c4s&' m
INKIJK- EN INSPRAAKMIDDELEN:
WIE KENT ZE?
WIE GEBRUIKT ZE?
Wat er nog
komt...
Over het verschil tussen
iets kennen en het gebruiken
..pVllsl
8 - 8.8.1980 - De Voorpost
Onder de hooiding «16 februari 1977 en vandaag»
lees je wat er in Aalst zoal te vinden is voor de
toegewijde inwoners, die begaan zijn met het wel en
wee van hun stad. Er zijn een aantal middelen om
zich te informeren, andere soms dezelfde om de
vrije meningsuiting te garanderen. Uit ons onder
zoek blijkt alvast dat niet alle bevolkingsgroepen in
gelijke mate op de hoogte zijn van het bestaan
ervan, en in nog veel mindere mate tot gebruik
ervan overgaan. Heel wat mensen zouden bijaldien
wel willen participeren, maar doen het toch niet.
Waarom niet?
Zowel vanuit het van na
bij bekijken van cijfers
aangaande de «informa
tie- en inspraakvergade
ringen» en de «77.77.77»
als uit onze eigen enque-
te kan zonder bezwaar
gesteld worden dat «de
gemiddelde doorsnee
burger Jan met de Pet,
ofte de modale man in de
straat» niet bestaat. Wel
kan je groepen onder
scheiden: jongere men
sen. vrouwen bedienden,
Hofstadenaars, mensen
met een hoger onderwij s-
diploma, aangeslotenen
bij een vereniging... Om
ken doen het minder
goed. Vooral Meldert
was sterk vertegenwoor
digd.
Door de som van 45 op
Aalst Linker-Oever en 10
op Aalst Rechter-Oever.
De gegevens komen van
de eerste vergaderronde
(1977-1978) en zijn daar
benaderend, de steek
proef van drie telefoon
maanden en de kiezers
lijsten aangevuld tot 1
april 1979.
Om de relatieve telefoon-
cijfers te bekomen werd
vermenigvuldigd met
(algemeen) en fusiepro
blemen, financiën, be
volking en burgerlijke
stand, militie, perso
neelsbeleid.
Openbare orde en veilig
heid: politie en verkeers
problemen, brandweer.
Ekonomische zaken: eko-
nomie, handel en nijver
heid.
Openbare werken: open
bare werken.
Sociaal-kulturele zaken:
jeugd, sport, vrije tijd,
gezinszorg, onderwijs,
kuituur, toerisme, feeste
lijkheden.
Grondbeleid en leefmi
lieu: ruimtelijke orde
ning, grondbeleid, leef
milieu en begraafplaat
sen (bij nader toezien bij
de «vergaderingen»,
ging het om aspekten
van grondbeleid of leef
milieu).
Medische en sociale
hulp: huisvesting, volks
gezondheid, sociale
dienst.
en administratie» (vooral
«algemene informatie en
fusieproblemen» lagen
op de telefonische maag)
is reeds 85% van de op
roepen geteld.
Een vergelijking tussen
beide media doet vooral
«sociaal-kulturele za
ken» in het oog springen.
Van 20,77% in de verga
deringen naar 1,84% bij
de telefonische oproepen
is toch wel een heel ver
schil. «Openbare Wer
ken» worden telefonisch
veel meer bevraagd dan
via de vergaderingen.
Hetzelfde, maar in iets
mindere mate, geldt voor
«bestuursinrichting en
administratie». Ook hier
wordt weinig gepolst
naar ekonomische
zaken.
Het blijkt m.a.w., dat
beide kanalen mekaar
aanvullen. Het ene doet
aspekten ter sprake
brengen, die bij het an
dere niet of minder naar
rele zaken». Dit zal ech
ter wel meer te maken
hebben met een verschil
tussen de deelgemeen
ten zelf (centrumfunktie,
landelijk of indus
trieel...) dan met de be
trokkenheid van de bur
gers ervan. Zo gingen
van de vragen in Aalst
betreffende «openbare
orde en veiligheid» er
heel wat over het uit
gaansleven en de drukte
in centrumstraten. Deze
problematiek volgt uit de
centrumfunktie van
Aalst).
Leeftijd
Enkel voor de 77.77.77
konden we nagaan of ge
slacht, beroep en leeftijd
voor merkwaardige ver
schillen zorgden. Naast
de deelgemeente die
hoger reeds besproken
werd was enkel leef
tijd belangrijk. Waar de
gemiddelde leeftijd van
alle oproepers 42 a 44
jaar bedraagt, ligt dit
Het fameuze stadhuis-telefoontoestel 77.77.77. (Per)
Vooral wanneer het gaat
om «openbare orde en
veiligheid» en «openbare
werken» worden meer
oorzaken of oplossingen
aangebracht. Veel min
der daarentegen is dit bij
«bestuursinrichting en
administratie» te vinden.
Waarschijnlijk wijst dit
erop dat in dit laatste
domein (met vooral de
rubriek fusie en algeme
ne inlichtingen) nog een
kennis-tekort is, zodat
zuiver-informatorische
vragen gesteld worden.
«Openbare orde en vei
ligheid» en «openbare
werken» zijn integendeel
domeinen waar de bur
ger meer mee vertrouwd
is, die wellicht betrek
king hebben op zijn on
middellijke omgeving.
Hier zullen de vragen
wel meer het karakter
van «klachten» hebben,
en kunnen de burgers
zelf meer informatie aan
brengen!
Samengevat: het gebrui]
verschilt naar deelgeJ
meente en geslacht: d<
interesse voor beleids
thema's verschilt n
het gebruikte middel, d<
deelgemeente en de leef
tijd. Wellicht speelt ooi
de verenigingsgraat...
mee, maar dat kon mef1
deze cijfers niet aange-P
toond worden. Voor een
verklaring van deze ver
schillen, zie «waaron*sL
die wel en deze niet?».
j>rd(
Tabel 1: belangstelling voor informatie- en inspraakvergaderingen (V)
en inspraaklijn (T) per deelgemeente.
deelgemeente
absolute cijfers
aantal kies
relatieve cijfers
gerechtigden
(per 1000 kiezers)
V
T
vanaf 18 j
V
T
Aalst
55*
134
30.831
1,78
13,96
Baardegem
45
2
1.283
35,07
5,01
Erembodegem
80
25
7.434
10,76
10,80
Gijzegem
80
10
1.846
43,57
17,49
Herdersem
75
9
1.782
42,09
16,22
Hofstade
95
15
3.387
28,05
14,22
Meldert
120
4
1.778
67,50
7,22
Moorsel
85
8
3.250
26,15
7,90
Nieuwerkerken
65
11
3.958
16,42
8,92
AALST
700
218
55.539
12,60
12,60
nel:
kvex
redenen. waarop we
hieronder terugkomen,
zijn die mensen in onge
lijke mate aanwezig bij
die kontaktmiddelen met
de gemeentelijke over
heid. Je kan rustig stel
len dat het minder met
onwil op zich, dan wel
met «kansanner-zijn» te
maken heeft.
We zullen achtereenvol
gens bespreken:
gegevens aangaande
het reële gebruik dat ge
maakt is van twee parti
cipatiemiddelen (die zo
wel om inkijk- als om in
spraakredenen gebruikt
kunnen worden; van an
dere middelen waren
geen gegevens beschik
baar).
gegevens uit onze en-
quete, meer bepaald vra
gen naar de kennis en
het gebruik van onder
scheiden participatie
middelen (van loutere in-
kijkkanalen aiover 'ge
mengde' kanalen tot ech
te inspraakmiddelen), en
polsende vragen naar de
bereidheid tot partici
peren.
Over vergaderingen en
telefoons
(Voorafgaande opmer
king: omdat de telefoon
lijn «77.77.77» uitdrukke
lijk een vertrouwelijke
behandeling van de op
roepen waarborgt (wat
maar goed is!), konden
we uiteraard de inhoud
van die gesprekken niet
beluisteren of lezen.
Daarom werd aan daar
toe beëdigde personen
van de Dienst Organisa
tie en Informatie van de
stad, gevraagd met num
mertjes en andere forme
le symbolen de gewenste
en achterhaalbare infor
matie op te tekenen. De
gegevens hebben betrek
king op drie maanden in
een ander seizoen over
1978-1979. 212 personen
telefoneerden, waarvan
zes met twee onderwer
pen; door ontdubbeling
werd een steekproef van
218 personen bekomen.
De analyse gebeurde via
de computer.)
Belangstelling naar
deelgemeente
Uit onderstaande tabel 1
blijkt dat de opkomst in
de deelgemeenten voor
de informatie- en in
spraakvergaderingen
merkelijk groter is dan in
(klein-) Aalst. Ook Erem-
bodegem en Nieuwerker
j:
Tabel 2: interesse voor onderscheiden domeinen van het
gemeentebeleid, bij de informatie- en inspraakvergaderin
gen (V) en de inspraaktelefoon (T) in
Het stadsbestuur heeft reeds heel wat publicaties verspreid. (Per)
700/218. Zo kan onmid- Aangelegenheden bui- voren komen. Hier komt
dellijk vergeleken wor- ten gemeentelijke be- bij dat zoals uit onze
den met de vergadercij- voegdheid: idem. enquete blijkt mensen
fers.
Een verklaring voor de
vuist weg is niet aange
wezen. Met grotere of
kleinere betrokkenheid
t.a.v. het gemeentebe
leid heeft het gelet op
de telefooncijfers wel
licht niet te maken. Mo
gelijks is de afstand tus
sen «beleidsbepaler» en
«bevolking» in de deel
gemeenten wel groter en
bewuster dan in klein-
Aalst, zodat inspraak-
kansen er met beide han
den gegrepen worden.
Belangstelling voor be
leidsthema's
Dat er wel degelijk ver-
•chilpunten zijn in een
groepsmedium (zoals
een inspraakvergade
ring) en een individueel
medium (als een tele
foon) blijkt uit Tabel 2.
Deze werd bekomen door
voor beide media na te
gaan hoe dikwijls vragen
aangaande beleidsdo
meinen (ékonomie, open
bare werken...) gesteld
werden. De tabel geeft
deze gegevens in percen-
tagevorm weer. Elk cijfer
is zo te lezen: van het
totaal aantal vragen dat
op de vergaderingen (of
langs de telefoon) ge
steld werden, handelt x%
over thema y.
De betekenis van elk do
mein is als volgt:
Bestuursinrichting en ad
ministratie: informatie
wel anders bij de katego-
rie «ekonomische zaken»
(53 jaar), «sociaal-kultu
rele zaken» (33 jaar) en
«medische en sociale
hulp» (59 jaar). Bij de
twee laatstgenoemde ka-
tegorieën zijn wel alle
leeftijdsgroepen ver
tegenwoordigd, wat bij
«ekonomische zaken»
niet het geval is. Een op
vallend oudere bevol
king neemt daarvoor de
hoorn op. Tenslotte mag
aangestipt worden, dat
de aandacht voor open
bare orde en veiligheid
niet enkel bij middelbare
en oudere leeftijden aan
wezig is wat door
gaans wel verondersteld
wordt.
Een voorzichtig besluit,
is dat dit medium geen
leeftijden afschrikt, in
het midden gelaten dat
de jongste oproeper 19
jaar was en de oudste 85)
en geen specifieke leef
tijdsbelangstelling te be
speuren is, met reserve
voor ekonomische zaken.
Ging het voorafgaande Wanneer we echter naar
enkel over «gebruik» van elk participatiemiddel
participatiemiddelen, afzonderlijk kijken we
wat volgt behandelt ook besparen je de cijfers
nog de kennis en de wil dan komen we tot inter-
tot gebruik ervan. Dat essante vaststellingen:
kan een overbodig on- De invloed van het ver-
derscheid lijken, maar... enigingsleven geldt en-
Hoe belangrijk de kennis kei die middelen die zich
van die middelen ook is, in een groepsgebeuren
er spelen nog andere fak- afspelen (vergaderingen
toren mee vooraleer ie- dus),
mand echt gaat partici- Er is meestal geen ver
peren (informatiebrochu- schil op de sociaal-eko-
res gaat doornemen, nomische ladder wat het
naar inspraakvergade- gebruik van die midde-
ringen gaat, naar een len betreft. Men kan niet
schepen trekt...). zeggen dat op het ene
Op figuur 1 zie je welke meer ongeschoolden af
invloeden zoal meetel- komen, en voor het ande-
len. Vooraleer in te gaan re meer vip's. Enkel kan
op dat totaal-overzicht, je er niet overheen kijken
zullen we eerst stapsge- dat het gebruik van de
wijze de verschillende informatiebrochure voor
resultaten openblade- meer dan een derde door
ren. Laat ons beginnen het onderwijsniveau be-
met de uitgangsvraag: invloed wordt. Datzelfde
wat is er van gekend, onderwijsniveau laat
wat wordt er gebruikt? zich trouwens gelden bij
de kennis van de meeste
Kennis versus gebruik middelen.
Onze steekproef kende Meer jongere dan oude- en de kennis van de par
van de zeven vermelde re mensen hebben weet ticipatiemiddelen.
middelen er gemiddeld van de informatie- en in-
2,72. Het gebruik daar
van bedroeg gemiddeld Figuur 1: invloeden op kennis en gebruik van
imrr
m c
voc
®m'
kijken... th
Het hoeft weinig verwon^ele
dering te wekken, dat dqet
kennis van participatie-jake
middelen in sterke matejidd
een vereiste is voor hefewe
gebruik dat ervan gejass
maakt wordt. De gozai he
menlijke invloed van alleuwc
overige faktoren (zie fifg t:
guur 1) is echter zo grootbor
dat het effekt van «deèlec
bereidheid tot participe^n. I
ren» op «daadwerkelijlfcliti
participeren» (toch wefenfl
een te verwachten rela-jach
tie!) in de statistiekje^oei
niet meer terug te vinderijn i
was. iur)
Op een rijtje gezet: nieleelc
iedereen kent de partici«nh
patiemiddelen eve®en
goed. Spelen een rol: ver erd<
enigingsgraad, onder rstc
wijsniveau, inkomen enoliti
beroep. Hetzelfde geldkoui
voor het gebruik ervan Hiel
Hier zijn van belang de
verenigingsgraad, he
onderwijsniveau, het ge*ee®
slacht, de deelgemeente01
ïliti
ene
jn
he
participatiemiddelen.
4 beroep
I inkomen -
4 onderwijsniveau -
verenigingsgraad -
deelgemeente
geslacht
bereidheid tot participeren
aan het gemeentebeleid
V (totaal
T (totaal
183 vragen)
218)
Bestuursinrichting
13,66
21,66
en Administratie
Op>enbare Orde en
11,48
7,83
Veiligheid
Ekonomische Zaken
2,19
1,84
Openbare Werken
15,85
34,10
Sociaal-Kulturele
20,77
1,84
Zaken
Grondbeleid en Leef-
21,86
29,04
Milieu
Medische en Sociale
8,20
3,68
Hulp
Buiten Gemeentelijke
9,29
Bevoegdheid
Meest aandacht ging tij
dens de vergaderingen
naar «gezondheid en
leefmilieu» (vooral leef
milieu) en «sociaal-kul
turele zaken» (evenwich
tiger verdeeld). Voor
«ekonomische zaken»
waar door het stadsbe
stuur toch behoorlijk wat
energie in gestoken
wordt was zeer weinig
belangstelling.
De telefoons geven een
enigszins ander beeld
weer. Naast «grondbe
leid en leefmilieu» (even
eens vooral «leefmilieu»)
is ook «openbare wer
ken» sterk. Met daarbij
nog «bestuursinrichting
uit het verenigingsleven
meer gebruik van de ver
gaderingen maakten,
dan niet-gegroepeerden.
Voor deze laatsten is de
77.77.77 erg nodig.
(NB.: Bij een verdere op
deling van tabel 2, blijkt
dat de belangstelling
voor deze thema's soms
wel verschilt naar deel
gemeente. Zo werd het
overgrote deel van de
vragen betreffende
«openbare orde en vei
ligheid» in Aalst en Nieu-
werkerken gesteld, en
was vooral in Hofstade
veel belangstelling voor
«medische en sociale
hulp» en «sociaal-kultu-
Geslacht
76,6% van de telefoons
zijn van mannen!
Het zelf aanduiden van
oorzaken en/of oplos
singen
Een kwart van de tele
foongebruikers geeft
naast de vermelding van
het probleem ook een
aanduiding van mogelij
ke (dus niet noodzakelijk
juiste) oorzaken en/of op
lossingen. Deze perso
nen zijn gespreid over
beide geslachten, alle
beroepsgroepen en deel
gemeenten, maar zijn
wel iets jonger dan de
overige.
0,81
De meest gekende wa
ren: de informatiebro
chure (86% kent die), de
zittingen van schepenen
(72%), de informatie- en
inspraakvergaderingen
(67%), de 77.77.77 (60%).
Minder dan de helft ken
den de andere middelen:
adviesraden (46%), wijk
vergaderingen (43%),
wijkkomitees (31%). Eén
vijfde van de steekproef spraakvergaderingen,
kende alle middelen. en maken ook meer ge-
Beduidend lager was het hruik van de 77.77.77 en
gebruik dat ervan ge- de spreekuren van de
maakt wordt. Enkel de schepenen,
informatiebrochure over- Meer vrouwen dan
schrijdt de 15% (39%). De mannen gebruiken de in-
andere: 77.77.77 (3%), de formatie-brochure,
informatie- en inspraak- Een verschil naar deel-
vergaderingen (10%), de gemeente is enkel van
wijkvergaderingen (11%), betekenis bij het gebruik
de zittingen van schepe- van spreekuren van
nen (12%), de adviesra- schepenen, adviesraden
den (15%) en de wijkko- en wijkkomitees. De Fa-
mitees (8%). luintjes doen het telkens
goed. Hofstade en Gijze-
Invloeden op de kennis gem bij de adviesraden.
De meeste kennis is te- Erembodegem en Nieu-
rug te vinden bij perso- werkerken voor de
nen ingeschakeld in het spreekuren van de sche-
verenigingsleven, met penen. Klein-Aalst is
een hogere sociaal-eko- hier telkens nogal zwak.
nomische status (geme-
ten langs diploma, ge- 2fi9°b
zinsinkomen en beroep). Wat olleioaal k°mt b'l
Vooral de invloed van de
verenigingsgraad is
groot.
Invloeden op het gebruik
Het meeste gebruik
wordt gemaakt alweer
door mensen uit het vere
nigingsleven en met een
hoog onderwijsdiploma.
Het gebruik is het grootst
in Herdersem en Meldert
(resp. 2,33 en 2,10),
kleinst in Erembodegem
en Hofstade (0,69) en
Moorsel (0,67). Mannen
maken er tenslotte ook
meer gebruik van, dan
vrouwen (1,08 tegenover
0,60).
I kennis van
participatiemiddelen
gebruik van
participat iemiddelen
Te onthouden is alvasl
dat ook hier var
sociale ongelijkheic
sprake is. Wie er wat wi
aan veranderen, zal bes
rekening houden met he
verenigingsleven en za
de informatie (die erg
noodzakelijk is) op het nf
veau brengen van ach
tergebleven groepen
Dat er drempelvrees is
bij nogal wat groeper
van mensen t.o.v. de
«politiek» (het woord al
leen ruikt al vies!) heef
ook te maken met eer
politieke kuituur die wei
nig uitstaans heeft me
de alledaagse leefwe
reld van die mensen. He
schoentje knelt dus op
meer dan één plaats
Waar zit de schoen
maker? (Peter|
We wilden de geachte lezer een indigestie
besparen. Daarom bleef het in deze eerste
«aflevering» bij bevindingen omtrent het parti
ciperen van de burgers aan het gemeentebe
leid. Kennis van het gemeentebeleid zelf, en
van de diverse aspekten daarvan, de opinie
daaromtrent, kon nog niet aan bod komen. Wie
dus wil weten hoeveel Aalstenaars hun burge
meester bij naam kunnen noemen, of hoe na
drie jaar fusie daarop teruggekeken wordt...
afspraak volgende week.
