
>ns o derwijs doodgezwe--
(en: Amerika. Nochtans be
;tonden er in deze Nieuwe
Wereld, zoals wij het noe-
J men sinds het einde van de
B"m#15e eeuw. even merkwaar-
"dige en interessante kultu-
ewofren en beschavingen als in
!de oude wereld. Men mag
gerust de Maya's met de
yptenaren, de Azteken
9 Grieken en de Inka's
Mijn principe was steeds Pe
ru te beschouwen als een
onuitputtelijke bron van
schepping.
De middelen te verbeteren
om dit eindeloze land te be
grijpen, ook door de kennis
van al wat men in andere
landen ontdekt.
Neen, er is geen meer ver
scheiden land. geen grotere
variëteit, van landschappen
en mensen; alle graden van
warmte en kleur, van liefde
en haat, van plannen en
spitsvondigheid, van sym
bolen en bezielers. Niet toe
vallig werden hier ge
noemd: Pachacamac en Pac-
hacutec, Huaman Poma,
Cieza en de Inka Garcilaso.
Tupac Amaru en Valleyo,
Mariategui en Eguren, het
feest van Goyllur Riti en van
de Heer der Mirakelen; de
yunga van de kust en van de
bergen; landbouw op 4000
meter hoogte, eenden die
sprken op hoge bergmeren
waar alle insekten van Eu
ropa zouden ten ondergaan)
kabines die de zon bereiken
om het vuur te drinken en
bovenal gloeien de bloemen
van de wereld. Vandaar uit
iemand nabootsen is schan
delijk.
Technisch zal men ons over
treffen en beheersten, we
weten niet tot wanneer,
maar in de kunst kunnen wij
de wereld iets leren.»
Folkloristisch-Muzikaal
Op de avond van de open
stelling van deze Peru-ten-
toonstelling, treedt de In
diaanse groep Rupay op om
het geheel muzikaal in de
verf te zetten. Het is een
stukje Andes-gebergte wat
aldus het Brabantse heuvel
land aansluiting kan vinden
langs de voor eenieder be
grijpbare taal van klank en
melodie.
Wij zijn er eigenlijk trots op
deze groep voor deze avond
te kunnen hebben. Wij twij
felen er niet aan dat «Ru
pay» u door haar geheel ei
gen stijl zal weten te boeien.
Deze Indiaanse muzikale
kunst uit de Andes vindt zijn
oorsprong in de pre-colum-
biaanse tijd. Het is de erfe
nis van de grote «Quechua»
en «Aymara». beschavingen
die van generatie op gene
ratie werden doorgegeven
in de vorm van konformisme
en formele oppositie. De
muziek uit de Andes heeft
kunnen handhaven door de
eeuwen heen. ondanks de
bedreiging tot uitroeiing
van deze kuituur in de XVIe
eeuw. Zij is nochtans in
staat geweest de Iotas der
Spaanse overheersers te di
rigeren en de wanhopige rit
mes der Afrikaanse slaven,
die de uitgeroeide indianen
hebben vervangen op de
plantages, te integreren.
Niettegenstaande dat deze
muziek een droevig aspekt
heeft, heeft zij nooit haar
interne kracht verloren. De
ze volle uitbarsting wordt
ondersteund door typisch in-
vaardigd wordt uit het pant
ser der landschildpad, de
Tatou), dat de kreativiteit
der Indianers weerspiegelt
en een zeer grote vaardig
heid vereist bij het be
spelen.
Rupay treedt op in traditio
nele klederdracht. Zij zingen
zowel in de «Aymara» als in
de «Quechua»-taal, die zeer
goed passen bij het pentato
nisch systeem van hun in
strumenten. Uit hun pro-
diaanse muziekinstrumen
ten. de zamponas (panfluit),
de «tarkas» (zware vierkante
uit één stuk gesneden fluit),
de «kenas» (typisch indiaan
se fluit gesneden uit riet en
waarvan de uiteinden
schuin afgesneden zijn) de
«pinkillos» (kleine fluit met
bek) en de «moxenos» of
«aycores», allen blaasin
strumenten. begeleid door
de «bombo» (hoge trom uit
een stuk gesneden uit een
boomstam) en de ««wanka-
ra» (kleine trom). Hiertoe be
hoort ook een snaarinstru
ment uit de tijd der Span
jaarden, de «charrango»
(waarvan de klanktest ver-
gramma «Heilige Andes»
brengen zij tweemaal drie
liederen. Dit bevat Indiaan
se muziek uit verschillende
tijdperken, te beginnen ron
de de jaren 1600 tot op he
den. Het omvat echter ook
moderne komposities waar
ook Europese invloeden dui
delijk aanwezig zijn. maar
gebaseerd zijn op de oude
traditonele komposities en
door de Indianen 'volkomen
geaksepteerd als hun
muziek.
Rupay is het Quechua-
woord dat staat voor zonne
stralen. Ongetwijfeld zal
Rupay voor deze muzikale
zonnestralen zorgen bij de
openstelling van de Peru-
tentoonstelling te Affligem
op vrijdag 30 mei e.k. te
20.00 uur.
T oeristisch-edukat ief
Zoals reeds gemeld waren
de VTB-VAB afdelingen van
Hekelgem en Aalst van mee-
taf aan bereid deze Peru-
tentoonstelling te steunen
en er aan mede te werken.
Uiteraard kan en zal een
kennismaking met Peru,
zoals dit straks te Affligem
mogelijk is. een onbetwist
baar edukatieve «impact»
hebben waardoor beslist
een verdere kennismaking
haast noodzakelijk zal wor
den. Vandaar uit de stap
zetten naar het toerisme, dat
als geen andere aktiviteit zo
veelomvattend edukatief in-
en nawerkt, is maar een
heel kort eind. En wie toeris
me zegt, zegt reizen... maar
ligt Peru niet al te ver weg
zodat wij er alleen maar
kunnen blijven van dromen?
Voor één bezoeker althans
aan deze Peru-tentoonstel-
ling. wordt deze droom ech
ter meteen een werkelijk
heid. In het raam van deze
manifestatie kan aan een
gratis-wedstrijd over Peru
worden meegedaan. De
hoofdprijs is een «Reis naar
het land der Inka's» (Brus
sel-Lima heen en terug). De
ze reis kwam zo maar nie
uit de lucht vallen maar kor
worden bekomen mede dooi
toedoen van dhr. Reginald
De Schepper van Boeykens-
reizen te Dendermonde, die
er bij Airtour te Brussel is in
geslaagd deze gratis zetel
naar Lima (en terug) binnen
het Airtour programma, te
bekomen. Daarbij blijft het
echter niet. Aangezien er
slechts één winnaar kan zijn
en er ongetwijfeld vele lief
hebbers zijn om deze over
stap te doen, wordt door de
initiatiefnemers van deze
tentoonstelling een deskun
dig begeleide Peru-reis
georganiseerd, in samen
werking met Boeykens-Rei-
zen. Airtour en VTB-VAB.
Het is de bedoeling om te
gen een redelijke prijs een
zeer hoogwaardige reis aan
te bieden welke binnen een
relatief kort bestek een mak-
simum aan ervaringen, be
levenissen en indrukken zal
nalaten. Meer inlichtingen
hierover verneemt u op de
tentoonstelling zelf.
T radit ioneel-Artisanaal
Het huidige Peru wordt, als
het ware, binnen uw bereik
gebracht langs de vele, nog
zuiver ambachtelijke ver
vaardigde sier- en gebruiks
voorwerpen welke op de
tentoonstelling aanwezig
zullen zijn. Deze uiterst
waardevolle artikelen wer
den terplaatse zelf. stuk
voor stuk, uitgezocht en ver
gaard. Dat dit geen sinekure
is kan men licht onderstel
len. Dit huzaren stukje werd
gerealiseerd door «het origi
neelste geschenken winkel
tje van Aalst «dat zich aan
de Zoutstraatpoort» bevindt
en volledig zelf voor de in
voer van deze artikelen in
stond met de hulp van een te
Lima zelf verblijvende rela
tie. Op het moment dat wij
dit schrijven zijn deze goe
deren nog onderweg. Het
kostte, sinds januari, een
uiterste inspanning om. te
gen de openstelling dezer
tentoonstelling deze ver
schillende voorwerpen te
verzamelen en verzendklaar
te krijgen.
Zoals reeds eerder gezegd
kan eenieder, langs en met
deze hedendaagse siervoor
werpen en artikelen uit Pe
ru, als het ware een stukje
Peru in huis halen, als een
eerste stap wellicht naar
een verdere kennismaking.
Van de prijzen zult U beslist
aangenaam verrast op
kijken.
Pre-Columbiaans
Uit privé bezit worden waar
devolle, autentieke pre-co-
lumbiaanse keramiek en
tekstiel getoond. Het is na
genoeg zeker dat vele van
deze voorwerpen vrij zullen
gegeven worden voor ver
koop. Voor de kenners-ver
zamelaars betekent dit alles
meer dan zo maar een gewo
ne invitait om de tentoon
stelling te bezoeken. Voor
de niet-ingewijdden zal een
eerste kennismaking onge
twijfeld een verrijking in
houden van de kuituur-his
torische bagage, een verrui
ming van het kunst-histori
sche gezichtsveld. Hier kan
slechts dit worden gezegd:
deze dingen moet men ge
zien hebben!
Mineralogie
Van oudsher is Peru ver
maard en gegeerd voor zijn
rijke ondergrond. De ver
schillende ertsen-mineralen
die daar worden gevonden
komen voor in uitzonderlijk
mooie kristalstrukturen. Als
men «in het gebergte, de
mijnwerkers gaat opzoeken,
slaagt men er soms in om
deze gave kristalvormen on
geschonden in bezit te ver
werven. Verschillende van
deze mineralen zullen ook
getoond worden en tevens
te koop aangebodenop de
Peru-tentoonstelling. De
verzamelaars van mineraal
kristallen zullen alvast heel
wat vinden wat naar hun
gading is. Op dit terrein ;s
het in de eerste plaats Dom
Idisbald zelf, de promotor
van het Affligemse Kultu-
reel Centrum, die zich als de
specialist ter zake aan
dient.
Programma van de Peru-
tentoonstelling
Openstelling op vrijdag 30
mei 1980 te 20.00 uur in het
Kultureel Centrum te Affli
gem, Abdijstraat 6 te He
kelgem.
Inleiding door mevrouw El
za Galle- Dehennin, hispa-
nologe, hoogleraar aan de
V.V.B. en Dr. Antoon Volle
maere van het Vlaams insti
tuut voor Amerikaanse kui
turen.
Muzikale omlijsting door de
Indiaanse groep Rupay
De tentoonstelling wordt
opengesteld door de ambas
sadeur van Peru te Brussel,
Don Julio Ergo Aguirre, en
loopt van 30 mei tot 15 juni
1980.
U bent er welkom, 's zater
dags van 14.30 tot 20.00 uur
's zondags van 11 tot 13 uur
en van 14.30 tot 20.00 uur.
Aan de tentoonstelling is
een gratis-Peruwedstrijd
verbonden met als hoofd
prijs een Reis naar Peru. die
door Airtour werd geschon
ken in samenwerking met
Boeykens reizen te Dender
monde, Verder zijn er nog
verschillende prijzen voor
een totale waarde van meer
dan 15.000 fr waaronder
heel wat waardebons.
Vermelden wij nog dat deze
tentoonstelling tot stand is
gekomen op initiatief van de
werkgroep «vrienden van
Peru» met de steun en/of me
dewerking van: de ambas
sade van Peru te Brussel, de
VTB-VAB afdelingen Hekel
gem en Aalst, het weekblad
De Voorpost Aalst, uitgeve
rij-drukkerij De Cuyper.
Dendermonde, de band
«Credit Lyonnais» te Aalst.
Boeykens reizen te Dender
monde en Lokeren, Airtour
te Brussel en Hilkka Ge
schenken te Aalst.
Na het onderzoek van het Park, heeft
de Werkgroep, ondertussen W.B.P.
O(shoek) geworden een botanisch
onderzoek verricht van in het verdere
Oshoekgebied.
Waarom botanisch onderzoek? Omdat
de planten, rechtstreeks of onrecht
streeks, de voedselbasis vormen voor
alle dierlijk leven; m.a.w.: zonder plan
ten geen dieren en dus ook geen men
sen (zie voorgaand artikel; Voedselpi-
romide).
De Werkgroep onderzoekt vooral de hogere
planten; dat is: wat de leek doorgaans als
plant betitelt, n.l. olie bloemdragende planten,
waaronder natuurlijk de z.g. «onkruiden» en
grassen, en ook varens. Want naast deze
hogere planten, zijn er ook nog niet minder
belangrijke lagere planten, zoals mossen,
zwammen, schimmels, wieren, korstmossen,
enz.
Het onderzoek van die hogere planten ge
beurde tot hiertoe vooral op floristisch gebied.
D w z.: onderzoek naar de verschillende soor
ten die er voorkomen, en op welke plaatsen die
soorten te vinden zijn. Naast dat floristisch
onderzoek, is er ook een begin gemaakt met
het vegetatie onderzoek; d.w.z. Men be
schouwt nu niet de soorten afzonderlijk, doch
gaat de onderlinge betrekking tussen de soor
ten nagaan, en ook het geheel van die
betrekkingen. Want net als de mensen, ko
men ook de planten in gemeenschappen
Metode
Het floristisch onderzoek (naar verschillende
soorten planten) gebeurde op basis van het
I.F.B.L.-systeem (ontworpen door het Insti
tuut van Floristiek van België en Luxemburg).
Binnen dit Systeem wordt het ganse gebied
van België onderverdeeld in rasters van 4 km
op 4 km; dat is een uur-hok. Als basiskaart
werden de Militaire Stafkaarten gebruikt. Die
uur-hokken werden onderverdeeld in 16 (4x4)
eenheden van 1 km op 1 km: kilometer-
hokken. Aan de hand van die verdeling werd
de kaart van België - Luxemburg opgesteld,
dus verdeeld in kleine Km-hokken.
Het doel van deze inventarisatiemetode is
nagaan welke soorten planten in B. en L.
voorkomen en waar ze groeien. Em. Van
Rompay, vooral bijgestaan door een klein
leger ervaren liefhebbers, zetten zich in om
km hok per km.hok te onderzoeken en de
gevonden planten op te tekenen. Voor elke
plant werd op een kaart de km-hokken inge
vuld waar die bepaalde plant gevonden werd.
Dat geeft op één plaat een grafisch beeld,
in één opslag waar te nemen waar die
bepaalde plant in België groeit; de versprei-
dingskaart van die plant, (zie twee voor
beelden).
Het geheel van die verschillende kaarten
één voor elke plant, vormt de Atlas van de
Belgische en Luxemburgse Flora.
Door die ingrepen, lichte tot zware verstorin
gen in het Oshoek over de jongste 3/4 eeuw,
is er een grote verscheidenheid aan land
schappen-typen met verschillende plantenas-
sociaties (gemeenschappen) en typische
gamma's van planten ontstaan. De Werk
groep beoogde een sterk doorgedreven inven
taris van de planten, met een gedetailleerde
opname van de spreiding ervan. Daarvoor
was de I.F B.L.-raster veel te grof. De eenheid
van dat systeem: het Km.-hok werd dan ook
voor dit onderzoek verder onderverdeeld in
100 (10 x 10) hokjes van 100 op 100 m..
hectare-hok. Het Osbroek werd per hectare-
hok onderzocht en de verspreiding van elke
plant op een Osbroek-kaart, verdeeld in he
ctarehokjes, opgetekend.
Al deze kaarten samen vormen een Osbroek-
Atlas, gelijkvormig aan de I.F.B.L.-atlas, doch
10x10= 100 maal fijner.
Dot is een enig experiment. De planteninven-
taris en de vergelijking daarvan met de
I.F.B.L.-lijst en de nationale Standaardlijst
Stieperaere, samen met het Osbroekatlas ma
teriaal werden voorgesteld aan de heer Van
Hecke van de Nationale Plantentuin Meise,
die richtlijnen gaf voor de verwerking van de
gegevens volgens technische procédés en
becijfering van statistieken volgens welbe
paalde regels. Het resultaat verschijnt in een
wetenschappelijk tijdschrift.
Het experiment bleek zo boeiend, dat overwo
gen wordt het op hoger niveau verder te
onderzoeken.
Resultaat in een taal verstaanbaar voor de
leek.
In de Atlas van Belgie zijn zowat 1.600
verschillende planten opgenomen; weltever
staan: in het wild groeiende planten, met
uitsluiting van «Kultuurplanten» zoals b.vb.
tulpen, tuingeraniums, hortensias,
Nu is het uitgesloten dat die allen samen op
één plek voorkomen, want de meeste planten
gedijen maar in hun eigen «streek», op eigen
bodem en in eigen klimaat. Zo moet men in
het Osbroek bvb. geen duin-, rots- of Hoog-
veenplanten verwachten, gewoon omdat de
nodige «levensomstandigheden» er niet voor
komen.
Er werden zowat 460 verschillende (wilde)
planten gevonden. Dat aantal is meer dan 1/4
tot bij 1/3 van het totaal in België normaal
voorkomende planten. En dat op slechts zo
wat 70 heet. Een concentratie van rond de
200 planten op een km.-hok (100 heet.) gaat
door voor een rijk gebied; wat niet wil zeggen
dat gebieden met minder soorten noodzake
lijk botanisch minderwaardig zijn; bvb. Heide
of Hoogveen. (Hoogveen: in 45 km2 na
tuurreservaat; zowat 150 soorten, zonder de
ubiquisten langs bomen en wegen, buiten
beschouwing). Anderzijds kunnen in verste
delijkte gebieden dikwijls een zeer hoog aan
tal planten voorkomen; bvb. in de streek rond
Charleroi telt men meer dan 600 soorten,
doch wel op een oppervlakte die meer dan 16
maal groter is dan het Osbroek
Er mag wel gesteld worden: de concentratie
van verschillende planten in het Osbroek is
zeer groot.
Toch moet die vaststelling even gerelativeerd
worden De hoge «score» is o.a.m. vooral te
wijten aan twee feiten:
1Het Osbroek werd langdurig 1977/79) en
intensief onderzocht; «door de fijne kam ge
haald». Het ligt voor de hand dat er in
gebieden onderzocht volgens de gebruikelijke
manier, er heel wat meer zou gevonden
worden met de hier toegepaste methode.
Vandaar de belangstelling van hogerhand.
2. Doch ook vanwege de gevarieerdheid van
het terrein. En dat samengedrongen op zo'n
kleine oppervlakte, maakt het gebied des te
interessanter.
De oorzaak van die grote verscheidenheid ligt
bij de verstedelijking (omringd door land
bouw- en woongebied), de bodem (alluviaal
met aanvoer van vreemd materiaal), het reliëf
(van laag broek tot relatief droog terrein 3 tot
4 m aangehoogd), en de graad van verstoring
(weide, hooiland, inplanting van bomen, bo
dembedekking, storten).
Resultaat van die ingrepen, die wijzigingen: er
ontstonden verschillende «landschappen». In
afwachting van een deskundige indeling in
typen en de afbakening ervan, volgen hier
enkele omschrijvingen in «lekentaal».
Vochtige weiden; kort begroeid braakland
(pioniersvegetotie), opgeschoten gras; idem
kruid (ruigten); plekken zeggen; plekken riet
op vochtig tot natte gronden of zeer nat tot
plassen, al of niet met els; dicht struikgewas,
vochtig tot zeer nat; jonge berk en wilg op
droge asgrond; hoogstammig loof met open
of dichte ondergroei; het laatste geval vochtig
tot nat; naaldhout met ondergroei; plassen,
brede sloten en vijvers, lanen..
Vervolg volgende week
Deze tweelingszusters uit Herdersem kwamen per koets naar de kerk. Dit ter
gelegenheid van hun eerste kommunie. (Per)
De leraarsploeg van het R.I.T.O. bracht vorig wekeind 'n Huis vol herrie» De
mensen slagen er toch elk jaar terug in om een toneelstuk aan de ouders en hun
kinderen aan te bieden. (Per)
