JEAN VAN INNIS
KWAM VAN
KOMMANDOBRUG
WAT MET KRISIS IN AALSTERSE?
'C
Eminence grise
van Generale Bankmaatschappij
6 - 27.2.1981 - De Voorpost
k de weiJtj
toenmalig)
iaeger. Ve
d eveneer r,
Ter gelegenheid van het arrondissementeel CVP-congres in
zaai Chrisma te Kerksken werd verleden zaterdagnamid
dag, in aanwezigheid van de CVP-parlementariërs van het
arrondissement en een driehonderdtal kongressisten ge
peild naar de huidige krisis en dan meer bepaald naar de
toestand in het Aalsters arrondissement met gestart uit
basisgegevens een aantal voorstellen en mogelijke realisa
ties.
Kongresvoorzitter Edgar
Saeys noemde krisis en
werkloosheid kwalen die re
gelmatig opdoemen en
waartegen noch geleerde
ekonomisten noch over
heidsmaatregelen een pas
sende remedie betekenen.
Komt na regen zonneschijn
en na zeven vette jaren ze
ven magere lijdzaam toezien
is alvast uit den boze. Is de
krisis wereldomvattend, het
arrondissement Aalst kent in
ons land een van de Hoog
ste werkloosheidscijfers.
Na het tekort aan ar
beidskrachten na wereldoor
log II kwam midden de 50-er
jaren een sterke teruggang
Vooral te Aalst aangevoeld
in de tekstielsektor met de
sluiting van Roos-Geerinckx-
De Naeyer, La Couverture,
La Georgie en andere. Na de
golden sixties kwam half
weg de 70-er jaren, de dark
seventies, stagnatie. Achter
uitgang. Thans zitten we vol
op in de krisis.
Toen de toestand einde der
50-er jaren katastrofaal werd
kwam onder impuls van
oud-minister Ludovic
Moeyersoen het «Aktiekomi-
tee ter bevordering van de
ekonomische expansie van
het arrondissement Aalst»
tot stand. De noden goed
omschrijven, konkrete voor
stellen formuleren en de no
dige druk ter realisatie uitoe
fenen waren streefdoelen.
Konkreet betekende zulks
verbetering van de infra-
struktuur naar en in het ar
rondissement en aanleggen
van industrieterreinen. Via
brochures zou getracht wor
den nieuwe vestigingen aan
te trekken. Realisaties wer
den de bloemenveiling Flo
ra, de verjonging van de
Handelskamer van Aalst en
het doen erkennen van ops
gebied als ontwikkelingsge
bied. Belangrijk voor de uit
rusting van industrieterrei
nen te Erembodegem, Erpe-
Mere, Ninove, Schendelbeke
als zijnde van nationaal be
lang met alle konsekwenties
van dien. Industrieterreinen
te Aalst (Wijngaardveld) en
Ninove werden beheerd
door gemeentebesturen.
Andere door de interkom-
munale «Het Land van
Aalst».
Door de nieuwe normen van
de EEG wat betreft aandui
den van gebieden die recht
hebben op staatshulp wordt
verliezen van deze belangrij
ke- troeven een mogelijk
heid... Waakzaamheid is hier
dus alleszins geboden. On
danks alle inspanningen zit
ook Aalst echter met de
krisis.
Wat kunnen we eraan doen?
Staatshulp alleen lost de
zaak alleszins niet op. Via
getuigenissen van afgevaar
digden van vakbonden en
land- en tuinbouw werd ge
poogd te zoeken naar de
sleutel die de gouden poort
weer ontsluit.
Vakbondsafgevaardigde
Clement Prieels vertrekt
vanuit een aantal basisgege
vens. De bevolking van het
arr. Aalst daalt. De aktieve
bevolking des te meer. Het
aantal bedrijven dat sluit
stijgt voortdurend waarbij
tekstiel, voeding en bouw
zeer kwetsbaar blijken te
zijn. De werkloosheidscijfers
stijgen van 13 begin 80 tot
19 einde 80, wat 5 meer
betekent dan het nationaal
gemiddelde. In '77 legden 25
bedrijven er het bijltje bij
neer. In '78 nog eens 19, in
'79, 17 en verleden jaar nog
eens 8. Wat rest er uiteinde
lijk?
Wat kan er volgens spreker
aan worden gedaan?
rondetafelgesprekken
over investeringsbeleid
problematiek van toe
komstgerichte produktie
herstrukturering van het
bedrijfsleven
nieuwe optiek qua bouw
en energieproblematiek
organisatie van een echt
derde arbeidscircuit
betere verdeling van het
beschikbare werk door ar
beidsduurverkorting, kumul-
verbod en verbod van over
uren maken
verlenging van de leer
plicht
invoeren van een opvoe
dingsverlof met behoud van
rechten in het kader van een
efficiënte gezinspolitiek.
Voor Aalst zelf dient de er
kenning als probleemgebied
prioritair te worden gesteld.
De «zere onderbuik» van het
arrondissement, het zuid-
oostêlijk deel, dient te wor
den ontsloten door rijkswe
gen 56 en 80 (in ontwerp).
Elektrifikatie van lijnen 89 en
90 en bereikbaarheid van el
ke plaats in het arrondisse
ment zijn noodzakelijk en in
het kader van de RVA ware
uitbouw van een volwaardig
centrum voor beroepsoplei
ding wenselijk. Tenslotte
wenst spreker koördinatie
door de interkommunale
voor het aantrekken van in
vesteringen noodzakelijk
waarbij nadruk dient te wor
den gelegd op het belang
van industriële sektoren als
onontbeerlijke onderbouw.
Namens land- en tuinbouw
kwam dan Herman Galle aan
bod. De toestand in die sek-
tor illustreerde hij met een
aantal cijfers. Waren er in
1950 520.000 arbeiders na
tionaal in de landbouw
doende, in 70 waren er nog
slechts 190.000 en in 79
maar 270.000. Voor Aalst
waren er in 70 7673 werklui
doch in 79 nog maar slechts
5192. Als men dan weet dat
in de 19e eeuw 45 van de
bevolking in de landbouw-
sektor aktief was... In boven
vermelde aantallen zijn dan
de boerene'chtgenotes nog
niet opgenomen want die
worden officieel (nog) niet
als arbeidskracht erkend.
Ook met het landbouwa
reaal werd kwistig omge
sprongen. In het arrondisse
ment gingen van 70 tot 79
2710 ha verloren voor land
en tuinbouw wat ver boven
het nationaal gemiddelde
uitstijgt. Spreker breekt dan
ook de zoveelste lans om
grond slechts «te versmach
ten» onder steen of beton zo
absoluut noodzakelijk.
Gaan in de landbouw in het
arr. Aalst 143 landbouwar-
beidsplaatsen verloren, in
de sier- en witloofteelt slo
ten 350 bedrijven wat mini
maal 700 arbeidsplaatsen
kost. Hogere BTW-aanslag,
stijgende energiekosten en
hogere belastingvoet dan in
de buurlanden zijn daaraan
niet vreemd.
Tenslotte wijst Herman Gal
le op het belang van de vor
ming van jonge boeren,
mensen die het nog aandur
ven in deze omstandigheden
met een bedrijf van start te
gaan.
Ook Hendrik Larmuseau
kwam aan bod. Dit wegens
de CVP-Jongeren. Hij wijst
uiteraard speciaal op de no
den van de jongeren waarbij
gesteld wordt dat een vierde
van de werklozen in het arr.
bestaat uit jongeren van
minder dan 25 jaar. Bedroe
vend. Onder hen zijn het me
rendeel ongeschoolden.
Spreker weidt dan uit over te
nemen maatregelen in de
primaire sektor, in bosbouw,
in de bouwsektor, de meu-
belsektor en in de tertiaire
sektor waarbij dekoncentra-
tie van overheidsdiensten
belangrijk kan zijn voor onze
streek.
Ex-senator Wim Verleysen
besluit dan met een aantal
konkrete voorstellen.
Voor alle arbeiders een
week kultureel verlof zou
goed zijn voor 210.000 ar
beidsplaatsen te financieren
door uitsparing op de werk
loosheidsvergoedingen.
Beschermende maatregelen
in EEG-verband wat betreft
Amylum dat dreigt het
slachtoffer te worden van
maatregelen tegen glucose.
Wegwerken van het gebrek
aan bestellingen in openba
re werken veroorzaakt door
internationale oneerlijke
praktijken met o.a. zwart
werkers.
Tenslotte zijn vierde sugges
tie. «Gewaagd» zegt hij.
Maar aannemelijk voor wie
konsekwent doordenkt: Niet
alleen verdelen van het be
schikbare werk maar ook
verdelen van de werkloos
heid onder alle werknemers
wat in konkreto betekent één
week dop per jaar voor
iedereen. Toch een voor
beeld van daadwerkelijke
solidariteit!
Ik had net een vrachtje voor een schot, zegt de ene
kruier tegen de andere. Bij de taxistandplaats drukte
hij me iets in de hand en zei: dat is voor een kop
koffie. En, vraagt zijn collega nieuwsgierig. Hoeveel
wast? Een suikerklontje.
Een droomhuis in een prachtige omgeving, (per)
Een tot rust brengende omgeving nodigt uit tot meditatie.
Rustig en zelfverzekerd, de h. Van Innis. (per)
Jean van Innis heeft
nooit zwaar aan zijn stu
dentenjaren getild. Hij
stond niet op de barrica
des, noch van links, nog
van rechts, omdat hij
vooral vóór verdraag
zaamheid was. Extremi
teiten lossen de proble
men niet op, ook nu niet.
«Wat we nodig hebben is
evenwicht en rechtvaar
digheid» stelt Jean van
Innis ook nu nog. Uit ons
gesprek voel ik een dui
delijke bezorgdheid om
wat de volgende jaren
brengen zullen, jaren die
ziek en mager worden,
bezorgdheid om de in
stelling die hij verliet, be
zorgdheid om de algeme
ne ekonomische toe
stand die niet op verbete
ren staat en om de te
werkstelling die in een
dalende lift zit.
Maar we lopen vooruit.
We zitten nog in 1938, het
dc
dit
aal
Dt
ari<
bi
als<
ging toen ook niet al te van de stad. Jean
best. Jean van Innis was Innis ging trouwens
graag notaris geworden, in het begin over tot
nieuwde beplanting.
Hij was voorbestemd om wie de inplanting van
zijn vader op te volgen, unieke gebouw daar
Maar door omstandighe- heeft gezien, moet
den neemt hij voorlopig ven dat aan deze
het notariaat over van zone niet de minste
notaris De Windt te Aalst, de werd berokkend,
die overleden was. Dat integendeel. De
deed hij tot 1945, het jaar mooie beukendreef
dat notaris Wambacq bewaard. Willy
hem in dit notariaat op- lid van de Hogere
volgde. Jean van Innis van Natuurbehoud
werd ere-notaris. Er werd universiteitsdocent,
hem een leidende funktie Jean van Innis in die «k.
aangeboden in de bank- funktie opvolgde, is f s^€
sektor. In het geboorte- met zienswijze van
jaar van Jean van Innis, van Innis volkomen
1910, was de Banque Architekt Olivier
Centrale de la Dendre op- Landtsheer heeft
gericht in Dendermonde, nieuw administratief gttei
de zetel hiervan zou later bouw op een
naar Aalst verhuizen, en sende manier in de
tenslotte zou deze bank geving ingeplant,
ingelijfd worden bij de trouwens ook de
Generale Bankmaat- was van de
schappij. In de Aalsterse minister De Saeger.
zetel van deze bankinstel- aandacht werd
ling zou Jean van Innis besteed aan de
de hoogste funktie, die van het personeel,
van afgevaardigd lid uit- En dat is nu allemaal <fb
oefenen tot op zijn op gelopen voor Jean
rust stelling, een funktie Innis. Wat hij verweze
die hij destijds (in 1947) lijkte moet hij nu noo
aanvaardde op voorstel gedwongen achterlate
van Daniël Schellekens. «ik heb nu nog de indn
in verlof te zijn, het
Hij werd dus uiteindelijk allemaal nog zo kort ge
geen notaris, hoewel hij den. Maar als ik er diep
dit ambt ambieerde, vol- op inga, en dat zal
gens Jean van Innis een moeten, zal ik nog h
der mooiste beroepen meeste de kontaktnan
omwille van de sociale van vroeger misse
inslag, want je komt wat Maar ik probeer da
toestanden tegen in een toch wat aan te doen.
notariaat! Toch heeft hij ga trouwens veel om m iav
ook in de Generale Bank- mensen die jonger zi
maatschappij zichzelf dan ikzelf. Ik ga zelfs nt ooi
volledig kunnen ont- kunstgeschiedenis
plooien. Hij was een der gen. Eigenlijk ben
meest geliefde direktiele- nooit volleerd. Als je zi
den, mede door die so- hoeveel jonge artiesti
ciale ingesteldheid. De er opkomen, ach, h
resultaten bevestigen dit boeit mij allemaal. Maf
trouwens. Zetel Aalst hoeveel zullen doorbi
groeide uit tot één der ken?»...
belangrijkste van de hele Over de toekomst: «D
instelling. Het was ook zal, zo hoop ik, toch noc
Jean van Innis die de ad- zo slecht zijn als we vr
ministratieve zetel van de zen...» Jean van Inn™5
Nieuwstraat naar de kijkt toch als een gelukk lnu
Kwalestraat in Nieuwer- man op zijn werk in g u
kerken verhuisde. De Generale Bank terug. pt<
aangroei van het perso- heb veel bedienden Keg
neelsbestand werd in de hun families kunnen h( leir
Nieuwstraat namelijk pen. Op sociaal vlf
verstikt door de onmoge- stemt mij dat tot
lijkheid om daar op een grootste voldoening,
sociaal verantwoorde heb altijd op de bres g
manier verder uit te brei- staan voor sociale voo jj
den. Dank zij Jean van uitgang. Jaren terug wi
Innis kon de Generale ik trouwens de enige hi 4 u
Bank bouwen op een stuk in onze instelling die e< 'orr
grond waar ook de Stad toespraak in het Nede[°'
Aalst een oog op had. lands hield. Weet je,
Men dacht daar toen ook vangt geen vliegen m
al aan verkavelen en het azijn!»
is door Jean van Innis dat Woorden die niet nieu
het personeel van GBM- zijn, maar uit de mor
Aalst in dit unieke kader, van Jean van Innis w |'raaa£
in deze groene zone, kon nieuw klinken. Jean va tolt
gevestigd worden. Wij Innis, die van schilder 8.1
herinneren ons nog goed van Bach en van Beethilrot
dat burgemeester D'hae- ven houdt, een man d 9 31
seleer bij de inhuldiging nooit hoog in het kraai)lati
van deze nieuwe gebou- nest kroop, maar dicht t |aa
wen een nogal flagrante zijn personeel stonr 3 u
en bittere allusie maakte Dicht bij de natuur oolfers
op het feit dat de GBM want «vivre caché, c'ei 6el<
deze grond had verwor- vivre heureux». En vei
ven. Maar ook voor de der houdt hij ondermee rai(
omgeving was dit de bes- erg veel van zijn kleinkin'orr
te oplossing. De admini- deren in Lede, waar zij
stratieve zetel werd ge- zoon, en in Argentin
vestigd in een landelijk (Buenos Aires) waar zij
milieu zonder eigenlijke dochter woont. Hij trel
natuurhistorische waar- er binnenkort weer naai
de? Maar dit landelijk ka- toe... Ik denk aan Olive 'aj«
rakter werd niet versnip- Holmes: «Zeventig jaa'orr
perd in een verkaveling, jong zijn is hoopvoller e 'ml'
en in zijn geheel behou- aangenamer dan veerti
den. Het is en blijft een jaar oud te zijn...»
groene oase aan de rand WILFRIED LISSEN!
leir
est<
)ntl
Kort geleden nam Jean van Innis afscheid vart de
Aalsterse zetel van de Generale Bankmaatschappij,
waar hij sedert 1947 afgevaardigd lid van het (cen
trale) Komitee van Beheer was. Net op zijn zeventig
ste trok deze «éminence grise» zich terug uit het
afktieve beroepsleven, kwam hij van de kommando-
brug af om verder aan wal intens te genieten van
waarschijnlijk nog een langdurige levensavond, ge
zien de hoge graad van fysieke en geestelijke kon-
servatie die hier duidelijk een bondgenootschap
sloten. Dit feit, dit afscheid is nogal ongemerkt
voorbijgegaan aan het Aalsterse persmilieu, toen
nog druk bezig met het proeven van citroen- en
sinaasappelprijzen, hoewel Jean van Innis 800 werk
nemers achterlaat en hijzelf de moeite waard is om
een eind mee op te stappen.
We zochten hem op in
zijn oase aan de Albrecht-
laan te Aalst, dik in het
groen, een borstwering,
een dam tegen de over
slaande golven van het
geraas op dit vier-
vakskruispunt met de
Brusselse steenweg,
maar dachten dat dit een
huis was om op de tenen
binnen te stappen, maar
dat is niet zo. Jean van
Innis is thuis zoals die
800 hem ook kenden: ge
woon joviaal. Een wijs
vinger achter één van de
vele vensters wees ons
de richting aan naar de
ingang, want ik stond
vóór een gevel met veel
vensters, maar zonder
gat erin om erachter te
komen. Ik was naar links
of rechts aan het gokken.
Rechts dus, de voordeur
is hier een zijdeur, tenzij
de Albrechtlaan verkeerd
ligt.
Een nogal Engelse tuin,
trappen op, voorhal met
links daarvan een stem
mig, ruim bureau. Mooie
dingen aan de muren:
veelzijdige interesse op
artistiek vlak. Oud en
nieuw konfliktloos naast
elkaar. Niet van vandaag
op morgen bijeenge
bracht. Gerijpte kuituur,
een huis waarvan de bak
stenen met precieuse tra
dities gevoegd zijn. Hier
ademt kunstzin als een
perpetuum mobile, gene
raties lossen elkaar moei
teloos af. Eigenaardig
toch dat een mens de
spiegels van zijn eigen
ziel aan de muren hangt,
muren met ogen en oren
die nochtans diskreet
zwijgen. Een huis waarin
intens werd geleefd, een
sfeer die ik zou vergelij
ken met de muziek van
Angelo Branduardi bij
wie de Italiaanse renais
sance jong is gebleven,
oude muziek op pas ver
niste notenbalken... Tij
dens ons gesprek kwam
ergens een kleuter van
een trap getrippeld, ge
volgd door een gedemp
te moederstem, waar
schijnlijk toebehorend
aan een schoondochter
waarvan ik vermoed dat
die inderdaad schoon
moet zijn. Maar terzake:
wie is verder Jean van
Innis, de man die het
«design» van de GBM-
zetel Aalst tekende, en
een cocktail was van be
roepskennis, inzet voor
de instelling en sociale
bewogenheid.
Jean van Innis, die in
Aalst wortel schoot en er
vastgroeide, is daar
nochtans niet geboren.
Zijn wieg stond gespreid
in Zingem in 1910. Zijn
vader was er notaris. Zijn
moeder, afkomstig uit
Aalter, heeft hij niet lang
gekend. Ze stierf toen hij
vier jaar was, de leeftijd
waarop de notities van
de moeder bij een kind
normalerwijze nog goed
moeten herinneren. Maar
hij herinnert zich nog
goed zijn moeder, wat
dus ook voor haar pleit.
Vader van Innis her
trouwde, en gelukkig
voor de acht kinderen
bleek zij voor iedereen
een eerste moeder te zijn.
De clan van Innis, die in
de loop der tijden heel
wat notarissen en dok
ters produceerde (Jeans'
grootvader was burge
meester van Oosterzele)
komt van verre in tijd en
ruimte, meer bepaald uit
Schotland, waar Jean nu
«Mac-lnnish» zou ge
noemd hebben. Maar in
de 14e eeuw besliste een
verre voorvader daar an
ders over, en trok naar
het vasteland. Deze
«Mac-lnnishen» hebben
Vlaanderen niet meer
verlaten.
Eeuwen later zat Jean
van Innis op de school
banken van het Gentse
Sint-Barbaracollege van
de paters Jezuieten. Hij
kwam eruit in een klas
met nog andere merk
waardige namen: Jean
Bouckaert die rektor
werd van de RUG, Jean
Limpens, professor aan
de RUG en de VUB, en
Joseph Cornelis, die vica
ris werd van Helder Ca-
mara, om maar een paar
namen te noemen. Aan
de Gentse universiteit
studeerde Jean van Innis
rechten en notariaat, stu
dentenjaren die voor
hem de «Geintse fieste»
uit zijn leven waren, wat
verder geen verklaring
hoeft, maar Jean van In
nis geniet nu nog duide
lijk na. Hij legde ooit exa
men af bij een prof die hij
nooit eerder gezien had,
gevoelens die wederke
rig waren, en achteraf
bleek dat men Jean een
verkeerde deur had aan
gewezen. Maar bij Au
gust Vermeylen broste
hij nooit, voor hem was
die een hoogtepunt van
Vlaams intellect. Jean
van Innis haalt nog ande
re namen boven: Piren-
ne, geschiedkundige, en
Van Houtte. Uit zijn jaren
stammen ook de Gentse
rechtbankvoorzitter Van
Hove, voorzitter van de
Raad van State Mast,
Vlaams-nationalistisch
volksvertegenwoordiger
Raymond Tollenaere die
de dood vond aan het
Oostfront en de Aalsterse
advokaat Frans Van Mol.
In 1933 komt Jean van
Innis aan de Gentse balie
terecht, waar een broer
van hem eveneens advo
kaat was. Maar het wer
den bewogen jaren, die
dertiger jaren waarin Rik
Elias tot de vriendenkring
behoorde. Ook Theo
Lefèvre bleef tot zijn
dood een goede vriend.
