GEMEENTEPOLiïEK
16 FEBRUARI 1977 EN
VANDAAG
De Voorpost - 8.8.1980 - 7
ong geleden schreef een zekere Jean-Iacques Rous- ling voor gemeentepoli-
eau «als iemand over staatszaken zegt 'wat maakt tiek niet zo erg groot is.
et uit voor mij'? dan is die staat verloren». Je kan Zo zullen er wel meer le-
etzelfde over gemeentebeleid zeggen. Wanneer zers de sportbladzijden
leen kat zich nog interesseert over wat in het stad- in De Voorpost lezen, dan
If gemeentehuis bedisseld wordt, dan kan je be- de (doorgaans) minder
waarlijk nog spreken van «demokratie». Toch weet sensationele verslagge-
edereen: maar weinigen liggen er wakker van, van ving van gemeentera-
rat schepenkollege en gemeenteraad uitrichten. De den. En toch... In sommi-
lurgemeester ziet men als een lint van een tentoon- ge deelgemeenten was
Helling moet doorgeknipt worden, maar wie weet er er een erg grote opkomst
v. dat de gemeenteraad's woensdags één keer per voor informatie- en in-
jiaand vergadert?
jen onderzoek, waarom
lan wel?
(oen dit onderzoek aan
le gang was, werd mij
heer dan eens door be
tenden opgemerkt «waar
e dat nu goed voor?»
Meermaals werd ervan
litgegaan, dat «de» be-
rolking nu eenmaal he-
femaal niet geïnteres-
feerd is in gemeentebe
leid, behalve als de ei-
jen straat opgebroken
wordt. Zoiets is zo en zal
kltijd wel zo blijven,
neende men er dan bij.
En nog: dooddoeners
ïiisschien niet zonder
jrond, maar weinig ter-
sake zoals «wie aan de
pot zit, zal er altijd wel
fan likken».
Inderdaad, er is echt
ijeen wetenschappelijk
Dnderzoek nodig om er
ïchter te komen dat de
gemiddelde belangstel-
(Meldert bv.). De in
spraaktelefoon 77.77.77.
staat ook nooit stil. Soms
komen bevolkingsgroe
pen op straat om hun on
genoegen of vrees om
trent een gemeentepoli
tieke kwestie te kennen
te geven, zoals recent
met de «verkeersvrije
markt» het geval was.
Daarom is het interes
sant na te gaan welke
spraakvergaderingen
Een raadszitting.
Het Aalsterse stadsbestuur is principeel VOOR een
beleid waarin de burgers kunnen participeren (dus:
foorgelicht worden en inspraakkansen hebben). Je
tan met een meetlat gaan becijferen hoever men
ran die ideale toestand nog verwijderd is, maar
Aalst staat alvast een maat voor op gemeenten
waarvan de sekretarissen nog durven schrijven «te-
treel inspraak wordt anarchie» of «het publiek is niet
tijp voor inspraak» (1).
Dp 16 februari 1977 las
burgemeester Louis
D'haeseleer de Program
ma- en Beleidsverklaring
iroor van het nieuwe
fcchepenkollege. Zoiets is
Wat een regeringsverkla
ring is voor een nationa
le regering, en somt op
vaar men naartoe wil.
)nder de hoofding «be
stuur» werden memora
ble woorden gesproken:
Het is de bedoeling
ran de meerderheid om
sen open demokratisch
bleid te voeren, waarbij
ingezetenen effektief
btrokken worden. Wij
itaan er borg voor dat de
irroegere gemeenten niet
worden «opgeslorpt»
ioor de stad Aalst, maar
lat zij hun eigenheid zul-
en kunnen bewaren.
Dpdat wij de omvang en
le grond van de proble-
nen van de deelgemeen-
en en hun inwoners nog
)eter zouden kennen zul-
en wij hun de grootst
nogelijke inspraak ge
ren. Zij mogen van ons
torrekte voorlichting ver
wachten. De adviezen
ran de erkende raden
tullen in de mate van het
mogelijke worden ge
volgd. Indien het bestuur
tou menen dat het advies
niet kan gevolgd worden
en dan zal de weigering
steeds op objektieve wij-
te worden verantwoord.
Op die manier menen wij
dat het bestuur van onze
stad een zaak is van al
de ingezetenen en niet
meer boven maar met de
inwoners zal gevoerd
worden
Er kwam een struktuur
met aandacht voor wat
het bestuur «informatie,
beleidsvoorlichting en
Inspraak» noemt, met
het oog op een grotere
deelname van de bur
gers aan het beleid. Zelf
noemde de burgemeester
in een toespraak op 22
april dit jaar dit rnel
meer woorden nog on
volkomen, waarbij hij
voorbeelden gaf van wat
nog zou kunnen gebeu
ren. Vooral wat «in
spraak» betreft kan nog
veel gebeuren. We cite
ren Johan Velghe, die in
het Nieuwsblad van 24
april 11. schreef wat wel
licht nog anderen den
ken: «Slechts na vele pro
testen organiseerde men
hearings over de ver-
haalbelastingen. Over
het parkingsprobleem of
over de keuze (voor de
komende 30 jaar) tussen
een gemengde of zuivere
energie-interkommuna-
le, worden geen in
spraakvergaderingen
gehouden.» In zijn titel
werd de vraag gesteld:
«Inspraak en Informatie,
demokratie of facade?»
Niettemin is Aalst bij de
32,7% van 214 Vlaamse
gemeenten, die perskon-
ferenties organiseert, bij
de 57% die inspraakver
gaderingen ingericht
heeft, en bij de 4,2% die
een dienst heeft belast
met inspraak. Wel is op
te merken dat de 5 ge
meenten met meer dan
75.000 inwoners het elk
beter doen, en dat Aalst
bv. aan Gent nog wel
een puntje kan zuigen op
gebied van beleidsvoor
lichting. (1)
Onder het motto «Stad
Aalst, het Bestuur Dich
terbij» leverde het stads
bestuur inspanningen
om de afstand tussen be
stuur en bestuurden klei
ner te maken. Vooral de
fusie-operatie deed in
zien, dat deze erg groot
geworden was. Voor de
duidelijkheid kunnen we
hierbij het onderscheid
maken tussen het moge
lijk maken van het «in-
kijkrecht» en het «in-
spraakrecht... Het eerste
houdt in, dat de burgers
informuüo verkrijgen
waarüir-e ze de aan de
gang zijnde (of ook reeds
definitieve) besluitvor
ming kunnen volgen. In-
spraakrecht gaat een
stap verder; hier biedt de
overheid ook de moge
lijkheid dat de bevolking
zijn mening kan verkon
digen over die beleidsas-
pekten. De Leuvense po-
litikologen Wuyts en Del-
martino spreken verder
nog over «participatie
recht»: nl. inspraak
waarbij een reèle in
vloed op de besluitvor
ming uitgaat. Het ge
beurt immers dat in
spraak alleen maar wat
bla-bla-bla is, en dat de
overheid toch haar zin
doordrijft. Omdat het on
derscheid in de praktijk
echter niet zo gemakke
lijk te trekken is, houden
we 't hier bij een tweede
ling.
Inkijkkanalen
Er zijn diverse informa
tiekanalen, waardoor de
Aalstenaar te weten
komt wat het stadsbe
stuur zoal uitricht. Van
stadswege zelf heb je
vooral de jaarlijkse bro
chures «Aalst '80» en de
voorgangers, de stadsbe-
richten in de «Aankondi
ger», tijdschriften (voor
nijverheid, handel, land
en tuinbouw, voor de
jeugd), gelegenheids
brochures, de informatie-
en inspraakvergaderin
gen. Er zijn ook perma
nente informatiever-
strekkende diensten (mi
litie, sociale dienst,
jeugdinfo wegwijs...)
waaronder zelfs een spe
ciaal opgerichte «dienst
organisatie en informa
tie». Deze is belast met
het vorm geven aan in
formatieve uitgaven,
voorbereidend werk voor
informatie- en inspraak
vergaderingen, de pers
ter hulp zijn e.d.m. Op
jaarbeurzen kwamen in
formatiestands van de
stad, op de dienstcentra
(vroegere gemeentehui
zen) worden heel wat in
lichtingen verstrekt,
een gans lijstje!
Naast de diverse persme
dia, waarmee het be
stuur een goede relatie
wil onderhouden on
danks wrijvingen in het
verleden, moet ook op de
aktieve rol van het vere
nigingsleven gewezen
worden. Via eigen tijd
schriften, of info- en dis-
kussieavonden komen
dikwijls ook facetten van
gemeentebeleid naar
voren.
Het dient gezegd, dat er
meer informatie over
dienstverlening, admini
stratie en sociaal-kultu-
reel leven verstrekt
wordt, dan werkelijke
beleidsvoorlichting.
Door de burgemeester
werd in dit verband het
voorstel gelanceerd een
informatiecentrum uit te
bouwen waar «de beslis
singen van de gemeente
raad zouden kunnen
ter inzage gelegd worden
van de inwoners».
C.V.P.-fraktievoorzitter
Ghis Willems van zijn
kant stelde op een raads
zitting dit jaar ook voor
het publiek bij gemeen
teraadszittingen een do-
kumentatiemap aan te
bieden met een schema
waarop ze de raadsleden
en de politieke frakties
kunnen herkennen, een
agenda en een memorie
van toelichting. Ook de
burgemeester steunt dit
voorstel, dat de open
baarheid van die zittin
gen wil optimaliseren.
Tenslotte is de huidige
beleidsvoorlichting veel
al beperkt tot informatie
over reeds genomen be
sluiten. Om inspraak
nog mogelijk te maken,
zouden ook «beleidsvoor
nemens» moeten ken
baar gemaakt worden.
Inspraakkanalen
Meest belangrijk zijn de
informatie- en inspraak
vergaderingen, die twee
keer in elke deelgemeen
te gehouden werden in
de periode maart '77 -
april '79. Ook de in-
spraaklijn 77.77.77 is een
kanaal, dat veel bijval
kent. Voorts zijn er talrij
ke adviesraden met een
funktionele bevoegdheid
(kuituur, sport, jeugd,
vreemdelingen...), infor
matie- en inspraakverga
deringen omtrent bijzon
dere beleidsvraagstuk
bevolkingsgroepen
meest en minst betrok
ken zijn bij het gemeen
tebeleid; welke onder
werpen meest interesse
wegdragen, of er een
verschil is tussen «ge
ïnformeerd zijn» en «tot
inspraak komen»....
Aalst
Ons onderzoek beperkte
zich tot Aalst, om volgen
de redenen:
slechts één gemeente
kon om praktische rede
nen onderzocht worden
het is de grootste ge
meente van ons verschij-
ningsgebied. Sorry voor
Erpe-Mere en Lede, hoe
wel de meeste bevindin
gen wellicht ook daar
toepasselijk zijn
als gefusioneerde
stad van (bijna) 80.000 in
woners is er geen sprake
meer van kontakt tussen
beleidsbepaler en inwo
ner achter pot en pint in
de dorpskafee. Gemeen
tepolitieke betrokken
heid wordt als «pro
bleem» aangevoeld.
Daarbij komt dat het om
een geheel van onder
ling sterk verschillende
gebieden gaat: er zijn de
landelijke Faluintjesge-
meenten en de geïndus
trialiseerde centrumstad
Aalst als uitersten.
er is in Aalst een niet
te ontkennen begin ge
maakt van een participa-
tiestruktuur. (d.w.z. er
zijn middelen tot voor
lichting omtrent het be
leid, er zijn inspraakmo
gelijkheden...)
De andere kant belichten
Een krant, ook dit blad,
kan veel gemakkelijker
verslag uitbrengen over
«gebeurtenissen» dan
over opinies en gedrags
lijnen van bevolkings
groepen. Het laatste is
niet zo gemakkelijk te
achterhalen, zodat het
vaak vergeten wordt. Zie
je, ook wat gemeentebe
leid aangaat, wordt veel
meer informatie ver
schaft van wat gebeurt
en beslist wordt, dan hoe
de bevolking daarop rea
geert. De Voorpost wil
met de resultaten van dit
onderzoek ook de «ande
re kant» eens belichten.
Tenslotte wordt het ge
voerde beleid verricht in
naam van die grote ano
nieme massa en gaat het
om beslissingen waar al
die mensen direkt of in-
direkt mee te maken
hebben.
We gaan er van uit, dat
een goeie bestuursrela-
tie een bestuur veronder
stelt dat inspeelt op ver
wachtingen en behoeften
van de bevolking. Da's
alleen maar mogelijk als
die bevolking zich wat
aantrekt van gemeente
beleid, en het niet houdt
bij een zesjaarlijkse
stembusgang. Onze
wens is het, met de resul
taten van dit onderzoek,
bij te kunnen dragen tot
een verbeterde relatie
tussen Aalstenaars en
hun gemeentebestuur. Er
zijn verschillende kon-
sekwenties uit te trek
ken, maar da's meteen
gemeenteleid! Wij hou
den het bij een (zo ge
trouw mogelijke) be
schrijving van de toe
stand. Zelf blijven we op
de vlakte wat de (uiter
aard politieke) besluiten
eruit betreft. Onze ko
lommen staan de komen
de weken wel open voor
reakties van lezers, of
die nu in de gemeente
raad zetelen of niet, in
een aktiegroep zitten of
niet....
Bronnen
Belangrijke informatie
konden we putten uit be
staande statistieken be
treffende het gebruik dat
van participatiemiddelen
gemaakt wordt. Daarvoor
danken we van harte de
dienst Organisatie en In
formatie van de stad
Aalst, die ons zeer be
reidwillig kan helpen.
Daarnaast werd een ei
gen enquête gehouden.
Een vragenlijst werd sa
mengesteld waarin sterk
uiteenlopende gemeen
tepolitieke thema's aan
bod kwamen. Er werd ge
peild naar de kennis van
die onderwerpen, de me
ning daaromtrent en de
participatiebereidheid.
(Geïnteresseerden kun
nen deze 8 blz. tellende
vragenlijst inkijken op het
kantoor van De Voorpost)
Nadat een proefenquète
op kleine schaal gehou
den werd, werd de defini
tieve vragenlijst in mei-
juni-september 1979
door medewerkers van
dit blad persoonlijk aan
de respondenten be
zorgd. Het ging om 800
personen, die door getal-
lenkombinaties toevallig
getrokken werden uit de
kiezerslijsten. 179 inge
vulde formulieren kwa
men terug. Dit is eerder
weinig en kan wijzen op
een algemene lage inte
resse; mogelijks zijn ook
niet alle formulieren
rondgedragen (zoiets
kom je nooit te weten).
Bij de verwerking van de
gegevens, die in volstrek
te anonimiteit gebeurde,
werd er zorg voor gedra
gen niet tot verderstrek
kende uitspraken te ko
men, dan door de res
pons verantwoord was.
Omdat onze steekproef
echter voldoende gedif
ferentieerd was (bv. man
nen zowel als vrouwen,
alle bevolkingslagen en
leeftijden...) konden niet
temin toch heel wat uit
spraken gedaan worden,
die met 95% statistische
zekerheid gelden voor de
ganse bevolking.
Uiteraard was een voor
afgaand inzicht noodza
kelijk omtrent dit onder
werp. Er werd dan ook
gesnuisterd in weten
schappelijke literatuur
betreffende demokrati-
sche beleidsvoering, par
ticipatie, (politieke) be
trokkenheid... Wie ge
ïnteresseerd is in de oor
sprong van het gebruikte
begrippenkader en de te
onderzoeken verbanden,
moeten we verwijzen
naar de licentieverhande
ling Sociologie «Onder
zoek naar de betrokken
heid van de Aalsterse be
volking bij het gemeente
beleid» waar dit hulpma
teriaal wel vermeld is.
Voor wie dat wil, kunnen
er kopies gemaakt wor
den (aanvragen zijn zo
wel bij ondergetekende
als op het kantoor van dit
blad mogelijk).
Dank
Naast de Dienst Organi
satie en Informatie van
de stad Aalst, past een
dankwoord ook aan
schepen Hooghuys, die
ons recente kiezerslijsten
liet gebruiken, de dien
sten Sport, Jeugd en Vrije
Tijd van schepen Mon
sieur en de dienst voor
Cultuur van schepen
Roels voor lijsten van het
verenigingsleven, en
prof. M. Van Vaeren-
bergh (R.U.G.), met as
sistente mw. C. De Cat,
die als promotor van
voormelde verhandeling
een steun betekende.
Ook naar het Centraal
Digitaal Rekencentrum
van de Gentse unief,
waar tussen de compu
ters ook nog mensen zijn,
mag eens gewuifd wor
den. Tenslotte mag het
eigen huis niet vergeten
worden: de gratis inzet
van vele D.V.-medewer
kers (waaronder een
aantal ex-kollega's) en
de zegen van drukkerij
De Cuyper om er wat ex
tra drukwerk bij te ne
men. Ook de invullende
steekproef mensen uiter
aard, zonder hen was't
een «flop» geweest... Al
lemaal bedankt; na twin
tig maanden werk eraan,
hier zijn de resultaten!
(Peter Dauwe)
ken (B.P.A.'s, wooner
ven, onteigeninaen. ver-
haalbelastingen, en
individuele enquetes (in
de bloemensektor, om
trent het struktuurplan
Groot-Aalst...). In tegen
stelling tot sommige an
dere gemeenten zijn er
geen wijkraden, enkel
wijkkomitees (Jaar van
het Dorp, Jaar van het
Kind, sport...) zagen het
licht.
Inspraak is ook mogelijk
langs het klachtenbu
reau Openbare Werken,
de zitdagen van schepe
nen, en langs indirek-
te weg via lezersbrie-
ven in tijdschriften, dis-
kussie op debatavonden
door verenigingen inge
richt, betogingen, ak-
ties...
Dit mag dan al een saaie
opsomming van nieuwe
en reeds lang bestaande
middelen zijn, er zijn een
aantal aksenten:
Het stadsbestuur ziet
het nut van inspraak als
volgt: het is dixit de
burgemeester een
goed middel om «tot een
juiste probleemstelling
of een zo volledig moge
lijke analyse van de be-
leidssituatie te komen,
inbegrepen de behoeften
en de verwachtingen van
de burgers.» De beslis
singsmacht blijft bij het
stadsbestuur. Van een
gedecentraliseerde be
slissingsmacht voor be
paalde materies (op wijk
niveau bv.) is geen spra
ke. De «handtekening
van 't stad» is zelfs voor
een kermis nodig. Ach
tergrond: de vrees voor
infiltratie van de C.V.P.-
oppositie in wijkraden,
die daartoe noodzakelijk
zijn, is niet te ontkennen.
De dienst Organisatie-Informatie. (Per)
Van informatie- en in
spraakvergaderingen is
men stilaan afgestapt
naar een meer indivi
dueel-gerichte inspraak-
vorm. Meer mensen blij
ken daarbij uit hun
schelp te komen.
Ondanks het feit dat
«de mensen een nieuwe
straat willen, maar geen
verhaalbelastingen; een
stationeerverbod, maar
niet aan hun kant van de
straat, enz.» meent het
stadsbestuur terecht,
«dat in elke vraag, in elk
voorstel, in elke kritiek
en in elke opvatting, nut
tige informatie schuib
gaat, én een knoop om
door te hakken met het
oog op het algemeen
belang.»
Het stadsbestuur ziet
zichzelf als verkozen ver
tegenwoordiger van het
algemeen belang. In
spraak dient om «goed
geïnformeerd te zijn en te
weten wat er bij de inwo
ners leeft.» Eigenlijk is
dit een minimalistische
opvatting van *<in-
spraak», zeg maar dat
het een kompromis is
tussen wat wel eens
«vertegenwoordigings-
en participatiedemokra-
tie» genoemd wordt.
De vraag is of de ge
stelde verwachtingen in
dit inkijk- en inspraak
systeem ingelost wor
den. M.a.w. of de bevol
king zich inderdaad goed
informeren kan omtrent
het gemeentebeleid, en
of ze inderdaad de in
spraakkanalen gebruikt.
Daarvoor verwijzen we
naar een andere bij
drage.
Noten:
Waar we de burge
meester citeerden, ver
wijzen we naar zijn toe
spraak op 22 april '80 op
de studiedag voor infor
matie, beleidsvoorlich
ting en inspraak in de
feestzaal van het stad
huis.
(1) Uit de antwoorden op
een recente enquete Van
de Dienst Informatie en
Organisatie naar de
stand van zaken betref
fende «informatie, voor
lichting en inspraak in
de Vlaamse gemeente
besturen.» (214 ant
woorden van de 345 aan
geschreven gemeenten).
(Peter)
