Cantate domino:
AMBACHTELIJKE HANDEL IN BAROKPIEKEN
BALINESE KUNST
IN «'T APOSTELKEN»
OOST-VLAANDEREN: BOUWHEER
ÏAN DE «STAAT» BELGIË»
Tfe
WERKEN AAN E3
TE ERPE-MERE
K
sor we het concert aanvangen twee extra pluimen
tor Cantate Domino: ze begonnen immers op de
tterlijke klokslag en het geheel werd zoals de
iditie der grote kathedralen het vraagt om-
met een intredeprocessiegezang en een
tdsluitend gebed. De waardigheid en het elan.
daarvan uitstralen zijn dé ideale voedingsbodem
tr een hoogstaand en gezond-geïnspireerd con-
rtleven. Het is meteen de beste terechtwijzing aan
t adres der ridders van het laatste uur en de
tules van het even-te-laat-binnenduiken.
ch en Handel dus. Zo
zien twee broden uit
dfde bakoven, maar
nader inzien wel met
geheel ander soort
il gebakken. «Dixit
inus» is een 5-stem-
psalmverwerking
de 22-jarige Handel,
werk dateert uit zijn
iaanse periode en de
iele opvatting en be
lering verwijzen dan
naardaar. Als ik de
ie woorden van het
Dominus» lees,
ien Monteverdis Ma-
respers door mijn
ifd. Monteverdi heeft
"in met de meest een-
idige melodielijnen
eenheid tussen
>rd en klank bereikt,
het biddend en aan-
Idend karakter zo uit
muziek opstijgt en...
Handel het ondanks
e zwier en pracht, toch
st haalt. Bovendien is
in deze uitpakversie
lekkere brok charge-
ide muziek, maar je
n er moeilijk naastkij-
dat bewust religieu-
H gevoelens belijden
geen primaire inzet
Haal de woorden
uit, zet wat Barokke
rders en herderinne-
)sliteratuur in de
nats, en de ontroering
jgt of daalt nauwe-
ts. Bachs Magnificat is
heb iten de kerk maar op 1
m idts zingbaar: in de
mei, maar met deze
w ndel kan je gerust de
|de wereld in. Een heel
lerende anekdote hier-
De n is, dat een paar we-
B: n geleden deze muziek
een der Franse TV-
;r J; sten gebruikt werd als
htergrond voor een uit
ing over Egyptische
uwkunst. Het werk zelf
ngt volgens goede
indeltraditie aan met
n overrompelend im-
nerend koor fragment,
chim toch zit de schoonheid
direkte ontroering
e kc l meest in de solopas-
ges waar Handel (dé
gee mpioen in het bespe-
van het groot koor)
ee en de intieme lyrische
weg opgaat. De eerste
solo-aria met obligaat
cello bijvoorbeeld, die zo
instrumentaal gedacht
is, dat ik me afvraag hoe
de trio-versie, waarbij
een fluit de stem ver
vangt, klinken moet,
is een oase in een reeks
losscheurende tornado's.
Een heel merkwaardig
koorstuk zit achter de
woorden «Tu es sacer-
dos». Er bestaat een bij
na identiek koorfragment
in de opera «Acis en Ga
latea», waar Handel met
dezelfde hardnekkigheid
een trage spanning op
bouwt, het uiterste van
de stemmen vraagt om in
een waterval van klim
mende en dalende vuur
pijlen, die met een enor
me vaart dooreenwrie-
melen, met een hardnek
kige klop tot stilstand te
komen. Opvallend mooi
is het 7e deel «De torren
te» met het kabbelende
beekje op de achter
grond, de verstilde sop
ranen, het ademen der
viola's, de zacht geplette
dissonanten, en het al
terneren van de hobonet,
de lage stemmen. Vol
gens goede Handeltradi-
tie sluit het werk met een
openspringende tover
doos waarbij andermaal
alle kunst en hebben
openbreekt, en waarbij
tijdens de fugatische ver
werking (de inzet en
doorvoering doen mij
veel meer dan het 6e deel
aan Vivaldi denken) vol
gens het klassieke sche
ma met pedaalnoot voor
de bassen, van de koor
leden de uiterste okku-
raatheid gevraagd
wordt.
Het Magnificat van Bach
is compositorisch een an
dere brok muziek
Het openingskoor zit nog
maar 5 maten ver als de
perfektie al door de kerk
galmt, en een schetteren
de Bachzon boven de
Handelheuvel rijst. Een
paar bemerkingen rond
de sopraansolist(en)
moeten hier toch even
uitgediept worden. Ik
geef onverbloemd toe dat
mijn voorkeur (uit muzi
kaal oogpunt) uitgaat
naar een vrouwelijke
sopraanstem. Een knaap
ontroert, maar een vrouw
belijdt, en dat zijn in de
muziekwereld twee to
taal verschillende gevoe
lens. Het evenwicht tus
sen drie overvleugelende
solisten en de gladzuive-
re maar aaldunne so-
praanlijn is niet altijd op
timaal, en het vooral in
de Bachbladzijden uit
diepend orkest over
heerst wel eens het rag
fijne draadje dat boven
de strijkers uitfladdert.
Men zal in de schoot van
Cantate Domino wel een
reden hebben om blij
vend te opteren voor een
knapensolist maar als ik
aan de (overigens ro
mantische) versie denk
die jaren geleden Redel
op plaat zette met een
vrouwelijke sopraan die
door het orkest glijdt als
een zonnestraal door een
brokaatgordijn, die het
orkest bevrij(d)t (in 2 be
tekenissen) en die vooral
een vesting bouwt tegen
de vloedgolf die bij «Om-
nes Generationes» bin
nenstormt, dan vraagt
mijn hart voor zulke mu
ziek naar een volwassen
wezen. Zulke dingen zijn
in de grond aartsmoei
lijk, je moet er als het
ware drie keer rijp voor
zijn: technisch, muzikaal
en als mens. Dat men in
Bachs tijd met sloisten te
maken had, die deze spe
cifieke zangkunst soms
meer dan 10 jaar mee
maakten (want de stem
men keerden toen pas
tussen 16 en 18 jaar)
wordt in de authentici-
teitsrage wel eens ver
geten.
De aria «Quia Respexit»
zoals vermeld in het
programmablaadje
(mooi, maar duur) een
der mooiste uit het werk
van Bach. Heel even
stokt het gesprek tussen
hobo en fagot, maar het
knaapje houdt het hoofd
koel en schuift als een
volleerd meester de me
lodie weer in.
De solistische inbreng is
bijzonder mooi. Ik zou
niet weten wie er op het
standbeeld de hoogste
kroon krijgt, ook al om
dat Bach in deze arias
het duo en het trio zich
zelf overtreft en boven
het trapje geniaal uit
stijgt. Is het de fluwelen
bas van Lieven Deroo, de
zelfverzekerdheid van
Gustaaf Van Gijsegem,
of de trefzekere frasering
van de altsolo's (Steven
Daelman)? Wat een
meester de componist
ook in de instrumentale
taal is, wat de inbreng
van een fluit, een hobo,
een trompet aan verrij
king voor de menselijke
stem betekenen kan is
haast niet te geloven.
Een alles omverwaaiend
Gloria Patri (de kleine
groep 2e sopranen ver
dwijnen hier wel even
onder de stortvloed bas
sen) besluit een der ge
niaalste werken uit de
Bachliteratuur. Met een
wijdensvol a-capella
Pools Marialied zegent
Cantate Domino de
avond.
Zo ver van huis, en toch
thuis?
F.C.
Werkten mee aan dit
concert:
Schola Cantorum Canta
te Domino van het Sint-
Maarteninstituut o.l.v.
Michaèl Ghijs; Musici
Academici o.l.v. Dejan
Mijajev; Solisten
Hexachord; leden van
het Gürzenich-Orchester
Röly, G. Crombeen; Ja
cques De Mey.
Algemene leiding: Prof
Ludolf Lützen.
Cantate Domino in de St.-Martinuskerk. (KDC)
In «'t Apostelken» ging verleden vrijdagavond de
opening door van een tentoonstelling «Balinese
Kunst». Tentoonstelling georganiseerd door de Fifty-
One Club International, afdeling Aalst ten voordele
van de vzw Beschuttende Werkplaatsen Aalst.
Autentieke houtsnijwerken, batiks en batikschilde
rijen zijn er te koop gesteld aan interessante prijzen.
Voorzitter Walter Jonge
sprak het welkomst
woord uit en zette de be
doelingen en aktiviteiten
van de service-klub
uiteen.
Schepen Antoon Blom-
maert situeerde Bali zo
wel geografisch als artis
tiek en wees er op dat
Bali eenkunststreek bij
uitstek is. Elke Balinees
houdt zich praktisch met
kunstkreatie bezig.
J. Van Neck had het dan
over de Beschuttende
Werkplaatsen aan wie
het boni van deze ten
toonstelling zou ten goe
de komen.
Tenslotte sprak de ver
tegenwoordiger van In
donesian Airways 'Garu-
da' over de transportmo
gelijkheden naar Bali,
een gedroomd vakantie
land.
Het geheel werd opge
vrolijkt door typische Ba
linese dansen door de
autochtone danseres
Kardi waarna beeldhou
wer Ida Bagus Sumartha,
voor de gelegenheid spe
ciaal naar onze kontreien
overgekomen, begon aan
de kreatie van wat naar
Tijdens de opening van de tentoonstelling. (KDC)
Danseres Kardi uit Bali. (KDC)
wordt verhoopt een
nieuw kunstwerk wordt.
Elke dag groeit het even
verder uit om tegen het
einde van deze tentoon
stelling definitieve vor
men aan te nemen. Wat
het precies wordt zou de
kunstenaar zelf nog niet
bepaald weten. Hij laat
zich inspireren door de
mogelijkheden van het
moment zelf gekoppeld
aan een breidelloze fan
tasie.
U kan deze tentoonstel
ling nog meebeleven,
midden een kleurrijke
exotische sfeer op vrij
dag 29 mei van 17 tot 21 u
en op zaterdag 30 en zon
dag 31 van 10 tot 21 u. U
beklaagt het zich alvast
niet.
Volgende aktiviteit van
de 51-Klub wordt dan in
oktober het Koorzangtor-
nooi voor Groot-Aalster-
se zangkoren.
LH
idsgenoot Dr. Hendrik Strijpens laat eerlang
lost-Vlaanderen: Bouwheer van de staat België»
irschijnen. Dit in samenwerking met Prof. Ir. J. B.
aintijn en Lie. J. De Ro. Deze laatste met een studie
er de «Belgische Omwenteling te Geraardsber-
iq», studie die voor het eerst de stad Aalst en het
rondissement in de periode van 1750 tot 1914
handelt. Studie waarin echter tevens wordt aan-
itoond hoe de provincie Oost-Vlaanderen mag
orden aangewezen als mede-bouwheer van de
itaat» België. In dit België staat dan de politieke
rijd tussen Kerk en Staat, vooral inzake onderwijs
kuituur, centraal.
maf 1'
w.i1
t Loge «La Discrète Im-
riale d'Alost»
8 oudste erkende loge
in België ging deze in
64 van start. Burge-
- oesters en schepenen
m Aalst en Geraards-
rgen, industriëlen en
agistraten groepeer-
er zich in.
et gekende families als
lain XHII, Van Langen
de, Dommer en De-
net was deze loge op
Bg de belangrijkste
oep in «Het Land van
sist» te worden, dit
de paus en keizerin
ia-Theresia dè Je-
ietenorde afschafte en
in kollega's tot staats-
holen omvormden.
list-Oudenaarde 1787-
14
>rk en Jezuïeten zoeken
Bun bij de katholieke
gebroeders en bij de
lel die hun voorrechten
ontvallen. In Aalst
Oudenaarde kómt te-
'n de Oostenrijkers ver
wat zal leiden tot de
abantse Omwenteling.
d a"c
hf 3
al m
Dezelfde koalitie zal in
belangrijke mate bijdra
gen om de ideeën van de
Franse Omwenteling en
de antiklerikale politiek
van Napoleon te weer
staan. Hierbij vervullen
Moorsel en Affligem en
de streek van Overmere-
Donk een belangrijke rol.
Op het kulturele vlak
voerden de Katharinisten
de forcing te Aalst. In
deze machtsstrijd staan
ze tegen de antiklerikale
leden van de ex-loge
Aalst die de zijde van de
demokraat Jan Frans
Vonck (Baardegem) kie
zen en de republikeinse
vrijheidsidealen aan
hangen.
Aalst-Gijzegem-Dender-
monde (1814-1825)
Tevergeefs pogen Kerk
en adel het Rooms-Ka-
tholiek geloof in te schrij
ven in de grondwet van
het Verenigd Koninkrijk
der Nederlanden. Daar
om verzetten ze zich dan
ook tegen de eedafleg
gingen.
Toen koning Willem voor
zijn onderdanen neutraal
rijksonderwijs wil neemt
Aalst de leiding van het
verzet. Bisschop van
Gent Mgr. De Broglie be
werkt met zijn steunpi
laar Van Crombrugghe
Aalst en zijn arrondisse
ment. Kloosterorden
zoals de Dames van Ma
ria te Aalst en St. Vincen-
tius te Gijzegem worden
opgericht. Hun koningin
nestuk wordt het bis
schoppelijk kollege, het
ex-Jezuïetenkollege van
Aalst dat moet buigen.
Aalst 1826-1839
De ex-direkteur van het
Aalsters Jezuitenkollege,
Van Crombrugghe, zal
het verzet organiseren.
Willem I wordt verplicht
zijn onderwijspolitiek te
laten varen en de Kerk
krijgt in de grondwet een
bevoorrechte plaats.
Tegenstanders van het
Belgisch establishment
worden uitgeschakeld.
De patriotten van Aalst
behoren tot de slachtof
fers.
Onderwijs en politiek te
Aalst 1840-1914
De liberalen komen van
1848 tot 1870 door een be
tere partijorganisatie
aan de macht, zo natio
naal als te Aalst. Bij de
reorganisatie van de ka
tholieke partij in 1863-'64
krijgt deze enthousiaste
aanhangers. Liberalen
en loge krijgen een ne
derlaag te slikken. De li
berale gemeentescholen
worden afgeschaft. De
schoolstrijd is ingezet.
Kuituur en politiek te
Aalst 1840-1914
De katholieken vinden
gepaste tegenzetten te
gen de liberale inspan
ningen op het vlak van
biblioteken, toneelvere
niging «Voor Taal en
Vrijheid», muziekvereni
ging «Les Vrais Amis
Constans» of het «Wil
lemsfonds».
De macht van het katho
licisme wordt echter aan
getast door socialisme
en Daensisme. Nog
scherper is de reaktie in
de Vlaamse kwestie en
de vernederlandsing van
het vrij onderwijs.
Een Vlaamsgezinde
groep groeit rond P.
Daens, P. en L. de Bethu-
ne, R. Moyersoen (tijde
lijk), Is. en Ev. Bauwens,
Stracke en J. Helleputte.
Aalst wordt de piloot van
de vernieuwing, schrap
opgesteld tegen Woeste.
U kan deze studie be
stellen door storting van
800 fr. (bij verschijnen in
september 1000 fr.) op prk
000-0097654-72 van E.
Geukens, Gentsesteen
weg 231 te Aalst of bij de
boekhandel.
LH
Reeds vanaf dinsdag 19 mei zijn op het toegangs-
kompleks tot de E5 te Erpe-Mere herstellingswerken
aan de gang.
Het zijn de eerste onderhoudswerken die sedert de
aanleg in 1968 aan dit kompleks moeten worden
uitgevoerd.
Op beschadigde plaatsen wordt de slijtlaag wegge
nomen en vervangen. Daarenboven wordt tevens
over het geheel een nieuwe 3 cm dikke slijtlaag
aangebracht.
Afhankelijk van de weersomstandigheden kunnen
deze werken twee tot drie weken in beslag nemen.
Het kompleks zal echter op geen enkel ogenblik voor
het verkeer gesloten zijn.
Deze werken worden uitgevoerd onder leiding van
de Direktie der Wegen, Oost-Vlaanderen, Ministerie
Openbare Werken, door NV Beton-Wegenbouw. De
kostprijs bedraagt 3,3 miljoen fr.
LH
De opening von de tentoonstelling «Balinese Kunst». (KDC)
De Indiër Sompoth Kumar. (KDC)
