INTERCOM- EBES- UNERG ZIJN DRIE
MONSTERS MET DEZELFDE VADER
GEZIEN
Norbert De Batselier was open en eerlijk
6 - 20.6.1980 - De Voorpost
Een talrijk opgekomen publiek, aandachtig luisterend.
In de Mikisklub sneed de heer De Batselier, kabinetschef van Mare Galle, het probleem
van de Interkommunale nog eens aan. (Per)
Eén van de grote voordelen, van het dossier Inter-
gem is het feit dat de massa zich dank zij de akties
van voor- en tegenstanders talrijke,-vragen beginnen
stellen heeft rond het bestaan van de interkommu-
nales.
Wat zijn interkommunales? Wie beheert ze? Welke
soorten bestaan er? Op deze en nog heel wat andere
vragen gaf de heer Norbert De Batselier vrijdaga
vond jongstleden in de Mikisklub te Aalst een schit
terend antwoord. Deze man, die socialistisch fraktie-
leider is in Dendermonde, en kabinetschef van Minis
ter Galle, bewees als geen andere het dossier van de
interkommunales onder de knie te hebben.
Langs zijn uiteenzetting
om vernam het publiek
aldus dat er een 9-tal vor
men van interkommuna
les bestaan. Zo werden er
opgericht voor de ener-
giesektor, voor de streek-
ontwikkeling (vb. Land
van Aalst) voor de kabel
televisie, voor de dienst
verlenende sektor (vb.
kolumbaria) enz.
De interkommunales,
waarbij twee of meer ge
meenten zich samenbun
delen voor een bepaald
doel, kunnen zuiver of
gemengd zijn. In dit laat
ste geval maakt ook de
privé-sektor deel uit van
de vereniging. Het grote
onderscheid tussen inter
kommunales en federa
ties is het feit dat de fede
raties bestaan uit een
verkozen orgaan, en al
dus heel wat demokrati-
scher zijn. Bij een inter
kommunale heeft men in
feite een verkapte de-
mokratie vermits de afge
vaardigden slechts on
rechtstreeks vb. via de
gemeenteraad verkozen
worden.
Wat de gemengde inter
kommunales betreft, we-
ze vermeld dat hier zowel
de zogenaamde sociale
gesprekspartners zoals
de erkende vakbonden
(ACV - ABVV - ACLVB) als
het VBO en
middenstand
organisaties kunnen zit
ting hebben. Ook privé-
personen of privé-firma's
kunnen aldus deel uitma
ken van de raad van
beheer.
Dat deze samenstelling
op zichzelf reeds heel wat
problemen met zich mee
brengt, moge blijken uit
het feit dat men op het
Ministerie van het
Vlaams Gewest een nieu
we interkommunale wei
gerde waar naast het Ver
bond van Belgische On
dernemingen, ook het
Vlaams Ekonomisch Ver
bond, het NCMV (dat
deel uitmaakt van het
VBO) de Boerenbond en
een privé-firma deel van
uitmaakten.
Elektriciteitssektor
In 1907 werd de eerste
interkommunale opge
richt. Sindsdien heeft er
een hele evolutie plaats
gegrepen, ook wettelijk.
Onmiddellijk weze ver
meld dat de materie zeer
ingewikkeld is. Op dit
ogenblik behoort 22% tot
de publieke sektor en
78% tot de gemengde
sektor (in feite de privé-
sektor). Naar de heer De
Batselier mededeelde is
dit een daling tegenover
1963 tot nog 30% in han
den was van de overheid.
Wat specifiek de elektrici
teitssektor betreft meld
de hij dat voor de Twee
de Wereldoorlog bijna al
les door de gemeenten in
konsessie gegeven werd.
Aldus werd gewoon af
stand gedaan van het
recht om zelf voor de pro-
duktie en de distributie te
zorgen.
In 1954 had dan een be
langrijk ABW-kongres
plaats waarbij de eis ge
formuleerd werd dat de
energiesektor zou gena
tionaliseerd worden. De
ze eis werd ook in Frank
rijk en Duitsland gesteld,
waar men trouwens over
ging tot nationalisaties.
In ons land vond men,
zoals steeds, een kom-
promis, waarbij de over
heid en privé-sektor sa
men overgingen tot een
gemeenschappelijk be
heer. Aldus kreeg de
overheid natuurlijk
steeds meer en meer in
vloed in de sektor, wat
echter niet betekende dat
het privé-initiatief uitge
schakeld werd.
Vele jaren voorheen, na
melijk op 1 maart 1922
was er reeds een wet ver
schenen, die de inter
kommunales regelde.
Zoals Norbert De Batse
lier het stelde, wordt op
dit ogenblik trouwens ge
werkt aan een herziening
van deze wet. Hierbij
werd voorzien dat de in
terkommunale de vorm
kan aannemen van een
Naamloze Vennootschap
of een Samenwerkende
Vennootschap. De eerste
juridische vorm is geba
seerd op het kapitaal ter
wijl de tweede vooral een
inbreng is van personen.
In deze laatste beslist
trouwens de Raad van
Beheer en niet de alge
mene vergadering.
In 1925 kwam er dan een
nieuwe wet die voorzag
dat de distributie van
elektriciteit tot de uitslui
tende bevoegdheid be
hoorde van de gemeen
ten. Deze hadden dus in
feite een monopolieposi
tie. Hiervan werd echter
bijna nooit gebruik
gemaakt.
Deze wet voorzag ook in
twee kategoriën, name
lijk de kategorie A, waar
bij alles begrepen is tot
1000 KW. Hiertoe be
hoort dus het normale
huishoudelijke verbruik,
en in deze kategorie is de
privé-sektor slechts sup-
pletief, als een hulpmid
del aanvaard.
De kategorie B, boven de
1000 KW, bevat het in
dustrieel verbruik. Dit be
hoort toe aan de privé-
sektor.
In 1955 ontstond dan een
nieuwe wet waarbij een
beheers- en kontroleko-
mitee voor de gas- en
elektriciteitssektor opge
richt werd. In tegenstel
ling met wat oorspronke
lijk bedoeld was spreekt
dit komitee zich enkel uit
over de prijs van de gas
en elektriciteit. Omdat
geen andere problemen
aan bod komen weigert
de ACOD sektor Gaselco
trouwens hieraan mee te
werken. Opvallend hier
bij is ook dat het publiek
in de Mikisklub vernam
dat het nationaal tarief
slechts geldt tot 4000
KW. Voor alles wat erbo
ven verbruikt wordt, en
dat zijn enkel grote indus
trieën, vraagt de produ
cent wat hij wil. Het is
evident dat dit natuurlijk
in het voordeel uitspeelt
van de holdings zoals de
Société Générale, die ook
de grootste bedrijven in
het land kontroleren.
Kapitaal
De heer De Batselier
wees er in zijn toespraak
ook nog op dat het kapi
taal dat door de privé-
sektor ingebracht werd in
feite geen risicodragend
kapitaal is. «Dat bestaat
niet in de elektriciteits
sektor» zo zei hij in dit
verband.
Niet alleen is de markt
afgeschermd (78% in
handen van de gemeng
de interkommunales)
maar ook de prijzen zijn
nationaal vastgesteld en
zijn hierbij nog gein-
dexeerd ook. Volgens de
spreker is voor de privé-
sektor de winst niet zo
zeer noodzakelijk, wel het
feit'dat de afzetmarkt ge
garandeerd is en dit voor
30 jaar.
Het feit dat men samen
gaat met de overheid, be
tekent meteen ook dat
men van die zijde gedu
rende 30 jaar geen aan
vallen moet verwachten,
vermits deze delen in de
winst.
Even belangrijk als de
distributie is de produk-
tie. Hiervan is slechts
5,1% in handen van de
overheid. Naast nog en
kele zelfproducerende
bedrijven zoals de Stella
Artois en de Tiense Sui
kerraffinaderijen, (57 in
totaal) behoort de rest tot
de grote holdings.
3 konkurrenten
Daar waar men in de vijf
tiger jaren in de produk-
tiesektor nog 14 konkur
renten had bestaan er op
dit ogenblik slechts drie
producenten meer. Het
gaat hier om de firma's
Intercom- Ebes en Uberg.
Zoals van hem verwacht
gaf de heer De Batselier
een duidelijk beeld van
wat er achter deze firma
namen schuilgaat.
Zo behoort Ebes volledig
tot de firma Traction et
Electricité, die op haar
beurt toebehoort aan de
Société Générale.
Unerg behoort toe aan
verschillende firma's als
daar zijn Contibel - Inter
com - Traction et Electri
cité (8%) - Sofina (6%) -
Cockerill - Ougrée, Soc.
Gaz du Namur en Servi
ces Publics d'lnvestisse-
ments, waarvan Traction
op haar beurt opnieuw
84% van de aandelen be
zit. De meeste van deze
firma's zijn trouwens ei
gendom van de Société
Générale.
De derde reus is Inter
com, waarvan 21% van
de aandelen in handen is
van Electrobel en 7% in
handen van de groep
Empain. Ook Impéral Gaz
Association maakt er
deel van uit.
Als men dan weet dat
Electrobel in handen is
van de holdings Copeba,
Sofina, Traction en de
Bank Brussel - Lambert is
de cirkel rond. Het was
dan ook niet voor niets
dat Norbért De Batselier
deze drie groepen de «3
monsters met dezelfde
vader» noemde.
Onder elkaar hebben zij
mooi hun werkingsge
bied verdeeld.
Naar de spreker mede
deelde is de situatie in de
gassektor ongeveer iden
tiek, met dit verschil dat
de produktie hier gebeurt
door Distrigaz, welke
voor de helft in handen is
van de overheid. Voor de
distributie is de toestand
echter te vergelijken met
wat in de elektriciteits
sektor gebeurt.
Ondanks de minieme po
gingen om in deze toe
stand iets te wijzigen
mag toch niet vergeten
worden dat men nog
steeds verplicht is om bij
de privé-sektor te kopen.
Kernenergie
Volgens Galle's kabinets
chef is het duidelijk dat
alleen de grote holdings
gebaat zijn bij de kerne
nergie, vermits zij alleen
de installaties kunnen fi
nancieren. Kernergie was
volgens hem dan ook sy
noniem van privé-elektri-
citeit. Hierbij behandelde
hij dan nog niet de ekolo-
gische bezwaren hier
tegen.
Voor alternatieven en
kleinschalige projekten is
de privé-sektor niet geïn
teresseerd, en hierin zag
de SP-fraktieleider van
Dendermonde dan ook
een mogelijkheid voor de
overheid. Volgens hem
moet het mogelijk zijn
om kleinschalige produk-
tieeenheden op te rich
ten. Hij dacht hierbij in
het bijzonder aan wind
molens, vergassing van
meststoffen, recuperatie
van energie, enz. Deze
produktieeenheden moe
ten dan wel zonder ver
lies werken, maar ook dit
achtte hij mogelijk.
Op dit ogenblik wordt op
het kabinet van Minister
Galle alleszins druk ge
werkt aan de uitbouw
van deze alternatieven en
dit met de hulp van de
Gewestelijke Investe
ringsmaatschappij van
Vlaanderen, die zowat
moet uitgroeien tot de
publieke holding van
Vlaanderen.
Bevoorrechte partner
De heer De Batselier be
wees ook uitvoerig dat de
privé-sektor in de ge
mengde interkommuna
les de bevoorrechte part
ner bij uitstek is.
Zo wordt reeds bij voor
baat een dividend voor
zien voor deze sektor. De
prijs voor transport en
produktie van energie is
wettelijk vastgesteld, zo
dat elk risico tot verlies
vermeden is. De gemaak
te kosten mogen ook bij
voorbaat afgetrokken
worden. In deze kosten
zaten er volgens de "ore-
ker trouwens ook winst.
Ook de aflossingen en in
tresten voor investerin
gen worden automatisch
afgetrokken, en van de
overblijvende winst dan
nog de helft verdeeld tus
sen de overheid en de
privé-sektor.
Of dit alles nog niet vol
doende was genieten de
maatschappijen nog van
aparte belastingsfacilitei
ten. Daar waar de rege
ring voorziet dat men op
de buitengewone win
sten 49% belasting zal
heffen, moeten de distri
butiemaatschappijen op
dit ogenblik slechts 6%
betalen. In de jongste re
geringsverklaring is nu
wel voorzien dat dit cijfer
zou stijgen tot 20%. Het
spreekt voor zichzelf dat
dit natuurlijk alleen geldt
voor de winst van de pri
vé-sektor en niet voor de
ze van de gemeenten die
deel uitmaken van de in
terkommunales.
Als voorbeeld hiervan
besprak de kabinetschef
het dossier van Interkem-
pen en Internete. Nor
maal zou deze interkom
munale 458 miljoen be
lastingen betalen, maar
verleden jaar betaalde
men slechts 74 miljoen.
«De rest ontsteelt men
aan de staat» zo ging hij
verder.
Volgens hem was dit een
duidelijk bewijs dat men
de konkurrentie verval
ste. Dan durft men wel
beweren dat ingevolge
wijzigingen aan de statu
ten van deze interkom
munale de toestand ver
beterd is, rhaar alles bij
elkaar blijkt toch dat in
het oud statuut 24% van
de totale winst naar de
overheid gaat. In het
nieuw statuut is dit 27%
geworden. Maksimaal
kan dit trouwens 32%
worden. De rest gaat
naar de privé-sektor.
In de huidige stand van
zaken volstaat trouwens I
vertegenwoordiger van
de privé-sektor die over
een veto-recht enigszins
afgezwakt maar men
voorziet nog steeds het
recht in het «ekonomisch
belang».
Intergem
Het spreekt voor zichzelf
dat het dossier Intergem
ook uitvoerig ter sprake
kwam op de Imavo-
avond, die uitstekend ge
leid werd door voorzitter
Jos De Geyter. Hierbij
aarzelde de heer De Bat
selier niet de verschillen
de argumenten tegen de
zuivere interkommunale
één voor één te weer
leggen.
Zo weerlegde hij het ar
gument dat het perso
neel een lagere wedde
zou ontvangen indien er
een zuivere interkommu
nale zou opgericht ge
worden zijn. Hiervoor
werd immers een over
eenkomst ondertekend
met een aantal zuivere
interkommunales waarin
deze zich ertoe verbon
den alle voordelen toe te
kennen die het personeel
op dit ogenblik heeft. En
dit zijn er heel wat, soms
zelfs «vriespremies in
volle zomer». De heer De
Batselier verklaarde in dit
verband dat hij nooit een
dergelijk korporatisme
verwacht had, rekening
houdend met het feit dat
de arbeiders behoren tot
de elite van de arbei
dersklasse. Hij was alles
zins van mening dat dit
personeel op alle moge
lijke manieren gemanipu
leerd werd. De vakbon
den, ook de socialistische
hebben trouwens in dit
verband geen al te mooie
rol gespeeld. Met grote
kongresresoluties wordt
wel ingestemd, maar als
het op daden aankomt
doen zij niet meer mee. In
dit verband werd trou
wens de vakbonden ook-
verweten dat zij niet vol
doende hun leden inge
licht hebben over de wa
re toedracht van het dos
sier. Intergem.
«ledereen heeft willen
weerhouden dat er een
tweede dossier kwam»
was één van de stellin
gen die in dit verband
verkondigd werden.
Ook de kritiek dat Mark
Galle onwettelijk zou ge
handeld hebben met het
dossier niet te tekenen
werd uitvoerig weerlegd.
Als voogdijminister had
hij immers wettelijk de
taak om te waken op het
algemeen belang en het
algemeen nut. Normaal
dient de invloed van de
gemeenten in de inter
kommunales immers te
primeren.
Hierbij verwees de kabi
netschef o.a. naar een
omzendbrief van minis
ter Lefevre uit 1959. Vol
gens deze omzendbrief
dient de bevoegde minis
ter vooraleer een dossier
goed te keuren over een
nieuwe interkommunale
zonder over een voorstel
te beschikken van de
openbare sektor. Wat
specifiek Intergem be
treft, was het noodzake
lijk dat men tegenvoor
stel van Interregies ook
besprak, zoniet is de ge
meenteraadsbeslissing
niet geldig.
De heer De Batselier
wees erop dat Intergem
in feite een sneeuwbalef-
fekt veroorzaakte. Zo
wordt op dit ogenblik be
gonnen met een reorga
nisatie van de interkom
munales Interdijle, As-
verlec en Isac. Onmiddel
lijk diende de Provinciale
Brabantse Energiemaat
schappij (zuivere inter
kommunale) een tegen
voorstel in. Opvallend
hierbij is dat Interbrabant
slechts hernieuwd dient
te worden in 1985 en As-
verlec slechts in 1991, en
toch begon men reeds
met een hernieuwing van
de statuten.
Het feit dat de zuivere
interkommunales slechts
zeer laat reageerden te
gen het dossier van Inter
gem, en waarvoor zij
trouwens van de heer De
Batselier het verwijt van
laksheid kregen, zal zich
dus in de toekomst niet
meer herhalen.
Diskussie
Na de gebruikelijke korte
pauze werd overgegaan
tot een geanimeerde dis
kussie met het publiek.
Opvallend was dat tot de
toehoorders geen enkel
socialistisch raadslid van
Aalst behoorde, maar
wel CVP-raadslid Chris
Lievens-Borms en oud-
VU raadslid en Agalever
Frans De Brul.
Het was trouwens deze
laatste die de diskussie
op gang bracht waarbij
hij vooral wees op de
noodzaak tot wetswijzi
ging en demokratisering
van de interkommunales,
tot de afbouw van de ver
worven «onrechten» van
het personeel, en tot uit
bouw van kleinschalige
projekten. Terloops wees
hij erop dat het een SP-
minister was die de
meerderheidsparticipatie
van de overheid in Distri
gaz aan de privé-sektor
verkocht.
Norbert kon zich onmid
dellijk met deze drie op
merkingen akkoord ver
klaren, en hierbij weidde
hij uitgebreid uit over wat
hij het «korporatisme»
van het personeel
noemde.
De diskussie verliep dan
ten gronde toen iemand
vroeg welke maatschap
pij men tenslotte wilde
uitbouwen, en wat er met
de winst die de openbare
sektor van de energiepro-
duktie en distributie zou
hebben, zou gebeuren.
Volgens Norbert De Bat
selier mocht alleszins
niet te vlug tewerk ge
gaan worden. Men dien
de vertrouwen te stellen
in de tussenstappen, en
hierbij werd het feit aan
gehaald van de oprich
ting van de Nationale In
vesteringsmaatschappij
(Per)
en de Gewestelijke Inves
teringsmaatschappijen.
Dit betekende niet dat de
staat aldus diende op te
draaien voor alle verlies
latende bedrijven. Hierbij
haalde de spreker het
voorbeeld aan van de fir
ma BARCO, waar 300
personeelsleden in goe
de eenheden werken' en
1000 in slechte. De goede
eenheden wil men verko
pen aan de privé-sektor
terwijl de slechte zouden
overgemaakt worden aan
de Belgische Staat.
Volgens hem gelden in
een socialistische maat
schappij dezelfde wetten
als in de liberale maat
schappij. Een dergelijke
maatschappij kon beslist
niet opgericht worden op
puinen. Wel diende men
volgens hem de privé-
sektor te tarten waar zij
winst maakt. De Staat
moet aldus gebruikt wor
den als een element van
de klassestrijd. Hierbij
kwam nog de mening ter
sprake dat de overheid
over geen goede mana
gers beschikt omdat men
ze niet kan betalen. De
privé-sektor wel.
Ook de andere nieuwe in
terkommunale Iviegov,
die zopas opgericht
werd, kwam nog ter spra
ke. Hier beschikt meh
over 500 miljoen, die zul
len gebruikt worden voor
investeringen in de gas-
en elektriciteitssektor,
maar waar men voorlo
pig niets mee aanvangt
omdat men wacht op de
oprichting van Intergem.
De bedoeling is binnen
30 jaar 50% van de inves
teringen in handen van
de overheid te hebben.
De heer De Batselier be
kende nog dat een zuive
re interkommunale niet
«het van het» is. Ook hier
hangt alles af van de per
sonen, die het bedrijf be
heren en runnen. Maar
aan de hand van een
voorbeeld bewees hij dat
één persoon volstaat om
alle misbruiken tegen te
gaan.
Hij geloofde zelf ook niet
zoveel in een openbaar
debat in het parlement
over de energieproble
men, omdat de machts
verhoudingen niet daar
liggen maar erbuiten. Het
zou ons te ver leiden om
gans de diskussie, die zo
wat anderhalf uur duur
de, hier in detail weer te
geven, maar wij zouden
kunnen besluiten met de
klassieke opmerking dat
de afwezigen nogmaals
ongelijk hadden.
Een schuimbekkende Dender uit kolère voorjJejriilieuvervuiling. (Per)
De nieuwe banken voor het Aalsterse stadspark zijn duidelijk een groot sukses.
(Per)
