c Ir KERNCENTRALES ZIJN NIET GEVAARLIJK, KWEEKREAKTOREN WEL Suksesvolle turndemonstratie, smulpartij en tentoonstelling in Arendschool m IN Argumenten pro en kontra kernenergie kwamen duidelijk aan bod op Imavo-avond r da en hi eifk Nadat men amper één maand geleden de mogelijk heid gegeven had aan Raldessekretaris Siegfried Van Nuffel om de milieubeweging als socio-politieke beweging te ontleden, kwam op de jongste vor mingsavond van het Imavo-instituut opnieuw een milieuonderwerp aan bod. Ditmaal trachten Jef Turf, ondervoorzitter van de Belgische Kommunistische Partij en Oscar Steenhout, professor aan de VUB een antwoord te vinden op de vraag: «Kernenergie: Ja of Neen?» Dat deze vraag meer dan ooit aktueel is, werd o.m. bewezen door het talrijk opgekomen publiek. Dat het probleem anderzijds niet zo eenvoudig is, werd onmiddellijk duide lijk bij de diareeks, die verzorgd werd door VAKS, de bekende Ver enigde Aktiegroepen Kernstop. Hierin werd ondermeer op de oor sprong van de energie gewezen. In 1973 werd onze westerse bescha ving, en dus ook België getroffen door de oliekri- sis. Nochtans hadden de Belgische elektriciteits producenten reeds in 1966 een programma op gemaakt voor de bouw van kerncentrales. Met een werd een onomkeer bare keuze gemaakt voor de produktie van energie. Hierbij werden de oliekri- sis, de onafhankelijkheid van het buitenland, de netheid van deze energie als al dan niet schijnargu- menten gebruikt om het programma erdoor te drukken. Kernenergie Als basis voor de kerne nergie wordt uraniu merts gebruikt dat be staat uit 99,3% niet-splijt- bare isotoop 238 en 0,7% splijtbare uranium 235. Dit laatste uranium wordt verrijkt in fabrieken tot ongeveer 3%, waaruit men dan splijtstofstaven maakt. Deze staven wor den in een reaktorvat ge stoken. Door de ontstane warmte van de splijting wordt water verwarmd die tot stoom wordt om gezet. Deze stoom doet generatoren draaien, die elektriciteit produceren. Het verschil tussen een atoombom en een kern centrale bestaat hierin dat de warmteproduktie, verkregen door middel van het stuwen van neu tronen tegen atoomker nen, in een atoombom ongekontroleerd ge beurd, terwijl dit in een kerncentrale wel gekon- troleerd gebeurd. Opvallend is ook dat in een kerncentrale slechts 1/3 van de warmteener- gie benut wordt voor de elektriciteitsproduktie, terwijl 2/3 in de lucht ver dampt via koeltorens of in stromen geloosd wordt. Normaal zijn de brand stofstaven na drie jaar opgebruikt. Om de pro duktie echter niet volle dig stil te moeten leggen wordt op dit ogenblik elk jaar één derde van de staven vernieuwd. Hierna worden de staven weg gevoerd naar een opwer kingsfabriek. Hierbij wordt het uranium op nieuw gebruikt, terwijl het plutonium gebruikt wordt als brandstof voor snelle kweekreaktoren. Het probleem waarmee de kernenergie op dit ogenblik gekonfronteerd wordt is ongetwijfeld de radioaktieve afval van de kerncentrales. Deze afval kan tot duizenden of hon derdduizenden jaren ra- dioaktief blijven. Hoelang kunnen wij dat kontrole- ren? Hoe kunnen wij de afval beschermen? Welke zullen de gevolgen zijn voor de volgende gene raties? Zijn pertinente vragen die VAKS zich langs de diareeks over dit probleem stelde. Naar deze milieubeweging meende, heeft men aldus een trein op gang gezet, die geen remmen heeft. VAKS meent ook dat een ongeval in de kernindus trie katastrofale afmetin gen kan aannemen. Er werd ook op gewezen dat de mens niet onfeil baar is en steeds fouten kan maken. Anderzijds is er het probleem dat veel informatie geheim ge houden wordt. Over de gevolgen van radioaktie ve straling is aldus wei nig geweten. Grote do sissen radioaktiviteit kun nen zorgen voor mutaties in de cellen of zelfs voor de dood. Plutonium dat terechtkomt in het li chaam is een zeer ge vaarlijke stof. Bepaalde stralingsdosissen mogen zeker niet overschreden worden. In de diareeks van VAKS werd ook op het gevaar gewezen van de sprei ding van kernwapens. Heel wat landen bezitten reeds atoombommen, of hebben de mogelijkheid deze te maken. Ondanks het feit dat er een niet- proliferatieverdrag be staat komen toch steeds nieuwe landen in het be zit van een atoombom, omdat het verdrag nu éénmaal niet door ieder een getekend werd. Een probleem van kerne nergie is ook de veilig heid. Het verhinderen van diefstal van bepaalde gevaarlijke stoffen kost aldus enorm veel geld, terwijl er ook een zeer strenge selektie plaats grijpt bij de aanwerving van nieuw personeel voor de kerncentrales. Tenslotte werd er in de diareeks nog op gewezen dat de kernindustrie bijna volledig in handen is van grote multinationale fir ma's zoals Westinghou- se, General Electric, Kraft Union, terwijl in België de Société Générale bijna het monopolie heeft van de elektriciteitsproduktie via kerncentrales. De macht van deze holding blijkt terzake bijna onbe perkt. In België worden 8 kern centrales gebouwd zon der enige kontrole van wege de gemeenschap. Het reeds lang beloofde parlementair debat over het energiebeleid is er nog steeds niet gekomen. «Wij kunnen nochtans le ven zonder kernenergie» aldus VAKS. Vooreerst is er het feit dat wij allen teveel energie verspillen. Nog geen 25% wordt nut tig gebruikt. Dank zij goe de isolatie kan de helft gespaard worden op het energieverbruik. Ander zijds bestaan alternatieve energiebronnen zoals wind, zon, enz. De zon- neenergie is trouwens 20.000 maal groter dan de behoefte van de aar de. Een degelijk energie beleid wordt aldus nood zakelijk geacht. Hiervoor is natuurlijk een mentali teitsverandering noodza kelijk, welke kan gebeu ren via een degelijke voorlichting en een ern stig openbaar debat. Ook de overheid moet terzake haar verantwoorde lijkheid opnemen, aldus VAKS. Prof. Steenhout Positief bij deze vor mingsavond was het feit dat niet alleen de tegen standers van de kerne nergie bij monde van VAKS en Jef Turf aan bod kwamen, maar ook de voorstanders onrecht streeks hun standpunt konden formuleren via professor Steenhout, een self-made man die ge tuigde van een uitsteken de kennis terzake. On middellijk stelde de heer Steenhout dat de kerne nergie een moeilijk pro bleem is, waarin nie mand een zeer duidelijk standpunt kan innemen. Dadelijk wenste hij ook enkele punten uit de dia reeks van VAKS recht te zetten. Aldus komt niet alle energie van de zon. Kernenergie was in feite aanwezig bij de kreatie van de aarde. Ook deelde hij niet de mening als zou de kerne nergie afkomstig zijn van de oorlogsindustrie. Evenmin was hij akkoord dat kernprogramma's, verlieslatend zouden zijn. Ook het feit dat terroris ten zich zouden meester kunnen maken van kern centrales vond hij nogal simplistisch. Hij was wel akkoord met VAKS, die stelde dat kernenergie een mentaliteitspro bleem was. Maar de mentaliteit kan men niet zomaar veranderen aldus prof. Steenhout. Dit vraagt volgens hem min stens één generatie, ver mits het een traag proces is. Het zal dus minstens 20 30 jaar duren voora leer de mentaliteit terza ke veranderd is. Ondertussen was hij van mening dat de kernener gieprogramma's dienden afgewerkt te worden en dit zowel ingevolge onze technologische wereld, als om reden van onze bevolkingsdichtheid en om reden van konfort. Hierbij ging de spreker dieper in op de voedsel voorziening, die dank zij de enorme energie geen probleem meer is in onze westerse wereld. «Wij hebben energie nodig» zo stelde Oscar Steen hout, zoniet gaan wij te rug een periode tege moet van hongersnood. Ook op het algemeen konfortprobleem ging hij verder in. Alhoewel velen menen dat men nu over teveel gadgets beschikt, beantwoorden vele van onze «elektrische gad gets» aan een noodzaak. Zoniet zou men opnieuw tot nog grotere klassever- schillen komen zoals vroeger. Alleen de rijken zouden nog een wagen bezitten en zich degelijk kunnen verwarmen. De heer Steenhout stelde ook dat een kernreaktor betrekkelijk veilig is. Een kerncentrale kan niet ont ploffen, zo ging hij verder en dit ingevolge de zoge naamde negatieve tem- peratuurscoefficiënt. Als de temperatuur te hoog wordt, valt de centrale stil. Een ongeval is na tuurlijk altijd mogelijk maar in het slechtste ge val zouden er hooguit 1000 slachtoffers kunnen vallen in België. Het risico voor een onge val is even groot of nog groter bij een Boeing, waar 440 passagiers kun nen inzitten. Als een der gelijk vliegtuig dan nog op een school neervalt, kunnen er ook duizend slachtoffers zijn. De risico's rond kerncen trales waren volgens hem dan ook normale ri sico's, en zelfs een onge val zoals in Three Island in Amerika, is nog goed afgelopen zonder doden. In België achtte hij trou wens dergelijke inciden ten niet mogelijk gezien de opleiding van het per soneel. Het probleem van de kernafval verontrustte hem eveneens, en hier voor bestaat er trouwens nog geen serieuse oplos sing. Het probleem van de transuralen, die zeer lang aktief blijven is daar bij akkuut. Maar ook an dere voorwerpen, zoals batterijtjes van elektri sche uurwerken zijn zeer gevaarlijk. Balansen Ook het probleem van de alternatieve energiën werd door de heer Steen hout niet uit de weg ge gaan. Hier zijn nog heel wat problemen op te los sen. Bij windenergie zijn de windmolens een pro bleem vermits deze mo lens meer energie kosten in de produktie, dan zij ooit kunnen leveren. Het maken van aluminium vraagt energie, zowel als het vervaardigen van de pilonen, de schroeven, enz. De windbalans wordt aldus negatief. Ook voor zonneenergie is dit het geval. Het bakken alleen reeds van de ste nen voor een «zonne huis» vraagt enorm veel energie. In België worden alles bij elkaar wel be langrijke inspanningen gedaan voor het uitwer ken van alternatieve energiën, en langzaam boekt men vooruitgang. Maar alle alternatieve energiën tesamen zullen toch maar voor 10% van alle energiebehoeften kunnen zorgen. Nog an dere problemen komen trouwens om de hoek kij ken zoals de lawaaihin der in de omgeving van grote windmolens, die op dit ogenblik echte sire- ne's zijn. Met het pleidooi voor energiebesparing kon Prof. Steenhout zich ak koord verklaren. Hij meende daarbij dat men heel wat meer zou kun nen bereiken indien de elektriciteitsmaatschap pijen onder kontrole zou den komen van de gemeenschap. Maar men mag volgens hem niet vergeten dat 40% van de produktie verbruikt wordt in de industrie. Ook daar kan bezuinigd worden, maar men mag niet alle heil verwachten van al ternatieven zoals isolatie. Hierbij hield de spreker duidelijk een pleidooi voor het denken in balan sen. De balans is nu nog steeds in het voordeel van de klassieke energie. Prof. Steenhout gaf toe dat kernenergie duur was, maar dit komt ook omdat het hier veel ar beid kost. Petroleum is ook duur al dus de spreker, maar het probleem is dat het geld dat dit opbrengt door de oliesjeiks gebruikt wordt om in hun koffers op te- slaan. De bevolking in de olielanden is even arm gebleven ondanks de rijkdom van de olie. «Wij houden ginder het klas sesysteem intakt, terwijl wij hier arbeidersklassen verstevigen» aldus de spreker. Hij bekende met een dat dit een politiek probleem was. Op dit ogenblik bevonden wij ons volgens hem in een transitmaatschappij. Het probleem van de mate riële produktie wijzigt zich aldus. Hierbij werd nader ingegaan op de ideologie van de ekolo- gisten, die hij ideologisch fout vond. Hun ideologie is immers het gevolg van de materiële basis die de jongste tijd enorm verbe terde. Om deze reden vond hij dat het kernenergiepro gramma niet zo sterk diende afgebroken te worden, want dit biedt tevens de mogelijkheid tot verbetering van onze materiële toestand. Jef Turf KP-ondervoorzitter Jef Turf was het grotendeels eens met de inhoud van de diareeks van VAKS, alhoewel hij de kritiek van prof. Steenhout kon onderschrijven. De spre ker wenste op zijn beurt twee aspekten te behan delen met name de risi co's verbonden aan de kernenergie en het teveel aan energie dat geprodu ceerd wordt. Hierbij wees de heer Turf erop dat op het ogenblik dat het investeringsplan voor kerncentrales opge steld werd door de pro ducenten Ebes, Intercom en Unerg er een enorme groei was van de vraag naar energie. Dit plan dat opgesteld was in 1966, werd in 1974 door Minis ter Herman na de val van een regering goedge keurd. Men begon met een met de bouw van de kernreaktoren, waarvan er 2 funktioneren in Doel, de 3de klaar zal zijn in 1982 en de 4de in 1984, elk goed voor zowat 100C Megawatt. In Tihange nabij Hoei, is de eerste reeds klaar, is de 2de bij na af, en wordt de vol tooiing van de 3de voor zien voor 1984. Dit betekent dat binnen drie jaar het plan zal afge werkt zijn. Maar onder tussen werd het krisis, wat een weerslag had op het elektriciteitsverbruik. Uit een witboek over de energie van Minister Claes van 1979 blijkt dat men nu reeds een teveel heeft aan produktie. Daarbij komt dat alles nog in handen is van de privé-sektor. Deze heb ben enorme sommen ge ïnvesteerd, en moeten dan ook energie verko pen. In 1979 voorzag men reeds dat er in 1981 1700 Megawatt teveel zou ge produceerd worden en in 1984, 3500 Megawatt te veel. Dat is zoveel als het geheel van het kernpark van Doel samen. In feite is Doel dus overbodig. Om dit teveel op te van gen was de heer Turf van mening dat men op dit ogenblik zoveel reklame maakt voor energiever bruik, zoals het verwar men van huizen met elek triciteit, enz. Ganse socia le woonwijken worden nu met elektriciteit ver warmd i.p.v. met gas. Ook uit het prijzensys teem blijkt deze evolutie, Hoe meer men verbruikt, hoe minder men betaalt. Zonderling is ook dat Bel gië elektriciteit uitvoert. Ondanks onze energiete kort, exporteert men dus energie. De spreker wees er ook op dat men kleine eenhe den anderzijds sluit. Toe vallig zijn deze eenheden allen eigendom van de overheid zoals deze van Gent, Waregem en Luik, die hun centrales ver kochten aan de privénij- verheid. Jef Turf was ook van me ning dat kerncentrales enorm energie verbrui ken om ze te bouwen. Ondanks dit bouwt men er in België nog vier bij voor 1995. De heer Turf wees erop dat snelle kweekreakto ren heel wat gevaarlijker zijn dan kerncentrales, omdat hierbij het gebruik van plutonium noodzake lijk is. Naar zijn mening waren dergelijke kweek reaktoren dan ook echte atoombommen. En van deze soort wil men er en kele honderden in de we reld bouwen. «Men moet met het bouwen van nieuwe centrales stop pen», aldus Jef Turf, die van mening was dat de bestaande na de voorzie ne werkingsduur van 20 jaar beter konden afge broken worden. Hij stelde dat men een hoger ren dement kon bereiken met de bestaande energie grondstoffen, en dat een rationeel energiebeleid noodzakelijk was. Ook in de industrie dienden al dus verspillingen verme den te worden. Dit kon zonder konfort te moeten missen, en zonder een Spartaanse levenswijze te moeten aannemen. Ook op de prijs van de elektriciteit had de spre ker heel wat kritiek. Vol gens Ebes is de prijs van kernenergie goedkoper maar hij stelde ronduit «Ze liegen en zij bedrie gen». Want in de eigenlij ke prijs waren enkele kos ten, zoals deze voor de bewaking niet meegere kend. Volgens zijn gege vens kosten 4 kerncentra les die nu bestaan samen 140 miljard «en dan is er geen geld». Deze kost prijs wordt in de elektrici teitsprijs ingerekend. Want de producenten mogen zowel de inves teringen als de financiële lasten als een «billijke vergoeding voor de risi co's» meerekenen. Naar Turf's mening ging het hier om een monopolisti sche vergoeding, want in de prijs wordt op voor hand de winst berekend zodat deze verzekerd is. Op 3 jaar tijd zal de kost prijs aldus gemiddeld per gezin met 10.000 fr. stijgen. Risico's De risico's van kerncen trales wenste hij niet te beperken tot deze van het funktioneren van de kern centrales, wat normaal te noemen was. De proble men rijzen wel bij de dumping in de oceanen, bij de hoog radioaktieve stoffen en bij de kweek reaktoren. Bij een vlieg tuig kent men de mogelij ke risico's, of kan men die berekenen, terwijl men bij kernreaktoren deze ri sico's nog niet kent. Hier in zat volgens hem het essentieel verschil. Nie mand kan aldus het ge- avond toe aan het klas sieke vragenuurtje. Hier bij werd door de sprekers verduidelijkt dat de kweekreaktoren gevaar lijk zijn wegens hun posi tieve temperatuurscoeffi- ciënt in tegenstelling met de negatieve van de klas sieke kernreaktoren. Het probleem van de ker nafval werd inderdaad als een probleem voor de toekomst aanzien. Ook kernfusie behoort tot de toekomstige proble men. Hierbij komt er door fusie van waterstofker nen energie vrij. Deze over het energieb De heer Turf vreesd dit debat er heel de kamer zou do duwd worden zoda land opnieuw een mende generatie een voldongen feif gesteld worden. Kweekreaktoren ook gebouwd omdj bouwheren nu van mening zijn toch reeds zowat >ar(*' atoombommen (ral 8 met atoomkop) op d J88" reld zijn, zodat 300 ,'USSl kweekreaktoren geen kwaad kan. De did 81 Rcrf Steenhoudt, Jos De Geyter en Jef Turf over atoomenergie. (KDC) netisch effekt van de kerncentrales voor later voorspellen. Hij wenste dus dat men liever zou wachten tot wanneer men een duide lijk inzicht had in de geva ren van de kernenergie. Anderzijds was de KP-on dervoorzitter van mening dat de kontrole van de vitale energiesektoren uit privé-handen diende ge nomen te worden. Bij deze analyse sloot de heer Steenhout zich vol ledig aan, maar hij wen ste op te merken dat wij nu eenmaal in een kapita listische maatschappij le ven waar alles gebaseerd is op winst. Anderzijds zijn er steeds risico's aan kernenergie verbonden «ongeacht het maat schappelijk systeem waarin men leeft». Kernfusie Meteen was de Imavo- energie is echter tiental len miljarden graden warm, waartegen op dit ogenblik geen enkele ma terie bestand is. Toegegeven werd dat het een ingewikkeld pro bleem is waarvoor op dit ogenblik nog geen oplos sing bestaat. Misschien wel tegen het einde van deze eeuw. Op de vraag hoe het mo gelijk was dat kweekreak toren gebouwd werden, werd geantwoord dat de ze in feite niet nodig zijn, maar deze toch gebouwd worden omdat de kern centrales nu éénmaal in privébezit zijn en verder draaiende moeten ge houden worden, uranium is nu duur als grondstof, zodat men deze zoveel mogelijk wil herbruiken. In dit verband werd nog de aandacht gevestigd op het lang beloofd debat dl' r Op de vraag waaro ongevallen in de centrales steeds vi gen of ontkend w< werd geantwoord gebeurt omdat troon nooit toegi hij fout is. Anders hij betalen voor de den schade. Tot slot willen wij een verrassende spraak van Prof. hout vermelden verzette tegen het van de autoverlicht nacht op de autosr gen. Men product éénmaal toch teveel triciteit 's nachts, men beter de wege verlichten dan het van de Maas en de de supplementair warmen. Wat nu werd door van openbare volgens hem enki politieke stunt. werl ig Voor de 4de keer in de Rijksbasisschool 3 en de Rijksmiddenschool 1 tijdens het weekend van 23 en 24 mei een schoolfeest ingericht. Ondanks de druilregen werd op zaterdag 23 mei door de basisschool en de middenschool, in de late namiddag een puike demonstratie gegeven van lichaamsbeweging. Dank zij de volledige en onverdroten inzet van het onderwijzend personeel, het dienstpersoneel en de leerlingen kon de toe loop vlot verwerkt wor den, zodat niemand te lang moest wachten om de benen onder tafel te steken. De middenschool pakte ook uit met een tentoon stelling van de beroeps- en kwalifikatieafdelingen. De werken van de leerlin gen kleding, voeding, hout, metaal en de han delsafdelingen werden in smaakvol versierde klas sen aan het publiek getoond. Ook de piekfijn afgewerk te kledingsstukken en meubels eisten de aan dacht op van de bezoe kers. De speciale bosklas- senexpo genoot even- chool all. Vr pers. ns ge 75% inde en speelt rwijl irs ht Ble n ruin schc ni n ben doch Uyt een ing v komp betek Ever eeri De kleutertjes en de jong ste leerlingen van de ba sisschool vergasten de talrijk opgekomen ouders op dansnummertjes; de grotere jongens en meis jes zowel van de basis school als van de mid denschool demonstreer den, gymnastiek, rit misch dansen en zelfs akrobatische sprongen met trampoline en ande re toestellen. Daarna kon iedereen voor een drink terecht in de bar - de voor de gele genheid opgesmukte en versierde turnzaal - en in het schoolrestaurant. Hoewel de paling in 't groen een kassukses werd, toch bewezen de Belgen weer eens verzot te zijn op steak met fritten. !SW eens veel belangsti Er werd in een dian n ge verslag uitga over de bosklassd het lopende schoolj Op zondag 24 mei de het schoolresti met de smulpartij op volle toeren. 11 ouders, sympathise prominenten uit d derwijswereld bezc de tentoonstelling i 'dag restaurant. Daarna ®en ten de meesten no^ijker ommetje langs de Iv®n Tussen de talrijke *0 kers bemerkten vvgO u.: minister Mare Ga'Ou.: zijn dame. N wo Iromn De penningmeeste V.O.L.A. (Vriendi Oudleerlingen Arendschool) is nu een gelukkig man. is gespijsd zodat voor volgend st aan beide inste andermaal veili) gesteld. Ie erdag Kuns doo BO, 94: de 'n is v penir Ben I 37, 'nders en bri Staand

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1981 | | pagina 8